Μια ταινία για την Μικρασιατική καταστροφή made in SKG

Τα γυρίσματα μιας ενδιαφέρουσας νέας παραγωγής με βλέψεις για διεθνή φεστιβάλ έλαβαν χώρα μόλις πριν λίγες μέρες στην Θεσσαλονίκη, δίνοντάς μας μια ματιά στο πλατό της.

Η καινούργια ταινία μικρού μήκους του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που μόλις γύρισε από την Αμερική μετά από δύο χρόνια εργασίας του στο Game Of Thrones, είναι στο στάδιο της παραγωγής και τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στον Λαγκαδά και στην Όσσα Θεσσαλονίκης το διάστημα 22-30 Οκτωβρίου. Η ταινία; ”Οι αναμνήσεις μιας κούκλας”, μια μεγάλη συμπαραγωγή με την αυστραλιανή εταιρεία Medea Films και τις ελληνικές HeArt Attack Films και NewTech Productions.

H ιστορία ακολουθεί ένα μικρό κορίτσι και την οικογένεια της λίγο πριν ξεσπάσει η Μικρασιατική καταστροφή. Η μικρή Μυρτώ, χάνει τους δικούς της ανθρώπους και μετέπειτα την παιδικότητα της, αποκτώντας τον ρόλο της καινούργιας ”μαμάς” μέσα σε ένα βράδυ, κλεισμένη σε ένα υπόγειο με τα δύο μικρότερα της αδέρφια, προστατευόμενοι από τον κίνδυνο του ”πάνω ορόφου” που για τα τρία παιδιά είναι σπαραχτικοί ήχοι σφαγής χωρίς εικόνα.

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Μιχάλης Χαραλαμπίδης αναφέρει χαρακτηριστικά για την επιλογή κινηματογράφησης μιας ιστορίας για την Μικρασιατική καταστροφή: «Είναι ένα τόσο μη οπτικοποιημένο ιστορικά θέμα. Εν τέλει η απόφαση ήταν λίγο τυχαία. Διάβαζα ανώνυμες ιστορίες από πρόσφυγες και βρήκα μια που με συγκίνησε ιδιαίτερα. Βάσισα το σενάριό μου επάνω της και πρόσθεσα ότι ήταν απαραίτητο προκειμένου να γίνει μια αυτοτελής κινηματογραφική ιστορία. Υπάρχει ήδη σχέδιο για μια ταινία μεγάλου μήκους σχεδιασμένη να ρίξει φως σε πολλά απο αυτά που συνέβησαν στην Μικρά Ασία την περίοδο μεταξύ του 1915 και 1922. Υπάρχει τόσο πολυ υλικό και τόσες ανείπωτες ιστορίες.»

Τι φιλοδοξεί να αποτυπώσει και να μεταφέρει η ταινία; «Το βίαιο μεγάλωμα των παιδιών που ζούνε έναν πόλεμο ή ακόμα χειρότερα μια γενοκτονία. Αυτή είναι η καρδιά της ιστορίας. Το πως μια νεαρή κοπελίτσα αναγκάζεται να αναλάβει τον ρόλο της μητέρας της προκειμένου να σώσει τα μικρότερα αδέρφια της. Δεν αναλαμβάνει μόνο περισσότερες ευθύνες, αλλά θυσιάζει και την παιδικότητά της στην πορεία, έτσι ώστε να μην αναγκαστούν και τα αδέρφια να θυσιάσουν τη δικιά τους.» σημειώνει ο κ. Χαραλαμπίδης.

Η παραγωγή, στην οποία πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί του ΚΘΒΕ, Δημητρης Τσιλινίκος και Μαριάννα Λαγουρού, έχει ξεκινήσει από το καλοκαίρι του 2016, με παραγωγό την Εύη Μίνου. Οι απαιτήσεις ήταν πολλές, μεταξύ των οποίων η δημιουργία κουστουμιών εποχής, η συμμετοχή παιδιών ηθοποιών, κατασκευή σκηνικών από το μηδέν, αλλά ακόμα και αναπαλαίωση ενός σπιτιού του 1920.

