Για το ευλογημένο «συν»

ΕΘΝΟ ΟΙΚΟ ΤΟΠΙΚΑ

Ένα βιβλίο του καθηγητή Βασίλη Νιτσιάκου

Για το ευλογημένο «συν».

«Αν άραγε είχε βρεθεί η γραφή πριν το μαχαίρι;

Αν είχε γνωρίσει ο άνθρωπος το πιάνο πριν το τουφέκι;»

Το πανάρχαιο αναπάντητο ερώτημα θα συνεχίσει εσαεί, υποθέτω. Όμως πιστεύω ότι βιβλία σαν και αυτό, ισχυροποιούν την δύναμη και την επιρροή της γραφής και του πιάνου…

Πριν πω για το βιβλίο, να πω πώς γνώρισα τον Βασίλη Νιτσιάκο και βρέθηκα να μιλώ και να γράφω γι’ αυτόν.

Πάνε χρόνια… . Από τη διδασκαλία των βιβλίων του Λαογραφίας στο ΕΑΠ, φίλη μου έκανε Ελληνικό Πολιτισμό και από ενδιαφέρον διάβαζα μαζί της τα εγχειρίδια και βοηθήματα που τους έδιναν. Έτσι διάβασα πρώτα την καθηγητική του, ακαδημαϊκή πλευρά. Τέλη του 2019, μαθαίνω από τον Σούλη, το Λιάκο, για τη συνεργασία με …έναν ποιητή στιχουργό Βασίλη Νιτσιάκο και την κυκλοφορία ενός λευκώματος – cd με τραγούδια βασισμένα σε στίχους- ποίηση στην Βλάχικη γλώσσα. Ψάχνω και ανακαλύπτω πως πρόκειται για ταυτοπροσωπία, ο καθηγητής είναι και ο στιχουργός- ποιητής! Και γίνονται οι συνεννοήσεις οπότε Νοέμβρη- 13 του μήνα συγκεκριμένα, έχω κι αφιέρωση ημερομηνίας στο Λεύκωμα- έρχονται Θεσσαλονίκη και κάνουμε στο studio του 958 μια υπέροχη εκπομπή.

Έκτοτε, η σχέση μας συνέχισε με ραδιοφωνικές συνεντεύξεις, με συνομιλίες μας παρακολουθούσα τα άρθρα του γι’ αυτό και κάποια του βιβλίου ήδη τα είχα διαβάσει και λίγο λίγο έφτασα να νιώθω ότι απέκτησα ένα πολύτιμο, σοφό φίλο.

Η άποψη που θα υποστηρίξω για τα «ΕΘΝΟ ΟΙΚΟ ΤΟΠΙΚΑ» είναι Η πολύτιμη χρησιμότητα αυτών των κειμένων στον δημοσιογραφικό λόγο, στις ραδιοφωνικές μας εκπομπές.

Σε ποιες καταστάσεις κι ερωτήματα μας βοηθάει αυτό το βιβλίο στη δουλειά μας, στη γραφή μας, στις εκπομπές μας, στην επικοινωνία μας με το κοινό, με το ακροατήριο.

Γιατί

Καθημερινά, εμείς που εργαζόμαστε στο ράδιο, στις εκπομπές μας έχουμε πολιτικές ειδήσεις, κοινωνικά γεγονότα, πολιτιστικά γεγονότα, ακόμη κι απλώς την ανάγκη παρουσίασης και σχολιασμού ενός τραγουδιού, μιας παράστασης, εικαστικών, βιβλίων κ.λπ. Τα κείμενα, πέρα από την επιστημονική αλλά και λογοτεχνική τους αξία, είναι για μας πολύτιμα εργαλεία και γνώσης της ιστορίας και αντιμετώπισης σημερινών ρατσιστικών καταστάσεων και νεοναζιστικών απόψεων.

Κυρίως γιατί τα διαπνέει Λόγος ήρεμος, στοχαστικός, με επιχειρήματα και εξηγήσεις.

