Αυτά τα γυαλιά φέρνουν στην Ελλάδα το θέατρο από το μέλλον
Έρχεται το θέατρο με υπέρτιτλους που κινούνται με τους ηθοποιούς, σε όλες τις γλώσσες και θεατές με προβλήματα ακοής. Τα δοκιμάσαμε και είναι όλα διαφορετικά!
Μία διαφορετική εμπειρία θέασης είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε το μεσημέρι της Τετάρτης, όσοι βρεθήκαμε στον ιστορικό Χώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ για να παρακολουθήσουμε τον μονόλογο «Φροσύνη» του Στέφανου Παπατρέχα, με χρήση ειδικών γυαλιών.
Ο κύριος λόγος αυτής της πρόσκλησης, ήταν για να είμαστε οι πρώτοι θεατές της πόλης που θα παρακολουθήσουν ένα θεατρικό δρώμενο με ένα καινοτόμο σύστημα επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality – AR) για τη δημιουργία και παρουσίαση παραστάσεων, με βασικό στόχο την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της εμπειρίας του θεατή. Αυτό με πιο απλά λόγια, σημαίνει πως βλέποντας κάποιος μία θεατρική παράσταση, έχει πλέον την δυνατότητα να παρακολουθήσει την πλοκή της και να διαβάζει πάνω από τον κάθε ηθοποιό τα λόγια του, στην γλώσσα που αυτός επιθυμεί και αντιλαμβάνεται.
Αυτό από μόνο του, προσφέρει μία ξεχωριστή εμπειρία για τον θεατή, ενώ συμβάλει στην συμπερίληψη περισσότερων αναγκών και ατόμων, ανοίγοντας πλέον με ευκολία την «πόρτα» σε ανθρώπους διαφορετικών γλωσσών αλλά και ανθρώπους με προβλήματα ακοής, που μέχρι τώρα θα ήταν δύσκολο να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο τέχνης, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του συστήματος The ARtro.
Είναι μία εμπειρία που μοιάζει με μία επίσκεψη σε ένα μουσείο ή έναν αρχαιολογικό χώρο και έχουμε τη δυνατότητα να λάβουμε στοιχεία για τα εκθέματα μέσα από την επαύξηση αντικειμένων ή και συνεπικουρούμενα από ψηφιακά εφέ ή ένα live performance με συμμετοχή ηθοποιού, την ίδια ώρα που δίπλα μας, ένας επισκέπτης από άλλη χώρα παρακολουθεί την ίδια ακριβώς δράσης, την ίδια στιγμή, ενώ στα δικά του γυαλιά οι υπέρτιτλοι εμφανίζονται στη δική του γλώσσα. Ένας θεατής με προβλήματα ακοής λίγο πιο μακριά από εμάς, παρακολουθεί επίσης απρόσκοπτα τα επαυξημένα στοιχεία, λαμβάνοντας «ηχητικές» πληροφορίες μέσω πλαισίων κειμένου που εμφανίζονται σε καίρια σημεία της δράσης και μόνο στα δικά του γυαλιά.
H Highway Productions, μέλος του Πολιτιστικού Οργανισμού «Λυκόφως» του Γιώργου Λυκιαρδόπουλου, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης – Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών, η εταιρεία πληροφορικής Comitech Α.Ε.,το ΔΗ.ΚΕ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων και η σκηνοθέτης και Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη διοργάνωσαν αυτή την ιδιαίτερη παράσταση, σε μια μοναδική σύζευξη θεατρικής δράσης και τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας, με ένα δεκάλεπτο απόσπασμα του θεατρικού έργου «Φροσύνη» του συγγραφέα και ηθοποιού Στέφανου Παπατρέχα, με την ηθοποιό Σύνθια Μπατσή στον ρόλο της Εφροσύνης.
Το The ARtro είναι ένα καινοτόμο σύστημα επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality – AR) για τη δημιουργία και παρουσίαση παραστάσεων, με βασικό στόχο την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της εμπειρίας του θεατή. Μέσω της χρήσης των ειδικών γυαλιών AR, καμερών βάθους και ενός πρωτοποριακού λογισμικού που αναπτύχθηκε μέσω ενδελεχούς έρευνας και δοκιμών, το σύστημα The ARtro επιτρέπει στους δημιουργούς να παρουσιάσουν ένα νέο είδος θεατρικών παραστάσεων και παραστατικών δράσεων, «επαυξημένων» με ψηφιακές πληροφορίες (υπέρτιτλους, στατικά και κινούμενα εφέ, πλαίσια κειμένου, ειδικούς φωτισμούς και πολλά άλλα). Οι πληροφορίες είναι εμφανείς μόνο στους θεατές που επιλέγουν να φορούν τα ειδικά γυαλιά και ενώ η ζωντανή δράση εκτυλίσσεται κανονικά για το σύνολο του υπόλοιπου κοινού.
