Πώς τα social media επηρεάζουν τα βιβλία που διαβάζουμε
Στην εποχή του #Booktok και του #Bookstagram, δύο book influencers εξηγούν.
Μπορεί όλοι να χρησιμοποιούν τα social media – κυρίως για διασκέδαση – όμως υπάρχει και μία άλλη πλευρά που πολλοί αγαπούν. Οι διάφορες συζητήσεις γύρω από τον μαγικό κόσμο των βιβλίων είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς. Εκείνους που διαβάζουν ήδη και ανακαλύπτουν νέα βιβλία, τους άλλους που τώρα ξεκινάνε να ανακαλύπτουν το τι τους αρέσει αλλά ακόμα και όσους διαβάζουν περιστασιακά.
Έτσι μέσα από το Instagram και το TikTok έχουν αναδειχθεί άνθρωποι, οι οποίοι πάντα αγαπούσαν τα βιβλία, απλώς τώρα διατυπώνουν τις σκέψεις και τις προτάσεις τους στους προσωπικούς τους λογαριασμούς.
Άλλωστε στην εποχή των trend, όλοι έχουμε δει σίγουρα κάπου το #BookTok ή #Bookstagram, τα οποία έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μία μεγάλη κοινότητα, η οποία έχει ως κύριο αντικείμενο της τα βιβλία.
O Στέφανος Αλεξιάδης και η Μαρία Μπρέντα είναι δύο άνθρωποι που χρησιμοποιούν τους λογαριασμούς τους στα social media για να μιλήσουν για όσα βιβλία έχουν διαβάσει και έχουν ξεχωρίσει. Πάμε να τους γνωρίσουμε καλύτερα.
Ο Στέφανος είχε ανέκαθεν μία αγάπη προς τα βιβλία. Η λογοτεχνία πάντοτε τον συνάρπαζε και γι’ αυτό αποφάσισε να ακολουθήσει και τη Φιλολογία. Ακριβής σχετικά με το πρώτο βιβλίο που διάβασε μόνος του δεν μπορεί να είναι αλλά θυμάται τον εαυτό μου να ξεροσταλιάζω έξω από το βιβλιοπωλείο για να του πάρει η μητέρα του τον κύριο Γαργαλίτσα, από τη γνωστή σειρά μικρών κύριων και κυριών. Στην δύσκολη ερώτηση «ποιο βιβλίο δεν θα βαρεθεί ποτέ να διαβάζεις;», ο Στέφανος δεν απαντήσω το κλισέ του «Μικρού Πρίγκιπα» μολονότι όντως δεν θα βαρεθεί ποτέ να το διαβάσει αλλά θα πει τον «Ένα γιο» του Αλεχάντρο Παλόμας. Ένα βιβλίο για μικρούς και μεγάλους.
Η Μαρία επίσης διαβάζει βιβλία από τότε που θυμάται τον εαυτό της, χωρίς αυτά νιώθει πως η ζωή της είναι άδεια. Για εκείνη είναι το καταφύγιο της, μία συνήθεια που την βοηθάει να αποβάλλει το άγχος της καθημερινότητα και ταυτόχρονα να περνάει καλά. Ακόμη από το νηπιαγωγείο μόλις έμπαινε στην τάξη έτρεχε προς τη βιβλιοθήκη. Ανυπομονούσε να χαθεί στις σελίδες των βιβλίων και να ζήσει φανταστικές περιπέτειες σαν αυτές των ηρώων τους. Το πρώτο βιβλίο που διάβασε μόνη της, αν θυμάται καλά ήταν «Τα τρία μικρά λυκάκια» του Ευγένιου Τριβιζά, ένα βιβλίο που μιλάει για τη συμφιλίωση, την κατανόηση και την ειρήνη. Εκείνη με ευκολία θα πει πως το βιβλίο που δε θα βαρεθεί ποτέ να διαβάζει είναι το «Φλόγα, ο άνθρωπος που άναψε στην καρδιά μου μια φωτιά» του Ανδρέα Κονάνου. Ένα βιβλίο που σε συνταράσσει και σε κάνει να αγαπήσεις τη ζωή, τους ανθρώπους που έχεις στη ζωή σου και να δεις την καθημερινότητά σου μέσα από μια άλλη ματιά!