Οι πιο σημαντικοί άξονες όλων των κειμένων είναι το συλλογικό απέναντι στο ατομικό, η αποδοχή κι ο σεβασμός της διαφορετικότητας και του αυτοπροσδιορισμού του Άλλου και τέλος η Σύνθεση ως το μέλλον μας κι όχι η απλή πρόσθεση ατομικοτήτων, πόσο μάλλον οι διαιρέσεις κι οι αφαιρέσεις…

Οι πραγματικές συνθήκες μέσα στις οποίες ο Νιτσιάκος γράφει τα Εθνο-Οικο- τοπικά, λίγο πολύ είναι γνωστές κι αντιληπτές απ’ όλες κι όλους μας, νομίζω…

Σε ποια εποχή, περίοδο μάλλον, της ελληνικής δημοκρατίας αλλά και πανευρωπαϊκά, παγκόσμια, δημοσιεύονται αυτά τα κείμενα;

Ζούμε μια «Καθεστωτική, τύπου Οργουελιανή, Κανονικότητα» , όπου οι διαφωνούντες, οι διαμαρτυρόμενοι όταν και όπου υπάρχουν, μέσα σε αυτή την «νεοφιλελεύθερη»- ανελεύθερη εποχή φόβου και σιωπής, αντιμετωπίζονται με αστυνομική βία, δικαστικές διώξεις, παρακολουθήσεις… Με συστηματική αποσιώπηση ή εκφοβισμό ακόμη και σωματική βία.

Ζούμε ένα νέο, ιδιότυπο Ολοκληρωτισμό που δεν έχει όμοιό του στο παρελθόν. Δεν έχει να κάνει με όσα ξέραμε.

Αυτόν της Μεταδημοκρατίας .Είναι αυτός που τρομοκρατεί, εκβιάζει, εξαγοράζει, κατευθύνει, χειραγωγεί ΜΜΕ, απαγορεύει διαδηλώσεις, αποχαυνώνει αντιρρήσεις.. Πολιτείες ολόκληρες, κράτη, όχι μονάχα τους πολίτες.

Έχει υποκείμενο τις Αγορές. ΚΙ αντικείμενο υποταγής εμάς. Δεν αντιλαμβάνομαι να υπάρχουν άλλοι (προφανείς) λόγοι, παρά μόνη αιτία ο πλουτισμός.

Ο ολοκληρωτισμός είναι ολομέτωπος, αφορά την οικονομική μας υπόσταση- απόλυτα υποδουλωμένη σε κάρτες και δάνεια, ως εργαζόμενων και καταναλωτών συγχρόνως -τη λειτουργία του Τύπου που βρίσκεται σε καθεστώς εξαγοράς ή απειλής, ως την προσωπική μας ελευθερία με τις διαρκείς απαγορεύσεις και τους περιορισμούς. Μακροπρόθεσμα ίσως αφορά και την καταστροφή του Πλανήτη.

Μοιάζει να μην είναι τυχαίος, είναι σχεδιασμένος κι αμείλικτος. Τα ταξίδια στο διάστημα των μεγιστάνων είναι πρόβα θανάτου της Γης.

Ειδικότερα στον τόπο μας…. Βήμα- βήμα, 15 χρόνια τώρα, έχουμε χάσει δικαιώματα, ελευθερίες, την υγειά μας, τη μιλιά μας… αφανιζόμαστε οικονομικά για να θησαυρίζουν καρτέλ και μαυραγορίτες με πρόσχημα πότε την Κρίση, τον δανεισμό της χώρας και τη σωτηρία των Τραπεζών, μετά τα Μνημόνια, την Πανδημία, τώρα τον Πόλεμο στην ανατολική Ευρώπη, ζούμε με συνεχόμενες «κρίσεις» – χρηματιστηριακή, τραπεζική, πτωχευτική, υγειονομική, επισιτιστική, ενεργειακή και τελειωμό δεν έχει…

Μέγα μέρος του προβληματισμού του συγγραφέα αφορά τα παραπάνω.

Άλλο μεγάλο κομμάτι του βιβλίου, αφορά Διακρίσεις και Σύνορα. Πρόσφυγες, εξόριστοι, μετανάστες. Φυγάδες κι ανεπιθύμητοι.

