Γιορτές και βιβλία: Τι διαβάζουμε τα φετινά Χριστούγεννα

Κεντρική εικόνα: unsplash

Ο παλιός χρόνος μας αφήνει και είναι μια πολύ καλή ευκαιρία, τώρα στην περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, να δεις τι λείπει από τη βιβλιοθήκη σου και να αξιοποιήσεις την ευκαιρία για λίγο παραπάνω διάβασμα, αφού κλείσεις τις «σειρήνες» του κινητού και της οθόνης.

Σου προτείνουμε βιβλία που αξίζει να διαβάσεις ή να κάνεις δώρο την εορταστική περίοδο και… καλή ανάγνωση.

ΑΡΟΔΟΥ / ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΪΝΑΣ

(Εκδόσεις Ψυχογιός, σελίδες 240)

Γεννημένος σ’ ένα καΐκι στη Μαύρη Θάλασσα, ο Μιχάλης μεγάλωσε με το αλάτι του πελάγου στις φλέβες του. Απ’ τα καΐκια των προγόνων του μέχρι τα γκαζάδικα, τα κάργκο και τα τζενεράλια, τα ταξίδια τον έφεραν μακριά, αλλά η θάλασσα του πήρε περισσότερα απ’ όσα του χάρισε. Έρωτες που ναυάγησαν, παιδιά που χάθηκαν, φιλίες που σφυρηλατήθηκαν και δοκιμάστηκαν στις τρικυμίες. Στο Χονγκ Κονγκ, καθώς παραγγέλνει ένα γαμπριάτικο κοστούμι στον παλιό του ράφτη, η ζωή του περνά σαν φευγαλέα αντανάκλαση στα νερά του λιμανιού. Λίγες μέρες απομένουν μέχρι να δέσει για πάντα το καράβι του. Έχει σχέδια, όνειρα, μα πάνω απ’ όλα έχει τη θάλασσα μέσα του. Κι όταν κουβαλάς τη θάλασσα μέσα σου, κανείς δεν μπορεί να ξέρει ποια θα είναι η τελευταία σου ρότα.

ΠΕΤΑ ΤΟ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ / ΣΑΚΗΣ ΣΕΡΕΦΑΣ

(Εκδόσεις Μεταίχμιο, σελίδες 216)

Μια μητέρα πλησιάζει την προκυμαία της Θεσσαλονίκης στα 1963. Σε λίγα λεπτά, το βρέφος που κρατά στην αγκαλιά της βυθίζεται στη θάλασσα. Σε δύο μέρες, τα πρωτοσέλιδα οργιάζουν. Ο κόσμος τη γιουχάρει στην αναπαράσταση. Η σκύλα, η φόνισσα, η παιδοκτόνος. Γύρω της, στροβιλίζεται το σκοτεινό σύμπαν εκείνης της εποχής. Ένα ίδρυμα παρατημένων βρεφών που το ίδιο πρωί δεν δέχτηκε το βρέφος. Το ίδιο ίδρυμα διοχετεύει παρανόμως βρέφη που αγοράζονται στην Αμερική. Πολιτικά σκάνδαλα και μεσίτες βρεφών. Αλισβερίσια δημοσιογράφων και αστυνομίας, για να κουκουλωθεί το βρόμικο κύκλωμα. Πολιτικός που κάνει κομπίνες με τα οικόπεδα και τα βρέφη που πουλά ο κουμπάρος του. Νεογνά-μούμιες στις σοφίτες των παλιών σπιτιών της Αθήνας. Ο Ψυχρός Πόλεμος Αμερικανών και Ρώσων. Ένας Γάλλος Πρόεδρος που ξεψυχά ξεθεωμένος στην αγκαλιά της μετρέσας του. Μια αληθινή ιστορία για μια μάνα που έγινε παιδοκτόνος από τη μια στιγμή στην άλλη. Ποια γρανάζια της εξουσίας και της κοινωνίας την οδήγησαν σε αυτή την πράξη;

ΚΡΥΦΟ ΑΙΜΑ / ΤΑΣΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

(Εκδόσεις Μεταίχμιο, σελίδες 240)

