Στα γήπεδα ο λαός αναστενάζει (από το ξύλο)

Το πολιτικό θέμα που προέκυψε με την παρέμβαση του πρωθυπουργού μετά τα επεισόδια στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας στο ποδόσφαιρο μεταξύ ΑΕΚ και Ατρόμητου είναι η κορυφή μόνον ενός τεράστιου παγόβουνου.

Ολοι ξέρουν ότι τη φετινή χρονιά καταγράφηκε μια αξιοσημείωτη αύξηση των κρουσμάτων βίας στα ελληνικά γήπεδα. Οπαδοί μετακινούνταν σε πόλεις της περιφέρειας προκαλώντας τεράστιες ζημιές ακόμη και σε φιλικά παιχνίδια. Αλλοι εισέρχονταν σε αγωνιστικούς χώρους κυνηγώντας ποδοσφαιριστές και διαιτητές, τραυμάτισαν αστυνομικούς και σεκιούριτι, έδιναν προκαθορισμένα ραντεβού για οδομαχίες αργά τη νύχτα, έκαιγαν αυτοκίνητα ποδοσφαιριστών μετά από ήττες, επιτίθονταν σε δημοσιογράφους, θέατρα που ανέβαζαν έργα με ποδοσφαιρικό θέμα και πολλά – πολλά ακόμη.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως πρόκειται για ένα βαθιά κοινωνικό φαινόμενο με συγκεκριμένες αιτίες τις οποίες δε χρειάζεται να είσαι επιστήμονας για να εντοπίσεις: Η χώρα μαστίζεται από μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, ο κόσμος έχει εξαγριωθεί γιατί δεν ελπίζει σε τίποτα, η νεολαία δεν έχει την κατάλληλη Παιδεία ούτε και πρόσβαση στην εργασία και στην εξουσία νιώθοντας αποστροφή για καθετί θεσμικό, τα υπόγεια συμφέροντα καθορίζουν την τύχη του αθλητισμού στο παρασκήνιο, η ατιμωρησία έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, ο τζόγος του στοιχήματος πολλαπλασίασε τα στημένα παιχνίδια, οι κρατικές επιχορηγήσεις κατευθύνονται σε συγκεκριμένες (συνήθως μεγάλες) ομάδες. Μέσα σε όλα αυτά προσθέστε το άθλιο θέαμα που παρακολουθούμε και τους επιχειρηματίες που παρεισέφρησαν στις ΠΑΕ ζητώντας δημόσια προβολή και πρόσβαση σε δημόσιο χρήμα και θα καταλάβετε γιατί το γήπεδο έχει γίνει αρένα βίας.

Ερχόμαστε πάλι στο σήμερα: Ο πρωθυπουργός παρενέβη προσωπικά και σε συνεννόηση με τους αρμόδιους υπουργούς θα αποφασίσει μέτρα πάταξης της βίας. Σκέφτονται να αναβάλλουν ή να ματαιώσουν τα πλέι – οφ κι επίσης να αποκλείσουν την έξοδο των ομάδων μας στην Ευρώπη για μερικά χρόνια. Θα είμαι κάθετος και απόλυτος: Το μόνο που αποδεικνύουν με τέτοιου είδους κινήσεις είναι το πόσο άσχετοι είναι οι ίδιοι από ποδόσφαιρο και ποιο μέγεθος ευθύνης έχουν ως εκπρόσωποι της πολιτείας για όλα όσα διαδραματίζονται. Γιατί πραγματικά πρέπει να είσαι πάρα πολύ άσχετος ώστε να σκεφτείς αναβολή των πλέι – οφ, δηλαδή της μόνης ενδιαφέρουσας διαδικασίας αυτού του κακού πρωταθλήματος. Πρέπει να είσαι ουρανοκατέβατος για να μην γνωρίζεις ότι η UEFA επικυρώνει στο τέλος Μαΐου τις βαθμολογίες των χωρών και οριστικοποιεί τη συμμετοχή των ομάδων στις διοργανώσεις της με αποτέλεσμα κάθε καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των αγώνων να μας εκθέτει. Πρέπει να έχεις μήνες ολόκληρους κλειστή την τηλεόρασή σου για να μη θυμάσαι ότι η Εθνική Ελλάδας δίνει τις πρώτες μέρες του Ιουνίου κρίσιμους αγώνες που θα καθορίσουν την παρουσία της στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2012.

