Έξι Αμερικανοί φοιτητές κάνουν κοινωνικά πρότζεκτ στη Θεσσαλονίκη

Για την Αμερικανίδα φοιτήτρια του πολυτεχνείου Αμπιγκέιλ Ντόιλ, ηλικίας 21 ετών, η πολυήμερη επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα δεν γίνεται με την ιδιότητα της τουρίστριας, αλλά με εκείνη της ταξιδιώτισσας. Μιας ταξιδιώτισσας που κάνει έρευνα, με στόχο να αλλάξει τυχόν αρνητικές αντιλήψεις των ανθρώπων για τον “ξένο”. Προορισμός της δεν είναι (μόνον) τα αξιοθέατα της χώρας, αλλά και τα προσφυγικά camps, αφού στόχος της είναι να καταγράψει τις ιστορίες των νεαρών ανδρών προσφύγων, που παρότι ζουν τη σκληρή μοίρα της προσφυγιάς, συχνά δεν απολαμβάνουν (λόγω φύλου και ηλικίας) τη φροντίδα που επιφυλάσσουν οι ΜΚΟ και οι κυβερνήσεις στις λεγόμενες “ευπαθείς ομάδες”: τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους.

Ο συμπατριώτης της -και συνομήλικος- Νίκολας Κούνια πάλι, μελετά από τις 10 Μαρτίου στην Ελλάδα τον τεράστιο όγκο των τροφίμων που χάνεται σε χωματερές, στο “τρίγωνο των Βερμούδων” που καιροφυλακτεί κάπου μεταξύ αφθονίας και κρίσης. Ο ίδιος, μαζί με ομάδα συναδέλφων του, συνεργάζεται με τον δήμο της Πυλαίας-Χορτιάτη, σε μια προσπάθεια να προταθούν λύσεις διαχείρισης των χιλιάδων τόνων τροφίμων. Ανακυκλώνοντας έστω μονοψήφιο ποοσοστό αυτών των τροφίμων, λέει, το οικονομικό -και προφανώς και το κοινωνικό- όφελος θα μπορούσε να είναι μεγάλο.

Ο Ντάνιελ Κρόσμπι, 21 ετών και η συνομήλική του Ενρι Χάινλι προσεγγίζουν τη φιλοξενία μέσω της πλατφόρμας AirBnB από μια διαφορετική οπτική γωνία. Ο πρώτος αξιολογεί data και δημιουργεί χάρτες της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να δει πώς το εν λόγω σύστημα λειτουργεί σαν οικονομικό “δεκανίκι” για τους ντόπιους οικοδεσπότες, πώς επηρεάζει τις τιμές της φοιτητικής κατοικίας, αλλά και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω οι ευκαιρίες που ανακύπτουν. Η δεύτερη διερευνά το πώς το AirBnB μπορεί να συνδράμει στην ανάπτυξη του τουρισμού της υπαίθρου, βοηθώντας τους οικοδεσπότες σε μη αστικές περιοχές να ανακάμψουν από την κρίση.

Η Έρικα Ντέιβις, 20 ετών, έχει επισκεφτεί περισσότερους από έναν κοινοτικούς λαχανόκηπους στην Ελλάδα, με στόχο να δει αν η τεχνολογία της έξυπνης γεωργίας θα μπορούσε εν μέσω κρίσης να διασφαλίσει οφέλη όπως η εξοικονόμηση πόρων και η αύξηση της παραγωγής για τις κοινότητες που παράγουν τροφή μέσα ή κοντά στον αστικό ιστό. Ο δε Κέρτις Ντόιριν, 21 ετών, φιλοδοξεί να ανοίξει μια μέρα τον δρόμο για τη δημιουργία ενός ανοιχτού μουσείου με έντονα διαδραστικά στοιχεία στη Θεσσαλονίκη, που στόχο θα έχει να προβάλει στο ευρύτερο κοινό τις σημαντικές καινοτομίες από τις ΗΠΑ, που έχει εισάγει στην ελληνική γεωργία από την ίδρυσή της η Αμερικανική Γεωργική Σχολή (AFS).