Η δολοφονία του δεκαεννιάχρονου Άλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη, σε επεισόδιο οπαδικής βίας, το βράδυ της 1ης Φεβρουαρίου 2022, συντάραξε όλη τη χώρα για την ωμότητά της, για τον τρόπο και τους λόγους για τους οποίους έγινε. Κι όμως οι διαδρομές που οδήγησαν σ’ αυτήν δεν είναι άγνωστες και επαναλαμβάνονται διαρκώς: ανήλικοι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στρατολογούνται σε οπαδικά σχήματα, πολιτικά, οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που επενδύουν στον τρόμο. Πιο πίσω οικογενειακά αδιέξοδα, βουβές σχολικές αίθουσες, υποκριτικές ευαισθησίες, δήθεν οργισμένοι στίχοι… Όλα είναι εκεί, ολοφάνερα αν θέλεις να τα δεις, το αίμα που ρέει όμως κάθε βράδυ στις γειτονιές της πόλης κρατιέται πάντα κρυφό. Η Θεσσαλονίκη το καταπίνει στη σιωπή της. Ο Αστυνόμος Απτόσογλου, γυρνώντας από το κατώφλι του θανάτου, πιο εύθραυστος από κάθε άλλη φορά, με νέους συμμάχους και παντοτινούς εχθρούς, διχάζεται: να αναζητήσει την πηγή του αιμάτινου ποταμιού ή να τραβήξει όσους μπορεί μακριά από τη ροή του;

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ WOKE / SUSAN NEIMAN

(Εκδόσεις Επίκεντρο, σελίδες: 208)

Η Neiman, μία από τις κορυφαίες φιλοσοφικές φωνές στον κόσμο, καλεί με πάθος και δύναμη την Αριστερά να επιστρέψει στα ιδανικά που έχτισαν τα καλύτερα πράγματα του σύγχρονου κόσμου. Μπρος στην επερχόμενη απειλή του τραμπισμού, θεώρησε απόλυτη προτεραιότητα να αντιπαρατεθεί στη διαδεδομένη woke (αφύπνιση, επαγρύπνηση, εγρήγορση) ιδεολογία που υπονόμευε την ουσία της Αριστεράς. Το αποτέλεσμα είναι ένα πόνημα νευρώδες, συναρπαστικό ακόμη κι όταν καταφεύγει σε σύνθετους συλλογισμούς, ενάντιο στον μακροπερίοδο, στρυφνό λόγο, ανυποχώρητο όσον αφορά τη σαφήνεια και διανθισμένο με χιούμορ και πνευματώδεις ατάκες. Εν ολίγοις, ένα ευανάγνωστο βιβλίο που ο αναγνώστης θα το αφήσει μόνον όταν φτάσει στην τελευταία σελίδα.

ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ ΣΤΟΝ «ΛΑΪΚΟ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ» / ΙΩΑΝΝΗΣ ΗΛΙΑ ΚΟΛΟΒΟΣ

(Εκδόσεις Επίκεντρο, σελίδες 400)

Βασισμένη σε πρωτογενές και αρχειακό υλικό, η μελέτη αυτή καταγράφει την πολιτική και εκλογική πορεία της «Χρυσής Αυγής» από την πρώτη εμφάνισή της τον Δεκέμβριο του 1980 μέχρι τις ημέρες μας. Κατόπιν, ιχνηλατεί τα ιδεολογικά της χαρακτηριστικά και την εξέλιξή τους αναλύοντας το σύνολο των τευχών των περιοδικών «Χρυσή Αυγή» και «Μαίανδρος», το σύνολο των τευχών του περιοδικού «Αντεπίθεση» του Μετώπου Νεολαίας της ΧΑ, και τις ιδεολογικές διακηρύξεις και τα πολιτικά της προγράμματα. Κατά την αποτίμηση των ευρημάτων της ανάλυσης –η οποία καλύπτει όλη την 40ετή ιδεολογική και πολιτική πορεία της «Χρυσής Αυγής»– συζητείται το περιεχόμενο και η χρήση του όρου «άκρα δεξιά», η επάρκεια του όρου «γενικός φασισμός» για τη μελέτη κινημάτων εθνικοσοσιαλιστικής προέλευσης, και συγκρίνεται ιδεολογικά ο εθνικισμός με τον φυλετισμό και τον εθνικοσοσιαλισμό.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ / DANIEL WOOLF

(Εκδόσεις University Studio Press, σελίδες 360)

Με την πεποίθηση ότι όσα άτομα μελετούν ή διδάσκουν ιστορία οφείλουν να εκτίθενται στις «ιστορικές κουλτούρες» και άλλων πολιτισμών πέραν του δικού τους, ο Woolf παραδίδει μια σύντομη ιστορία της ιστοριογραφίας με παγκόσμια οπτική και μεγάλο χρονικό εύρος. Καλύπτοντας μια μεγάλη χρονική διαδρομή –από τις αρχαιότερες μορφές ιστορικής γραφής στην Εγγύς Ανατολή έως τον σύγχρονο κόσμο– και περιλαμβάνοντας εξελίξεις στην Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική, το έργο εξετάζει επίσης σύγχρονα θέματα και επιστημονικές συζητήσεις, όπως η «Μεγάλη Ιστορία», η «Βαθιά Ιστορία» και ο αντίκτυπος της ψηφιακής εποχής.

