18 βιβλία για το καλοκαίρι

Βιβλία για το καλοκαίρι. Με ή χωρίς την αβάσταχτη ελαφρότητα της παραλίας. Ο θεατρικός συγγραφέας Άκης Δήμου, ο νέος και ταλαντούχος συγγραφέας Κυριάκος Γιαλένιος και η αρέσκουσα να χάνεται σε μεγάλα μυθιστορήματα Κύα Τζήμου προτείνουν.

Eικόνα: Γιάννης Τζιμπρές

Ο Άκης Δήμου προτείνει:

Μένης Κουμανταρέας, Βιοτεχνία Υαλικών, Πατάκης

Ένας συγγραφέας – κεφάλαιο της νεώτερης ελληνικής πεζογραφίας και μια εμβληματική νουβέλα σε καινούργια έκδοση. Η  χαμηλόφωνη ιστορία της Μπέμπας και του Βλάση Ταντή, κλασική πια αλλά και απολύτως σημερινή, έτσι όπως το αταίριαστο ζευγάρι παλεύει, σε μια τραυματισμένη Ελλάδα, να μην αφήσει τους φόβους να νικήσουν τις επιθυμίες τους (και, ναι, κανείς δεν ευτυχεί στο τέλος.)

Μισέλ Ουελμπέκ, Υποταγή, μετάφραση Λίνα Σιπητάνου, Εστία

Είναι το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του Ουελμπέκ (και κανονικά σταματάς εδώ.)Το θέμα του: Μουσουλμάνοι στην ηγεσία της Γαλλίας. Μπορείς να το πεις προβοκατόρικο, αν θες ν’ ακολουθήσεις το συρμό. Μπορείς να το πεις και κρυπτικό, δυστοπικό, αμφίσημο, ενοραματικό – έτσι κι αλλιώς, η γοητεία αυτού του μυθιστορήματος θα στομώσει τα επίθετά σου.(Επί τη ευκαιρία, δεν διαβάζεις και το «Ο χάρτης και η Επικράτεια»;)

Στέφαν Τσβάιχ, Μονταίνιος, μετάφραση Μαρία Αγγελίδου, Άγρα

«Μπορούμε να αγαπάμε ετούτο ή το άλλο αλλά τίποτα δεν παντρευόμαστε, μόνο τον εαυτό μας». Υπάρχει ο Τσβάιχ, ο Μονταίνιος (τον οποίο βιογραφεί με τον τρόπο του), υπάρχει και η παραπάνω φράση. Τα υπόλοιπα θα ήταν φλυαρίες.

Άντζελα Δημητρακάκη, Αεροπλάστ, Εστία

«Έχω μεγαλώσει. Ο εαυτός μου λιγοστεύει μέρα με τη μέρα, δεν υπάρχει περιθώριο πια να τον συστήσω σε κάποιον ολόκληρο». Όχι πολλά γι’ αυτό το μυθιστόρημα. Η Δημητρακάκη είναι, εξάλλου, γνωστή στους παροικούντες, το βιβλίο της συζητήθηκε (δικαιολογημένα) αρκούντως, μακάρι και να διαβάστηκε (να διαβαστεί) με την ίδια ζέση. Πέντε Ευρωπαίοι με διαφορετική καταγωγή και την ίδια μελαγχολία αναμετριούνται με τις προσωπικές τους επιλογές, κυρίως όμως με το αίσθημα του αποκλεισμού απ’ αυτό που συμβαίνει γύρω τους και που οι πολλοί συνεχίζουν να λένε, από κεκτημένη ταχύτητα, ζωή. (και, ναι, ούτε εδώ ευτυχεί κανείς στο τέλος.)

Χάινριχ Μπελ, Ομαδικό Πορτρέτο με μια Κυρία, μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Πόλις

Ήρθε, λοιπόν, η ώρα ν’ αγαπήσεις τη Λένι Πφάιφερ το γένος Γκρούιτεν – χήρα Γερμανού στρατιώτη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ερωμένη ενός Σοβιετικού αιχμαλώτου, σύντροφο ενός Τούρκου μετνάστη – και ν’ ακολουθήσεις εκστατικός βήμα βήμα την κοινή, κοινότατη ζωή της στη σκιά των κρίσιμων στιγμών της γερμανικής ιστορίας, έτσι όπως ξετυλίγεται μόνο μέσα από τα λόγια όσων τη γνώρισαν, αφού η ίδια έζησε σιωπηλή αφήνοντας στον συγγραφέα να προσπαθεί να συναρμολογήσει ψηφίδα ψηφίδα το πρόσωπό της. Διεισδυτικό, βαθύ, τολμηρό, υπόκωφα ειρωνικό, άψογα μεταφρασμένο το μυθιστόρημα του Μπελ συνεχίζει να λάμπει σαράντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση.

