I love this job: Κώστας Ιωαννίδης-Ναυπηγός

του Μιχάλη Αποστολίδη

Η πρώτη ναυπηγική κατασκευή έγινε όταν ο άνθρωπος της προϊστορικής εποχής καβάλησε έναν κορμό δέντρου που επέπλεε μας λέει η Wikipedia. Ένας ναυπηγός, ο Καλλίνικος, επινόησε το υγρό πυρ. Οι αθηναϊκές τριήρεις θεωρούνται παγκοσμίως αριστουργήματα ναυπηγικής τέχνης. Τα βασικά τα ξέρουμε όλοι. Να όμως που τα καρνάγια δεν είναι μόνο club και εστιατόρια. Οι ταρσανάδες επιβιώνουν ακόμα χάρη στο μεράκι, την τρέλα και τον αγώνα ορισμένων ανθρώπων. Μιλήσαμε με έναν από αυτούς, τον Κώστα Ιωαννίδη.

-Είμαι 54 χρονών και δουλεύω στα ναυπηγεία από το 1993. Εμείς είμαστε τρίτη γενιά. Όλα ξεκίνησαν από τον Μαστρομήτσο τον Χωματά που καταγόταν από τη Μάδητο της Ανατολικής Θράκης. Έμαθε τα μυστικά στη Λήμνο σε ένα ναυπηγείο ώσπου ξεκίνησε το δικό του τη δεκαετία του ‘60 στην Αρετσού. Μετά ανέλαβαν τα παιδιά του, ο Μαστροφώτης με τον Μαστροχρήστο και ύστερα εμείς. Το ναυπηγείο Χωματά ήταν το πρώτο που ήρθε στην περιοχή Βιαμύλ. Είμαστε ακόμα οικογενειακή επιχείρηση.

-Δεν είχα καμία σχέση με τη δουλειά. Λόγω της γυναίκας μου ασχολήθηκα και του πεθερού μου, του Μαστροφώτη. Παλιότερα έκανα δρομολόγια με νταλίκες σε όλη την Ευρώπη. Η τέχνη μας είναι καθαρά εμπειρική, δεν μαθαίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Προσωπικά έκανα μία πενταετία για να αισθανθώ σίγουρος για τον εαυτό μου. Θεωρώ πως κάπου τόσο χρειάζεται ένας ευφυής άνθρωπος αν διαθέτει όρεξη για να μπορεί να πει ότι έγινε μάστορας. Οι σιδεράδες δεν μπορούν να κάνουνε καράβια. Ωστόσο δεν υπάρχουν μυστικά για όποιον θέλει πραγματικά να μάθει.

-Δραστηριοποιούμαι στην κατασκευή αλλά και στην προσέλκυση δουλειών. Στο ναυπηγείο γίνονται ανελκύσεις-καθελκύσεις, ναυπηγήσεις νέων σκαφών αλλά και επισκευές-συντηρήσεις σε μηχανότρατες, σε γρι-γρι, σε φορτηγά, επιβατηγά, φεριμπότ κ.α. Το ναυπηγείο επειδή είναι το πιο παλιό διαθέτει ακόμα παρά την κρίση μία δυναμική. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα μας έφεραν τρία σκάφη από την Τουρκία επειδή έμειναν ευχαριστημένοι και από την τεχνογνωσία και από τις τιμές. Μία επισκευή μπορεί να κοστίσει από 50 έως 250.000 ευρώ. Η Νέα Μηχανιώνα έχει το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στα Βαλκάνια και μας έρχονται ακόμα από εκεί δουλειές. Ωστόσο τα τελευταία επτά χρόνια παρατηρείται μία μείωση των παραγγελιών που φτάνει μέχρι και το 80%.

-Είμαστε σε κατάσταση ομηρείας. Δεν έχουμε άδεια από το 1972, οι αρχές το γνωρίζουν, φορολογούμαστε κανονικά και τόσα χρόνια δεν γίνεται τίποτα. Κάποτε είχαμε πάρει στο Υπουργείο και οι υπεύθυνοι εκεί δε γνώριζαν ότι υπάρχουν ναυπηγεία στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη θα βρεθεί κάποτε να μην έχει ναυπηγεία μετά τη δική μας γενιά. Δεν υπάρχει διάδοχη κατάσταση. Αν και έχω δυο παλικάρια, δεν τα βάζω στη δουλειά για να μη βρεθούν κάποια στιγμή στον αέρα. Εγώ σε 7 χρόνια βγαίνω στη σύνταξη. Ο μικρότερος εργάτης σε ηλικία είναι τώρα 46 και ο μεγαλύτερος 59. Παλεύουμε μόνοι μας. Η αλήθεια είναι ότι πολύ δύσκολα τα βγάζουμε πέρα αν και είμαστε νοικοκυραίοι. Ελπίζουμε τουλάχιστον η πολιτεία να μη μας βάζει τρικλοποδιές.

-Ηδονίζομαι όταν βλέπω τι έχω δημιουργήσει. Όταν ξεκινάω κάτι από το μηδέν κάτι και το κάνω ένα αξιόπιστο εργαλείο. Είναι έργο ζωής. Το καλοκαίρι οι συνθήκες είναι πολύ χειρότερες εξαιτίας των θερμοκρασιών που ανεβάζουν οι λαμαρίνες. Αν έχει πολλές μέρες καύσωνα δεν μπορείς να δουλέψεις. Τον χειμώνα μετά το πρώτο τέταρτο ζεσταίνεσαι. Βρέξει, χιονίσει πάντως είμαστε στο μεροκάματο. Δεν έχουμε πολυτέλεια να δουλεύουμε λιγότερο από 8ωρο. Όπως επίσης δεν γίνεται να κόβουμε το μισθό ενός μάστορα που δουλεύει χρόνια. Είναι ντροπή.

Ο κ. Ιωαννίδης επιβεβαιώνει τη φράση του Χάρολντ Μπλουμ που ισχυριζόταν πως «το αληθινό πλοίο είναι ο ναυπηγός». Κι ήταν εκείνος ο ετερώνυμος του Πεσσόα, ο ναυπηγός Αλβάρο Ντε Κάμπος, που είχε γράψει το στίχο που μου ήρθε στο νου καθώς γύριζα την πλάτη μου στα πλοία:«Μη μιλάς δυνατά γιατί αυτό εδώ είναι ζωή». Μια ζωή που την εντοπίζεις ευκολότερα όσο λιγοστεύει.

*Οι φωτογραφίες είναι του Μιχάλη Αποστολίδη

*Η Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου πήρε την απόφαση να κατεδαφίσει τα ναυπηγεία σβήνοντας μια ιστορία ενός αιώνα.