Γ@μω την δουλειά μου : Η μάχη μιας γυναίκας ενάντια στην εξουσία

Από τις ταινίες που περιμέναμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτό το 24^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συμπεριλαμβάνεται και η νέα ταινία της Βέρα Κριτσέφσκαγια. Μια ταινία που ειδικά υπό το φως της πολεμικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία αποκτά μια ειδική δυναμική και ανάγνωση για όσα παρακολουθούμε μέσα από την (πολεμική) επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες.

Καθόλου τυχαία η Κριτσέφσκαγια ονομάζει την ταινία της FuckmyJob, ένα επιφώνημα αγανάκτησης και απόγνωσης για την κρίση της ελευθερίας έκφρασης και ελευθεροτυπίας που δοκιμάζει την Ρωσία, όχι τώρα αλλά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ έχει μια γυναίκα, η Νατάσα Σιντέγεβα, που είχε το όνειρο να φτιάξει έναν διαφορετικό ιδιωτικό ενημερωτικό σταθμό, τον οποίο κατά παράδοξο τρόπο η ίδια ονόμασε DozhdTV.

Στα ρώσικαDozhdθα πει Βροχή. Αλλά η αναζωογονητική βροχή που οραματίστηκε η Νατάσα Σιντέγεβαότι θα έφερνε το προσωπικό εγχείρημα της, το δικό της παιδί δεν ήρθε μάλλον ποτέ. Κατάφερε όμως στα 10 περίπου χρόνια ζωής του DozhdTV να μπει στο μάτι του καθεστώτος Πούτιν, μέχρι και την πρόσφατη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, όποτε ο Ρώσος Πρόεδρος έκλεισε για τα καλά κάθε αντίθετη φωνή που ακουγόταν στο εσωτερικό της Ρωσίας αλλά επίσης η Σιντέγεβα έχασε κάθε εναλλακτικό τρόπο μετάδοσης του σταθμού όπως πχ το YouTube.

Όλα ξεκίνησαν την περίοδο 2007-2008. Η Νατάσα Σιντέγεβα ήταν ένα γοητευτικό νεαρό κορίτσι που ζούσε μέσα στο θαύμα της τότε ρωσικής οικονομικής ανάπτυξης. Νεόπλουτη, με το χρήμα να ρέει, την χλιδή και την άνεση να μην κρύβεται, παντρεύτηκε τον πρίγκηπα της καρδιάς της (όπως αναφέρει η ίδια τον σύζυγό της, που ήταν επιχειρηματίας και τραπεζίτης) σε έναν μυθικό από χλιδή γάμο, έκανε οικογένεια, ζούσε μέσα σε μια απόλυτη αφθονία και άνεση, σε μια πολυτελέστατη έπαυλη και κυκλοφοώντας με τη ροζ ΠόρσεΚαγιέν της.

Η Ρωσία έχει ξεφύγει από τις δύσκολες μέρες της οικονομικής κρίσης του ’90 και ζει στις αρχές του 2000σε ρυθμούς ανάπτυξης.Το μέλλον δίνει λοιπόν υποσχέσεις για τα καλύτερα ενώ στο Κρεμλίνο την εξουσία έχει ο εκλεκτός του Πούτιν, ο ΝτιμίτριΜεντβέντεφ ο οποίος ως πρόεδρος φαινόταν πολύ κουλ στη ρωσική τηλεόραση όταν έτρωγεμπέργκερπαρέα με τον Μπαράκ Ομπάμα. Σε αυτό το σημείο η Νατάσα Σιντέγεβα αποφασίζει να χτίσει κάτι δικό της στον χώρο των ρωσικών media. Ρίχνει λοιπόν λεφτά και φτιάχνει το DozhdTV. Η Σιντέγεβα ονειρευόταν αρχικά ένα μάλλονανάλαφρο και lifestyleσταθμό. Η σκληρή πραγματικότητα που επέφερε η επανεκλογή του Πούτινστις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας ανέτρεψαν κάθε αισιοδοξία σταδιακά και θα οδηγήσουν την Σιντέγεβα να διευθύνει τον μοναδικό ΜΜΕστη Ρωσία με ανοιχτά φιλελεύθερες θέσεις υπέρ της πολυφωνίας, με βήμα υπέρ της αντιπολίτευσης και της ρωσικής ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, αποκαλύπτοντας τον πόλεμο που ξεκίνησε από το 2014 στις ρωσόφωνες επαρχίες της Ουκρανίας (του Ντονμπάς και του Λουχάνσκ), θίγονταςμε τόλμη δύσκολα πολιτικά αλλά και ιστορικά θέματα ταμπού της ρώσικης κοινωνίας.

