Ματιές στην πόλη

Περπατώντας στις εργατικές κατοικίες Πύλης Αξιού

Μια βόλτα στην Ξηροκρήνη

Γιώργος Καρκαλέτσης
περπατώντας-στις-εργατικές-κατοικίε-7847
Γιώργος Καρκαλέτσης
carpe_diem5.jpg

Για κάποιους αποτελεί πολεοδομική όαση για την πυκνο- και κακό- δομημένη πόλη μας, για ορισμένους είναι μια ανατολικού τύπου αρχιτεκτονική πινελιά στην Θεσσαλονίκη, τέλος υπάρχει και η άποψη της ενδιαφέρουσας ιστορικής εξέλιξης της ανθρωπογεωγραφίας της συγκεκριμένης περιοχής. Απ’ όποια οπτική γωνία και αν την παρατηρεί κανείς η συγκεκριμένη περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και μοιάζει να ακολουθεί τους δικούς της αυτόνομους ρυθμούς. Για όσους δεν έχετε καταλάβει ακόμη για ποια γωνιά της Θεσσαλονίκης γίνεται λόγος, στο παρόν κείμενο κάνουμε βουτιά στον οικισμό εργατικών κατοικιών “Πύλης Αξιού” ή στις “Δωδεκαόροφες Πολυκατοικίες” όπως συχνά αναφέρεται στις συζητήσεις μας ο συγκεκριμένος οικισμός.

Η φωτογραφία είναι του Γιώργου Λαγιώνη (http://www.panoramio.com/user/6011083?with_photo_id=67585683)

Ο οικισμός “Πύλης Αξιού” βρίσκεται στη 2η Δημοτική Κοινότητα, αποτελεί το βορειοδυτικό άκρο του Δήμου Θεσσαλονίκης και διοικητικό του όριο με το Δήμο Αμπελοκήπων. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την έκταση μεταξύ των οδών Στ. Δραγουμάνου- Γρ. Κολωνιάρη- Λαγκαδά η οποία είχε καθοριστεί ως χώρος ανέγερσης εργατικών κατοικιών και προ τεσσαρακονταετίας κατασκευάστηκαν 49 συγκροτήματα οικοδομών από τον Ο.Ε.Κ. Τοπόσημο του οικισμού είναι οι 4 δωδεκαόροφες πολυκατοικίες στις οδούς Αγ. Πάντων, Παπαδήμα και Λαγκαδά. Οι πολυκατοικίες αυτές μπορεί να είναι το επιβλητικό στοιχείο του οικισμού δεν αποτελούν όμως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό που καθιστά τον οικισμό “Πύλης Αξιού” ιδιαίτερο. Η οργάνωση του σε σχέση με τον ευρύτερο αστικό ιστό, με την πυκνή δόμηση και τα ψηλά κτίσματα που οργανώνονται με το συνεχές σύστημα, τον κάνουν να μοιάζει αποκομμένος από το ευρύτερο αστικό περιβάλλον. Αυτό είναι το ενδιαφέρον στοιχείο της διαφορετικότητάς του.

Ο οικισμός όπως αναφέρθηκε παραπάνω ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Σε όρους διάρθρωσης του κτισμένου περιβάλλοντος, οδικού δικτύου, αρχιτεκτονικής χρήσεων κτιρίων. Συγκεκριμένα αποτελεί μια απ’ τις ελάχιστες περιπτώσεις σχεδιασμένης και όχι άναρχης πολεοδομικής ανάπτυξης στην πόλη. Επίσης το ποσοστό ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου που αντιστοιχεί ανά κάτοικο είναι αρκετά υψηλό, πράγμα εντυπωσιακό για δημότες Θεσσαλονίκης. Οι ελεύθεροι χώροι στάθμευσης, τα πλατιά πεζοδρόμια, οι πεζόδρομοι, οι πλατείες τα παρτέρια ανά συγκρότημα δεν αποτελούν διεκδικήσεις για τους κατοίκους του οικισμού καθώς τα διαθέτουν 40 και πλέον χρόνια. Τέλος οι χρήσεις που συναντάμε είναι αμιγούς κοινωνικής κατοικίας και κοινωφελών λειτουργιών. Η προσωπική ορολογία που χρησιμοποιώ για το δίκτυο κοινωφελών λειτουργιών που διασχίζει τον οικισμό των εργατικών κατοικιών απ’ το ύψος της Λαγκαδά έως τη Γ. Κολωνιάρη και καταλήγει στο Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό, είναι «ζώνη πολιτισμού». Σ’ αυτή τη ζώνη υπάρχουν 2 σχολικά συγκροτήματα, ένας βρεφονηπιακός σταθμός που αποτελεί πρότυπο για τους υπόλοιπους καθώς διαθέτει αυλή πλούσια σε πράσινο, είδος προς εξαφάνιση για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς των αστικών κέντρων. Επίσης μέσα στα όρια του οικισμού εδρεύουν το Κέντρο Στήριξης Κακοποιημένων Γυναικών και ο Ναός Αγίου Νικολάου. Τέλος απ’ τη κάτω πλευρά του οικισμού συναντά κανείς ένα ακόμη σχολικό συγκρότημα, πλατεία, παιδική χαρά και γήπεδο basket.