Τόσο ο Στέφανος όσο και η Μαρία θεωρούνται book influencers. Έτσι αν ψάξεις τα profile τους στα social media θα βρεις περιεχόμενο σχετικά με βιβλία καθώς και οι δύο έχουν δημιουργήσει μία μεγάλη παρέα, στην οποία συζητούν, προβληματίζονται, μαθαίνουν και εξελίσσονται.
«Σε όποιον έλεγα ότι θέλω να αναρτώ τα βιβλία που διαβάζω, έβλεπα μια δυσπιστία. Όχι επειδή είχαν τη διάθεση να με αποθαρρύνουν αλλά επειδή δεν ήξερα πώς αυτό το πράγμα μπορεί να γίνει αντικείμενο συζήτησης διαδικτυακά. Εγώ αγνόησα τη δυσπιστία που έβλεπα και αποφάσισα να μοιράζομαι με την πολύ μικρή τότε κοινότητα τα βιβλία που διάβαζα την εκάστοτε περίοδο. Ήθελα να επηρεάσω όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους σε μια εποχή που όλα πλέον γίνονται ψηφιακά», αναφέρει ο Στέφανος.
Σε γενικές γραμμές ο ίδιος ζορίζεται με τον όρο «Book Influencer» και γενικά με έννοιες, όπως αυτή του influencer.
«Εγώ αυτό που κάνω είναι να ανεβάζω τα βιβλία που αγάπησα λίγο ή πολύ προκειμένου να παρακινήσω όποιον με ακολουθεί να ξεκινήσει αυτό το ωραίο ταξίδι που λέγεται ανάγνωση. Ασκώ influence; Ας είναι! (γελάει). Η αλήθεια είναι πως και το #BookTok και το #Bookstagram είναι ισχυρές κοινότητες που καταφέρνουν να επηρεάσουν λίγο ή πολύ. Θα έλεγα πως στις αρχές τους ήταν ακόμα πιο ειλικρινή τα πράγματα. Τώρα έχουν μπει στο εμπόριο και οι πλατφόρμες αυτές. Αν και παρακολουθώ όλες τις νέες κυκλοφορίες, λίγες θα είναι οι φορές που θα επηρεαστώ. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, δεν έχω αγοράσει κανένα βιβλίο απλά και μόνο επειδή το είδα να προβάλλεται»
View this post on Instagram
Από την πλευρά της η Μαρία εξηγεί πως άρχισε να ανεβάζει περιεχόμενο σχετικά με τα βιβλία το 2015.
«Δημιούργησα το δικό μου blog με κύριο σκοπό να εκφράζω την άποψή μου για βιβλία που έχω διαβάσει. Έμπνευση αποτέλεσε ένα εφηβικό βιβλίο που διάβαζα τότε, στο οποίο η πρωταγωνίστρια είχε ανοίξει το δικό της ανώνυμο blog και το χρησιμοποιούσε σαν ημερολόγιο για να αποτυπώνει τις σκέψεις της. Έκτοτε, δεν συνέχισα να γράφω στο blog μου αλλά έχω ανοίξει το δικό μου κανάλι στο Youtube με κύρια θεματολογία τα βιβλία, αρθρογραφώ στη στήλη του βιβλίου ενός υπέροχου site και συνεργάζομαι με τους πιο γνωστούς ελληνικούς και ξένους εκδοτικούς οίκους τα τελευταία 8 χρόνια»
Για εκείνη στόχος ενός book influencer πιστεύει πως είναι να αφυπνίσει το κοινό του να διαβάζει περισσότερο, να δώσει προτάσεις για όλα τα γούστα και φυσικά να βοηθήσει συγγραφείς να ανελιχθούν.
«Σε μια εποχή που τα social media αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, είναι όμορφο να βλέπεις το βιβλίο να προβάλλεται σε όλες τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Όσο οξύμωρο κι αν φαίνεται, θα έλεγε κανείς πως τα social media μας έκαναν όλους να κλείσουμε τις οθόνες και να ανοίξουμε ένα βιβλίο»
View this post on Instagram
Αναφορικά με το Booktok η Μαρία επισημαίνει πως έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και αυτό είναι λογικό καθώς το βιβλίο, πλέον, προβάλλεται σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Θα ήταν ψέμα αν έλεγα πως δεν επηρεάζει τις αναγνωστικές μου επιλογές. Έχω διαβάσει πολλά βιβλία τα οποία επέλεξα γιατί πολύ απλά “πουλούσαν”. Πάντα έχω την περιέργεια να μάθω τι έχει το εκάστοτε βιβλίο και είναι τόσο αγαπητό στο κοινό. Κάποιες φορές όντως αξίζουν τον ντόρο κι άλλες πάλι όχι. Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως οι book influencers επιτελούν κι έναν συγκεκριμένο σκοπό: να διαβάσουν πολλά και διαφορετικά βιβλία για να δίνουν πολλές και διαφορετικές προτάσεις στο κοινό τους. Επομένως, δεν ξέρω αν θα διάβασα όλα αυτά τα βιβλία αν δεν ήμουν book influencer.
