Ευρωβαρόμετρο: Οι Έλληνες ανησυχούν για τις συνέπειες του πολέμου

Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ενισχύσει τη δημόσια στήριξη για την ΕΕ, σύμφωνα με το εαρινό Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2022.

Συμμετοχή στην ΕΕ

Σχεδόν τα δύο τρίτα (65%) των Ευρωπαίων θεωρούν την συμμετοχή της χώρας τους στην ΕΕ ως «κάτι καλό». Πρόκειται για το υψηλότερο αποτέλεσμα από το 2007, όταν το αντίστοιχο ποσοστό είχε ανέλθει στο 58%. 

Θετικά βλέπει την ιδιότητα μέλους της ΕΕ η απόλυτη πλειοψηφία των πολιτών σε όλες τις χώρες, εκτός από την Ελλάδα και τη Σλοβακία, όπου οι περισσότεροι ερωτηθέντες (43% των Ελλήνων) απαντούν ότι δεν είναι «ούτε κάτι καλό, ούτε κάτι κακό».

Σε σύγκριση με την τελευταία έρευνα του ΕΚ που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 2021, τα αποτελέσματα έχουν αυξηθεί σημαντικά στις περισσότερες χώρες, ιδίως στη Λιθουανία (+20 ποσοστιαίες μονάδες), τη Μάλτα (+12) και την Εσθονία (+9).

Εικόνα της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το 52% των Ευρωπαίων σήμερα έχει θετική εικόνα για την ΕΕ, έναντι 12% που έχει αρνητική. Το αποτέλεσμα αυτό σημειώνει αύξηση 3 μονάδων από τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2021, ενώ ταυτόχρονα, αποτελεί το καλύτερο αποτέλεσμα που έχει καταγραφεί σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2007. Τα εθνικά αποτελέσματα για θετική εικόνα της ΕΕ κυμαίνονται από 76% στην Ιρλανδία έως 32% στην Ελλάδα.

Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola, εκφράζοντας την ικανοποίησή της για τα αποτελέσματα της έρευνας, δήλωσε ότι «με τον πόλεμο να έχει επιστρέψει στην ήπειρό μας, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται ασφαλέστεροι ως τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν δυνατούς δεσμούς με την ελευθερία, είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τις αξίες μας και συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο ότι η δημοκρατία μας δε θα πρέπει να θεωρείται πια δεδομένη».

Πόλεμος στην Ουκρανία και συνέπειες

Τα πρόσφατα γεγονότα επηρέασαν επίσης την εικόνα που έχουν οι Ευρωπαίοι για άλλους σημαντικούς δρώντες στη διεθνή σκηνή. Σε επίπεδο ΕΕ μόνο το 10% βλέπει θετικά τη Ρωσία, σε σύγκριση με το 30% την τελευταία φορά που τέθηκε η ίδια ερώτηση το 2018. Στη δεύτερη χαμηλότερη κατάταξη της σχετικής λίστας βρίσκεται η Κίνα σε επίπεδο ΕΕ, με 22% (-14 μονάδες). Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι έχουν θετικότερη εικόνα για το Ηνωμένο Βασίλειο με 65% (+1) και ακολουθούν οι ΗΠΑ με 58% (+13 ).

Όσον αφορά την Τουρκία, το 28% των Ευρωπαίων πολιτών έχει θετική άποψη, ενώ το ποσοστό των Ελλήνων που βλέπει θετικά την Τουρκία φτάνει μόλις το 4%. Αποκλίσεις μεταξύ των Ελλήνων και του μέσου όρου καταγράφονται και ως προς τις υπόλοιπες χώρες, με 25% θετικές γνώμες μεταξύ ων ερωτηθέντων για τη Ρωσία και 36% για την Κίνα. Στον αντίποδα οι Έλληνες βλέπουν θετικά το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 46% και τις ΗΠΑ κατά 34%.

