Αντέχει ο ελληνικός τουρισμός – Οι προσδοκίες για τη Θεσσαλονίκη

Η ετοιμότητα, η ανάγκη για διαρκή προσαρμοστικότητα ήταν η θετική παρακαταθήκη που άφησε η πανδημική κρίση στον κλάδο και τους επαγγελματίες του τουρισμού στην Ελλάδα, η οποία αποδείχθηκε ανθεκτική ως ταξιδιωτικός προορισμός.

 Αυτό ήταν ένα από τα συμπεράσματα του 5ου Συνεδρίου «Tourism of Tomorrow» που διοργάνωσε διαδικτυακά το ακαδημαϊκό πρόγραμμα Τουρισμού και Φιλοξενίας του ACT – American College of Thessaloniki, την Παρασκευή 8 Απριλίου 2022.

Η εκδήλωση άνοιξε με τους χαιρετισμούς του Δρ Στάμου Καραμούζη, Πρύτανη του ACT, του Ανέστη Αναστασίου, Συντονιστή των ακαδημαϊκών προγραμμάτων Τουρισμού και Φιλοξενίας του ACT, και της Μαρίας Καραγιάννη, Αντιδημάρχου Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης.

«Θετικοί οι πρόδρομοι δείκτες – ανθεκτικός ο ελληνικός τουρισμός»

Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα επηρεάσει αναπόφευκτα την τουριστική ροή από τις δύο χώρες πιθανώς και των όμορων χωρών τους. Ωστόσο «οι πρόδρομοι δείκτες για το 2022 είναι εξαιρετικά θετικοί», είπε η κ. Σοφία Ζαχαράκη, Υφυπουργός Τουρισμού, αναφέροντας τα στοιχεία της TUI που δείχνουν αύξηση των ταξιδιωτών σε 3 εκ., την ανάκαμψη των κρατήσεων από τη Μ. Βρετανία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, και το θερμό ενδιαφέρον από το Ισραήλ και τις χώρες Κόλπου.

«Παραμένουμε αισιόδοξοι κρατώντας ως θετικά σημεία τα 10,65 δις ευρώ έσοδα της περασμένης χρονιάς και την αύξηση της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης των επισκεπτών της χώρας μας – +25% σε σχέση με το 2019» είπε η Υφυπουργός Τουρισμού. «Αιχμή του δόρατος παραμένουν οι ειδικές μορφές τουρισμού ενώ απαραίτητες είναι οι συνέργειες όπως έδειξε η επιτυχημένη συνένωση δυνάμεων στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης που πέτυχε την ένταξή της στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Γαστρονομίας της UNESCO».

 Σε συνεργασία με τον ΕΟΤ το Υπουργείο Τουρισμού κινείται πλέον σε μία στρατηγική προβολής της χώρας δώδεκα μήνες τον χρόνο, ενώ η κ. Ζαχαράκη τόνισε την ανάγκη αναμόρφωσης της τουριστικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα τόσο με προγράμματα επιμόρφωσης όσο και με την ίδρυση Τουριστικής Ακαδημίας η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις κρατικές σχολές και νέα ξενόγλωσσα τμήματα.

Η πανδημία μείωσε κατά 80% τα έσοδα από τον τουρισμού στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (από τα 2,3 δις το 2019). Από την άλλη κρατούμε «την εικόνα της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας που εξέπεμψε διεθνώς η Ελλάδα, τους επαγγελματίες του τουρισμού που βγήκαν καλύτεροι από την κρίση, τις συμμαχίες που έγιναν ανάμεσα σε δημοτικές αρχές, περιφερειακές ενότητες και ιδιωτικούς φορείς, τη νέα καμπάνια για την αυθεντικότητα της εμπειρίας, τα καινούρια τουριστικά προϊόντα» είπε ο Αλέξανδρος Θάνος, Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

«Η ανθεκτικότητα χτίζεται όταν δεν εξαρτόμαστε από συγκεκριμένη κατηγορία τουριστών» απάντησε ο κ. Θάνος σε ερώτηση που αφορούσε την επίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία στον τουρισμό της Χαλκιδικής. «Εξάλλου από το 2014 και κάθε χρόνο οι Ρώσοι τουρίστες στη Χαλκιδική μειώνονται κατά 10%. Ακόμη και αυτή η μείωση είναι πλήγμα, αλλά θα το καλύψουμε. Τα στοιχεία της Frapport για τη φετινή χρονιά δείχνουν κρατήσεις στο επίπεδο του 2019, η κρουαζιέρα παρουσιάζει αύξηση κατά 250%. Η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει home port για την κρουαζιέρα, ενώ με τον νέο αεροδιάδρομο στο αεροδρόμιο Μακεδονία ανοίγει ο δρόμος για απευθείας σύνδεση με τις ΗΠΑ». Απότοκο της πανδημίας ήταν και η έλευση μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών στη Θεσσαλονίκη. Όπως είπε ο Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και επικεφαλής του Film Office της Περιφέρειας μέσα στο 2022 θα γυριστούν άλλες δύο ταινίες στη Θεσσαλονίκη, ενώ η δημιουργία κινηματογραφικών στούντιο θα επιτρέψει το γύρισμα δέκα ταινιών τον χρόνο.