Παρέχει χρονολόγια με τις κυριότερες δυναστείες και πολιτικές εξουσίες παγκοσμίως σε παράλληλη πορεία με τις ιστοριογραφικές εξελίξεις, οδηγούς για σημαντικές μορφές που στοχάστηκαν για την ιστορία και για εμβληματικά ιστορικά έργα, ενδεικτική βιβλιογραφία, γλωσσάριο βασικών όρων, καθώς και ερωτήσεις στο τέλος κάθε κεφαλαίου που ενθαρρύνουν τον περαιτέρω προβληματισμό και διάλογο. Πρόκειται για μια αναθεωρημένη και συντομευμένη εκδοχή του A Global History of History, μία πραγματικά παγκόσμια επισκόπηση της ιστορικής πορείας των διαπολιτισμικών αλληλεπιδράσεων που οδήγησαν στην επικράτηση των δυτικών ιστοριογραφικών μεθόδων.

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ

(Εκδόσεις University Studio Press, σελίδες 256)

Η ιστορία της Κλασικής Φιλολογίας έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας. Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα υπήρξε —μαζί με τις δύο άλλες μείζονες αρχαιογνωστικές επιστήμες, την Κλασική Αρχαιολογία και την Αρχαία Ιστορία— μια επιστήμη εθνικής αυτοσυνειδησίας, με όλα τα ωφελήματα και όλα τα βαρίδια που τούτο συνεπαγόταν. Παρ’ όλα αυτά η σχετική βιβλιογραφία υπήρξε πενιχρή.

Ο παρών συλλογικός τόμος, αφιερωμένος στη μνήμη ενός σπουδαίου κλασικού φιλολόγου, του Αριστόξενου Δ. Σκιάδα (1932-1994), έρχεται να συμβάλει στη σπουδή αυτή. Περιλαμβάνει δεκαπέντε κεφάλαια, το καθένα με τη δική του ξεχωριστή βιβλιογραφία. Θεμέλιο του έργου στάθηκαν οι εισηγήσεις ενός ομόθεμου συνεδρίου που έγινε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών τον Απρίλιο του 2024. Ως προς τους συγγραφείς, τη μερίδα του λέοντος έχουν εύλογα οι κλασικοί φιλόλογοι, αλλά συμμετέχουν και ερευνητές από τις ειδικότητες της ιστορίας, της νεοελληνικής φιλολογίας και συγκριτολογίας, της πρόσληψης του αρχαίου κόσμου.

ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΑ XAMAM ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ / ΙΟΛΗ ΒΙΓΓΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΛΙΚΗ ΑΣΒΕΣΤΑ

(Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελίδες 368)

Όταν οι Δυτικοευρωπαίοι περιηγητές ταξίδευαν στην Ανατολή —από τα μέσα του 16ου μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα— συνάντησαν πολλά αξιοπερίεργα και αξιομνημόνευτα. Ανάμεσα σ’ αυτά ήταν και ο κόσμος των χαμάμ. Εκατό και πλέον περιηγητές δεν παρέλειψαν να καταγράψουν στα ταξιδιωτικά τους χρονικά με λόγο γλαφυρό, με πρωτότυπες εικόνες και με πολλές λεπτομέρειες όλα όσα βίωσαν και τους εντυπωσίασαν στα χαμάμ· ήταν εμπειρία πρωτόγνωρη γι’ αυτούς.

Γιατί άραγε οι περιηγητές εντυπωσιάζονται τόσο από τα επιβλητικά δημόσια και ιδιωτικά λουτρά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία; Για ποιους λόγους, με ποιους τρόπους και ποιους πόρους οικοδομούνται τα χαμάμ και πώς οργανώνεται και συντηρείται η λειτουργία τους; Τι σημαίνει για τις γυναίκες η επίσκεψη στα χαμάμ και πώς οι περιηγητές μεταπλάθουν στις αφηγήσεις τους τον σαγηνευτικό και απαγορευτικό γι’ αυτούς κόσμο των γυναικών;

Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ Θρησκεία και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα / Μετ. Ειρήνη-Δέσποινα Παπαοικονόμου

(Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελίδες 216)