Όπως αναφέρει η κ. Εύη Μίνου, «Το σπίτι στο οποίο σύμφωνα με την πλοκή, μένει για ένα βράδυ η οικογένεια, είναι στην Όσσα, ένα χωριό έξω από τον Λαγκαδά. Εκεί, ανακαλύψαμε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι το οποίο η ομάδα σκηνογράφων έκανε σαν καινούργιο με πάρα πολύ κόπο και μεράκι. Τώρα, το υπόγειο στο οποίο διαδραματίζεται σχεδόν όλη η ιστορία, είναι χτισμένο σε ένα γκαράζ στον Λαγκαδά, από που είναι και ο σκηνοθέτης μας. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο μάς άγχος απο την αρχή. Το πώς θα φαίνεται ρεαλιστικό ένα υπόγειο με ύψος 1,5 μέτρο, να κατασκευαστεί από ξύλο, φελιζόν, πέτρες και τσιμέντο. Να κατασκευαστούν οι τοίχοι, να στρωθεί χώμα, να μπουν ξύλα που να κάνουν το εφέ των ακτίνων που μπαίνουν μέσα στο σκοτεινό υπόγειο. Προβλήματα που έπρεπε να λυθούν, πόσο μάλλον όταν πρέπει να μετακινούνται οι τοίχοι για να υπάρχει ευελιξία στην κινηματογράφηση των πλάνων. Έγινε εκτενής έρευνα σε υλικό της τότε εποχής και φυσικά το αποτέλεσμα μας δικαίωσε. Εξωτερικά γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν επίσης στην Όσσα, η οποία μας ‘’δανείζει’’ εικόνες από ένα μαγευτικό φυσικό περιβάλλον, που βρίσκεται δίπλα απο την πόρτα μας.»

Πως ξεκίνησε όμως η ιστορία πίσω από την ταινία; Όπως αναφέρει η παραγωγός Εύη Μίνου, «Με τον Μιχάλη γνωριστήκαμε εντελώς τυχαία και πριν απο έναν χρόνο με προσέγγισε ψάχνοντας έναν παραγωγό. Τα σχέδια μας άρχισαν αμέσως, καθώς ξετρελάθηκα με το πόσο δυνατό ηταν το σενάριο ακόμα και αν ήταν εκτός γούστου μου. Ήταν μια πρόκληση. Αρχικά, ο Μιχάλης ήθελε να το γυρίσουμε στην Αμερική, κάτι το οποίο δεν έγινε και το καλοκαίρι αποφασίσαμε οτι ‘’Οκ, ας το γυρίσουμε εδώ, το σενάριο αυτό πρέπει να γυριστεί και μάλιστα από χτες.’’ Ο Μιχάλης έχει γράψει το σενάριο και κάνει μαζί σκηνοθεσία, άρα είχε κάτι πολύ συγκεκριμένο στο μυαλό του, και αυτό κατάφερε να μου το μεταδώσει αμέσως. Είναι μεγάλη αβάντα να ξέρει ένας κινηματογραφιστής ακριβώς τι θέλει.»

Όσο το τοπίο των ανεξάρτητων παραγωγών στην Ελλάδα, όπως αναφέρει η κ. Μίνου, «Από τότε που ίδρυσα την HeArt Attack Films έχουν περάσει λιγότερο απο 3 χρόνια, άρα δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς ‘’τι παίζει στην πιάτσα’’.  Βλέπω όμως, οτι υπάρχουν πολλές παραγωγές στην Ελλάδα –κυρίως στην Θεσσαλονίκη- κάτι που με βάζει σε σκέψη για το άν είναι μια απλή μόδα ή όντως κάτι δυναμικό που δεν θα σπάσει σαν φούσκα. Ταλαντουχοι Έλληνες παραγωγοί που θαυμάζω προσωπικά και έχουμε κουβεντιάσει για αυτό το θέμα, όλοι ξεκινάνε την κουβέντα με το ‘’Ναί αλλά στην Ελλάδα ο παραγωγός κάνει ΚΑΙ το Χ,Ψ πραγμα’’ ή ‘’Ναι αλλά στην Ελλάδα λεφτά δεν υπάρχουν και κάνεις το Χ, Ψ’’, αποκτάς λοιπόν κατευθείαν αντισώματα και είσαι έτοιμος να αντιμετωπίσεις προβλήματα που σε άλλες χώρες δεν φαντάζονται καν. Η Ελλάδα είναι το καλύτερο training για έναν παραγωγό. Ευτυχώς από πάντα πίστευα ότι το ‘’δεν υπάρχουν λεφτά‘’ είναι μια δικαιολογία  για να μην κάνει κάποιος σινεμά. Από την άλλη, στην Ελλάδα γυρίζονται πολλά έργα, αλλά η καλή ποιότητα υπάρχει μόνο στο 50% απο αυτά. Γι’αυτό και εμείς είπαμε ναι μεν θα γυρίσουμε αυτή την δύσκολη ταινία αλλά θα την γυρίσουμε χωρίς συμβιβασμούς και θυσίες στην ποιότητα.»