Εγκαταστήσαμε στα σύνορα «ηχοβολιστικά συστήματα» για αποτροπή παράνομης, ναι, απελπισμένης, όμως ας μην το λησμονούμε αυτό, εισόδου προσφύγων / μεταναστών. «Ο συναγερμός απ’ την κόλαση» Έτσι αποκαλούν τα «υπερόπλα» που απέκτησε η Ελληνική Αστυνομία. «Προκαλεί σοκ, πανικό αποπροσανατολισμό του στόχου, χωρίς σωματική βλάβη…»δεν τα λέω εγώ, έτσι περιγράφουν το σύστημα οι κατασκευαστές! Προσέξτε διατύπωση: «του στόχου». Δεν είναι ένας άνθρωπος, φοβισμένος, κατατρεγμένος, απελπισμένος, ακόμη και λαθρόβιος, δεν είναι καν ζώο, δεν πρόκειται για κάποιο ον, είναι ο «στόχος» που εξουδετερώνεται…

Η αξία των κειμένων στις μικρές ηλικίες:

Όπου βέβαια υπάρχει δυστοπία και φτώχεια κι απαγορεύσεις, δεν αναπτύσσεται μονάχα η ελευθεριακή επαναστατική σκέψη αλλά κι ή άλλη, η εθνικιστική, του μίσους, της εκδίκησης, του σκότους…

Και προσβάλλει πολύ τα παιδιά, 15, 16, 17 χρονώ.

Είναι αμείλικτες στο φανατισμό τους αυτές οι ηλικίες…

Θέλει φροντίδα, θέλει προσοχή, προστασία της ελευθερίας του λόγου των καθηγητών τους (κλίμα τρόμου λένε ότι ζουν) αλλά θέλει και προσέγγιση των προβλημάτων τους, κατανόηση, ηρεμία, συζήτηση. Εδώ είναι και ο ρόλος και των καθηγητών αλλά και των περιεχομένου της διδασκαλίας τους. Γιατί…

Είναι άγρια τα πράγματα, γιατί έχει πολλή αδιαφορία και μοναξιά κι απελπισία εκεί έξω, στις ηλικίες τους. Και σ΄ αυτή τη φάση έρχεται ο φασισμός και προσφέρει ως «στέγη» μια άλλου τύπου συλλογικότητα, την Ομάδα, τη Φυλή, το Χρώμα, την Καταγωγή αλλά και πιο απλά, το «Σχολείο Μας» τη «Γειτονιά Μας», Εμάς τους δυνατούς» και τους «Άλλους που θα λειώσουμε».

Ο Φασισμός δεν τέλειωσε με τη φυλάκιση των πρωτοκλασάτων στελεχών της Χ.Α. (Πληροφοριακά, ο Κασιδιάρης στέλνει ΔΤ (!…) από τη φυλακή και βγαίνει και 1 φορά την εβδομάδα σε…ραδιόφωνο, ο Λαγός στις φυλακές Δομοκού ορίστηκε υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης!)

Τα γράφει αυτά και ο κ. Νιτσιάκος. Για όλα σχεδόν γράφει Και απαντά με τον επιστημονικό του λόγο απλά και κατανοητά για όλες κι όλους μας, γι’ αυτό και μας είναι πολύ χρήσιμα, ως καθημερινό ανάγνωσμα- βοήθημα, αυτά τα κείμενα.

Σε όλα αυτά και για όλα αυτά ο καθηγητής αντιτάσσει τον λόγο και τον τρόπο για μια διαφορετική πορεία, για ένα παρόν και μέλλον με κέντρο τον άνθρωπο αλλά και τη φύση, την βιοποικιλότητα, την πολυπολιτισμικότητα, την ανάδειξη και την αναγκαιότητα της σύνθεσης προς μια κατεύθυνση «κοινοτισμού», που βρίσκεται πολύ κοντά σ’ αυτό που κατανοώ ως «οικολογία της ελευθερίας» όπως περιλαμβάνεται στο ομότιτλο βιβλίο του Μάρεϋ Μπούκτσιν

Γράφει για «έναν Πολιτισμό των Πολιτισμών»… αυτό τα περιέχει όλα νομίζω και μόνο η παράθεση τίτλων των άρθρων από το βιβλίο το επιβεβαιώνει και καταδεικνύει τον πλούτο των θεμάτων του.