Στο διάστημα ανάμεσα στον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. οι κεραμείς της Αθήνας πλημμύρισαν τον κόσμο της Μεσογείου με μεγάλες ποσότητες αγγείων διακοσμημένων με ποικίλες εικόνες. Αυτές οι εικόνες χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται έως σήμερα για να εικονογραφήσουν την αρχαία ιστορία ή την καθημερινή ζωή, σε βάρος της ιδιαιτερότητάς τους ως μέσου μαζικής πληροφόρησης. Αλλά κανένα μέσο δεν είναι αθώο, καμία εικόνα δεν λέει τα πάντα… Το βιβλίο προσκαλεί τον αναγνώστη σε μια διαδρομή μέσα από την εικονογράφηση των αγγείων. Άλλοτε αναδεικνύοντας τη λογική του εικονογραφικού συστήματος και τον τεχνητό χαρακτήρα της εικονογραφίας, άλλοτε παρουσιάζοντας μεγάλα πολιτισμικά θέματα (το κυνήγι, ο πόλεμος, οι γυναίκες, ο έρωτας, οι εορτές), όλα τα κεφάλαια οδηγούν στην πιο ανησυχητική μορφή εκείνου του κόσμου, στον Διόνυσο, τον θεό του ιερού οίνου, στα μαγικά προσωπεία, στις ζωικές μεταμορφώσεις. Κείμενα των Claude Bérard, Christiane Bron, Françoise Frontisi-Ducroux, François Lissarrague, Alain Schnapp και Jean-Louis Durand, με πρόλογο του J. P. Vernant.

ΤΡΙΛΟΓΙΑ HILARY MANTEL

(Εκδόσεις Ψυχογιός)

ΓΕΡΑΚΙΑ / ΧΙΛΑΡΙ ΜΑΝΤΕΛ

(Σελίδες 528)

Η Χίλαρι Μαντέλ διεισδύει σε ένα από τα πιο μυστηριώδη και τρομαχτικά επεισόδια της ιστορίας της Αγγλίας: την καταστροφή της Ανν Μπολίν. Ένα μυθιστόρημα που, αποτυπώνοντας με τολμηρό τρόπο την Αγγλία των Τυδώρ, ρίχνει φως στον σύγχρονο κόσμο. • Man Booker Prize 2012 • Ένα από τα 10 καλύτερα βιβλία της χρονιάς (2012) σύμφωνα με τα The New York Times, Publishers Weekly και The Washington Post.

Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΦΩΣ / ΧΙΛΑΡΙ ΜΑΝΤΕΛ

(Σελίδες 1200)

Η συγγραφέας ολοκληρώνει με θριαμβευτικό τρόπο την πορεία του Κρόμγουελ από έναν αυτοδημιούργητο άνδρα στην πιο επιδραστική προσωπικότητα της εποχής του. Γεμάτος πάθος και ενέργεια, είναι ένας χαρακτήρας περίπλοκος και αλησμόνητος: πολιτικός και δολοπλόκος, σύζυγος και πατέρας, ένας άνθρωπος που αψήφησε και καθόρισε την εποχή του. • Walter Scott Prize for Historical Fiction • Υποψήφιο για το Women’s Prize for Fiction • Υποψήφιο για το Βραβείο Booker • Βιβλίο της χρονιάς Guardian • Βιβλίο της χρονιάς Times • Βιβλίο της χρονιάς Daily Telegraph • Βιβλίο της χρονιάς Sunday Times • Βιβλίο της χρονιάς New Statesman • Βιβλίο της χρονιάς Spectator

ΓΟΥΛΦ ΧΟΛ / ΧΙΛΑΡΙ ΜΑΝΤΕΛ

(Σελίδες: 880)

Η Χίλαρυ Μαντέλ μάς οδηγεί στα παρασκήνια μιας από τις πιο σημαντικές περιόδους στην ιστορία της Αγγλίας: τη βασιλεία του Ερρίκου Η΄. Μια εποχή που διαμορφώθηκε με πάθος και θάρρος, ένας κόσμος όπου η ιδέα της κοινωνικής προόδου ήταν καινοτόμα και ταυτόχρονα ξένη και απειλητική, και όπου οι άνθρωποι δεν ήταν σαν εμάς αλλά μας δημιουργούσαν. • Man Booker Prize 2009 • Υποψήφιο για το Orange Prize 2010 • Υποψήφιο για το James Tait Black Memorial Prize 2010 • Υποψήφιο για το Costa Novel Award 2009 • National Book Critics Circle Award 2010 • Walter Scott Prize For Historical Fiction 2010

ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2026 ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗΣ

(Εκδόσεις Ιανός, σελίδες 128)

