Διαβάζουμε: Αλεσσάντρο Πιπέρνο: Διωγμός

Τι ακριβώς είναι αυτό που αποκαλούμε «προσωπική ιστορία» και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Η προσωπική μας ιστορία περιλαμβάνει μόνο τις εμπειρίες μας ή μήπως και την επεξεργασία στην οποία τις έχουμε υποβάλλει, την αντίληψη και την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας; Κι άλλοι, όσοι βρίσκονται δίπλα μας σε επίπεδο προσωπικό, επαγγελματικό και κοινωνικό, με ποιο τρόπο συμβάλλουν στην ιδέα αυτή; Τα ερωτήματα πέφτουν βροχή στο καθηλωτικό μυθιστόρημα Διωγμός του Αλεσσάντρο Πιπέρνο. Είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Ιταλού συγγραφέα και το πρώτο, αυτόνομο μέρος ενός λογοτεχνικού δίπτυχου με τίτλο Φωτιά, φίλη της μνήμης. Στη γλώσσα μας φτάνει φορτωμένο με εξαιρετικές κριτικές αλλά και το βραβείο του καλύτερου μεταφρασμένου βιβλίου στην Γαλλία για το 2011. Το Lire μάλιστα έγραψε γι αυτό πως «περιγράφει την αμείλικτη και αλάνθαστη μέθοδο εξουδετέρωσης ενός προνομιούχου» και πράγματι ο κεντρικός χαρακτήρας, ο 48χρονος διεθνούς φήμης γιατρός Λέο Ποντεκόρβο, είναι ένας άνθρωπος που βρέθηκε στην καλή πλευρά της ζωής. Το μυθιστόρημα εξιστορεί την συνταρακτική πτώση του, τον εφιάλτη της απώλειας όλων εκείνων που θεωρούνται σημαντικά, της δυσφήμισης, της μετατροπής ενός ισχυρού και εκλεκτού εκπροσώπου της κοινωνίας σε ανυπεράσπιστο θύμα της δημόσιας κατακραυγής, μέχρι την οριστική συντριβή του. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Ο Πιπέρνο, επιλέγοντας να φωτίσει τις συνθήκες ενός σύγχρονου δράματος, μέσα από πολλές και διαφορετικές φωνές και οπτικές, συνθέτει ένα μυθιστόρημα – παρατηρητή της ανθρώπινης συνθήκης, κατεβαίνοντας στα υπόγεια της συνείδησης, φέρνοντας στην επιφάνεια το σκοτάδι της, τις ματαιώσεις, το ναρκισσισμό της, τα τραύματά της, όπως αυτά συσσωρεύονται, σχεδόν το ένα πάνω στο άλλο, από την παιδική ηλικία. Ο Διωγμός εντάσσεται σε εκείνη την κατηγορία των βιβλίων που ενώ γνωρίζεις από την αρχή την έκβασή τους, κρατάς την ανάσα σου καθώς δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το τι θα ειπωθεί, ακόμη και για το τι ακριβώς έχει συμβεί. Τον Ιούλιο του 1986, σε μια αριστοκρατική μονοκατοικία έξω από τη Ρώμη, η οικογένεια Ποντεκόρβο ετοιμάζεται να απολαύσει το δείπνο της. Εκείνος είναι ένας καταξιωμένος γιατρός και καθηγητής, ένας υπέροχος και γοητευτικός άνδρας, πανίσχυρος, επιθυμητός, πετυχημένος και ένθερμος οπαδός του Μπετίνο Κράξι.  Η σύζυγός του, γιατρός επίσης,  είναι μάλλον μια αυστηρή γυναίκα, που εγκατέλειψε την επιστήμη για να αφοσιωθεί στα παιδιά της. Τα δύο τους αγόρια, ο Φίλιππος  και ο Σάμουελ, ανταποκρίνονται χωρίς πολλές αντιρρήσεις στο καθημερινό οικογενειακό πρόγραμμα, αν και κάνουν τις μικρές εκείνες ανταρσίες που τους υπαγορεύει η ένταση της ηλικίας μιας και βρίσκονται στο κατώφλι της εφηβείας. Κανένας  δεν είναι προετοιμασμένος εκείνη τη νύχτα, όμοια στο ξεκίνημά της με πολλές άλλες, για τη θύελλα που θα ξεσπάσει, παρασύροντας όλα αυτά που όριζαν ή έστω υποτίθεται πως όριζαν την οικογενειακή αρμονία και ευτυχία. Το θέμα είναι πως εκείνο το βράδυ, σε τηλεοπτικό ρεπορτάζ, ο Λέο Ποντεκόρβο θα κατηγορηθεί για την αποπλάνηση ενός κοριτσιού 12 ετών, φίλης του γιου του. Από πού μπορεί να προέκυψε αυτό; Πώς μπορεί αυτό το κορίτσι, ένα κορίτσι διαφορετικό, ένα πλάσμα «πραγματικά αλλόκοτο», να εξαπολύει μια τέτοια τρομερή κατηγορία; Τα νέα αν και προκαλούν συναισθηματικό σεισμό στα μέλη της οικογένειας στον ίδιο τον Λέο προκαλούν ένα είδος παράλυσης και ακινησίας. Αυτάρεσκος, πεπεισμένος για την γοητεία που ασκεί, μεθυσμένος από την ισχύ του, καθυστερεί να οργανώσει την άμυνά του, λέγοντας στον εαυτό του πως τίποτε κακό δεν μπορεί να συμβεί. Στην πραγματικότητα το κακό έχει ήδη συμβεί καθώς  γύρω του θα πλεχθεί ένας ιστός αράχνης γεμάτος κουτσομπολιά, περιφρόνηση, καχυποψία, δεύτερες και τρίτες σκέψεις, ο οποίος θα φέρει στην επιφάνεια τον βαθύτερο εαυτό του, ένα τραυματισμένο και τρομοκρατημένο παιδί που παρά τα επιτεύγματά του δεν κατάφερε να μεγαλώσει. Ο Πιπέρνο διαμορφώνει με προσοχή τον πολυδιάστατο κεντρικό χαρακτήρα του, αλλά και των προσώπων που τον περιβάλλουν, της συζύγου, των παιδιών, των φιλικών προσώπων του ζεύγους δίνοντας  ένα μυθιστόρημα δεξιοτεχνικό, με ενδιαφέρουσα δομή, πειστικό και με χαρακτήρες που μπορούν να μείνουν αξέχαστοι. Ταυτόχρονα μέσα από την τραγωδία των Ποντεκόρβο πραγματοποιεί μια αναδρομή στην πρόσφατη ιταλική πολιτική ιστορία, στον τρόπο με τον οποίο επηρέασε τον δημόσιο διάλογο και τη λειτουργία των ΜΜΕ. Ο Διωγμός είναι ένα βιβλίο που αξίζει την προσοχή σας.    * Ο Αλεσσάντρο Πιπέρνο γεννήθηκε το 1972 στη Ρώμη, όπου και ζει. Διδάσκει γαλλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Το 2005 εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα Με τις χειρότερες προθέσεις το οποίο αποθεώθηκε από την κριτική και το κοινό και μεταφράστηκε σε περισσότερες από 20 γλώσσες. Ο Διωγμός (2010) είναι το δεύτερο μυθιστόρημά του, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Άννας Παπασταύρου.