Οι περισσότεροι πολίτες αντιλαμβάνονται τον πόλεμο στην Ουκρανία ως θεμελιώδη αλλαγή: 61% των Ευρωπαίων δεν είναι πεπεισμένο ότι η ζωή τους θα παραμείνει αμετάβλητη – με το ποσοστό να «σκαρφαλώνει» στο 86% στην Ελλάδα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες (80%) συμφωνούν με την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη ρωσική κυβέρνηση, καθώς και σε ρωσικές εταιρείες και ιδιώτες – με το ποσοστό να μειώνεται στο 70% στην Ελλάδα. Η πλειονότητα των πολιτών σε 22 κράτη μέλη είναι ικανοποιημένη με την αντίδραση της ΕΕ στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με την Ελλάδα (44%) ωστόσο να βρίσκεται μεταξύ των εξαιρέσεων.

Καθώς ο πληθωρισμός και το κόστος ζωής αυξάνονταν για καιρό πριν από την ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, τέσσερις στους δέκα Ευρωπαίους συνολικά δηλώνουν ότι ήδη βιώνουν αντίκτυπο στο βιοτικό τους επίπεδο (49% στην Ελλάδα). Ως σαφές σημάδι ευρωπαϊκής ανθεκτικότητας και ενότητας, το 59% των Ευρωπαίων θεωρεί προτεραιότητα την προάσπιση των κοινών ευρωπαϊκών αξιών μας, όπως η ελευθερία και η δημοκρατία – ακόμη και αν αυτό θα επηρέαζε τις τιμές και το κόστος ζωής. Στην Ελλάδα το 48% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η υπεράσπιση των αξιών αυτών θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Η απόλυτη πλειοψηφία θέτει επίσης πολύ ψηλά στη σχετική λίστα τη συγκράτηση των τιμών και του κόστους ζωής (51%) σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (39%).

Προτεραιότητες του ΕΚ και αξίες προς προάσπιση

Οι αυξανόμενες οικονομικές ανησυχίες αντικατοπτρίζονται επίσης και σε θέματα όπου οι πολίτες θα ήθελαν να δώσει προτεραιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αναφέρεται ως πρώτη προτεραιότητα (38%), ακολουθούμενη από τη δημόσια υγεία (35%), η οποία σημειώνει σημαντική μείωση κατά 7 μονάδες τους τελευταίους έξι μήνες.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες επέλεξαν ως τρίτη προτεραιότητα τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου (32%), κατηγορία η οποία με τη σειρά της σημείωσε σημαντική αύξηση κατά 7 μονάδες. Στην Ελλάδα η υποστήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας βρίσκονται στην κορυφή (60%), η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στη δεύτερη θέση (59%) και η δημόσια υγεία στην τρίτη (52%).

Η κοινή γνώμη σχετικά με τον πόλεμο καθώς και τη σημασία του για την ΕΕ διαφαίνονται επίσης ξεκάθαρα στις βασικές αξίες που οι πολίτες επιθυμούν να υπερασπιστεί κατά προτεραιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: η δημοκρατία βρίσκεται και πάλι στην κορυφή της λίστας, με αύξηση κατά έξι μονάδες σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2021 (38%).

Ακολουθούν η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ και παγκοσμίως, καθώς και η ελευθερία του λόγου και της σκέψης (27%). Στην Ελλάδα οι πολίτες επέλεξαν ως κορυφαία αξία προς υπεράσπιση την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και τη δημοκρατία (39% έκαστη απάντηση). Ακολούθησαν το κράτος δικαίου (33%) και η ελευθερία του λόγου και της σκέψης (30%).

*Η συλλογή στοιχείων για το εαρινό Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2022 διεξήχθη μεταξύ 19 Απριλίου και 16 Μαΐου. Στην έρευνα πήραν μέρος 26.580 Ευρωπαίοι από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Στην Ελλάδα συμμετείχαν 1014 άτομα, μέσω προσωπικής συνέντευξης.