«Καταστροφική η διαχείριση μίας κρίσης ερήμην του προσωπικού»

«Το πρώτο μάθημα που μας δίδαξε η πανδημία είναι να μην βιαζόμαστε στη λήψη αποφάσεων, και αυτές να μην λαμβάνονται κεκλεισμένων των θυρών ερήμην των εργαζομένων. Πρόκειται για μία καταστροφική διαχείριση» τόνισε ο Carlo Javakhia, General Manager του ξενοδοχείου Ritz-Carlton Doha και μέλος της Power List των γενικών διευθυντών ξενοδοχείων του Κατάρ για το 2021.

Όταν ξέσπασε η πανδημία ο ίδιος εργαζόταν στο Ντουμπάι. «Ενώ το προσωπικό είναι βασικός πυλώνας του τουρισμού, όταν έρχεται η κρίση το πρώτο πράγμα που διαπιστώνουμε είναι ότι οι εργαζόμενοι θεωρούνται βάρος. Με το ξεκίνημα της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020 πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στα Εμιράτα, πιστεύοντας ότι δεν θα λειτουργούσαν το καλοκαίρι, απέλυσαν το προσωπικό τους. Όταν μετά από ένα μήνα, τον Απρίλιο του 2020, ανακοινώθηκε το άνοιγμα της αγοράς βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση. Αντιθέτως, τα ξενοδοχεία που κράτησαν το προσωπικό τους και τους καταρτισμένους εργαζόμενους τους, αύξησαν το μερίδιό τους στην αγορά. Εγώ εργαζόμουν σε ένα συγκρότημα με 630 κλίνες και 22 εστιατόρια και μπαρ. Για ένα μήνα που είμασταν κλειστά δεν απολύσαμε κανέναν. Όταν ανοίξαμε είχαμε περισσότερη δουλειά και κόσμο» είπε ο κ. Javakhia. «Η πανδημία μάς δίδαξε να είμαστε προσαρμοστικοί ως επιχειρηματίες και ως εργαζόμενοι, ειλικρινείς και ανοιχτοί απέναντι στους συνεργάτες και εργαζόμενους σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μία επιχείρηση. Όταν υπάρχει ειλικρίνεια το προσωπικό είναι διατεθειμένο να συμπαρασταθεί και να βοηθήσει. Ο τουρισμός βασίζεται σε εργαζόμενους που γνωρίζουν το αντικείμενο και την πελατεία τους. Ξέρουμε, επίσης, ότι όταν αφήνουμε το προσωπικό μας να φεύγει, χρειαζόμαστε από τρεις έως έξι μήνες για να εκπαιδεύσουμε το καινούριο. Αυτό έχει αντίκτυπο στην εξυπηρέτηση της πελατείας, και μακροπρόθεσμα η επιχείρηση χάνει. Το είδαμε από τους ανταγωνιστές μας» συμπλήρωσε.

Τα ξενοδοχεία πάντα ήταν στόχος κυβερνοεπιθέσεων καθώς διατηρούν σημαντικό όγκο απλών και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των πελατών τους, επεσήμανε ο Γρηγόριος Θεμιστοκλέους Group Information Security Officer, Sani / Ikos Group. Εξαιτίας της έντασης των κυβερνοεπιθέσων μέσα στην πανδημία, οι επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να ενισχύσουν την προστασία τους στο ψηφιακό περιβάλλον εφαρμόζοντας τεχνικά μέτρα και πρωτόκολλα διαχείρισης κινδύνων. Η άρση των περιοριστικών μέτρων θα βοηθήσει τη βιομηχανία να ανακάμψει, ωστόσο προβλέπεται και ταυτόχρονη αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων.

«Η εκτίμηση των κινδύνων και η στρατηγική κυβερνοασφάλειας είναι κρίσιμες για την πορεία του κλάδου και των επιχειρήσεων» τόνισε ο κ. Θεμιστοκλέους. Καθώς το 90% των κυβερνοεπιθέσεων οφείλεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά, σημείο κλειδί στην πρόληψη είναι η εκπαίδευση των εργαζομένων ώστε να αναγνωρίζουν τους κινδύνους. «Πέραν από τους εργαζόμενους, είναι σημαντική η ενημέρωση και εκπαίδευση και των συνεργατών ενός ξενοδοχείου – από τους tour operators μέχρι την τροφοδοτική αλυσίδα. Η τουριστική βιομηχανία είναι ένα οικοσύστημα εταιριών. Αν πάει κάτι λάθος σε έναν κρίκο, αυτό θα έχει επίπτωση σε όλο το σύστημα». Ο κ. Θεμιστοκλέους υπογράμμισε ότι κάθε εταιρία πρέπει αφού καταρτίσει μια στρατηγική και πολιτική κυβερνοασφάλειας, να προβαίνει σε δοκιμές και ελέγχους για να εντοπίσει αδυναμίες στα κενά και στην ασφάλειά της, καθώς τα διοικητικά πρόστιμα είναι υψηλά και έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις ξενοδοχείου και πελάτη.