Κι όμως, ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί και οι γενικοί γραμματείς που θα συσκεφθούν για να αποφασίσουν τα μέτρα κατά της βίας είναι τόσο και περισσότερο άσχετοι. Δεν ξέρουν καν που βρίσκεται το ΟΑΚΑ στο οποίο έγιναν τα επεισόδια. Δεν έχουν καμία εικόνα του τι συμβαίνει χρόνια τώρα στα ελληνικά γήπεδα. Είδαν απλά τα επεισόδια στην τηλεόραση, «οργίστηκαν» και έκλεψαν λίγο από τον (ντεμέκ) πολύτιμο χρόνο τους για να πάρουν μέτρα και μάλιστα όχι σύνθετα και μακροπρόθεσμα παρά μόνον άμεσα, ελεγχόμενα και βολικά. Μια τρύπα στο νερό θα κάνουν και πάλι. Θα ασχοληθούν για λίγες ώρες, θα δώσουν άλλη μία «βολή» (ελπίζω όχι την χαριστική) στο ποδόσφαιρο κι έπειτα θα γυρίσουν στην Τρόικα και το ΔΝΤ.

Παρ’ ότι ασχολούμαι και αγαπώ πολύ το ποδόσφαιρο, ειλικρινά δε με νοιάζει καθόλου το τι θα γίνει τις επόμενες μέρες. Ας το απαγορεύσουν το πρωτάθλημα, καρφί δε μου καίγεται. Αφού σ’ αυτή τη χώρα δεν είμαστε άξιοι ούτε την έξοδό μας, τη χαρά μας, τα γλέντια μας να απολαύσουμε, καλά να πάθουμε. Αφού πάμε στην εκκλησία για την Ανάσταση και σκοτώνουμε τα παιδιά μας από βεγγαλικά, αφού φεύγουμε για διακοπές και πεθαίνουμε στους δρόμους κι αφού πλακωνόμαστε στο ξύλο την ώρα που τα ποδοσφαιρικά μας είδωλα σηκώνουν τρόπαια για τα οποία θα έπρεπε να χαιρόμαστε, τότε μας αξίζουν περισσότερα και χειρότερα.

Θα θέσω μόνον κάποια ερωτήματα για να ξεφύγω από το τερέν και να μπω στους δρόμους των μεγαλουπόλεων. Μα καλά, δεν γνωρίζει κανείς σ’ αυτήν την κυβέρνηση ότι εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία ένα μεγάλο κομμάτι του αντιεξουσιαστικού χώρου έχει διεισδύσει στις κερκίδες των γηπέδων; Τι έκαναν για να το αποτρέψουν; Τι έκαναν για να τιμωρήσουν όσους σπάνε και ρημάζουν μέσα και έξω από τα γήπεδα; Τίποτα δεν έκαναν ούτε και θα κάνουν γιατί αυτή η μετατόπιση των αντιεξουσιαστών στο ποδόσφαιρο τούς συμφέρει. Το να κάνουν οι αντιεξουσιαστές φασαρίες στα γήπεδα και όχι στα πανεπιστήμια και στις πορείες μεταφέρει το φαινόμενο από την πολιτική στον αθλητισμό κι αυτό είναι «δώρο» σε κάθε λογής εξουσία αυτού του τόπου. Να ρωτήσω όμως και κάτι άλλο: Πριν φτάσουμε στο να αποκλείουμε τις ομάδες μας από τις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις, δε σκέφτηκε κανείς να ελέγξει κι αν βρει στοιχεία να τιμωρήσει τους παράγοντες που εμπλέκονται σε στημένα παιχνίδια, κασέτες, εκβιασμούς και τοκογλυφίες; Αλλά τι λέω ο αφελής… Εδώ οι κάμερες καταγράφουν πρόσωπα εκατοντάδων φιλάθλων να σκοτώνονται εντός αγωνιστικών χώρων και η αστυνομία κάνει δύο προσαγωγές, μία σύλληψη και τελικά δεν μπαίνει κανείς φυλακή. Το μόνο που ξέρουν να κάνουν οι αστυνομικοί είναι να ρίχνουν χημικά κατά δικαίων και αδίκων. Στέκονται από μακριά και άβουλοι, ανεκπαίδευτοι και αδιάφοροι παρακολουθούν ασύδοτους χούλιγκαν να διαλύουν τα πάντα. Μια μέρα έκανα ρεπορτάζ για το Ράδιο Θεσσαλονίκη έξω από το Καυτανζόγλειο και ρώτησα τον αξιωματικό που συντόνιζε τα μέτρα τάξης γιατί επιτρέπει στους φιλάθλους του Ηρακλή (τους πιο ήσυχους δηλαδή) να έχουν μπροστά τους μία στοίβα από μπαστούνια του μπέιζμπολ. «Δεν μπορώ να τα κατασχέσω», μου είπε, «γιατί είναι αθλητικός εξοπλισμός». Δεν είχε μουστάκι, ούτε φώναζε «γκούντου – γκούντου» αλλά σίγουρα αυτόν τον αξιωματικό είχε στο μυαλό του ο Λάκης Λαζόπουλος όταν σκάρωνε τον αστυνομικό στους «Δέκα μικρούς Μήτσους». «Ας’ τους να σκοτώνονται», θα σκέφτηκε και θα διαπίστωσε: «Το ποδόσφαιρο είναι η βαλβίδα αποσυμπίεσης των προβλημάτων. Καλύτερα να ξεσπάνε στο γκαζόν, παρά στα μάρμαρα της Βουλής. Καλύτερα να κυνηγούν διαιτητές που δεν έδωσαν ένα οφ σάιντ παρά υπουργούς που πήραν μίζες από υποβρύχια. Καλύτερα να βγαίνουν στους δρόμους για να παραμείνει η ομάδα τους στην Superleague παρά για να διεκδικήσουν αυξήσεις. Κι όταν ξεφύγουν τα πράγματα η εξουσία θα παραφυλάει στη γωνία. Θα συλλάβει τους συνήθεις υπόπτους και θα αποκαταστήσει την έννομη τάξη. Γιατί να το κρύψομεν άλλωστε…»

