Η Μόσχα καλπάζει…

Η πρώτη φορά που πήγα στη Μόσχα ήταν η μεταβατική εποχή του 1993. Ένοιωθες παντού πως η πόλη, όπως και η χώρα ολόκληρη, έμοιαζε με ζαλισμένο θεριό, που είχε δεχθεί μόλις ένα χτύπημα στο κεφάλι και η ζάλη δεν του επέτρεπε να δει καθαρά το τι ξημέρωνε τριγύρω. Άνθρωποι που ζητιάνευαν στο κέντρο της, απόγνωση, άδεια εμπορικά κέντρα και ερωτηματικά. Το 2004 που ξαναπήγα η κατάσταση έμοιαζε αλλιώτικη πια.

Νέα μαγαζιά ξεπρόβαλλαν στα εμπορικά κέντρα, τα πρώτα ακριβά εστιατόρια, μποτιλιάρισμα παντού και προσμονή που γινόταν για κάποιους βεβαιότητα. Το ξενοδοχείο Ρωσίγια που μείναμε έμοιαζε παρατημένο στο χρόνο, παλαιό κλέος. Η τρίτη ήταν αυτό το φθινόπωρο. Μια άλλη πόλη. Τη θέση του παρακμάζοντος ξενοδοχείου είχε πάρει ήδη το νέο καμάρι της πόλης, ένα πάρκο για τις επόμενες γενιές, τα εμπορικά κέντρα ήταν καλύτερα από του Μιλάνου και του Τόκιο, τα εστιατόρια δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτε από εκείνα της Δύσης, η φτώχια μυστηριωδώς είχε εξαφανιστεί από όλο τον εσωτερικό της δακτύλιο. Μια νέα πόλη είχε γεννηθεί.

Απίστευτος πλούτος

Όσο και αν έχω ταξιδέψει στη ζωή μου, από τη μία άκρη της γης ως την άλλη, δεν έχει τύχει να συναντήσω σε τέτοια μικρή έκταση, όπως είναι το κέντρο μιας πόλης -οκ μιας μεγάλης πόλης, μια τέτοια συγκέντρωση πλούτου. Στα πάρκινγκ τα αυτοκίνητα μετρούν τη δύναμη τους σε χιλιάδες κυβικά, πολλά από αυτά tailor made. Στους ορόφους των εμπορικών κέντρων υπάρχουν lounge προσωπικής εξυπηρέτησης exclusive πελατών, δεκάδες εστιατόρια όπου ένα πιάτο φαγητό κοστίζει όσο ο μισθός ενός μέσου εργαζόμενου μιας ευρωπαϊκής πόλης. Απίστευτη συγκέντρωση χρήματος σε χέρια που έγιναν οι κυρίαρχοι της χώρας.

Κομψότητα

Η εποχή που η Ρωσία φημιζόταν για το χοντροκομμένο της γούστο και ακόμα και οι οίκοι μόδας σχεδίαζαν ειδικά μοντέλα για Ρωσίδες έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Μια νέα εποχή κομψότητας έχει ανατείλει, από το ντιζάιν και τους χώρους μέχρι την εμφάνιση των Μοσχοβιτών και αποτυπώνει τα εντατικά μαθήματα στιλ που έγιναν τα τελευταία χρόνια και εμφανίζονται ακόμα και στις συμπεριφορές των ανθρώπων. Η παλιά αίσθηση μιας μπρουτάλ, στα όρια της βαρβαρότητας ώρες ώρες συμπεριφοράς, έχει περάσει.

Η τέχνη κυρίαρχη

Η Ρωσία αγαπούσε πάντα την τέχνη. Και στην Τσαρική της εποχή και στην επαναστατική της αλλά και στη σημερινή μετά-κομμουνιστική. Και το αποδείκνυε. Σήμερα η Μόσχα περνά μια από τις καλύτερες εποχές της Τέχνης της με δεκάδες γκαλερί και μουσεία και το ψαρωτικό νέο μουσείο Tretiakov, ένα από τα πιο μοντέρνα hot spots τέχνης της Ευρώπης σήμερα πλάι στις όχθες του Μόσχοβα. Παράλληλα δεκάδες παραστάσεις θεάτρου, μπαλέτου, όπερας και κλασικής μουσικής παρουσιάζονται σε ένα κοινό που είναι εκπαιδευμένο και ξέρει να παρακολουθεί την εξέλιξη στην Τέχνη.

 Η γαστρονομία

Μια από τις σημαντικότερες σκηνές γαστρονομίας του κόσμου είναι σήμερα εδώ. Καθώς υπάρχει το χρήμα για να υποστηριχθούν φιλόδοξα projects, ξενοδοχεία καλούν κορυφαίους σεφ του κόσμου, αλλά και μεμονωμένα εστιατόρια που ανοίγουν σε διάφορες περιοχές της πόλης, θεματικά food park ρώσικης γεύσης, μικρά εναλλακτικά resto σε ανερχόμενες γειτονιές, ακόμα και φτηνό αλλά συγκλονιστικό street food σε καντίνες ή καφέ της γειτονιάς, κάνουν την πόλη έναν συναρπαστικό προορισμό γεύσης.

