Ο λάθος τρόπος να γιορτάζεις μια παγκόσμια μέρα

Υπάρχει ένα βίντεο που παίζει η TV100, η δημοτική τηλεόραση στα διαλείμματα. Ένα μάθημα για το πως θα έπρεπε να είναι το κέντρο της πόλης. Είναι η ”Μέρα Χωρίς Αυτοκίνητο” που διοργανώσαμε το 2013. Στα λίγα λεπτά αυτού του βίντεο βλέπει κανείς μια πόλη πρότυπο. Πίστευα ότι στις τόσες εκατοντάδες φορές που έχει παίξει αυτό το βίντεο από τότε θα έχει γίνει συνείδηση σε αρκετούς ανθρώπους και ένα μάθημα στους ιθύνοντες για το πως οργανώνονται τέτοιες δράσεις. Δυστυχώς δεν έγινε έτσι. Ο φετινός στο πόδι σχεδιασμός το απέδειξε.

Για πρώτη φορά το 2010 και μετά το 2012 και το 2013 δουλέψαμε εντατικά πάνω σε ένα project που για το Θεσσαλονίκη Αλλιώς ήταν ένα μεγάλο στοίχημα. Το “Μια αλλιώτικη μέρα- Μια μέρα χωρίς αυτοκίνητο”. Επί δυόμισι μήνες από τις αρχές Ιουλίου μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου καταστρώσαμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο μετατροπής του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης σε έναν υποδειγματικό τόπο ζωής και κυκλοφορίας για μια μέρα. Με παραδείγματα εφαρμογής νέων ιδεών και αξιοποίησης του δημοσίου χώρου, με διαφορετική λογική προς όφελος των πεζών, καλέσαμε στο κέντρο της πόλης δεκάδες ομάδες, φορείς και οργανώσεις και συνδιοργανώσαμε ένα αστικό πείραμα στο οποίο συμμετείχαν περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι, σε ένα είδος μαζικής ειρηνικής διαδήλωσης, διεκδίκησης ενός καλύτερου τρόπου ζωής. Τέσσερις θεματικοί δρόμοι το concept. Ο απέραντος πεζόδρομος της Κορομηλά με τα χιλιάδες παιδιά να παίζουν στο οδόστρωμα, η Μητροπόλεως των μέσων εναλλακτικής κυκλοφορίας και της αναφοράς στην ιστορία της μετακίνησης στην πόλη, η Τσιμισκή των μουσικών παρελάσεων και των χιλιάδων ποδηλάτων και ο άξονας Έρμου-Σβώλου της αρχιτεκτονικής, των προτάσεων και της τέχνης, υπέδειξαν το πώς.

Στην περίπτωση της μέρας χωρίς αυτοκίνητο λειτουργήσαμε με τη λογική των υπολοίπων πόλεων της Ευρώπης, δημιουργώντας ένα παραδειγματικό περιβάλλον για το πώς θα έπρεπε να εξελιχθούν τα πράγματα, υιοθετώντας δοκιμασμένες συνταγές αλλά και προτείνοντας καινοτόμες ιδέες, εμπνευσμένες από τις ανάγκες μιας εξαιρετικά επιβαρυμένης πόλης σαν τη δική μας.

Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα μια σειρά γεγονότων δυστυχώς ακύρωσαν τις ελπίδες μας ότι η ευκαιρία αυτής της διεθνούς Ημέρας στο μέλλον θα πήγαινε χαμένη.

Ο φετινός της εορτασμός με έναν απλό αποκλεισμό για 12 ώρες του κέντρου από τα αυτοκίνητα και την κάθοδο του ποδηλατόδρομου της λ. Νίκης στο οδόστρωμα, χωρίς κανενός είδους καμπάνια, ενημέρωση του κοινού, χωρίς δράσεις που να συμπληρώνουν την πεζοδρόμηση και να εξοικειώνουν με την ιδέα θα προκαλέσει μόνο εκνευρισμό και προβλήματα, άρα αποτυχία.

