Reuters: Είναι καιρός να ανησυχούμε ξανά για την Ελλάδα

Σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον της Ελλάδας εκφράζει σήμερα το πρακτορείο Reuters. Ακολουθεί η ανταπόκριση από την Αθήνα. 

«Έχουν περάσει μόνο λίγα χρόνια από τότε που τελείωσε η ταινία τρόμου Grexit. Όμως, δυστυχώς, οι πιστωτές, οι επενδυτές και οι σύμμαχοι της Ελλάδας πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν ξανά για τη χώρα», σημειώνει το Reuters και προσθέτει:

«Ένα σκάνδαλο υποκλοπών απειλεί την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με παρατεταμένη πολιτική αστάθεια. Δεν πρόκειται για επανάληψη της κρίσης που απείλησε να βγάλει την Ελλάδα από το ευρώ. Ωστόσο, το υψηλό έλλειμμα και το υψηλό χρέος του κράτους –που είναι το 189% του ΑΕΠ– αποτελούν αιτία ανησυχίας σε μια περίοδο ραγδαίας αύξησης των τιμών της ενέργειας και αύξησης των επιτοκίων», σημειώνει το Reuters.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, ενός από τα κόμματα της ελληνικής αντιπολίτευσης, κατηγόρησε την υπηρεσία πληροφοριών της χώρας ότι έκανε υποκλοπές στο τηλέφωνό του. Υπήρξε επίσης μια ανεπιτυχής προσπάθεια από άγνωστη πηγή να μολύνει το τηλέφωνό του με spyware, που ονομάζεται Predator.

Ο Μητσοτάκης, αρχηγός του κεντροδεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, είπε ότι αγνοούσε τις τηλεφωνικές υποκλοπές και δεν θα το ενέκρινε αν ήξερε. Απέλυσε τον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών. Παραιτήθηκε και ο Γενικός Γραμματέας της κυβέρνησης, στον οποίο ανέφερε η υπηρεσία πληροφοριών και που είναι ανιψιός του Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση αρνείται ότι αγοράζει ή χρησιμοποιεί το Predator. Ωστόσο, το ελληνικό κοινοβούλιο συνήλθε εκ νέου για να συζητήσει το θέμα σήμερα.

Η πολιτική αστάθεια Αν και ο Μητσοτάκης έχει σταθερή πλειοψηφία, πρέπει να προκηρύξει εκλογές το αργότερο μέχρι τον Αύγουστο του 2023. Αυτές θα διεξαχθούν με απλή αναλογική, με αποτέλεσμα κανένα κόμμα να μην έχει την πλειοψηφία. Στη συνέχεια, θα γίνουν δεύτερες εκλογές, βάσει νέου νόμου, που θα δώσει στο πρώτο κόμμα μεγάλο αριθμό μπόνους βουλευτών.

Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν προηγουμένως ότι ο Μητσοτάκης θα κέρδιζε την πλειοψηφία σε αυτές τις δεύτερες εκλογές – ή θα πλησίαζε να το κάνει. Όμως, μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου με τις υποκλοπές, αυτό δεν φαίνεται πλέον πιθανό. Επιπλέον, θα του είναι δύσκολο να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, καθώς ο προφανής συνεργάτης του ήταν το ΠΑΣΟΚ, το κεντροαριστερό κόμμα του οποίου το τηλέφωνο του αρχηγού ήταν υπό παρακολούθηση. Θα είναι εξαιρετικά απρόθυμο να γίνει συμφωνία με τον Μητσοτάκη.

Ωστόσο, θα είναι επίσης δύσκολο για το μεγαλύτερο κόμμα της ελληνικής αντιπολίτευσης, τον αριστερό ΣΥΡΙΖΑ, να σχηματίσει συνασπισμό. Αν και θα προσπαθούσε να κλείσει μια συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ, οι δύο ομάδες πιθανότατα δεν θα είχαν την πλειοψηφία. Μπορεί να καταφέρουν να το αποκτήσουν μόνο μέσω ενός φανταστικού συνασπισμού που περιλαμβάνει τους κομμουνιστές και την ακροδεξιά, σημειώνει το Reuters.

Υπάρχουν και άλλες δυνατότητες. Η Νέα Δημοκρατία μπορεί να αντικαταστήσει τον Μητσοτάκη με έναν ηγέτη πιο ελκυστικό στο ΠΑΣΟΚ. Μια άλλη εκδοχή, είναι τα ελληνικά κόμματα μπορεί να σχηματίσουν έναν μεγάλο συνασπισμό, με επικεφαλής έναν τεχνοκράτη. Όμως κανένα από τα σενάρια δεν φαίνεται σταθερό. Εν τω μεταξύ, πολλά ερωτήματα σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών παραμένουν αναπάντητα. Εάν υπάρξουν περαιτέρω επιζήμιες αποκαλύψεις, ο Μητσοτάκης μπορεί να δυσκολευτεί να μείνει μέχρι τις εκλογές.

