«Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης», πιο ανοιχτή από ποτέ

Στις σκοτεινές μέρες που ζούμε, γεμάτες από πόνο και θλίψη αλλά και πλημμυρισμένες από αγανάκτηση και οργή, η «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» έρχεται να μας προσφέρει μια αχτίδα φωτός.

Ο σημαντικός θεσμός για τη θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης επιστρέφει στις 17 Μαρτίου πιο διευρυμένος από ποτέ, τόσο χρονικά, τοπικά και αριθμητικά όσο και ποιοτικά. 76 μέρες, πολλαπλοί χώροι (Δημοτικό Θέατρο Άνετον, Αποθήκη Δ’ Λιμάνι, Δημοτική Πινακοθήκη Casa Bianca, Δημαρχείο Θεσσαλονίκης και άλλοι εξωτερικοί δημόσιοι χώροι), και 22 καλλιτεχνικά σχήματα και δημιουργοί, συνθέτουν ένα πολυφωνικό και ποικιλόμορφο φεστιβάλ που αναδεικνύει το θεατρικό δυναμικό της πόλης και προσκαλεί τους Θεσσαλονικείς να το ανακαλύψουν.   

Η φετινή διοργάνωση της Διεύθυνσης Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, με την πολύτιμη συνεισφορά της Επιτροπής Θεάτρου (Δανάη Θεοδωρίδου, Αμαλία Κοντογιάννη, Έλση Σακελλαρίδου, Γιώργος Φράγκογλου), είναι σίγουρα πολύ διαφορετική από τις προηγούμενες. Από την αρχική πρόσκληση μέχρι την τελική επιλογή των καλλιτεχνικών σχημάτων, η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν ανοιχτή, συμπεριληπτική και ουσιαστική τόσο για τους καλλιτέχνες και την Επιτροπή όσο και για τη Διεύθυνση Πολιτισμού. Κατά την προκαταρκτική φάση, όπως αναφέρει η Δανάη Θεοδωρίδου, η Επιτροπή Θεάτρου άνοιξε έναν εποικοδομητικό διάλογο με τους καλλιτέχνες της πόλης, ακούγοντας τις ανάγκες και τους προβληματισμούς τους, τις ιδέες και τις προτάσεις τους. Η αξιολόγηση των αιτήσεων που κατατέθηκαν από επαγγελματικά σχήματα (οι αιτήσεις των ερασιτεχνών απορρίφθηκαν) δεν βασίστηκε μόνο «στα χαρτιά», αλλά πραγματοποιήθηκε μέσα από διά ζώσης συναντήσεις με τους καλλιτέχνες, προκειμένου η Επιτροπή να τους γνωρίσει από κοντά και να τους δώσει την ευκαιρία να παρουσιάσουν τη λογική των προτάσεών τους και τους στόχους τους, μια ιδέα του απελθόντος μέλους της Επιτροπής Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, όπως τονίζει η Αμαλία Κοντογιάννη. 

Αξιοποιώντας ιδέες που προϋπήρχαν και δίνοντας χώρο σε νέες, η φετινή «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» είναι μια εκδήλωση που συν-διαμορφώθηκε από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, την Επιτροπή Θεάτρου και τη Διεύθυνση Πολιτισμού που υιοθέτησε τις προτάσεις της Επιτροπής, μια εκδήλωση που, σύμφωνα με τη Δανάη Θεοδωρίδου, φιλοδοξεί να συσπειρώσει το καλλιτεχνικό δυναμικό της Θεσσαλονίκης και να το φέρει σε επαφή με το κοινό της πόλης. Από τις 17 Μαρτίου έως τις 31 Μαΐου, το θέατρο συναντά την πόλη, το θέατρο τριγυρνά σε διαφορετικές γειτονιές, το θέατρο ζωντανεύει μέσα από διαφορετικές μορφές. 

Το φετινό πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα πλούσιο, περιλαμβάνοντας παραστάσεις και δράσεις από θεατρικά σχήματα και καλλιτέχνες που γνωρίζουμε αλλά και από νέες φωνές που θα ακούσουμε για πρώτη φορά. Ας πάρουμε μια πρώτη γεύση από όσα θα δούμε:

«Κάτοικοι Πόλης» σε σκηνοθεσία Κατερίνας Νικολάτου, με τη συμμετοχή οκτώ κατοίκων της πόλης μας: Μια performance-κολλάζ ιστοριών από το χθες και το σήμερα, η οποία αναδεικνύει πτυχές της Θεσσαλονίκης που προσπαθούμε να κρύψουμε κάτω από το χαλί, προσκαλώντας μας σε έναν συλλογικό αναστοχασμό.