Το αυτοκίνητο στη Θεσσαλονίκη αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πληγές της πόλης εδώ και δεκαετίες. Ο ελλιπής σχεδιασμός και η απαρχαιωμένη εφαρμογή της δημόσιας συγκοινωνίας από τον ΟΑΣΘ, με την αδυναμία στην πραγματικότητα παρέμβασης μικρών δήμων μέσω τοπικών συγκοινωνιών που θα απάλυναν το πρόβλημα, μόλις σήμερα ανακινείται το θέμα στις εφημερίδες, η εμπλοκή της θαλάσσιας συγκοινωνίας με “άνωθεν” παρεμβάσεις, η αποθάρρυνση ιδιωτών που έχουν καταθέσει προτάσεις για αναπλάσεις δημοσίων χώρων με ίδιους πόρους, οι πρωτοφανείς καθυστερήσεις στην πρόοδο των έργων του Μετρό, η αδυναμία εξασφάλισης εναλλακτικών χώρων στάθμευσης στις παρυφές του κέντρου, το ελλιπές και επικίνδυνο δίκτυο ποδηλατόδρομων που θα έπρεπε να επεκταθεί και έκτος κέντρου, σε περιοχές με οριζόντια στρωμάτωση καθώς η πόλη το επιτρέπει, η επαρκής αστυνόμευση και τα αυστηρά πρόστιμα για τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα που κατακλύζουν το κέντρο της πόλης, η αδυναμία επιβολής στους οδηγούς ταξί που σχηματίζουν τεράστιες ουρές έκτος πιάτσας στους λεωφορειόδρομους, η οπτική φυλάκιση διαφυγών προς της θάλασσα, όπως στην απόληξη της Αριστοτέλους, που λειτουργεί ως πάρκινγκ είναι μόνο μερικά από όσα δεν έγιναν.

Αν υπάρχει μια αξία σε μέρες όπως αυτή τη χωρίς αυτοκίνητο είναι να λειτουργούν ως υπόδειγμα για τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου. Δεν γίνεται να ευαγγελίζεσαι την αλλαγή και την επόμενη στιγμή να δίνεις το παράδειγμα παρκάροντας αυτοκίνητα της αστυνομίας ή της δημοτικής αστυνομίας πάνω στην πεζοδρομημένη Αριστοτέλους. Δεν γίνεται να αφήνεις την πόλη να γίνεται έρμαιο της λαθεμένης χρήσης και στάθμευσης του αυτοκινήτου.

Το αυτοκίνητο στη Θεσσαλονίκη όχι απλά δεν υποχώρησε υπέρ των πεζών, αλλά αντίθετα θριάμβευσε. Αν υπάρχει λοιπόν νόημα να ξαναγίνει μια τέτοια μεγάλη διοργάνωση θα ήταν μόνο για να λειτουργήσει δεσμευτικά για το μέλλον και όχι για να δημιουργήσει ένα χάος για μια ολόκληρη μέρα όπου κανείς δεν θα αντιληφθεί γιατί συνέβη.

• Ο δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016, «Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο»,  θα απαγορεύεται η κίνηση των οχημάτων στο τμήμα του κέντρου της πόλης, που περικλείεται από τις οδούς Λεωφόρος Νίκης, Εθνικής Αμύνης, Αλεξάνδρου Σβώλου, Κεραμοπούλου, Ερμού και Βενιζέλου. Για λόγους διευκόλυνσης της περιμετρικής κυκλοφορίας εξαιρούνται οι οδοί Εθνικής Αμύνης και Βενιζέλου, ενώ από τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις εξαιρούνται τα αστικά λεωφορεία και τα ΤΑΞΙ, τα οποία θα κινούνται κανονικά. 
• Ο δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε σήμερα μετά τις έντονες αντιδράσεις από τη σπασμωδική απόφαση πεζοδρόμησης του κέντρου την Πέμπτη την αναβολή των εορτασμών για την Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο. Μια υπαναχώρηση με ουσία που μπορεί στο μέλλον να κάνει τους αρμόδιους πιο σκεπτικούς σε σχέση με τον τρόπο που σχεδιάζουν τα πράγματα.