Μια ξεχωριστή έκδοση που συνδυάζει τη χρηστικότητα τόσο ενός ημερολογίου όσο και μιας ανθολογίας. Σε μια εποχή που οι φρενήρεις ρυθμοί και το άγχος κατατρύχουν τον καθένα μας, το Ανθολόγιο – Ημερολόγιο 2026, Περί αυτοβελτίωσης έρχεται να μας υπενθυμίσει, μέσα από 53 επιλεγμένα αποσπάσματα από σύγχρονα και bestseller βιβλία αυτογνωσίας, ψυχολογίας, φιλοσοφίας και προσωπικής ανάπτυξης, ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε υπεύθυνοι για τη φροντίδα και την εξέλιξη του εαυτού μας, καλώντας μας να στρέψουμε επιτέλους το βλέμμα μας σε εμάς τους ίδιους. Και, μάλιστα, το καταφέρνει από το ιδιαίτερο εξώφυλλό του κιόλας!

ΣΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΤΡΕΝΟ / ΡΙΝΑ ΜΠΑΡΖΙΛΑΙ ΡΕΒΑΧ

(Εκδόσεις Ιανός, σελίδες 136)

Η ειλικρινής και άμεση αφήγηση της Ρίνας, που βίωσε τον εκτοπισμό στο ναζιστικό στρατόπεδο στην ηλικία των 4 ετών, συνιστά ένα συγκλονιστικό τεκμήριο για το Ολοκαύτωμα. Η έκδοση συνοδεύεται από φωτογραφικό υλικό και επεξηγηματικές σημειώσεις που εντάσσουν την προσωπική μαρτυρία στο ευρύτερο πλαίσιο του ελληνικού και ευρωπαϊκού Ολοκαυτώματος. Μέσα από την αφήγηση αναδύονται όλες οι πτυχές της μαρτυρίας ενός παιδιού που γλίτωσε από το Ολοκαύτωμα (“child survivor”): η μνήμη, ο ψυχισμός, το βίωμα στη διάρκεια του εγκλεισμού, στην απελευθέρωση αλλά και στην επιστροφή στη Θεσσαλονίκη. Ένα αφήγημα για όλα τα παιδιά του κόσμου.

Ο ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ / ΕΥΗ ΚΑΡΚΙΤΗ

(Εκδόσεις Κριτική, σελίδες 184)

Δυο αδελφές στροβιλίζονται στη δίνη του χρόνου ανακαλώντας τα γεγονότα που τραυμάτισαν την παιδική τους ηλικία. Στη δύσκολη πορεία τους προς την ενηλικίωση και την αποδοχή από το ψυχρό οικογενειακό τους περιβάλλον, κινούνται ανάμεσα σε πραγματικούς και φανταστικούς κόσμους. Επιχειρώντας να βρουν απαντήσεις σε βασανιστικά ερωτήματα, αρχίζουν να παρακολουθούν, μέσα από τις σελίδες ενός pulp περιοδικού που έχει από χρόνια διακόψει την κυκλοφορία του, τις περιπέτειες ενός ξεπεσμένου επιθεωρητή που προσπαθεί να εντοπίσει ένα εξαφανισμένο κορίτσι.

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΜΑΓΙΑΣ / ΑΣΠΑΣΙΑ ΣΙΓΑΛΑ

(Εκδόσεις Θερμαϊκός, σελίδες 40)

Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία της Μάγιας, ενός μικρού κοριτσιού που ζει σε μια μεγάλη πόλη και καθημερινά επισκέπτεται έναν υπέροχο κήπο, τον οποίο θεωρεί δικό της. Όλα αλλάζουν όταν η πρόσβαση στον κήπο κλείνει οριστικά. Η Μάγια βρίσκεται αντιμέτωπη με την απώλεια και τα δύσκολα συναισθήματα που αυτή φέρνει: την απογοήτευση, την απελπισία, τον θυμό και τη θλίψη. Καθώς προσπαθεί να ξεπεράσει αυτή τη δοκιμασία, ανακαλύπτει πολύτιμα μαθήματα για τη δύναμη της δημιουργίας, την ανθεκτικότητα και τη χαρά που κρύβεται στο να ξεκινάς ξανά από την αρχή. Με λιτό και τρυφερό λόγο, αλλά και ζωντανή εικονογράφηση, “Ο κήπος της Μάγιας” είναι ένα βιβλίο που μιλά για την ελπίδα, την αναγέννηση και την ομορφιά που μπορεί να γεννηθεί μέσα από την απώλεια. Εικονογράφηση: Μαιρηλία Φωτιάδου.