Αν θα άλλαζα κάτι στο Facebook, θα ήταν να προβάλλουμε περισσότερα βιβλία που διαβάσαμε και μας άρεσαν πραγματικά και λιγότερα βιβλία που μάθαμε κι εμείς στο Booktok. Καταλαβαίνω ότι το περιεχόμενο που παράγει, ακολουθεί ένα κυκλικό μοντέλο αλλά στο τέλος καταλήγουμε όλοι να διαβάζουμε τα ίδια με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ποικιλία. Ωστόσο, οι απόψεις των αναγνωστών ακόμη και για τα πιο δημοφιλή βιβλία ποικίλλουν κι αυτό είναι ευχάριστο γιατί αποτελεί αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό. Μάλιστα, ας μην ξεχνάμε πως ο χώρος του βιβλίου πέρασε μια πολύ μεγάλη κρίση λίγο πριν την καραντίνα και τα social media βοήθησαν πολύ στο να ανασυνταχθούν πολλοί εκδοτικοί οίκοι. Το Booktok ήταν ένα από αυτά που βοήθησε και βοηθά σημαντικά στην προώθηση του βιβλίου μέχρι και σήμερα»
Ο Στέφανος εξομολογείται πως ποτέ δεν έχει προτείνει βιβλίο που δεν του άρεσε στην πραγματικότητα.
«Έχω την τύχη κάποιοι εκδοτικοί να με εμπιστεύονται και να μου στέλνουν τις νέες τους κυκλοφορίες, επειδή γνωρίζουν πως η προβολή θα είναι μεγάλη. Ωστόσο έχω ξεκαθαρίσει πως αν ένα βιβλίο δεν ικανοποιεί εμένα, δεν πρόκειται να το προτείνω σε όσους εμπιστεύονται την άποψή μου. Δε μου αρέσει να προδικάζω και να χαρακτηρίζω ένα βιβλίο ως καλό ή κακό σε αντιστοιχία με τη δημοφιλία του δημιουργού του. Ψάχνω, μελετώ, δίνω ευκαιρίες και έπειτα εκφράζω τις σκέψεις μου. Προτείνω τα βιβλία που μου αρέσουν. Αν δε μιλήσω για κάποιο βιβλίο που γνωρίζει ο κόσμος πως διάβασα, σημαίνει πως δε μου άρεσε. Ωστόσο, σέβομαι τον δημιουργό, μιας και γνωρίζω το άγχος από πρώτο χέρι λόγω της ιδιότητάς μου ως συγγραφέα. Προτιμώ να μην πω τίποτε. Και η σιωπή ορισμένες φορές λειτουργεί ως απάντηση»
View this post on Instagram
Από την άλλη πλευρά η Μαρία επιλέγει να εκφέρει την άποψη της για κάθε βιβλίο που διαβάσει είτε της αρέσει είτε όχι.
«Έχω το θάρρος της γνώμης μου και τολμώ να την εκφράσω με ευγένεια και σεβασμό απέναντι σε εκδότες και συγγραφείς όταν έχω επιχειρήματα γι’ αυτό που υποστηρίζω. Και λέω “τολμώ” γιατί ο χώρος των social media είναι σκληρός ακόμη και στα βιβλιοφιλικά μέσα. Ο περιορισμός των λέξεων στα post, ή του χρόνου γυρίσματος σ’ ένα βίντεο, σε συνδυασμό με τη βιασύνη του κόσμου να κατηγορήσει και όχι να κατανοήσει τα όσα γράφονται οδηγούν πολλές φορές σε εσφαλμένες εντυπώσεις. Η υγιής ανταλλαγή απόψεων και η γόνιμη συζήτηση είναι αυτά που έχουν πραγματικό νόημα»
Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Στέφανος ο κόσμος δεν είναι πρόβατα για να ακολουθεί ό,τι του πλασάρει ο καθένας. Η επιρροή είναι μεγάλη και η διαφήμιση που γίνεται παίζει σημαντικό ρόλο στο να γίνει ευρέως γνωστό ένα βιβλίο. Αναμφίβολα για εκείνον το «ξέρω το εξώφυλλο γιατί το έχω δει παντού» απέχει πολύ από το «αγόρασα το βιβλίο και το διάβασα»
Η Μαρία θεωρεί πως κάθε ένας book influencer ξεχωριστά είναι δύσκολο να καθορίσει τι θα διαβάσει ένα μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού. Όμως, οι book influencers μπορούν να επηρεάσουν συλλογικά τις αναγνωστικές προτιμήσεις του κοινού.
