Μια έκδοση για την εμβέλεια του θανάτου του Π. Μελά που αξίζει να διαβάσεις!
Δες μερικές από τις επιστολές που περιλαμβάνει.
Η νέα έκδοση του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα με τίτλο Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης προσπάθειας να αναδειχθεί η απήχηση που είχε ο θάνατος αυτού του μεγάλου οραματιστή στον ελλαδικό και όχι μόνο χώρο. Το αρχειακό υλικό το εμπιστεύτηκε στο Μουσείο η εγγονή του Παύλου Μελά, κ. Ναταλία Ιωαννίδη για την επιστημονική ανάδειξη και αξιοποίησή του. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ενώ όλο το κόστος της έκδοσης ανέλαβε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Δράμας ΚΥΚΛΩΨ. Το γεγονός της θυσίας του φλογερού πατριώτη, η εμβέλεια του ηρωικού θανάτου του που συγκλόνισε το πανελλήνιο και ο απόηχος του θρύλου του Μελά παρουσιάζονται μέσα από τις μοναδικές αυτές επιστολές.
Όπως αναφέρει η Διευθύντρια του Μουσείου και επιμελήτρια της έκδοσης, κ. Φανή Τσατσάια ο θάνατος του Ανθυπολοχαγού Παύλου Μελά προκάλεσε εθνική οδύνη, κάνοντας τους επικεφαλής των ξένων αποστολών να καταγράφουν κλίμα συγκίνησης μετά τη γνωστοποίηση της απώλειάς του σε όλη την επικράτεια. Ποιος ήταν ο υψιπέτης του ιδεώδους αετός, ο νεομάρτυρας της Ελευθερίας και ποια η ένδοξη ελληνική γη στην οποία αφιέρωσε τη ζωή του; Μέσα από τα σπάνια έγγραφα της έκδοσης Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ αναδεικνύεται η διάσταση της θυσίας του Μελά, μιας ηρωικής πράξης που έκανε το Μακεδονικό Ζήτημα εθνική υπόθεση.
Το κείμενο του Δρ Νεότερης ιστορίας Κωνσταντίνου Παπανικολάου με τίτλο: Οι συλλυπητήριες επιστολές ως απείκασμα της ελληνικής κοινωνίας στο λυκαυγές του 20ου αιώνα ξετυλίγει τον αντίκτυπο των γεγονότων που προκάλεσε ο θάνατος του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, αναλύοντας τις πρωτότυπες επιστολές που στάλθηκαν στις δύο οικογένειες. Αναφέρει: «Η έκδοση δεν θα μπορούσε παρά να συμπεριλαμβάνει τις συγκινητικές επιστολές επιφανών Μακεδονομάχων, όπως ο οργανωτής της ελληνικής αντεπίθεσης στη Δυτική Μακεδονία, Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, ο οδηγός και έμπιστος συμπολεμιστής του Μελά ως το τέλος Λάκης Πύρζας, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν, ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος και ο Ηπειρομάχος Σπύρος Σπυρομήλιος. Τα τραγικά γεγονότα στη Στάτιστα τον Οκτώβριο του 1904 δεν άφησαν ασυγκίνητες σημαντικές γυναίκες της εποχής, όπως η Λουίζα Ριανκούρ, η ζωγράφος Θάλεια Φλωρά-Καραβία, η παιδαγωγός Αικατερίνη Λασκαρίδου και η Σοφία Τρικούπη, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν επιστολές απλών πολιτών, όπως εκείνη ενός φοιτητή και ενός τροφίμου σωφρονιστικού καταστήματος. Ο μεγάλος αριθμός επιστολών προερχόμενων από συλλόγους, φορείς και θεσμικά όργανα φανερώνει τη μεγάλη απήχηση του αγώνα στην κοινωνία».
Η συγγραφέας της έκδοσης κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ. και Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (Κ.Ε.Μ.Ι.Τ.) αναφέρει στο κείμενό της με τίτλο Η μυθοπλασία για τον ήρωα Παύλο Μελά: «… γόνος αστικής οικογένειας, ιδεολόγος, φλογερός πατριώτης, κέρδισε την κοινή γνώμη μέσα από τη μοναδική του ιστορία, καθώς απαρνιέται τη γαλήνη της αθηναϊκής κοινωνίας και «κυνηγά» το όνειρό του στα κακοτράχαλα βουνά της Μακεδονίας. Γίνεται ένα με τους απλούς αγωνιστές της Μακεδονίας, προσεγγίζει με την ευγενική του συμπεριφορά τους χωρικούς, τους δασκάλους, τους προύχοντες και πολύ σύντομα γίνεται ένας από αυτούς». Σήμερα, συνεχίζει η κ. Μαυρογένη, στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, άνθρωποι σαν τον Μελά αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Η Ελλάδα, εμείς οι απλοί Έλληνες, έχουμε ανάγκη να σταθούμε δυνατοί στη δίνη των νέων συνθηκών, παίρνοντας δύναμη και κουράγιο από πραγματικούς ανθρώπους, τους ανθρώπους της διπλανής πόρτα, που το ήθος τους, η παρρησία τους, το αίσθημα καθήκοντος μπορεί να μας ξαναδώσει την ώθηση να ονειρευτούμε, να ελπίσουμε, να καταλάβουμε πραγματικά, ποιοι είμαστε. Όπως ο άσωτος υιός γυρίζει σπίτι του και βρίσκει καταφύγιο, έτσι κι εμείς με ενδοσκόπηση γυρίζουμε πίσω στην ιστορία μας και ψάχνουμε το «σπίτι» που θα μας χαρίσει γαλήνη και προστασία. Ναι, μπορούμε να είμαστε περήφανοι, γιατί είμαστε απόγονοι τέτοιων ανθρώπων. Ανδρών και γυναικών που στάθηκαν εμπνευστές στη μεγάλη και ισχυρή πορεία του έθνους μέσα στα χρόνια που πέρασαν. Η έκδοση αυτή είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, γιατί παρέχει τη συναισθηματική κάλυψη που έχουμε όλοι ανάγκη. Ενώνει και αγκαλιάζει τους Έλληνες, θυμίζοντάς τους ότι ό,τι έχουν κατακτήσει μέχρι σήμερα, το κάνανε με αυτοπειθαρχία και σεβασμό στο μέλλον στο παιδιών τους.
Η πολυτελής έκδοση Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ σχεδιάστηκε από την κ. Μαριέττα Πανίδου, χρόνια συνεργάτιδα του Μουσείου, αριθμεί 186 σελίδες και διατίθεται από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.
*Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, Προξένου Κορομηλά 23, πληροφορίες: 2310 229778, [email protected], www.imma.edu.gr
