Η μαύρη αισιοδοξία του Βαγγέλη Προβιά

Ο Βαγγέλης Προβιάς, παίρνει μαζί του Τα Μαύρα Παπούτσια της Παρέλασης και φτάνει στη Θεσσαλονίκη. Στόχος του είναι να διαβαστεί το βιβλίο και να μείνει στις καρδιές μας, όχι με επιείκεια, άκριτα ή με αφορισμό αλλά με την οπτική ότι υπάρχουν πολλές αθέατες πλευρές της ίδιας ζωής.

Το πρώτο βιβλίο σας κυκλοφόρησε αυτό το καλοκαίρι και αγαπήθηκε από σημαντικούς ανθρώπους αλλά και ψαγμένους αναγνώστες. Γράφτηκαν εξαίρετες κριτικές. Πώς εισπράξατε αυτή την καθολική αποδοχή;

Με ενθουσιασμό, με πολλή χαρά, με ενδιαφέρον ακόμα περισσότερο. Διαβάζω ξανά και ξανά τι γράφουν αναγνώστες και βιβλιόφιλοι και ανακαλύπτω με ενθουσιασμό σχεδόν παιδικό τι βλέπουν στα «Μαύρα Παπούτσια της Παρέλασης». Ξέρετε, είναι πάρα πολύ ερεθιστικό για έναν δημιουργό να εξερευνά το πως εισπράτουν οι αποδέκτες – αναγνώστες κάτι που έφτιαξε. Ναι, πολλά από αυτά που μου αποδίδονται ίσως και να μην είχαν περάσει από το μυαλό μου, ναι, πολλές από τις ιδιότητες με τις οποίες ντύνονται τα «Μαύρα Παπούτσια» δεν ήταν καθόλου στην πρόθεσή μου… αλλά είναι μαγικό να παρατηρώ την διαδικασία του να εμπλουτίζονται με την ερμηνεία εκείνων που τα διαβάζουν. Και βέβαια, χαίρομαι ιδιαίτερα όταν, κάτι που ήθελα να γίνει και το πάλεψα κατά την διαδικασία της γραφής, βλέπω ότι, ναι, πέτυχε, το «πιάνουν», το γεύονται οι αναγνώστες. Επιπλέον βέβαια όλων αυτών, υπάρχει και μία πλημμύρα «ευχαριστώ» για τους ανθρώπους που πρόσφεραν τον χρόνο τους στα «Μαύρα Παπούτσια», πολλές φορές διαβάζοντάς τα και πάνω από μία φορά.

Είστε σύγχρονος άνθρωπος. Χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είστε περιβόητος blogger (provato.gr ΚΗΙΧΕΜΤΑ). Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι λογοτέχνες και οι ποιητές που εκτίθενται στο facebook ίσως δεν έχουν να προβάλλουν ένα πραγματικό ταλέντο γραφής. Εσείς, τι πιστεύετε; Πόσο σας βοήθησε η έκθεση αυτή;

Το ταλέντο είναι ανεξάρτητο χώρων, πραγματικών ή digital, χρόνου και μέσων. Αν κανείς το έχει, του βγαίνει ακόμα και όταν γράφει μία λίστα με ψώνια super market. Επιπλέον, τo internet και τα μέσα του, καταδεικνύουν ανελέητα και την έλλειψη ταλέντου, την κοινοτυπία, την τεμπέλικη γραφή αλλά και θεώρηση της ζωής – εκείνη που βασίζεται σε κλισέ και στερείται φρεσκάδας και αυθεντικότητας.

Όσον αφορά στο δικό μου ταλέντο… δεν θα πω εγώ αν έχω, δεν ξέρω και δεν είναι και πρέπον. Αυτό που σίγουρα μπορώ να πω είναι ότι δουλεύω πολύ σκληρά στον τομέα της αφήγησης… και ότι το συνεχές και μπόλικο γράψιμο που έκανα και κάνω στο Internet τελικά ήταν εξαιρετική προπόνηση για να αποκτήσω «φωνή» και να δημιουργήσω ένα σώμα έργου.