Οι έξι Αμερικανοί φοιτητές και φοιτήτριες, μαζί με 17 συναδέλφους τους από το Πολυτεχνικό Ινστιτούτο του Worcester (WPI), βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη από τις 10/3 έως τις 5/5, στο πλαίσιο του προγράμματος “Global Projects Program”. Το “Perrotis College” της AFS, σε συνεργασία με το WPI, αποδέχτηκε να γίνει χορηγός για την Ελλάδα της παγκόσμιας αυτής πρωτοβουλίας, η οποία αριθμεί πάνω από 40 πρότζεκτ σε Ευρώπη, Αμερική (βόρεια, κεντρική και νότια), Ασία (Κίνα και Ιαπωνία) και Αφρική (Νότια Αφρική, Μαρόκο). Στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη “τρέχουν’ ήχη τα παραπάνω έξι πρότζεκτ.

“Την τεχνολογία που δημιουργείς, τη χρησιμοποιούν άνθρωποι”

‘Οπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η μία εκ των δύο καθηγητών που συνοδεύουν τους νεαρούς Αμερικανούς στην επίσκεψή τους στην Ελλάδα, Νίκολα Μπουλντ (Nicola Bulled), από τις αξιολογήσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς για τα οφέλη των προγραμμάτων, αναδεικνύεται ο τεράστιος αντίκτυπος που έχουν αυτά τα πρότζεκτ στη μετέπειτα καριέρα των φοιτητών, αλλά και στις αντιλήψεις τους για τον εαυτό τους και τον κόσμο. “Δεν είναι ένα παθητικό πρόγραμμα, απαιτεί ενεργή συμμετοχή από τους φοιτητές, οι οποίοι αρχίζουν να βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά προφανώς, καθώς χρειάζεται να δουλέψουν μέσα σε μια άλλη κουλτούρα, με διαφορετικό περιεχόμενο και διαφορετική γλώσσα, ενώ καλούνται να συνεργαστούν σε ομάδες, κάτι που διαμορφώνει ένα σετ νέων δεξιοτήτων. Αρχικά θέλαμε να κάνουμε τους μηχανικούς να καταλάβουν τις κοινωνικές διαστάσεις του έργου τους, ότι δηλαδή οι τεχνολογίες που παράγουν χρησιμοποιούνται από ανθρώπους, έχουν αντίκτυπο στην κοινωνία. Για αυτό άλλωστε, πολλά από τα πρότζεκτ μας δεν έχουν καμία σχέση με τη μηχανική ή την τεχνολογία. Όλοι οι φοιτητές λένε ότι επιστρέφουν από αυτά τα προγράμματα καινούργιοι άνθρωποι με νέες αντιλήψεις”.

Για τον έτερο καθηγητή των έξι φοιτητών, Ρόμπερτ Χερς, είναι η τρίτη φορά που βρίσκεται στη χώρα μας, στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος. “Στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο διηύθυνα ένα κέντρο για αειφόρα συστήματα γεωργίας” σημειώνει και εξηγεί ότι κάποια στιγμή επισκέφτηκε τις ΗΠΑ ένα στέλεχος της AFS, το οποίο ρώτησε αν θα ενδιέφερε το WPI η δημιουργία ενός κέντρου πρότζεκτ στη Θεσσαλονίκη. Ο καθηγητής Χερς ενδιαφέρθηκε και έτσι ξεκίνησαν όλα. “Ηρθαμε στη Θεσσαλονίκη το 2013 για μια διερευνητική επίσκεψη και μιλήσαμε με μέλη του διδακτικού προσωπικού της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής (…) Περιγράψαμε ότι το “Global Projects Program” δεν είναι ένα πρόγραμμα τύπου study abroad, αλλά ένα πρόγραμμα βάσει του οποίου οι φοιτητές κάνουν έρευνα πάνω σε πρότζεκτ (…) Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή προσφέρει θαυμάσιες εγκαταστάσεις για τους φοιτητές. Ετσι, ήρθαν φοιτητές για πρώτη φορά το 2016 και φέτος είναι η τρίτη μας χρονιά” τονίζει.

Ενθουσιασμός επί …έξι για την Ελλάδα

Αν η διαδικασία της έρευνας για τα πρότζεκτ τροφοδοτεί τους φοιτητές με εμπειρίες ζωής, οι παραστάσεις που απέκτησαν από τη ζωή στην Ελλάδα φαίνεται ότι τους έχουν εμπνεύσει την επιθυμία να επιστρέψουν ξανά και ξανά στη χώρα ώς τουρίστες.