Η αλήθεια είναι πως μέχρι τώρα περιγράφεται μια περιοχή ιδανική για να ζει κανείς. Θα μπορούσε να είναι… και σ’ αυτό το σημείο ξεκινούν τα αν! Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή περισώθηκε απ’ του ελληνικό κατασκευαστικό θαύμα που προέκυψε απ’ την αύξηση των συντελεστών δόμησης, με αποτέλεσμα να διαθέτει χώρους και χρήσεις που συνθέτουν ένα όμορφο περιβάλλον, δε παρουσιάζει την εικόνα που θα έπρεπε. Τα κτίρια των εργατικών κατοικιών χρήζουν άμεσης ανακαίνισης και συντήρησης των εξωτερικών τους όψεων. Πέραν ελάχιστων εξαιρέσεων τα κτίσματα του οικισμού μοιάζουν να είναι παραμελημένα, η κύρια αιτία είναι οικονομικές δυσκολίες και συμπληρωματικά έρχεται η αδιαφορία, άσχημο χαρακτηριστικό των κατοίκων των μεγαλουπόλεων για οτιδήποτε βρίσκεται εκτός των 4 τοίχων του διαμερίσματός μας. Ακόμη οι πλακόστρωτοι χώροι (κίνησης- διέλευσης-στάσης) καθώς και οι χώροι πρασίνου (χαμηλής βλάστησης κυρίως) πέριξ των οικοδομών, απαιτούν γενική αισθητική αναβάθμιση και βελτίωση. Τέλος το ίδιο ισχύει και για τον αστικό εξοπλισμό, ο οποίος σε αρκετά σημεία είναι ανεπαρκής.

Το τελευταίο διάστημα η περιοχή των εργατικών κατοικιών λόγω των χαρακτηριστικών που αναφέρθηκαν παραπάνω πως διαθέτει έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης και παρεμβάσεων. Στα πλαίσια της 15ης Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη και Νοέμβρη του 2011 στη Θεσσαλονίκη, η ομάδα Carpe Diem ένταξε στο project δημοσίων τοιχογραφιών- face art που πραγματοποίησε και κτήρια του οικισμού. Επίσης οι εργατικές κατοικίες ήταν προτεινόμενη περιοχή μελέτης στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό «Θεσσαλονίκη Χ4» , του ΥΠΕΚΑ και του Δήμου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα και έδωσε κατευθύνσεις σχετικά με τις απαιτήσεις των νέων για τη πόλη τους.

Δεδομένων των οικονομικών καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε, οι παραπάνω συνέργειες αποτελούν το βασικό όχημα για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος της περιοχής, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις της δημοτικής αρχής και της ατομικής πρωτοβουλίας σε ζητήματα καθημερινότητας. Έτσι θα μπορέσει ο οικισμός «Πύλης Αξιού» αν απαλλαγεί από τα «αν…»να ξαναβρεί τη χαμένη του γοητεία και να αναδείξει τις ομορφιές που διαθέτει και δυστυχώς σήμερα κρύβουν τα προβλήματα της καθημερινότητας.

Σχετικά Αρθρα
Σχετικά Αρθρα