Άκης Παπαντώνης, Καρυότυπος, Κίχλη

«Πόσο χρόνο περνάμε πενθώντας, πόσο συγκατοικώντας με την απώλεια σχέσεων, σπιτιών, αντικειμένων, φίλων, εαυτών; Ζούμε χάνοντας, μοιραζόμαστε το κρεβάτι μας με ό,τι μας διαφεύγει, έτσι αρχίζει η υπνοβασία με μουσικό χαλί ένα ολοήμερο τίποτα – ». Το πρώτο βιβλίο ενός συγγραφέα που (μακάρι να) έχει μέλλον. Μια εξαιρετική, ελλειπτική νουβέλα με πολλά κρυμμένα μυστικά. Ο τίτλος, δάνειο από την μοριακή βιολογία(ψάξε να βρεις τι σημαίνει), ο ήρωας ένας 30χρονος δύσθυμος, ψυχαναγκαστικός Έλληνας που αναζητά στο campus της Οξφόρδης την ελάχιστη εκείνη ψίχα που τρέφει την ύπαρξη (περιττό να πω ότι ούτε αυτός ευτυχεί στο τέλος.)

Ντάνιελ Μέντελσον, Περιμένοντας τους Βαρβάρους, από τον Αριστοφάνη στο Άβαταρ, μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Πατάκης

Ο Ευριπίδης και ο Τέννεση Ουίλιαμς, η Τζέσικα Λανγκ, οι γυναίκες του «Game of Thrones» και του Πέδρο Αλμοδόβαρ, το «Brokeback Mountain» και τα μυθιστορήματα της Μαίρης Ρενό, η Αθήνα του 5^ου π.Χ. αιώνα και η Νέα Υόρκη του 21^ου  – ο Μέντελσον γράφει μια σειρά από αστραφτερά και (κυρίως) απολαυστικά, καθόλου «φιλολογικά» δοκίμια συνομιλώντας ευθέως με τις (λογοτεχνικές και άλλες) εμμονές του.

Σάκης Σερέφας, Έξω Χιονίζει, Πόλις

Αυτό το μικρό, γοητευτικό και διασκεδαστικά τρυφερό πεζογράφημα (που άνετα το «βλέπεις», όσο το διαβάζεις, ανεβασμένο σε μια σκηνή) συνέβη γιατί ο Σάκης Σερέφας αποφάσισε να το γλεντήσει ποτίζοντας μέχρι ενόρασης το μέντιουμ Νίνα και αφήνοντάς το μετά (ντίρλα) να κάνει παιχνίδι με τα εκτοπλάσματα έξι ξένων στρατιωτών που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη τις μοιραίες μέρες του Μεγάλου Πολέμου. Το θέμα δεν είναι ότι η φαντασία του Σερέφα οργιάζει, το θέμα είναι ότι ο αναγνώστης, τελειώνοντας το βιβλίο, πηγαινοέρχεται τρεκλίζοντας.

Ο Κυριάκος Γιαλένιος προτείνει: 

Τρόποι να γυρίζεις σπίτι, Alejandro Zambra, εκδ. Ίκαρος (μτφ.Αχιλλέας Κυριακίδης)

Ένα μικρό κομψοτέχνημα.  Ο κόσμος μέσα από το καλειδοσκοπικό βλέμμα ενός εννιάχρονου. Αγωνία, ψευδαισθήσεις, αθωότητα, ο Πινοσέτ. Ο κόσμος μέσα από το βλέμμα ενός ενήλικα συγγραφέα πλέον. Έρωτας, αναμνήσεις, επινοημένη ή μη ιστορία. Μια βαθιά ανθρώπινη ελεγεία για την απώλεια και την έμπνευση.