 Ο δημόσιος χώρος

Είναι αλήθεια πως η Μόσχα πάσχει σε πάρα πολλά σημεία, όπως πολλές μεγαλουπόλεις με τεράστια συγκέντρωση πληθυσμού. Ατέλειωτα μποτιλιαρίσματα, εκνευρισμός, δρόμοι αφιλόξενοι. Το σχέδιο του Πούτιν και του δημάρχου της πόλης να αλλάξει την εικόνα του κέντρου είναι πλέον εμφανές. Διαρκείς πεζοδρομήσεις μικρών και μεγάλων δρόμων, δημιουργία δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, το πιο συζητημένο νέο πάρκο αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, το Zaradye, με ολοκληρωτική μεταμόρφωση πολλών στρεμμάτων δίπλα στο Κρεμλίνο, δίνουν το στίγμα της νέας πολιτικής για τον δημόσιο χώρο στην πόλη.

 Η εποχή Πούτιν

Η σφραγίδα του Πούτιν στη νέα Ρωσία, αυτού του Ηγεμόνα που διαθέτει τα παλιά χαρακτηριστικά των ηγεμόνων είναι φανερή παντού. Από την περιοχή με τους ουρανοξύστες, σύμβολα πυγμής στον μονίμως συννεφιασμένο ρωσικό ουρανό, έως τους δικούς του ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από όλες τις πετυχημένες επιχειρηματικά ιστορίες της χώρας. Παράλληλα οι διαρκείς εκκαθαρίσεις των αντιφρονούντων παντός είδους, με τη δικαιοσύνη συχνά πυκνά υποχείριο, οι καταγγελίες οργανώσεων για τακτικές που θυμίζουν το παρελθόν της χώρας, ένας φόβος κυρίαρχος που τον διακρίνει κάποιος από τα μηχανήματα ανίχνευσης εκρηκτικών στις πόρτες των εστιατορίων και των εμπορικών κέντρων έως τους ελέγχους της αστυνομίας στην Κόκκινη Πλατεία και η δημοφιλία του Βλαντιμίρ σε στρώματα πληθυσμού που είδαν μια λευκή μέρα, όχι από το χιόνι αλλά από τη βελτίωση των προσωπικών τους οικονομικών. 

Η απούσα επανάσταση

Εκατό ακριβώς χρόνια από την Οκτωβριανή επανάσταση και ελάχιστα πράγματα μοιάζει να έχουν προγραμματιστεί για την πιο σημαντική επέτειο της χώρας. Αν εξαιρέσει κανείς μια πολύ ενδιαφέρουσα ρετροσπεκτίβα στη νέα Τρετιακόφ για τα έργα της περιόδου, λίγο πριν και κατά τα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Επανάστασης που μπορεί να διακρίνει εύγλωττα κάποιος τον ακραίο μετασχηματισμό της Τέχνης, δεν υπάρχει αυτό το φθινόπωρο κάτι άλλο σπουδαίο σε σχέση με την επέτειο. Σκόρπιες προτομές του Λένιν και του Μαρξ στα πάρκα, σφυροδρέπανα σκαλισμένα σε τοιχογραφίες στους αριστουργηματικούς σταθμούς του Μετρό και που και που, σε καταστήματα με αναμνηστικά, καμιά κονκάρδα με τον Στάλιν που και αυτές άρχισαν να εκλείπουν. Η επανάσταση δεν υπάρχει πλέον ούτε ως ανάμνηση…

 Μια άλλη πόλη

Η εποχή που η πόλη μύριζε καυσαέριο από το φθηνό καύσιμο των αυτοκινήτων έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Η Μόσχα, η μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης με πληθυσμό 12 εκατομμύρια ανθρώπους, είναι μια πόλη που καλπάζει στο μέλλον. 14 γραμμές μετρό, το καλύτερο της Ευρώπης αισθητικά και πρακτικά, σε ένα σύστημα εξαιρετικά βολικό, φθηνό, μισό ευρώ για ένα εισιτήριο με το οποίο μπορείς να κινείσαι για ώρες σε όλη την πόλη, wifi ελεύθερο παντού, από τα έγκατα της γης μέχρι τους υπέργειους σταθμούς της, απίστευτη διάδοση της αγγλικής γλώσσας στις νεώτερες γενιές και σε ταμπέλες που παλαιότερα δεν έβρισκες ποτέ μετάφραση στα αγγλικά, μπουλντόζες που κατεδαφίζουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα για να χτιστεί η νέα πόλη της δύναμης, δείχνουν ότι η πόλη με την βαριά ιστορία των 200 χρόνων βρίσκεται σε μια μεταβατική στιγμή της που την κάνει άκρως συναρπαστική.

 *Στη Μόσχα βρεθήκαμε μετά από πρόσκληση της Ellinair που πετά απευθείας από τη Θεσσαλονίκη και του ομίλου Μουζενίδη που οργανώνει τακτικά εκδρομές στη συναρπαστική Ρώσικη πρωτεύουσα αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις της Ανατολικής Ευρώπης.