«Προσοχή: εκτελούνται έργα» σε σύλληψη-σκηνοθεσία Νοεμής Βασιλειάδου και παραγωγή της εταιρείας θεάτρου αντίqρηση: Εμπνεόμενη από την αναμονή του μετρό, η νέα δημιουργός εστιάζει στο δίπολο στασιμότητα-μετακίνηση και διερευνά τις μετακινήσεις που ονειρεύονται οι νέοι άνθρωποι της Θεσσαλονίκης, στους δρόμους και στην πόλη, στην εργασία και τη ζωή τους. 

«Reclaim the city: Στάση Επταπύργιο, Επανεφευρίσκοντας την ιστορία της πόλης»: Η δράση που συντονίζουν η Έλενα Σταματοπούλου και η Ελένη Ντάγκα της ομάδας Facta non Verba, αποτελεί έναν συνδυασμό βιωματικού εργαστηρίου και περιηγητικής ξενάγησης στο ιστορικό μνημείο του Επταπυργίου, μια διαδρομή σύνδεσης με τον χρόνο, τον χώρο και την ιστορία, μέσα από θεατρικά και ενεργειακά εργαλεία. 

“Demo or Die | The Real Show” σε σκηνοθεσία Άννας-Μαρίας Ιακώβου: Εμπνεόμενη από το διήγημα του Θέμη Πάνου «Παραθερισταί με ελαφρά αισθήματα καλοκαιρινά», η ομάδα Dulcinea Compania διερευνά την έννοια της αλήθειας και την επικαιρότητα, μέσα από μια παράσταση-show που εστιάζει στην προσπάθεια έξι ανθρώπων να βρουν τη θέση τους σε μια εναλλακτική πραγματικότητα, την πραγματικότητα μιας ζωής που πασχίζουν να κατανοήσουν.

“So close, yet so close?” σε σύλληψη και σχεδιασμό Όλιας Πανίδου και Αναστασίας Τέη: Η performance της ομάδας Connecting Dots διερευνά πόσο εύκολο είναι να συναντήσεις τον άλλο στον νέο ψηφιακό κόσμο που έχει υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τη φυσική επαφή.  

“Stream: synergy meeting vol. 3”: Μια καλλιτεχνική συνάντηση της ομάδας Die Wolke art group, όπου δύο χορεύτριες (Δανάη Χριστακάκου και Δροσιά Τριαντάκη) συμπράττουν με έναν μουσικό (Dani Joss) με τη χρήση διαδραστικής τεχνολογίας. Συστήματα αισθητήρων δίνουν στον μουσικό πληροφορίες για την κίνηση των χορευτριών σε πραγματικό χρόνο και χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ή τη διαμόρφωση του ήχου. 

«Ρωγμές – Φθορά σημαίνει Ζωή» σε σύλληψη-σκηνική σύνθεση Σμαρώς Πλατιώτη: Ένα σκηνικό πρότζεκτ της ομάδας in_contACT που στοχεύει στην ένταξη της νοηματικής γλώσσας ως κινησιολογικής φόρμας στη δομή του σωματικού θεάτρου, ώστε να προκύψει ένας νέος κώδικας σκηνικής «επικοινωνίας». Συνδυάζει στοιχεία παραδοσιακής μουσικής, σωματικού θεάτρου και νοηματικής γλώσσας με κύριο παρονομαστή τη «ρωγμή» και τη μετουσίωση.

«Μηχανή Kafka» σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή: Βασισμένη στη «Σωφρονιστική Αποικία» του Franz Kafka, η παράσταση της Ομάδας Θέατρο Πρόταση εστιάζει στο θέμα της ανθρωποφαγίας και της ηδονής που αντλεί πάντα ο βασανιστής.  

«Το Θείο Τραγί» του Γιάννη Σκαρίμπα σε σκηνοθεσία Χρήστου Παπαδημητρίου: Η ομάδα Γκραν Γκινιόλ μας προσκαλεί σε μια αναρχική ανάγνωση-θέαση του κόσμου, μέσα από μια χειροποίητη παράσταση που πλαισιώνεται από φωτισμούς και ηχητικά τοπία που δημιουργούνται ζωντανά μπροστά στους θεατές

“Football – No time for losers” σε σκηνοθεσία Δέσπως Πύρτσιου: Βασισμένη στο γνωστό έργο του Θανάση Τριαρίδη, η παράσταση αποτελεί μια έμφυλη ανάγνωση σκηνοθετημένη και παιγμένη μόνο από γυναίκες (επί σκηνής η Αλεξάνδρα Σταμούλη). 

 «Άτακτος Κόσμος» σε σκηνοθεσία Έλενας Μουδίρη Χασιώτου: Μια παράσταση ήχου του φωνητικού συνόλου Nefes που συνδυάζει το μουσικό κείμενο με διασκευές παραδοσιακών μουσικών σκοπών και πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις για φωνές. 