«Σε δύο χρόνια η ανάκαμψη του συνεδριακού τουρισμού στη Θεσσαλονίκη»

Ο συνεδριακός τουρισμός αποδείχθηκε ο μεγάλος χαμένος της πανδημίας. Μόνο στη Θεσσαλονίκη, στη πρώτη φάση της πανδημίας, ακυρώθηκαν 1.740 εκδηλώσεις με απώλεια εσόδων 67 εκ. ευρώ και πτώση τζίρου άνω του 80%. Το 60% των συνεδρίων έγιναν διαδικτυακά, με μεγάλο ποσοστό εταιριών να προβαίνουν ή να σκέφτονται να προβούν σε απολύσεις προσωπικού, όπως είπε ο Δρ. Πρόδρομος Μοναστηρίδης, Προϊστάμενος Τμήματος Μάρκετινγκ & Χορηγιών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, και Αντιπρόεδρος του Thessaloniki Convention Bureau.

«Η κρίση ανέδειξε παθογένειες αλλά έδειξε και τους τρόπους για βελτίωση» τόνισε ο κ. Μοναστηρίδης. «Τα πρωτόκολλα covid για τα συνέδρια, ειδικά στην αρχή, αποδείχθηκαν μη ρεαλιστικά και μη λειτουργικά για την ελληνική αγορά. Είδαμε ότι η αγορά MICE (Meetings, Incentives, Conferences, Exibitions) είναι ιδιαίτερη εύθραυστη σε εξωγενείς παράγοντες και απαιτεί καλύτερη σύνδεση συνεδριακής αγοράς και θεσμών με το Υπουργείο Τουρισμού. Είχαμε ευκαιρίες για ευελιξία με τα υβριδικά συνέδρια και γρήγορα εξελίξαμε τις τεχνολογίες, τα μοντέλα και τα πρότυπα συνεργασίας. Η πανδημία είναι επίσης, μία ευκαιρία να καθορίσουμε εκ νέου τι είδους συνέδρια θέλουμε και πού πρέπει να στοχεύσουμε. Χρειαζόμαστε μία νέα στρατηγική προορισμού, ενίσχυση φορέων και ειδικά των Convention Bureau και εξειδικευμένα στελέχη».

Σύμφωνα με τελευταίες μετρήσεις η Θεσσαλονίκη παραμένει η 10η καλύτερη πόλη στην Ευρώπη για οργάνωση συνεδρίων έως 10.000 ατόμων – 30% πιο φθηνή από την Αθήνα – και μέσα στους πρώτους 40 ευρωπαϊκούς προορισμούς (στην 39η θέση σύμφωνα με την κατάταξη της ICCA). Ο κ. Μοναστηρίδης εκτίμησε ότι η Θεσσαλονίκη θα ξαναβρεί τη δυναμική της στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ η ανάπλαση της ΔΕΘ και το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα δώσουν νέα ώθηση στον συνεδριακό τουρισμό. 

«Το φυσικό συνέδριο θα επικρατήσει γιατί έχει αλληλεπίδραση και επίπτωση στη αγορά. Έχει υπολογιστεί ότι ένα συνέδριο 1.000 ατόμων μπορεί να φέρει ένα συνολικό τζίρο στη πόλη έως και 1 εκ. ευρώ. Ο κάθε σύνεδρος δαπανά σε τρεις ημέρες 1.900 ευρώ (μαζί με τις δαπάνες εγγραφής, αεροπορικά κτλ., αφού είναι επισκέπτες υψηλού εισοδήματος) – σε αντίθεση με τα 690 ευρώ του απλού επισκέπτη – χωρίς σε αυτά τα ποσά να υπολογίζουμε δαπάνη των συνοδών. Σημειώνουμε ακόμα ότι η διοργάνωση ενός συνεδρίου συνδυάζει 70 διαφορετικά επαγγέλματα».

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη σύνοψη των συμπερασμάτων από τον Δρα Νίκο Χουρβουλιάδη, Διευθυντής του Business School του ACT και τον Ανέστη Αναστασίου, Συντονιστή των ακαδημαϊκών προγραμμάτων Τουρισμού και Φιλοξενίας του ACT.

Την εκδήλωση συντόνισε η Όλγα Τσαντήλα, Media Relations Officer του Κολλεγίου Ανατόλια.