Πού συναντά η ιδιότητα του διαφημιστή αυτή του συγγραφέα; Στη διάθεση να αγγίξουν, να κοινωνήσουν ένα μήνυμα;

Όπως σωστά λέτε, στην περίπτωση μου οι δύο ιδιότητες καταρχήν συναντούνται στην ανάγκη για μετάδοση ενός μηνύματος, μέσω της δημιουργίας κειμένου ή/και μιας ιστορίας. Επιπλέον, πιστεύω ότι οι δύο τομείς έχουν πολλά να κερδίσουν ο ένας από τον άλλο… και τους συνδύασα, ή τουλάχιστον προσπάθησα. Για παράδειγμα, φιλτράρω ό,τι γράφω με το κριτήριο της διαφήμισης να είναι άμεσα κατανοητή, η φόρμα και η γλώσσα της να μην σηκώνει τείχη στον αναγνώστη. Επιπλέον, όπως και στην διαφήμιση, έχω πάντα στο μυαλό μου τον τελικό αποδέκτη του κειμένου – δεν γράφω για το συρτάρι μου αλλά για να διαβαστώ. Και μάλιστα θα ήθελα να διαβαστώ μαζικά – (μην πέσετε να με φάτε, το λέω ως ευσεβή πόθο και με σεμνότητα). Η διαφήμιση έχει και άλλα στοιχεία με τα οποία θα ήθελα να μπολιάσω την συγγραφική ιδιότητα: Απενοχοποίηση, μία ευκολία να «κλέβει» από άλλες τέχνες, μία επικαιρότητα στην θεματολογία και το λεξιλόγιο…

Πάντως, για να αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, η καλή διαφήμιση είναι η εγγονή της λογοτεχνίας, της οφείλει την ύπαρξη και την αποτελεσματικότητά της.

Τα μαύρα παπούτσια της παρέλασης είναι διηγήματα, νατουραλιστικές ιστορίες, καθημερινά δράματα, ένοχα μυστικά, σκέψεις, πίσω από κλειστές πόρτες μιας ασφυκτικής κοινωνίας με θέμα το θάνατο, την ανεργία, την ανέχεια, τη σεξουαλική ταυτότητα. Θέματα διαχρονικά άρρηκτα συνδεδεμένα με την ανθρώπινη φύση;

Η εκδότρια του βιβλίου λέει ότι οι ιστορίες στα Μαύρα παπούτσια της παρέλασης χαρακτηρίζονται από «Μαύρη αισιοδοξία». Ήταν για μένα πολύ σημαντικό να αποτελούν «παραδείγματα» της αμφιθυμίας της ζωής. Πώς στο πιο θλιβερό εγκιβωτίζεται η χαρά… και πώς στο πιο χαρούμενο κρύβεται κάτι που μας σκοτεινιάζει. Φαίνεται ότι σύμφωνα με πολλούς αναγνώστες πέτυχαν το στόχο να δείξουν αυτήν την ποικιλία της ζωής και της ανθρώπινης φύσης. Η αρρώστια και η ανάρρωση, η ελπίδα και η θλίψη, η επιτυχία και η ανεπάρκεια, η χαρά και ο αγώνας… είναι όψεις του ίδιου νομίσματος, είναι απαραίτητα συστατικά της μαγικής εμπειρίας του να υπάρχεις, και μάλιστα συνειδητοποιημένα.

Μετά τη βιβλιοπαρουσίαση στην Αθήνα και την πετυχημένη πορεία του, έρχεται στη Θεσσαλονίκη. Τι θέλει να πει στους αναγνώστες του;

Ότι είναι Μαύρα Παπούτσια γερά, καλοφταιγμένα, που… αντέχουν τα ταξίδια. Θέλω να μπουν στις καρδιές και το μυαλό των ανθρώπων που θα τα διαβάσουν – και να μείνουν. Θέλω να διαβαστούν όχι με την επιείκια με την οποία αντιμετωπίζουμε έναν πρωτοεμφανιζόμενο, αλλά ούτε και με σκληρή αυστηρότητα. Θέλω να προσεγγιστούν με τρυφερότητα και με την σκέψη ότι η ζωή έχει πολλές πλευρές. Και βέβαια, εύχομαι να χαρίσουν ώρες ψυχαγωγίας και αισιοδοξίας… έστω και «μαύρης».