Όλα  ωραία άρχισαν μετά,  Σάιμον Βαν Μπου, εκδ. Πατάκης, (μτφ. Μαρία Φακίνου)

Το απρόσμενο της μοίρας και μια σειρά συμπτώσεων καθορίζουν για πάντα τις ζωές δύο αντρών και μιας γυναίκας. Με φόντο την Αθήνα, μια πόλη άχρονη αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενη, ο Σ.Β. Μπου μας παραδίδει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα χαρακτήρων οπού ο έρωτας και η φιλία διεκδικούν εξίσου μερίδιο μέσα στο παράδοξο αυτό ερωτικό τρίγωνο.

 Τρεις ώρες προτού χαράξει, Ζιλ, Βενσάν, εκδ. Καστανιώτης,(μτφ Ρίτα Κολαίτη)

Στο τελευταίο του βιβλίο ο Ζιλ Βενσάν συνεχίζει από εκεί που σταματάει η πραγματικότητα. Ο νεαρός τζιχαντιστής Κεμάλ, ο Βέλγος εγκληματίας Ντικρουά και ο Γάλλος εργάτης Γκρέγκορ, αποτελούν τους βασικούς χαρακτήρες ενός καθηλωτικού νουάρ στις σελίδες του οποίου οι τρεις ιστορίες πατάνε σε έναν κοινό τόπο και  «δένουν» με αριστοτεχνικό τρόπο.

Πώς η  λογοτεχνία σου αλλάζει τη ζωή, Δημήτρης Στεφανάκης, εκδ. Ψυχογιός.

Το πιο προσωπικό βιβλίο του Δ. Στεφανάκη αποτελεί μια εκ βαθέων εξομολόγηση προς όλους τους αναγνώστες και τους βιβλιόφιλους. Στον πυρήνα κάθε ιστορίας του, κυριαρχεί η ειλικρινής ανάγκη του συγγραφέα να πιστέψει στην δύναμη των λέξεων  και στο πως μπορούν να αλλάξουν, έστω και στο ελάχιστο, τον κόσμο- ή τον τρόπο που οι αναγνώστες τον αντιλαμβάνονται. Σπουδαία κείμενα μακριά από την παγίδα της σοβαροφάνειας.

Το τελευταίο τραγούδι του Ντύλαν, Κώστας Δρουγαλάς, εκδ. Πικραμένος.

Αν κάτι θα μπορούσε να χαρακτηρίσει το μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου θεσσαλονικιού συγγραφέα, αυτό θα ήταν η υποβόσκουσα ένταση που πλανάται σαν τοξική απειλή ανάμεσα και πάνω από τους ήρωες του βιβλίου. Ο Κ. Δρουγαλάς γράφει γενναία για δύσκολες καταστάσεις πίσω από κλειστές πόρτες και μπολιάζει ευφυώς το κείμενο του με το όραμα του σπουδαίου Μπομπ Ντύλαν.

Η Κύα Τζήμου προτείνει:

H σκούπα και το σύστημα του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας – μετάφραση Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Κριτική

O Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας (ή DFW) αυτοκτόνησε πριν 8 χρόνια. Ήταν μόλις σαράντα έξι ετών. O Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας είναι ο πρώτος συγγραφέας της γενιάς μας που αναγορεύεται σε καλτ μύθο.  Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, ένας από τους μεγαλύτερους σε επιρροή σύγχρονους συγγραφείς. Το περιοδικό «Τime» τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο με τους 100 καλύτερους μυθιστοριογράφους.  Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας πέθανε από ανία και απόγνωση για τα μελλοντικά του μυθιστορήματα, εκτιμά ο Τζόναθαν Φράνζεν. Το πρώτο του μυθιστόρημα μεταφράστηκε υποδειγματικά και μιλά για την ποπ κουλτούρα, την Αμερική, τον Βίτγκενσταϊν και τον ίδιο. Είναι καιρός να βουτήξουμε όλοι στο έργο ενός αμερικάνικου θρύλου ελάχιστα γνωστού στην Ελλάδα.

 Confiteor του Jaume Cabré – Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, εκδόσεις Πόλις

Confiteor θα πει ομολογώ. Είναι η λέξη με την οποία αρχίζει η προσευχή της μετάνοιας στην καθολική λειτουργία. Είναι η οικογενειακή ιστορία του Αντριά όπως την διηγείται ο ίδιος λίγο πριν χάσει τη μνήμη του. Μια «ομολογία» όπου διαπλέκονται τραγικά επεισόδια της ευρωπαϊκής ιστορίας, από την Ιερά Εξέταση ώς τη δικτατορία του Φράνκο και τη ναζιστική Γερμανία, με αποκορύφωμα το Άουσβιτς, το απόλυτο κακό γύρω από ένα εκπληκτικό βιολί του 18ου αιώνα.

Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές του Ζαν Κριστόφ Γκρανζέ, εκδ. Καλέντης

Η περίπτωση Γκρανζέ είναι γνωστή σε όλους τους λάτρεις της αστυνομικής λογοτεχνίας. Από ελεύθερος ρεπόρτερ στη συγγραφή των πιο σκοτεινών μυθιστορημάτων, με πολλά από αυτά να γίνονται επιτυχίες στη μεγάλη οθόνη, ο Γκρανζέ έχει φανατικούς θαυμαστές, ανάμεσά τους και μένα, που τον ακολουθώ κατά πόδας από το πρώτο του μυθιστόρημα του 1994, Το Πέταγμα των Πελαργών (Μεταφράστηκε τα 2002). 8 βιβλία αργότερα (από τα 11 συνολικά που έχει γράψει και έχουν μεταφραστεί στ ελληνικά)  δεν έχω βαρεθεί ακόμη. Άγρια εγκλήματα, σκοτεινοί ήρωες, αναζητήσεις στην πιο σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, συνεχείς ανατροπές, κατάβαση στις ρίζες του κακού.  Όλα όσα μας γοητεύουν στον Γκρανζέ είναι και πάλι πρωταγωνιστές.

Οι Βοστoνέζες του Χένρι Τζέιμς, Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Gutenberg

Η έκδοση του αριστουργήματος του Χένρι Τζέιμς για πρώτη φορά στα ελληνικά είναι σίγουρα το λογοτεχνικό γεγονός του 2016. Ο ίδιος έχει διευκρινίσει το γένος του τίτλου σε επιστολή του στον αδελφό του παρόλο που μέχρι σήμερα στην βιβλιογραφία του Τζέιμς αλλά και ο τίτλος της ταινίας του Άιβορι το 1984, που βασίστηκε σ΄αυτό, ο τίτλος του έργου μεταφραζόταν ως Οι Βοστονέζοι. Σπουδή πάνω στη σχέση δυο γυναικών και τη χειραφέτηση της γυναίκας, γραμμένο 20 χρόνια μετά τη λήξη του αμερικάνικου εμφυλίου (1861-65) είναι ίσως το πιο πολιτικό από τα βιβλία του Χένρι Τζέιμς που αποτυπώνει τις κοινωνικές συνθήκες σε μια από τις πιο εμβληματικές πόλεις της αμερικανικής ιστορίας.

Αριθμός 11 του Τζόναθαν Κόου – Μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις

Η πρώτη μου γνωριμία με το Τζόναθαν Κόου ήταν το Τι ωραίο Πλιάτσικο, που μεταφράστηκε το 1997 για τις εκδόσεις Πόλις (γράφτηκε το 1994). Μια εμπνευσμένη απολαυστική πρόζα που καυτηριάζει τη θατσερική Αγγλία και τη βασιλική οικογένεια και την οποία διάβασα μονορούφι. Και έγινα πιστός ακόλουθος του, έκτοτε. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην συμπεριλάβω το τελευταίο του βιβλίο στα καλοκαιρινά αναγνώσματα παρόλο που δεν έχω προλάβει να το διαβάσω ακόμη, ιδιαίτερα όταν προλογίζεται σαν συνέχεια του Πλιάτσικου και ξαναπιάνει το νήμα εκείνης της ιστορίας μεταφέροντας την δράση από την Αγγλία του Μπλερ, στην Αγγλία του Μπράουν και του Κάμερον καλύπτοντας την περίοδο 2003-2015, μέσα από τα μάτια της 9χρονης Ρέιτσελ που μεγαλώνει στη διάρκεια αυτήν. Ο Αριθμος 11 είναι το ενδέκατο βιβλίο του, και ο τίτλος παραπέμπει στο νούμερο 11 της Ντάουνινγκ στριτ, όπου συνήθως μένει ο υπουργός Οικονομικών. Κατά τον «Independent» είναι «μια έκκληση του Κόου για μια καλύτερη και δικαιότερη Βρετανία» και κατά την «Guardian», «ένα πέρα από κάθε αμφιβολία πολιτικό μυθιστόρημα».