Το αρχικό επίπεδο μίας τέτοιας τεχνολογίας στη χώρα μας, ασφαλώς δέχεται βελτιώσεις στο μέλλον, καθώς βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο, ωστόσο πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα προς την συμπερίληψη της θεατρικής εμπειρίας και την πρόσβαση του σε μεγαλύτερες ομάδες.
Μετά από σειρά δοκιμαστικών εφαρμογών στην Αθήνα, τα Ιωάννινα και τη Θεσσαλονίκη, η τελική δοκιμή για τη χρήση του συστήματος στη δημιουργία και παρουσίαση αυτούσιας θεατρικής παράστασης πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, στο Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου, όπου οι θεατές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το σύστημα σε πραγματικές συνθήκες, με τη χρήση ειδικών γυαλιών AR. Όταν κλήθηκαν να αξιολογήσουν την εμπειρία τους, ο μέσος βαθμός ικανοποίησης από τα στοιχεία του συστήματος (υπέρτιτλοι, ειδικά εφέ κλπ) ξεπέρασε το 70%, ενώ περισσότερο από το 80% των ερωτηθέντων απάντησε ότι θα παρακολουθούσαν ξανά παράσταση με χρήση του The ARtro.
Στην δική μας πρώτη εμπειρία με τα ειδικά γυαλιά AR στον Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ, είχαμε τη δυνατότητα να δούμε μία θεατρική παράσταση (στην προκειμένη περίπτωση, ένα απόσπασμα) και να εντοπίσουμε τα θετικά μίας τέτοιας θέασης, καθώς να μιλήσουμε μετά για την εμπειρία μας και να συζητήσουμε με τους ανθρώπους της παραγωγής, τα σημεία που δέχονται βελτίωση για μία ακόμα καλύτερη απόδοση στο μέλλον.
Το The ARtro και οι εντυπωσιακές δυνατότητες του, βρίσκεται ακόμα υπό έρευνα και οπότε, κάθε νέος θεατής που μοιράζεται την εμπειρία του, καταθέτει τις εντυπώσεις του για την εύρυθμη λειτουργία του λογισμικού. Το έργο αναπτύχθηκε με την υποστήριξη της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ, μέσω του Προγράμματος Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ που βασικό στόχο έχει τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα, την παραγωγικότητα και την εξωστρέφεια των ελληνικών, κυρίως μικρομεσαίων, επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά το τέλος της παράστασης – επίδειξης των δυνατοτήτων του λογισμικού, δε γινόταν να μη ρωτήσω την πρωταγωνίστρια του θεάματος, την ηθοποιό Σύνθια Μπατσή που ενσάρκωσε για εμάς την θρυλική γυναίκα που εκτέλεσε ο Αλή Πασάς δια πνιγμού στη λίμνη των Ιωαννίνων, πώς βίωσε αυτή από την πλευρά της το να έχει απέναντι της… αλλιώτικους θεατές από αυτό που έχει συνηθίσει ως επαγγελματίας ηθοποιός σε άλλες παραστάσεις όπου συμμετείχε.
«Ήταν και για μένα κάτι πρωτόγνωρο» αναφέρει η νεαρή ηθοποιός, συμπληρώνοντας πως «Κι εγώ δεν είχα ιδέα πώς μπορεί να είναι μία τέτοια εμπειρία για τους θεατές, αλλά και για μένα που ενώ γνωρίζω πού να στέκομαι, δεν ήξερα πώς μπορεί να φαίνεται όλο αυτό με τους υπέρτιτλους πάνω από το κεφάλι μου ή με τις εικόνες που εμφανίζονται γύρω μου, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Πάντως, ήταν περίεργη εμπειρία να βγαίνω για να παίξω και να βλέπω γύρω μου θεατές με γυαλιά στο κεφάλι, αλλά σίγουρα είναι μία νέα εποχή που μόνο καλό φέρνει»
Στο τέλος, οι θεατές αυτής της πρώτης παρουσίασης στη Θεσσαλονίκη, αξιολόγησαν την εμπειρία τους καθώς και τις δυνατότητες της τεχνολογίας, με την επιθυμία όλων μας, να δούμε γρήγορα και ολόκληρες παραστάσεις, με την προοπτική συμπερίληψης για όσους παραπάνω ανθρώπους γίνεται.