Στην εκδήλωση για το βιβλίο σας στις 16/10, στον ΙΑΝΟ Θεσσαλονίκης, ομιλητές θα είναι ο συγγραφέας Γιάννης Σκαμπαρδώνης και ο δημοσιογράφος Παύλος Παπαδόπουλος. Πείτε μας για τα πρόσωπα αυτά και αν αποτελεί ένα επιπλέον άγχος η παρουσίαση του βιβλίου σας;

Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης είναι ένας σημαντικός συγγραφέας που έχει γράψει μεταξύ άλλων κάποια διηγήματα που αποτελούν γενναιόδωρη πηγή έμπνευσης για έναν συγγραφέα, αλλά και απολαυστικής ανάγνωσης. Τον προσέγγισα ειδικά για την παρουσίαση, τον γνώρισα με αφορμή τα «Μαύρα Παπούτσια» και είδα ότι η συγγραφική γενναιοδωρία που έχει, συνδυάζεται και με γενναιοδωρία ανθρώπινη, αφού δέχτηκε να μιλήσει. Και μάλιστα χωρίς να με έχει ξανακούσει.

Ο Παύλος Παπαδόπουλος, είναι ένας άνθρωπος που αποδεικνύει ότι οι καλοί φίλοι μετατρέπονται κάποτε σε οικογένεια. Επιπλέον, είναι και φοβερά γουρλής, όσα βιβλία παρουσιάζει γίνονται μπεστ σέλλερς!!! Ποιος δεν το θέλει αυτό; Του χρωστώ πολλά, αφού έρχεται από την Αθήνα ειδικά για τα Παπούτσια!

Με τέτοιους ομιλητές, λοιπόν, συμβαίνει το εξής παράδοξο: Δεν έχω άγχος για την παρουσίαση, θα είναι περίφημη χάρη σε αυτούς. Αλλά έχω άγχος για την δική μου παρουσία, δίπλα σε σπουδαίους ανθρώπους.

Πάντως με την Θεσσαλονίκη έχω μία μαγική άνεση, μία σχέση πολύ ιδιαίτερη. Είναι η νοητή αλλά και ψυχολογική πύλη σε πολύ σημαντικά πράγματα… σε ποια; θα το αποκαλύψω στην παρουσίαση.

Οι ιστορίες του βιβλίου, είναι δικές μου, δικές σας, όλων μας. Υπάρχει, λοιπόν η ανάγκη να συνεχιστούν σε ένα δεύτερο βιβλίο;

Αχ, το θέμα που δεν θέλω να συζητώ! Συγγραφέας, λέει η πιάτσα και οι βιβλιόφιλοι, γίνεσαι με το δεύτερο βιβλίο. Η υποδοχή στα «Μαύρα Παπούτσια» μου δίνει ενέργεια και έμπνευση για το επόμενο εγχείρημα… αλλά ταυτόχρονα μου προκαλεί και αγωνία, ομολογώ. Θα τα καταφέρω να το προχωρήσω το μονοπάτι αυτό; Και πως;

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η επιθυμία για αφήγηση, δεν δείχνει να μου περνά. Τι μορφή θα έχει; Πότε; Θα είναι επιτυχημένη; Τι μορφή έχει η επιτυχία; Απορίες, απορίες, απορίες… αν είμαστε τυχεροί, τις απορίες τις απαντά τελικά ο χρόνος.

*Ο Βαγγέλης Προβιάς παρουσιάζει την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο Τα μαύρα παπούτσια της παρέλασης, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΟΛΚΟΣ, στις 16/10 και ώρα 19:00, στον Ιανό, Αριστοτέςλους 7. Θα μιλήσουν οι Γιώργος Σκαμπαρδώνης συγγραφέας, Παύλος Παπαδόπουλος δημοσιογράφος-διευθυντής του ΒΗΜΑGAZINO και ίδιος ο συγγραφέας Βαγγέλης Προβιάς.