21η ΔΕΒΘ: Μεγαλώνοντας δίπλα σ’ ένα Βιομηχανικό Πάρκο

Στα ροζ σακίδια που αγόραζαν οι μαμάδες στα κοριτσάκια τους στην αρχή της σχολικής χρονιάς ήταν γραμμένα με στρογγυλά άσπρα γράμματα ονόματα, όπως Άννα, Γιούλια, Σαμπρίνα, Σάντρα ή Σοφία. Αλλά δεν υπήρχαν σακίδια που να γράφουν το όνομα της ηρωίδας στο μυθιστόρημα της Γερμανίδας συγγραφέως Ντενίζ Όντε Διάχυτο φως που εκδόθηκε το 2020 από τον οίκο Suhrkamp. Έτσι η μικρούλα συνειδητοποιεί για πρώτη φορά τις διαφορές που υπάρχουν στην κοινωνία όπου ζει. Μεγαλώνει σε μια πολίχνη δίπλα σ’ ένα Βιομηχανικό Πάρκο, όπου δουλεύει κι ο δικός της μέθυσος πατέρας βουτώντας πλάκες αλουμινίου στα οξέα.

Η μητέρα της έχει έρθει από την Τουρκία, από κάποιο χωριό στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, σωπαίνει στις εκρήξεις του μπαμπά, φροντίζει τον παππού που χάνει σιγά-σιγά το φως του. Η ηρωίδα ξαναγυρνά στη γενέτειρά της χρόνια αργότερα για τον γάμο των παιδικών της φίλων, της Σοφίας και του Πίκα, και με συνεχείς παρεμβολές στο παρελθόν αφηγείται την ιστορία της, μια περιπέτεια εν πολλοίς προκαθορισμένη από το καταθλιπτικό οικογενειακό περιβάλλον και το ανάλγητο εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν θα προβιβαστεί στο γυμνάσιο, θα πάει αργότερα στο νυχτερινό σχολείο, θα καλύψει τελικά τον χαμένο χρόνο, θα τελειώσει το λύκειο και θα σπουδάσει. Όλα αυτά σε ένα κλίμα άγχους, σιωπής, εσωτερικής εξορίας, αποβολής από το μεγάλο σύνολο.

Η συγγραφέας Ντενίζ Όντε γεννήθηκε το 1988 στο Ζίντλινγκεν της Φρανκφούρτης από Τούρκο πατέρα και Γερμανίδα μητέρα, δίπλα στο Βιομηχανικό Πάρκο της εταιρείας Höchst. Σπούδασε φιλολογία στη Λειψία όπου και ζει μέχρι σήμερα. Το πρωτόλειό της Διάχυτο φως, ένα μυθιστόρημα αισθηματικής αγωγής γραμμένο με ιδιαίτερη ευαισθησία, κίνησε αμέσως την προσοχή και βραβεύθηκε. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε σε ωραία μετάφραση της Μαρίας και του Άγγελου Αγγελίδη από τις εκδόσεις Gutenberg. Και τώρα η Ντενίζ Όντε θα παρουσιαστεί στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο που μας έρχεται. Πρόσφατα στην Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας εμφανίστηκε με το βιβλιαράκι Ελεύθεροι Συνειρμοί για την έννοια του μυστικού, ενταγμένο στη σχετική σειρά των εκδόσεων Droschl με παιγνιώδη δοκίμια. Στο μεταξύ πέρυσι είχε κυκλοφορήσει και το δεύτερο μυθιστόρημά της με τίτλο Κάνω ότι κοιμάμαι που μεταφράζεται κιόλας στα ελληνικά. Η νέα ηρωίδα, η Γιασμίν, και πάλι σε κάποιο υποβαθμισμένο προάστιο, ερωτεύεται έναν μάγκα της γειτονιάς, τον Βίτο, και περνά όλες τις δοκιμασίες της βίας και της ταπείνωσης. Αναμφίβολα τα έργα της Όντε θίγουν τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα, τον εξοβελισμό του διαφορετικού ή την ανομολόγητη υποταγή στη βία, αλλά τα προσεγγίζουν χωρίς καταγγελίες και διακηρύξεις, από μια σκοπιά χαμηλή κι ανθρώπινη, με εξαντλητικές καμιά φορά περιγραφές αλλά και αξιοπρόσεκτη ικανότητα στη δημιουργία πυκνής ατμόσφαιρας.

Όπως όταν η ηρωίδα στο Διάχυτο φως συνειδητοποιεί: «Δεν ήμουν αφρογέννητη. Δεν είχα γεννηθεί μέσα στον αφρό των κυμάτων, αλλά μέσα στη σκόνη· μέσα στην καπνιά, μέσα στο χλωριούχο νάτριο του αέρα, που καθόταν πάνω στις σκεπές των αυτοκινήτων. Είχα γεννηθεί μέσα στην ξινή αποφορά των σκουπιδιών που καίγονταν στη χωματερή, στα λασπωμένα χορτολίβαδα δίπλα στο ποτάμι, ανάμεσα στα δέντρα και τους πυλώνες και τις κολόνες του ρεύματος, μέσ’ από το μαύρο νερό που έγλειφε τα χαλίκια και τις πέτρες στην ακροποταμιά, σε μια ταινία από άζωτο και νιτρικό άλας – όχι μέσα στον αφρό.»

Πηγή: DW