“Η Ελλάδα είναι ένας τόσο ζωντανός τόπος, διαφέρει τόσο σε σχέση με την πατρίδα! ‘Ολοι είναι τόσο φιλικοί και φιλόξενοι! ‘Οσο ήμασταν στην Κρήτη, το βράδυ της Ανάστασης, όλοι γιόρταζαν και τα εστιατόρια ήταν κλειστά, αλλά εμείς δεν γιορτάζαμε και χρειαζόμασταν φαγητό. Πήγαμε λοιπόν στον οικοδεσπότη μας στο AirBnB για να τον ρωτήσουμε πού θα μπορούσαμε να φάμε και εκείνος πήγε αμέσως στο διπλανό οικογενειακό εστιατόριο. Ο άνθρωπος άνοιξε την κουζίνα του, μας έφτιαξε ένα γεύμα και το έφερε στην πόρτα μας την ημέρα της αργίας, την ημέρα των διακοπών μας, κι αυτό μας ζέστανε τόσο πολύ την καρδιά!” λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ χαμογελώντας πλατιά η εικοσάχρονη Έρικα Ντέιβις, ενώ η συμφοιτήτριά της Αμπιγκέιλ χαρακτηρίζει την εμπειρία από την επίσκεψή της στην Κρήτη ώς “ένα από τα καλύτερα πράγματα που έχει ζήσει στη ζωή της”.

Για τον Νίκολας Κούνια, η Ελλάδα φαίνεται ότι ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά, αφού από όταν πρωτοβρέθηκε στη Θεσσαλονίκη και επισκέφτηκε το κέντρο της πόλης για φαγητό, εντυπωσιάστηκε τόσο από τον πολιτιστικό πλούτο της, όσο και από τη γαστρονομία της. “Είναι τρελό ότι περπατάς μέσα σε μια πόλη και πέφτεις πάνω στα ερείπια αρχαίων πολιτισμών! Μου έκανε επίσης μεγάλη εντύπωση η φιλοξενία των ανθρώπων, ιδίως σε ό,τι αφορά το φαγητό και τους χώρους εστίασης. ‘Οπου και αν πήγαμε για φαγητό, οι άνθρωποι πριν καθίσουμε ήταν πάντα περίεργοι να μάθουν από πού καταγόμαστε, τι εμπειρίες είχαμε από την Ελλάδα. Και το επιδόρπιο ήταν δωρεάν! Το πόσο καλοί είναι οι άνθρωποι και πόσο πρόθυμοι να σου συμπεριφερθούν σωστά: αυτό μου αποτυπώθηκε”. Ο Κέρτις Ντόιριν μελέτησε τους κλασικούς, καθώς και ελληνική και ρωμαϊκή ιστορία στο Γυμνάσιο, “οπότε όταν είδα τα ρωμαϊκά ερείπια στη μέση των πάντων, εντυπωσιάστηκα πολύ!”.

Ο Ντάνιελ Κρόσμπι, που δηλώνει ότι έχει απολαύσει την εμπειρία του στην Ελλάδα, όπου “το φαγητό είναι καταπληκτικό”, επισημαίνει ότι οι επιπτώσεις της κρίσης είναι μεν αισθητές, αλλά οι άνθρωποι “δεν έχουν επηρεαστεί τόσο πολύ από αυτή, παραμένουν σε γενικές γραμμές θετικοί”. ‘Ετοιμη να επιστρέψει οπωσδήποτε στην Ελλάδα ώς ταξιδιώτισσα και όχι ώς τουρίστρια δηλώνει και η Ενρι Χάινλι, που χαρακτηρίζει “καταπληκτική” την εμπειρία της στη χώρα.

Τα έξι πρότζεκτ

“Να κάνουμε τις φωνές των νεαρών ανδρών προσφύγων να ακουστούν”