Και τι ήταν αυτό που, μετά από δύο χρόνια εργασίας στο Game Of Thrones, τράβηξε τον σκηνοθέτη να γυρίσει στην χώρα για μια δική του προσπάθεια; Όπως σημειώνει ο κ. Χαραλαμπίδης «Στο Game of Thrones δούλευα στα οπτικά εφέ. Είδα πολύ εντυπωσιακά πράγματα, έμαθα πολλά και άκουσα πολλές συμβουλές. Αυτό που μου λέγανε πολλοί πετυχημένοι, από τον διευθυντή των οπτικών εφέ Steve Kullback μέχρι τον πρόσφατα βραβευμένο με Emmy σκηνοθέτη Miguel Sapochnik, ήταν το εξής… “αν θες να γίνεις σκηνοθέτης, τότε παράτα τα οπτικά εφέ, γύρνα στο μέρος όπου μπορείς να κάνεις μια μικρή και καλή ταινία και κάντην”. Όταν το ακούς απο τόσους πετυχημένους ανθρώπους, ξέρεις ότι γνωρίζουν κάτι παραπάνω και καλό θα ήταν να το ακούσεις.»

Γιατί επιλέχθηκε λοιπόν η Θεσσαλονίκη σαν ένας από τους τόπους γυρισμάτων; Όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης, «Η Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα ο Λαγκαδάς είναι το σπίτι μου. Κατασκευάσαμε ένα ολόκληρο σκηνικό, βρήκαμε αληθινές τοποθεσίες και μαζέψαμε πάνω από σαράντα άτομα προκειμένου να την πραγματοποιήσουμε. Θα κόστιζε άνετα πάνω απο είκοσι χιλιάρικα στο εξωτερικό. Εδώ μας βγήκε πολύ πιο φτηνά. Δεν θα μπορούσε να γίνει πουθενά αλλού με τον τρόπο που έγινε εδώ.»

Ποια η ελπίδα τους για την ταινία όταν ολοκληρωθεί;

Εύη Μίνου: «Η ελπίδα είναι απλά ελπίδα. Αν δεν δω την ταινία μας με σάρκα και οστά, θα κρατάω μικρό καλαθάκι. Μέχρι στιγμής όμως έχει γίνει απίστευτη δουλειά που συναγωνίζεται ταινίες ξένων παραγωγών, άρα θα πω με δισταγμό πάντα, ότι θα υπάρξει φεστιβαλική διανομή σε Αμερική, Αυστραλία και Ευρώπη. Προσωπικά το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να δημιουργηθεί ένα έργο που το κάθε department θα είναι περήφανο για την δουλειά που έκανε.»

Μιχάλης Χαραλαμπίδης: «Ελπίζουμε να πετύχουμε πολλά με αυτή την ταινία. Το σημαντικότερο είναι η αναγνώριση των ικανοτήτων μας. Στοχεύουμε ψηλά και ελπίζουμε η ταινία να γίνει το εισιτήριο όλων μας για να μπορούμε να σταθούμε με άνεση και θάρρος μπροστά σε μεγάλους παραγωγούς και να προωθήσουμε την επόμενη ιδέα μας. Χωρίς ένα δυνατό δείγμα δουλειάς, δεν θα φτάσουμε ούτε έξω απο την πόρτα τους. Ελπίζω λοιπόν αυτή η ταινία να είναι το πρώτο μας δυνατό σκαλοπάτι πάνω στο οποίο θα πατήσουμε για να θεμελιώσουμε το μέλλον μας σαν καλλιτέχνες.»

Το επιτελείο της παραγωγής:

Στην διεύθυνση παραγωγής είναι η Εύη Μίνου και το department της αποτελείται από 3 βοηθούς παραγωγής, 2 executive εκ των οποίων και η Stella Dimadis της Medea Films με την οποία γίνεται η συμπαραγωγή της ταινίας. Στην διεύθυνση φωτογραφίας ο Δημήτρης Σταμπολής, στον ήχο ο Τάσος Καραδέδος. Η σκηνογραφική ομάδα όμως είναι η ψυχή της ταινίας με επικεφαλή την Μαρία Μιχαηλίδου, η οποία έκανε μια δουλειά που αξίζει παραπάνω από το τέλειο.