«Γιορταστές» σε σκηνοθεσία Ανδρέα Παράσχου: Μια devised παράσταση της ομάδας Bloom Theatre Group που μας ξεναγεί σε γλέντια της Ελλάδας φανερώνοντας διάφορες πτυχές του ελληνικού ξεφαντώματος.

“Swallow” της Stef Smith σε σκηνοθεσία Χάρη Θώμου: Τρεις άγνωστοι έρχονται αντιμέτωποι με τους δαίμονές τους. Αν μπορέσουν να ξεπεράσουν τη ροπή τους προς την αυτοκαταστροφή, ίσως καταφέρουν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Η ομάδα θεάτρου και πολιτισμού Dot Ensemble μας συστήνει μία από τις πιο ταλαντούχες νέες θεατρικές συγγραφείς της Σκωτίας, το έργο της οποίας διακρίθηκε στο Fringe Festival του Εδιμβούργου. 

“Dark Vanilla Jungle” του Philip Ridley σε μετάφραση-σκηνοθεσία Γιάννη Βαρβαρέσου: Η ομάδα Lila Maya παρουσιάζει για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη το έργο του βραβευμένου Βρετανού συγγραφέα, που φέρνει στο προσκήνιο την κακοποίηση και τη βία που δέχεται ένα κορίτσι από το περιβάλλον του, οδηγώντας το σε οριακές καταστάσεις όπου πραγματικότητα και φαντασία συγχέονται.

“Even cowgirls get the blues” του Tom Robbins σε σκηνοθεσία Ναντίνας Κατσανούλα: Η ομάδα The Cranes υποστηρίζει πως «Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν», σε μια παράσταση γεμάτη από ιδιόρρυθμες προσωπικότητες που συνδυάζει τις ρηξικέλευθες ιδέες με την πρωτοτυπία και το χιούμορ.

«Άλκηστη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαυρόπουλου: Η εταιρεία θεάτρου MONKS προσεγγίζει το αινιγματικό και ακατάτακτο έργο του Ευριπίδη ως μια ιστορία κρυμμένης έμφυλης καταπίεσης σε δεκαπεντασύλλαβο ανομοιοκατάληκτο στίχο όπου τίποτα δεν είναι όπως λέγεται και ως μια ωδή στην ανάγκη του ανθρώπου να κάνει ειρήνη με το αναπάντεχο και αιώνια ακατανόητο γεγονός του θανάτου. 

«Σαν σκιά»: Ο performer Αλέξανδρος Μιχαήλ κυκλοφορεί για 24 ώρες στην πόλη «Σαν σκιά», μια μαύρη απρόσωπη σιλουέτα στο αστικό τοπίο της πόλης, που θα κάθεται σε παγκάκια, θα μπαίνει σε λεωφορεία και θα περπατάει στους δρόμους αναζητώντας απαντήσεις: Χωράει ο δημόσιος χώρος «το άλλο»; Τι μορφές οικειώνεται το ανοίκειο στις προσωπικές μας αναπαραστάσεις για την πόλη;

“Dear You Αγαπημένο μου”: Immersive performance σε σύλληψη και σύνθεση της Πολυξένης Σπυροπούλου και των συνεργατών της, που μεταμορφώνει τη Βίλα Μπιάνκα σε σπίτι φαντασμάτων, με τους συμμετέχοντες performers να ζωντανεύουν τα λόγια πλασμάτων που κυνηγήθηκαν και στιγματίστηκαν λόγω της διαφορετικότητάς τους. 

«ΠΡΟΣ/ΦΥΓΗ» της Ιωάννας Λιούτσια: Αφηγούμενη την πορεία της οικογένειάς της από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα με την ανταλλαγή πληθυσμών, η δημιουργός προσκαλεί τους θεατές/συμμετέχοντες της παράστασης να μοιραστούν τις δικές τους ιστορίες και εμπειρίες προσφυγιάς και μετανάστευσης που μπορεί να αφορούν κάθε εποχή και κάθε τόπο. Κρατώντας το νήμα που μας συνέχει με το παρελθόν, στόχος είναι η «στροφή» του βλέμματος μας στο παρόν και το μέλλον μας.

«ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΡΩΤΑΣ: οι ΤΟΠ 20 απαντήσεις» σε σκηνοθεσία Ελευθερίας Καμπαγιοβάνη: Η νέα δημιουργός προσπαθεί να προσεγγίσει το πιο κλισέ ερώτημα όλων των εποχών, θέτοντας νέα ερωτήματα: «Στα 25 μας έχουμε ήδη ακούσει, δει, συζητήσει τα πάντα γύρω από τον έρωτα. Έχουμε όμως βιώσει;» (από το σκηνοθετικό της σημείωμα).

“Live in a cave, live in a cave, live in a cave” του Φλέρου σε σκηνοθεσία Κωστή Καπελλίδη από την ομάδα Μεσιέ 87.

