Ε.Ε: Σχέδιο για κατάσχεση δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων
Ποιοι μπαίνουν στο στόχαστρο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει την Τετάρτη (25 Μαΐου) σχέδια που θα διευκολύνουν την κατάσχεση δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων που συνδέονται με σοβαρές παράνομες δραστηριότητες και υποψίες εγκληματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αποφεύγουν τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με έγγραφα που είδε η EURACTIV.
Ένα σχέδιο της οδηγίας προτείνει την αντιμετώπιση μιας μακροχρόνιας αδυναμίας στην ΕΕ, όπου πολλά κράτη δεν διαθέτουν επαρκώς ισχυρό νομικό πλαίσιο για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων εγκληματιών, καθιστώντας ευκολότερο για τους εγκληματίες να κρύβουν τους πόρους τους και να επωφελούνται από παράνομες δραστηριότητες.
Η νομοθετική πρόταση θα αντιμετωπίσει αυτές τις αδυναμίες με τη δημιουργία ενός κοινού νομικού πλαισίου για τον τρόπο αντιμετώπισης των περιουσιακών στοιχείων που δεσμεύονται σε σχέση με εγκλήματα που έχουν σχέση με την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης νέων λόγων δήμευσης.
Το σχέδιο πρότασης θα προβλέπει «μια νέα δυνατότητα δήμευσης όταν τα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύονται με βάση την υποψία εμπλοκής σε δραστηριότητες οργανωμένου εγκλήματος».
Τα εγκλήματα για τα οποία θα εφαρμόζονται οι νέοι κανόνες θα αφορούν την τρομοκρατία, τη συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, την εμπορία ανθρώπων και την παράνομη διακίνηση, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες,
Αυτό θα λειτουργούσε χωρίς να απαιτείται καταδικαστική απόφαση, εάν «το εθνικό δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες».
Επιπλέον, και ιδίως μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλά κράτη αγωνίζονται να παγώσουν περιουσιακά στοιχεία ατόμων στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την ΕΕ για τους δεσμούς τους με το Κρεμλίνο, ή δεν διαθέτουν νομικές εξουσίες για να κατάσχουν τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία.
Σύμφωνα με ξεχωριστή πρόταση που θα δημοσιευθεί την Τετάρτη, η παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ θα καταστεί έγκλημα σε ολόκληρη την ΕΕ.
Επισήμανση «παρελθουσών, εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενων» κυρώσεων
Από τον Μάρτιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει ένα εργαλείο καταγγελίας κυρώσεων της ΕΕ, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναφορά «παρελθουσών, συνεχιζόμενων ή σχεδιαζόμενων» παραβιάσεων των κυρώσεων της ΕΕ, καθώς και προσπαθειών παράκαμψης αυτών.
Αυτό αφορά τόσο τις ατομικές κυρώσεις, οι οποίες εφαρμόζονται σε καθορισμένα φυσικά και νομικά πρόσωπα και αποτελούνται συνήθως από πάγωμα περιουσιακών στοιχείων ή/και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, όσο και τις τομεακές κυρώσεις που σχετίζονται με εμπάργκο όπλων, απαγορεύσεις εισαγωγών και εξαγωγών συγκεκριμένων αγαθών και τεχνολογιών ή/και περιορισμούς στην παροχή συγκεκριμένων χρηματοοικονομικών και εμπορικών υπηρεσιών.
Σε σχέση με τα πέντε πακέτα κυρώσεων της ΕΕ που εγκρίθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, έχουν υποβληθεί συνολικά 64 καταγγελίες μέσω του εργαλείου, δήλωσε στη EURACTIV αξιωματούχος της ΕΕ με γνώση του θέματος.
Από τον Μάιο, 35 από αυτές αφορούν τομεακά περιοριστικά μέτρα, 27 σχετίζονται με ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και δύο αναφέρονται στη Λευκορωσία και την εμπλοκή του Μινσκ στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Μέχρι στιγμής, 12 έχουν διαβιβαστεί στις αρμόδιες εθνικές αρχές για εξέταση.
«Ορισμένες εκθέσεις εξακολουθούν να διευκρινίζονται με τους δημοσιογράφους για περαιτέρω λεπτομέρειες, γεγονότα κ.ο.κ.», δήλωσε ο αξιωματούχος της ΕΕ, προσθέτοντας ότι ορισμένες εκθέσεις δεν υποδεικνύουν απαραίτητα πιθανές παραβιάσεις των κυρώσεων, αλλά μάλλον συνιστούν νέους ατομικούς χαρακτηρισμούς.
Η EURACTIV αντιλαμβάνεται ότι ο σκοτεινός αριθμός είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερος.
Οι κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων θα απαιτούσαν γενικά καταδίκη, αλλά σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, θα μπορούσαν να επιτραπούν εν αναμονή της δίκης σε ορισμένες περιπτώσεις για ύποπτους εγκληματίες, καθώς και όταν «μεταβιβάζονται από ύποπτο ή κατηγορούμενο πρόσωπο σε τρίτους», συμπεριλαμβανομένων των μελών της οικογένειας.
Μια τέτοια πρακτική είναι κοινή για τους Ρώσους ολιγάρχες που έχουν στοχοποιηθεί από τα πακέτα κυρώσεων από τις 24 Φεβρουαρίου, όπως επιβεβαίωσαν αξιωματούχοι προσκείμενοι στο θέμα στη EURACTIV.
Σύμφωνα με το σχέδιο πρότασης, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν επίσης δυνητικά να προχωρήσουν στην πώληση δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων πριν από την έκδοση απόφασης δήμευσης και να χρεώνουν το κόστος για τη διαχείριση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων στον πραγματικό δικαιούχο.
Οι ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων θα λαμβάνουν εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ακρόασης.
Ουκρανία και πέραν αυτής
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, αυτό θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για την ανάπτυξη ενός νομικού μέσου που θα επιτρέπει την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία γενικότερα.
«Εργαζόμαστε πάνω σε ένα ευρωπαϊκό εργαλείο για να καταστήσουμε τις κατασχέσεις δυνατές παντού σε όλα τα κράτη της ΕΕ”, δήλωσε ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέρ Ρέιντερς προαναγγέλλοντας τα επερχόμενα μέτρα νωρίτερα τον Μάιο.
Τότε, είχε πει ότι ένας από τους απώτερους στόχους ήταν η αναδιανομή των εσόδων από αυτές τις κατασχέσεις στην Ουκρανία.
Αν και η προτεινόμενη νομοθεσία έχει ως κύριο κίνητρο την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί στο μέλλον, για παράδειγμα για περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευτεί σε σχέση με τον πόλεμο στη Συρία, η οποία επίσης χρειάζεται τεράστια χρηματοδότηση για την ανοικοδόμησή της.
Ωστόσο, ορισμένοι νομικοί εμπειρογνώμονες φοβούνται ότι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλο αριθμό δικαστικών διενέξεων και χρονοβόρες νομικές διαδικασίες αντί για γρήγορα βήματα.
Η πρόταση της Επιτροπής θα χρειαστεί ακόμη την υποστήριξη των κρατών μελών, τα οποία είναι παραδοσιακά επιφυλακτικά απέναντι σε μεταρρυθμίσεις που απαιτούν αλλαγές στην ποινική τους νομοθεσία.