«Οι αναγνώστες, σήμερα, φαίνεται πως επιλέγουν τα βιβλία που θα διαβάσουν έπειτα από αρκετό ψάξιμο και έρευνα, συνεπώς δεν νομίζω πως μία ολόκληρη μερίδα αναγνωστών θα αλλάξει το είδος προτίμησης της επηρεαζόμενη από έναν και μόνο book influencer», προσθέτει.
View this post on Instagram
Μάλιστα η νεαρή book influencer πιστεύει πως υπάρχουν δημιουργοί που συζητούν και προτείνουν βιβλία μόνο και μόνο επειδή οι συγγραφείς ή τα ίδια βιβλία είναι εμπορικά τη δεδομένη στιγμή.
«Όπως προείπα, οι book influencers αποσκοπούν στο να ενημερώνουν το κοινό τους για οτιδήποτε συμβαίνει στο χώρο του βιβλίου γενικότερα. Συνεπώς, είναι λογικό κι επόμενο να μιλούν και για τα βιβλία που είναι εμπορικά τη δεδομένη στιγμή. Αρκεί να μην μιλάμε μόνο γι’ αυτά. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία εκεί έξω για κάθε γούστο και απαίτηση. Θα ήταν κρίμα αν προωθούσαμε μόνο τα δημοφιλή κι ευπώλητα βιβλία. Εγώ προσπαθώ να κρατώ μια ισορροπία σε αυτό. Ενημερώνομαι για νέες κυκλοφορίες και best sellers, διαβάζω πολλά από αυτά αλλά δεν ξεχνώ να διαβάσω και βιβλία που δεν είναι δημοφιλή αλλά έχουν τις προοπτικές να γίνουν. Σε αυτό ακριβώς αποσκοπώ και μέσα από το κανάλι μου στο Youtube»
Σχετικά με τους ακόλουθους τους, τόσο ο Στέφανος όσο και η Μαρία αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοινού τους είναι νέοι άνθρωποι.
«Είναι οι χρήστες που ενημερώνονται καθημερινά για τα νέα του χώρου του βιβλίου γιατί πολύ απλά είναι εξοικειωμένοι με τα social media και τα έχουν εντάξει στην καθημερινότητά τους. Το γεγονός μάλιστα πως μια συνομήλική τους, όπως εγώ, προτείνει το εκάστοτε βιβλίο δημιουργεί μια γέφυρα εμπιστοσύνης γιατί συμμεριζόμαστε λίγο πολύ τις ίδιες απόψεις, σκέψεις και συνήθειες άρα θα έλεγε κανείς πως καταλαβαινόμαστε και ταυτιζόμαστε εύκολα ακόμη και στις επιλογές βιβλίων», δηλώνει η Μαρία.
«Αν με ρωτούσες παλιότερα, μπορεί να απαντούσα πως είναι δύσκολο να επηρεάσεις τον κόσμο ώστε να αρχίσει την ανάγνωση, γιατί είναι άλλο να επηρεάσεις τον κόσμο ώστε να αρχίσει την ανάγνωση, γιατί είναι άλλο να επηρεάσεις κάποιον να διαβάσει ένα βιβλίο – ενώ διαβάζει ήδη- και άλλο να επηρεάσεις κάποιον να αρχίσει τώρα αυτό το «άθλημα». Είμαι στην πολύ ευχάριστη θέση να σου πω ότι τα τελευταία χρόνια μου έχουν στείλει δεκάδες άνθρωποι για να μου πουν πως ξεκίνησαν τη λογοτεχνία είτε με αφορμή το δικό μου βιβλίο είτε με αφορμή το δικό μου βιβλίο είτε με αφορμή τις διαφορές προτάσεις που κάνω κατά καιρούς», αναφέρει ο Στέφανος.