Πέρα από τις παραπάνω παραστάσεις και δράσεις, η Αμαλία Κοντογιάννη, μέλος της Επιτροπής Θεάτρου της Διεύθυνσης Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης και της Γνωμοδοτικής Επιτροπής του ΥΠΠΟΑ για την επιχορήγηση επαγγελματικών θεατρικών σχημάτων, θα πραγματοποιήσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο σεμινάριο, το οποίο θα προσφέρει στους καλλιτέχνες καθοδήγηση και πρακτικές συμβουλές για τη δημιουργία ορθών και ολοκληρωμένων αιτήσεων σε προγράμματα χρηματοδότησης. 

Τέλος, για πρώτη φορά, δίνεται η δυνατότητα σε καλλιτέχνες της πόλης να οργανώσουν ένα Ανοιχτό Φόρουμ Καλλιτεχνών Παραστατικών Τεχνών και να έρθουν κοντά συζητώντας τα θέματα που τους απασχολούν. Συγκεκριμένα, η οργανωτική ομάδα του Φόρουμ (Έλενα Σταματοπούλου, Αντιγόνη Αυδή, Ελένη Ντάγκα, Ελένη Λεβέντη, Άννα-Μαρία Ιακώβου, Αλέξης Τσιάμογλου, Γιάννης Μαυρόπουλος, Γεωργία Τέντα, Ελευθερία Καμπαγιοβάνη, Αλίκη Δουρμάζερ και Γιάννης Βαρβαρέσος) θα πραγματοποιήσει τρεις αυτοοργανωμένες συζητήσεις στις 20 Μαρτίου, στις 24 Απριλίου και στις 22 Μαΐου, στοχεύοντας στη χαρτογράφηση των αναγκών και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χώρος των παραστατικών τεχνών, τόσο σε επίπεδο δημιουργίας όσο και σε επίπεδο ψυχαγωγίας και πρόσληψης.  

Με προϋπολογισμό 22.500€, αυξημένο κατά 35% σε σχέση με το 2022, και με σχεδόν τετραπλάσιο αριθμό εκδηλώσεων συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά (6 παραστάσεις το 2022, 22 παραστάσεις και δράσεις το 2023), η Διεύθυνση Πολιτισμού στέκεται δίπλα στους καλλιτέχνες της πόλης, δίνοντάς τους μια σημαντική οικονομική «ανάσα», διαθέτοντας πολλαπλούς χώρους δωρεάν, παραχωρώντας τους τα έσοδα από τα εισιτήρια και προσφέροντας μικρές αλλά πολύτιμες αμοιβές. 

Μια τοπική καλλιτεχνική κοινότητα με ενεργό ρόλο, μια Γνωμοδοτική Επιτροπή που αφουγκράζεται τις ανάγκες της και ένας φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης ανοιχτός να ακούσει, να δεχτεί και να συν-δημιουργήσει ένα πλαίσιο που να χωρά πολλές διαφορετικές φωνές, είναι ένα μοντέλο για το πώς θα έπρεπε να λαμβάνονται οι αποφάσεις στον τομέα του πολιτισμού, για το πώς θα έπρεπε να σχεδιάζεται η πολιτιστική πολιτική στην Ελλάδα. Κλείνοντας, αξίζει να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στα μελλοντικά σχέδια της Επιτροπής Θεάτρου. Όπως αναφέρουν η Δανάη Θεοδωρίδου και η Αμαλία Κοντογιάννη, μετά από την «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» θα ακολουθήσει πρόσκληση για την ένταξη καλλιτεχνικών σχημάτων που συμμετέχουν στην Ανοιχτή Σκηνή στο Φεστιβάλ Καλοκαιριού που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Άλλη μία πρόσκληση που μελετά η Επιτροπή αφορά στην παραχώρηση του Δημοτικού Θεάτρου Άνετον σε καλλιτέχνες της πόλης δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εστιάσουν στην καλλιτεχνική έρευνα, τη διοργάνωση, δηλαδή, ενός προγράμματος art residency που θα ενθαρρύνει την καλλιτεχνική ανταλλαγή. Τέλος, πρόθεση της Επιτροπής είναι να ανοίξει διάλογο τόσο με άλλους δήμους της Θεσσαλονίκης όσο και με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, προκειμένου να βρεθούν τρόποι συνεργασίας μεταξύ δημόσιων φορέων και καλλιτεχνικών σχημάτων του ελεύθερου θεάτρου της Θεσσαλονίκης.        

Δημοκρατική. Συμπεριληπτική. Πολυφωνική. Πολυμορφική. Πιο ανοιχτή από ποτέ. Χάρη στη διεύρυνσή της, η φετινή «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» μεταμορφώνει όλη την πόλη σε μια σκηνή, με «πρωταγωνίστρια» την τοπική θεατρική δημιουργία.