Επίλογος

Να πω μια κουβέντα και για τη γλώσσα του συγγραφέα είναι πολύ κατανοητή, εξαιρετικά ορθή, αλάθητη συντακτικά και νοηματικά, είναι πολύ σωστή η διαχείριση του μέτρου επιστημονικών όρων και καθημερινής, καθομιλούμενης.

Και είναι και μια λογοτεχνική αποκάλυψη σε κείμενα όπως «οι Αόρατοι», «Τα Σπίτια ξαναχτίζονται» , «Η κοινωνική ζωή των δένδρων» και ιδιαίτερα στις τελευταίες σελίδες οι «Φανταστικοί Διάλογοί» του με τους «ήρωές» του, από Ρήγα Φεραίο και Καποδίστρια ως …Αλή Πασά! Ενδεχομένως να μας προετοιμάζει για επόμενα βήματα στο χώρο της μυθοπλασίας Ποίηση θα έχουμε στο ερχόμενο βιβλίο απ’ όσο γνωρίζω, την ποιητική συλλογή «Του Πόνου».

Θα κλείσω με ένα γραπτό κείμενο του Βασίλη Νιτσιάκου, που δεν περιλαμβάνεται στο βιβλίο αλλά είναι κατά τη γνώμη μου συγκλονιστικό του ιδεολογικού και συναισθηματικού dna του φίλου συγγραφέα. Το «Είδα.»:

ΕΙΔΑ Είδα το αυγό του φιδιού στον τόπο μου

Είδα τα φιδάκια να εξορμούν στα σοκάκια Είδα γενειοφόρους να μυούνε στον φασισμό στο όνομα της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας

Είδα εκπροσώπους της τοπικής εξουσίας να κρύβονται πίσω από την λέξη δημοκρατία

Είδα εθνοφύλακες να παρελαύνουν μολύνοντας την ελληνική σημαία

Είδα φοβισμένους κάθε ηλικίας να λένε “κοίτα την δουλειά σου”

Είδα ” δημοκράτες” να κρύβονται μήπως και χάσουν καμιά ψήφο

Είδα λύκους να τους βάζουν να φυλάνε τα πρόβατα

Είδα μαχαιροβγάλτες να πετάνε φωτοβολίδες σε αλλοδαπούς φοιτητές

Είδα μυημένους στη μισαλλοδοξία και την πατριδοκαπηλεία να ” ψαρεύουν ” παιδιά σε παιδικές χαρές

Είδα όργανα να κάνουν ότι δεν βλέπουν μέρα μεσημέρι και το βράδυ να γράφουν φασιστικά συνθήματα στους τοίχους επαρχιακών οδών

Είδα εκπροσώπους του Θεού να καταριώνται και να υβρίζουν κομμάτι του ποιμνίου τους

Είδα το μίσος και την εμπάθεια τις Κυριακές να ξεχύνεται από μεγάφωνα ναών στους δρόμους και τις συνοικίες Είδα με τα μάτια μου το τέρας να με απειλεί με “ελληνο- χριστιανικό” σουγιά στην ερημιά

Είδα τη σεμνοτυφία, την υποκρισία, τον εκμαυλισμό συνειδήσεων, την πατριδοκαπηλεία ανάμεικτη με αλητεία, την κίβδηλη πίστη ανάμεικτη με το έγκλημα, το μίσος για τον Άλλον να οπλίζει χέρια ανοήτων μπρατσαράδων .

Είδα… Και τι δεν είδα… Κουράστηκα να βλέπω “την αμαρτία να τη βαφτίζουν αρετή” Κουράστηκα Δεν μένει πια παρά η αντίσταση και ο αγώνας για αξιοπρέπεια.

Υ.Γ. Το κείμενο διαβάστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου «ΕΘΝΟ ΟΙΚΟ ΤΟΠΙΚΑ» στη Θεσσαλονίκη, στο συνεργατικό βιβλιοπωλείο «Poeta”, 16 /9/2022.