Τα κύματα των social media

Στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των social media η επικοινωνία διεξάγεται κατά κύματα. Οι απόψεις, τα σχόλια και τα status διαχέονται μαζικά τόσο ως προς την ποσότητά τους όσο και ως προς την κατεύθυνσή τους. Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πώς διαμορφώνονται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα σαφείς τάσεις επί ενός συγκεκριμένου θέματος που ταξιδεύουν εντός των δικτύων με απίστευτη ταχύτητα.

Η ελεύθερη πρόσβαση σε πεδίο δημοσίευσης (blogs, sites κ.α.) αποτελεί δικαίωμα και κατάκτηση της μοντέρνας επικοινωνίας. Αυτή, άλλωστε, τη δυνατότητα αξιοποιεί και το κείμενο που διαβάζετε αυτή τη στιγμή. Η δημοσίευση συνοδεύεται από το επιπλέον δικαίωμα της διάδοσης μέσω των social media. Μερικά θέματα έχουν μικρό και άλλα πολύ μεγαλύτερο κύκλο ζωής. Σε κάθε περίπτωση από τη δυναμική σχέση των κοινωνικών δικτύων με τα παραδοσιακά ΜΜΕ και την επιβαλλόμενη από αυτά ατζέντα γεννιούνται χιλιάδες μικροί πομποί μηνυμάτων.

Εκφράζει κάποιος επώνυμος ή ψευδώνυμος σχολιαστής την άποψή του για ένα συγκεκριμένο θέμα της επικαιρότητας και αμέσως εξαιτίας της συνδεσιμότητας, όπως την εισήγαγε ο Νικόλας Χρηστάκης, επηρεάζει κάποιους από αυτούς που τον παρακολουθούν. Αυτοί με τη σειρά τους ασπάζονται την άποψή του και τη μοιράζονται στο δικό τους -διαδικτυακό- κοινωνικό δίκτυο. Έτσι δημιουργείται ένα εικονικό κύμα. Αυτό αντέχει για μερικές ώρες ή μέρες.

Τότε αναλαμβάνουν δράση όσοι δεν αντέχουν την υπερπροβολή μίας συγκεκριμένης, ομογενοποιημένης άποψης, και ξεκινούν το κύμα της αντίθετης. Έτσι θέματα συντηρούνται στη σύγχρονη δημόσια σφαίρα τελικά επί σειρά ημερών φορτισμένα με ευθέως αντικρουόμενες οπτικές και με μία υπερπροσφορά πληροφορίας και άποψης.

Πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν η υπόθεση Κατίδη και το κείμενο του Αλκίνοου Ιωαννίδη για την κατάσταση στην Κύπρο. Μετά το ναζιστικό χαιρετισμό του ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ και την απόφαση για ισόβιο αποκλεισμό του από τις Εθνικές Ομάδες, η ελληνική διαδικτυακή δημόσια σφαίρα διχάστηκε σε δύο στρατόπεδα μέσα σε λίγες ώρες. Χιλιάδες κείμενα που ζητούσαν το κεφάλι του Κατίδη και άλλα τόσα που καταδίκαζαν τον κανιβαλισμό του και προσπαθούσαν να δουν πιο “αντικειμενικά” το θέμα που είχε προκύψει.

Λίγες ημέρες αργότερα ο δημοφιλής τραγουδοποιός Αλκίνοος Ιωαννίδης επιχειρούσε να εκφράσει την άποψη του για όσα πρωτοφανή συνέβαιναν στην πατρίδα του την Κύπρο. Τις πρώτες ώρες ένα κύμα υποστήριξης του κειμένου διαφάνηκε στον ορίζοντα των social media. Αυτό το φαινόμενο του λεγόμενου viral συνεχίστηκε μέχρι που γεννήθηκε το αντίπαλο κύμα με τους εκπροσώπους του να κατηγορούν τον Ιωαννίδη ως το νέο Νταλάρα και με άλλα, “ψύχραιμα”, εν αντιθέσει με τη φόρτιση του κειμένου, επιχειρήματα.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν στον καθένα όχι απλά τη δυνατότητα δημόσιας έκφρασης, αλλά και την τεχνική δυνατότητα προώθησης και ενίσχυσης της εκφραζόμενης άποψης. Είναι μακράν η πιο δημοκρατική στιγμή, εν δυνάμει τουλάχιστον, στα χρονικά της επικοινωνίας. Τελικά, όμως, τι νόημα έχει όλο αυτό και ποιον αφορά; Εκτός φυσικά από την ικανοποίηση της ματαιοδοξίας του καθενός μας…