Αμπιγκέιλ Ντόιλ (Abigail Doyle), φοιτήτρια, 21 ετών: “Το πρότζεκτ μου έχει να κάνει με τους νέους άνδρες πρόσφυγες. Συνεργαζόμαστε μαζί τους για να κάνουμε τις φωνές τους να ακουστούν(…). Κι αυτό μπορεί να γίνει με ψηφιακό storytelling, που συνδυάζει τα ηχητικά αρχεία από τις συνεντεύξεις τους με συλλογή φωτογραφιών. Μέχρι στιγμής πήραμε συνεντεύξεις από περίπου έξι. Οι νέοι άντρες πρόσφυγες έχουν διαφορετικά προβλήματα από τους υπόλοιπους, γιατί οι περισσότερες ΜΚΟ και τα προγράμματα γενικώς, επικεντρώνουν περισσότερο σε ευπαθείς ομάδες, που ταυτοποιούνται ώς οι γυναίκες και τα παιδιά. Κάποια από τα προγράμματα για ασυνόδευτους ανήλικους καλύπτουν τα αγόρια, αλλά αφορούν τις ηλικίες από 13 έως 18 ετών, και οι νέοι με τους οποίους δουλεύουμε δεν μπορούν πια να ενταχθούν στα προγράμματα αυτά και είναι σε δύσκολες ηλικίες, από 18 έως 25 ετών. Κάποιοι από αυτούς συμμετέχουν μεν σε προγράμματα, π.χ., εγκατάστασης σε διαμερίσματα, αλλά δεν υπάρχει πρόγραμμα που να εστιάζει απευθείας σε αυτούς. Είναι ενδιαφέρον ότι αρκετοί από αυτούς είναι φοιτητές σαν εμάς, κάνουν πράγματα που κάνουμε και εμείς, βγαίνουν έξω το βράδυ, βγάζουν σέλφι και παρότι προφανώς έχουν πολύ διαφορετική εμπειρία ζωής από εμάς, τα μικρά καθημερινά πράγματα είναι παρόμοια. Ελπίζουμε να δείξουμε σε ανθρώπους που έχουν αρνητικές απόψεις για τους πρόσφυγες ότι είναι πολύ ίδιοι με εμάς και δεν είναι αναγκαστικά ένα βάρος, όπως κάποιοι άνθρωποι ενδέχεται να πιστεύουν αρχικά”.

“Μεγάλο οικονομικό όφελος από την ανακύκλωση φαγητού”

Νίκολας Κούνια (Nicolas Cunha), φοιτητής, 21 ετών: “Το πρότζεκτ μας έχει να κάνει με τη διαχείριση του φαγητού και των απορριμμάτων τροφίμων, με συγκεκριμένες μεθόδους όπως η κομποστοποίηση και το vermicompost, δηλαδή η κομποστοποίηση με σκουλήκια. Εργαζόμαστε με πολλές εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων και composting στην Ελλάδα και έχουμε συνεργασία με τον δήμο Πυλαίας. “Υπήρχε αυτή το σχέδιο που προτάθηκε από τον συγκεκριμένο δήμο, για το πώς θα μπορούσαμε να απομακρύνουμε περίπου το 40% από τα απορρίμματα τροφίμων, περίπου 15.000 τόνους δηλαδή (…) Κοιτάζουμε πώς θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε έστω το 5% αυτής της ποσότητας και μόνο από αυτό το 5% θα μπορούσαν να βγουν πολλά χρήματα, κάτι που είναι πολύ ενδιαφέρον. Μαθαίνουμε πως μόνο με τη διαχείριση του 5% των απορριμμάτων τορφίμων σε αυτόν τον δήμο, θα μπορούσαμε να έχουμε έσοδα μέχρι και μισού εκατομμυρίου ευρώ -ανακυκλώνοντας το φαγητό!”.

“Το σύστημα του AirBnB βοηθά τους ανθρώπους να ανακάμψουν από την κρίση”

Ντάνιελ Κρόσμπι (Daniel Crosby), 21 ετών: “Το πρότζεκτ μας διερευνά το AirBnB, το πώς έχει αυξήσει τις ευκαιρίες για περισσότερους ανθρώπους και το πώς αυτές οι ευκαιρίες μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω. Κοιτάζουμε πώς οι οικοδεσπότες μπορούν να βελτιώσουν το listing τους και να γίνουν πιο επιτυχημένοι. Το πρότζεκτ περιλαμβάνει πολλά data και βάσει αυτών φτιάχνουμε χάρτες, προσπαθώντας να ταυτοποιήσουμε τις περιοχές της πόλης που είναι πιο πετυχημένες και να αντιληφθούμε γιατί (…) Μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον το πόσο υψηλές ήταν όλες οι αξιολογήσεις στη Θεσσαλονίκη (…) Φαίνεται ότι πολλοί άνθρωποι βγάζουν λεφτά από αυτό το σύστημα και πως βοηθάει τους πολίτες να ανακάμψουν από την οικονομική κρίση. Ταυτόχρονα όμως, επηρεάζει τους φοιτητές αρνητικά, καθώς δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν σπίτι και ιδίως φθηνή κατοικία. Πρέπει να πληρώσουν περισσότερα και να βγουν εκτός πόλης για να βρουν ένα σπίτι όπως το θέλουν”.