Μέσα από αυτή την αφήγηση η Βέρα Κριτσέφσκαγια δημιουργεί μια εξαιρετική ταινία σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά την διαδρομή μιας χώραςπου μετακινείται από την δύσκοληπρώτη μετασοβιετική της καπιταλιστική περίοδοκαι από εκεί σε μια φάση ψευδαισθήσεων εκσυγχρονισμού σε μια πιο σκοτεινή φάσηόχι μιας ελλειματικήςδημοκρατίας ή έστω – με όρους του σήμερα – μιαςμεταδημοκρατίας αλλά ενός ξεκάθαρου καταπιεστικού, αυταρχικού, ολιγαρχικού καθεστώτοςπου θυμίζει άλλες εποχές και χωρίς να αφήνει πολλά περιθώρια ελευθερίας στους πολίτες της.

Το βασικό εργαλείο αυτής της μελέτης και της καταγραφής για την δημοσιογράφο-σκηνοθέτη είναι φυσικά η πορεία και η εξέλιξη του DozhdTV. Και με αφορμή αυτό η Κριτσέφσκαγια επεξεργάζεται και αναδεικνύει ένα πλούσιο υλικό αρχείου από τις αναμεταδόσεις του σταθμού, το προσωπικό της ημερολόγιο με τις εμπειρίες της από την επαφή της τόσο με τον σταθμό όσο και τους συντελεστές του, συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών του καναλιού και πλάνα αρχείου από την υπόλοιπη επικαιρότητα της τελευταίας δεκαετίας.

Πιο πολύ όμως και βαθύτερα από αυτό το πορτραίτο της χώρας η ταινία της Κριτσέφσκαγιαείναι ένα καταπληκτικό πορτραίτο μιας γυναίκας, της Νατάσα Σιντέγεβα,που ξεκίνησε έχοντας μια αισιόδοξη, νεοπλουτίστικη και απολίτικη στάση, για να εξελιχθεί σε μια χειραφετημένη, ανεξάρτητη φωνή, μια υπέρμαχο και ακτιβίστρια του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας στην πατρίδα της. Ένα εξαιρετικό πορτραίτο μιας γυναίκας που υπερβαίνει το καταπιεστικό ανδροκεντρικό, υπερσυντηρητικό, πατριαρχικό πολιτικό σύστημα της εξουσίας που έχει δομηθεί από τον Πούτιν θυσιάζονταςπαράλληλα και διαρκώς προσωπικά της κομμάτια (ξεκινώντας από την οικονομική της άνεση και φτάνοντας στην προσωπική της υγεία και ισορροπία για νακαταλήξει στον γάμο της).Όσες κι αν είναι οι προσωπικές απώλειες όμως η Σιντέγεβακαταφέρνει να κερδίσει το δικαίωμα της να μιλάει για την δημοκρατία και τηνελευθερία.

Χωρίς αμφιβολία μια από τις σημαντικές ταινίες που μας προτείνει το 24^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την οποία αξίζει να παρακολουθήσετε είτε στην onlineπλατφόρμα της διοργάνωσης είτε στην φυσική προβολή της το ερχόμενο Σάββατο στο Ολύμπιον, εκεί που το κοινό θα έχει επιπλέον την ευκαιρία να συζητήσει με αφορμή την ταινία μαζί με την σκηνοθέτη Βέρα Κριτσέφσκαγια, που θα δώσει το παρόν στην προβολή.