Υψηλές προσδοκίες Οι επενδυτές και οι σύμμαχοι της Ελλάδας ήταν γενικά ενθουσιασμένοι με την πρωθυπουργία του Μητσοτάκη. Η προσέγγισή του υπέρ των επιχειρήσεων και η υπόσχεσή του να εκσυγχρονίσει τη χώρα προσέλκυσαν κεφάλαια. Η υπόσχεσή του να ασκήσει μια υγιή δημοσιονομική πολιτική καθησύχασε την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο τεράστιο χρέος της χώρας. Διαχειρίστηκε καλά την πανδημία, προώθησε την ψηφιοποίηση της κυβέρνησης και έλαβε μέτρα για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα. Και η σταθερή γραμμή του κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία απέσπασε επαίνους όχι μόνο σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και στην Ουάσιγκτον. Εκφώνησε μάλιστα ομιλία σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου των ΗΠΑ.

Υπάρχουν όμως και ανησυχίες. Ο Μητσοτάκης δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται τρομερά για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Έδωσε κάτι που ισοδυναμούσε με αμνηστία σε μεγάλους φοροφυγάδες. Επίσης συγκέντρωσε την εξουσία, αλλάζοντας το νόμο έτσι ώστε η υπηρεσία πληροφοριών να αναφέρεται στο γραφείο του.

Ταυτόχρονα, η δημοσιονομική πολιτική ήταν πιο χαλαρή από ό,τι θα περίμενε κανείς για μια χώρα που είχε πρόσφατα βιώσει μια «επιθανάτια εμπειρία». Η κυβέρνηση μοίρασε πολλά χρήματα για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έχει επίσης ξοδέψει μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από την ενεργειακή κρίση, σύμφωνα με το Bruegel, το think tank με έδρα τις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση πρόκειται να παρουσιάσει πρωτογενές έλλειμμα (πριν τις πληρωμές τόκων) περίπου 3,5% του ΑΕΠ φέτος, σύμφωνα με τη Μιράντα Ξαφά, Ελληνίδα οικονομολόγο.

Ο λαϊκισμός Μια νέα κυβέρνηση φαίνεται πιθανό να είναι λιγότερο φιλική προς τις επιχειρήσεις από την τρέχουσα. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ο Μητσοτάκης να λάβει λαϊκιστικά μέτρα –ειδικά ξοδεύοντας περισσότερα χρήματα για να περιορίσει τους λογαριασμούς ενέργειας– σε μια προσπάθεια να παραμείνει στην εξουσία. Καθώς η μία εκλογική διαδικασία θα διαδέχεται την άλλη, άλλα κόμματα θα έχουν το κίνητρο να υποσχεθούν περισσότερες δημόσιες δαπάνες.

Οι πιστωτές της Ελλάδας μπορεί να υποστηρίξουν ότι αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία. Το χρέος της χώρας αναδιαρθρώθηκε ως μέρος των προγραμμάτων διάσωσης. Δεν χρειάζεται να αποπληρώσει το κεφάλαιο ή τους τόκους του χρέους που οφείλει στην ΕΕ μέχρι το 2033. Επιπλέον, αν και το χρέος αυξάνεται, ο συνδυασμός πληθωρισμού και οικονομικής ανάπτυξης σημαίνει ότι το βάρος έχει συρρικνωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ: Ο δείκτης μειώθηκε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες το πρώτο τρίμηνο του έτους.

Εν τω μεταξύ, η ΕΕ μπορεί κάλλιστα να αποφύγει τις τριβές με την Ελλάδα δεδομένου ότι η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω γεωπολιτικής και οικονομικής κρίσης. Έχει ήδη αναστείλει τους δημοσιονομικούς κανόνες του μπλοκ, οι οποίοι υποτίθεται ότι κρατούν υπό έλεγχο το εθνικό χρέος και τα ελλείμματα. Και η ΕΕ ανησυχεί πολύ περισσότερο για την αστάθεια στην Ιταλία μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι.

Αυτοί οι παράγοντες θωρακίζουν την Ελλάδα βραχυπρόθεσμα. Αλλά μπορεί να μην είναι αρκετά εάν υπάρχει παρατεταμένη περίοδος αστάθειας. Εξάλλου, η κυβέρνηση χρειάζεται ακόμη να χρηματοδοτήσει το συνεχιζόμενο έλλειμμά της. Από το 2033 ο λογαριασμός της για αποπληρωμές και τόκους θα εκτιναχθεί κατακόρυφα.

Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι επενδυτές ανησυχούν. Τα ελληνικά 10ετή κρατικά ομόλογα σημείωσαν απόδοση 3,9% το πρωί της Παρασκευής, αυξημένα κατά 93 μονάδες βάσης τον περασμένο μήνα και 256 μονάδες βάσης υψηλότερα από τα αντίστοιχα γερμανικά ομόλογα. Ενώ οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, οι αποδόσεις του ελληνικού χρέους έχουν αυξηθεί ταχύτερα πρόσφατα ακόμη και από αυτό της Ιταλίας, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 34 μονάδες βάσης στο 3,6% τον περασμένο μήνα.

Επιπλέον, μόλις τελειώσουν οι γεωπολιτικές και ενεργειακές κρίσεις, η ΕΕ μπορεί να μην είναι τόσο πρόθυμη να κλείσει τα μάτια σε αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα. Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τερμάτισε την «ενισχυμένη εποπτεία» της ελληνικής οικονομίας. Αλλά αυτή είναι μια απόφαση που μπορεί να αλλάξει.