“Δεν θα σε φιλοξενούσαν αναγκαστικά δωρεάν, αλλά δεν το κάνουν μόνο για τα λεφτά”

‘Εριν Χάινλι (Erin Heinle), φοιτήτρια, 21 ετών: “Το πρότζεκτ μας επικεντρώνεται στην ανάπτυξη του τουρισμού της υπαίθρου (rural tourism) εν μέσω κρίσης και στα διάφορα προγράμματα και πρωτοβουλίες, που δημιουργούν προστιθέμενη αξία σε αυτή την περιοχή, κάνοντάς την τουριστικό προορισμό και προορισμό για διαμονή μέσω AirBnb. Παρατηρήσαμε αρκούντως θετική επίδραση του AirBnb στα άτομα που είναι οικοδεσπότες. Φαίνεται ότι έχουν όλοι πραγματικά θετικά εμπειρίες και παρότι δεν θα το έκαναν δωρεάν αναγκαστικά, κανένας από αυτούς δεν το κάνει πραγματικά μόνο για τα λεφτά. Μας δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι οι εμπειρίες είναι πολύ σημαντικότερες για αυτούς από ό,τι το πραγματικό οικονομικό όφελος”.

“΄Οταν οι κοινότητες μοιράζονται πράγματα, πετυχαίνουν περισσότερα”

‘Ερικα Ντέιβις (Erica Davis), φοιτήτρια, 20 ετών: “Το πρότζεκτ μου έχει ώς στόχο την εξακρίβωση των προοπτικών της τεχνολογίας έξυπνης γεωργίας στους κοινοτικούς λαχανόκηπους στην Ελλάδα. Η έξυπνη γεωργία χρησιμοποιεί αισθητήρες και ειδικό λογισμικό, προκειμένου να μειώσει τους πόρους που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και να αυξήσει τις αποδόσεις. Θέλουμε να δούμε αν η τεχνολογία αυτή είναι εφαρμόσιμη στους κοινοτικούς κήπους. Μπορεί να γίνει από κοινότητες μια επένδυση σε τέτοιο εξοπλισμό εν μέσω κρίσης; ‘Ενα πράγμα που παρατηρήσαμε είναι ότι οι κοινότητες μπορούν να μοιραστούν τους πόρους τους και συχνά το κάνουν και άρα ελπίζουμε ότι θα ενδιαφέρονταν να χρησιμοποιήσουν συλλογικά τέτοιους αισθητήρες, κάτι που θα μείωνε το κόστος της επένδυσης και θα τους επέτρεπε να παράγουν περισσότερο φαγητό και να κάνουν εξοικονόμηση νερού, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, ενώ θα έκανε εφικτή και τη βελτίωση του εδάφους. Πολλοί από αυτούς τους κήπους δεν έχουν την καλύτερη ποιότητα εδάφους, λόγω του ότι βρίσκονται μέσα στον αστικό ιστό”.

‘Ενα ανοιχτό μουσείο-φόρος τιμής στο “learning by doing”

Κέρτις Ντόιρον (Curtis Doiron), φοιτητής, 21 ετών: “Δουλεύουμε εδώ στο campus της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, διερευνώντας τη δημιουργία ενός υπαίθριου μουσείου, όπου θα παρουσιάζεται η ιστορία της AFS και οι διάφορες καινοτομίες που έχει εισάγει στη γεωργία στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ (βιομηχανοποίηση, μηχανοποίηση γεωργίας). Κάνουμε έρευνα κοινού για να δούμε αν οι άνθρωποι θα ενδιαφέρονταν για τέτοιο μουσείο, αλλά και έναν προκαταρκτικό σχεδιασμό του site (…). Επεξεργαζόμαστε ένα open air concept, κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρχουν διάφορες εκθέσεις σε διάφορα σημεία του campus όπου με ειδικές επιγραφές και διαδραστικά στοιχεία, οι επισκέπτες θα μαθαίνουν για την εμπειρική μάθηση και το learning by doing, που βρίσκεται στον πυρήνα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της σχολής”._

Αλεξάνδρα Γούτα