Υ.Γ.: Επειδή πέρασαν 26 χρόνια από τότε, σε μια μεγάλη μερίδα του κόσμου υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση πως η Μάργκαρετ Θάτσερ κατέστειλε τη βία στα Αγγλικά γήπεδα αποκλείοντας τις ομάδες για αρκετά χρόνια από τις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Αυτό όμως ήταν ένα μόνον από τα μέτρα που πάρθηκαν κι ο λόγος της επιβολής ήταν καθαρά πρακτικός: Οι Αγγλοι χούλιγκαν προκαλούσαν επεισόδια σε άλλες χώρες τόσο σε αγώνες των ομάδων τους όσο και της Εθνικής. Την βία στα Αγγλικά γήπεδα την κατέστειλαν οι έφιπποι αστυνομικοί, τα ονομαστικά εισιτήρια, οι κάμερες ταυτοποίησης ταραχοποιών, η παρουσία μυστικών αστυνομικών στις κερκίδες, η εκστρατεία ενημέρωσης στα σχολεία, η συμμετοχή των υγειών φιλάθλων στον αποκλεισμό των αμετανόητων οπαδών. Όταν μάλιστα πέρασαν κάποια χρόνια και φάνηκαν τα αποτελέσματα, ακόμα και ο πιο δύσπιστος αποδέχτηκε τη νέα πραγματικότητα και δε διανοήθηκε ξανά να κάνει επεισόδια. Στην Ελλάδα, βέβαια, οι πολιτικοί θέλουν να τα αλλάξουν όλα με μια… σύσκεψη. Παρεμβαίνει «προσωπικά» ο πρωθυπουργός σαν τον θυμωμένο αυτοκράτορα και βάζει «χέρι» στους υφιστάμενούς του. Και ξεχνά πως το ίδιο έκανε πριν λίγο καιρό για το τσιγάρο χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Το ίδιο έκανε για τον τουρισμό, την πτώση των φορολογικών εσόδων, την Κερατέα (έκανα ένα πρόχειρο ψάξιμο στη google με θέμα «παρέμβαση πρωθυπουργού» και τα βρήκα) αλλά τίποτα δεν άλλαξε γιατί απλά… είναι αδύνατο να αλλάξει μόνον με λόγια. Οι αρχαίοι έλληνες έλεγαν: «Όταν στη Δημοκρατία οι εκπρόσωποι του λαού λαμβάνουν μία απόφαση οφείλουν να γνωρίζουν ότι δεν έχουν κάνει το παραμικρό βήμα σε σχέση με το να μην πάρουν την απόφαση».