Σοφία Βόικου: Ένα μυθιστόρημα με φόντο την ιστορία της Θεσσαλονίκης

Η Σοφία Βόικου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Sophia Antipolis της Νίκαιας, στη Γαλλία, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού των χωρών της Μεσογείου. Σπούδασε επίσης Ιστορία της Τέχνης στην École du Louvre στη Γαλλία. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΑΔΙ, ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ, ΠΙΚΡΟ ΓΛΥΚΟ ΛΕΜΟΝΙ, ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ, ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ και το νεότερο, ΨΙΘΥΡΟΙ ΤΟΥ ΒΑΡΔΑΡΗ. Μίλησε στην Parallaxi γι’αυτό.

Ποιες ήταν οι πηγές σας για την ιστορία πίσω απ΄το τελευταίο σας βιβλίο που διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη την εποχή της Μεγάλης Πυρκαγιάς;

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως το βιβλίο δεν αναφέρεται μόνο στην εποχή της Μεγάλης πυρκαγιάς της Θεσσαλονίκης το 1917. Η κεντρική ιστορία ξεκινάει με την απελευθέρωση της πόλης από τον ελληνικό στρατό το 1912 και τελειώνει με τον ξεριζωμό των Εβραίων το 1943. Η πυρκαγιά είναι ένα μόνο γεγονός μέσα σε πολλά άλλα. Και φυσικά υπάρχουν και πινελιές της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Οι ζωές των βασικών ηρώων, της Σοφίας, της Αναστασίας, του Εμμανουήλ, του Ιμπραήμ, της Ζοζεφίν, του Σαλί μπέη σημαδεύονται ανεπανόρθωτα από τα ιστορικά γεγονότα που βαραίνουν την πόλη κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα.

Οι πηγές υπήρξαν πολλές και διάφορες. Βιβλία, ιστορικά αρχεία, παλιές φωτογραφίες, διαδίκτυο, συνομιλίες με παλιούς Θεσσαλονικιούς και φυσικά προσωπικές μνήμες αφού είμαι γέννημα – θρέμμα Θεσσαλονικιά. Ιδιαίτερη μνεία οφείλω να κάνω σε όλα τα βιβλία του κυρίου Κώστα Τομανά που αναφέρονται στη Θεσσαλονίκη και του κυρίου Απόστολου Παπαγιαννόπουλου, καθώς και στην πλούσια συλλογή από παλιές φωτογραφίες και καρτ – ποστάλ της πόλης της κυρίας Κρυσταλλίας Μαλλιαράκη.

Επανέρχεστε στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος. Πώς βοηθά το ιστορικό υπόβαθρο στη δομή και τη ροή των βιβλίων σας;

Δεν είμαι ιστορικός ούτε έχω σπουδάσει ποτέ μου ιστορία. Ωστόσο λατρεύω την ιστορία. Πιστεύω πως γνωρίζοντας την ιστορία μας, γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας και μπορούμε να προφυλαχθούμε από τα λάθη του μέλλοντος και ως άτομα και ως λαός (άσχετα αν δεν το έχουμε κατορθώσει μέχρι τώρα). Επειδή ωστόσο πολλές φορές η ιστορία ως μάθημα στο σχολείο είναι βαρετή, θεωρώ πως το ιστορικό μυθιστόρημα είναι μία πολύ καλή αρχή για να μάθει κανείς κάποια πράγματα για την ιστορία του τόπου του, μ’ένα πολύ πιο ευχάριστο τρόπο.

Σε όλα μου τα βιβλία, ακόμα και σε αυτά που δεν είναι κατά βάση ιστορικά μυθιστορήματα, η ιστορία παίζει σημαντικό ρόλο. Τις περισσότερες φορές τα ιστορικά γεγονότα είναι τόσο σημαντικά και «δυνατά» που ξεπερνούν την απλή καθημερινότητα των ηρώων και «αναγκάζουν» τους ήρωες να ξεδιπλώσουν όλα τα θετικά και όλα τα αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα τους που σε άλλες περιπτώσεις δεν θα τα ανακάλυπταν ούτε οι ίδιοι.

Κινηματογράφος και λογοτεχνία. Δυο είδη που συναντιούνται συχνά. Θα θέλατε να δείτε κάποιο απ΄τα βιβλία σας στην οθόνη ή πιστεύετε ότι κινδυνεύει να χαθεί στη «μετάφραση»;

Λατρεύω τη μαγεία του κινηματογράφου όπως λατρεύω και τη μαγεία της λογοτεχνίας. Δεν το κρύβω πως θα μου άρεσε πολύ να δω ένα βιβλίο μου να ‘μεταφέρεται’ στον κινηματογράφο αλλά με τις προϋποθέσεις που θα ήθελα εγώ, ώστε το αποτέλεσμα να είναι άρτιο και να μην απογοητευτεί ο θεατής. Κι επειδή συνήθως τα βιβλία μου είναι πολυπρόσωπα και διαδραματίζονται σε πολλές και περασμένες εποχές για να γίνει μία σωστή δουλειά, προϋποθέτει υψηλό κόστος παραγωγής. Οπότε δεν νομίζω πως θα δω ποτέ κάποιο βιβλίο μου να μεταφέρεται στις οθόνες.

Είστε σχετικά καινούργια στον εκδοτικό χώρο. Πόσο εφικτό είναι σήμερα εν μέσω εποχής κρίσης για ένα συγγραφέα να βρει έναν εκδότη για να βγάλει το βιβλίο του. Μιλήστε μας για την δικιά σας εμπειρία;

Η δικιά μου εμπειρία δεν έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις περισσότερες εμπειρίες των καινούριων συγγραφέων. Σ’αυτό το θέμα, μπορώ να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου τυχερό. Όταν τελείωσα το πρώτο μου βιβλίο «Το κόκκινο σημάδι», με την άγνοια που με διακατείχε περί των εκδοτικών πραγμάτων, έστειλα το χειρόγραφο στον εκδοτικό οίκο που ήθελα να συνεργαστώ, στον Ψυχογιό. Μου απάντησαν θετικά και από τότε έχουμε μία άψογη συνεργασία. Δεν έχει χρειαστεί να περάσω από τα ‘όχι’ που συνήθως εισπράττουν οι περισσότεροι.

Τα πράγματα για τους νέους συγγραφείς πάντα ήταν δύσκολα και σήμερα την εποχή της κρίσης είναι ακόμα πιο δύσκολα. Οι εκδοτικοί οίκοι αποφασίζουν πολύ πιο δύσκολα να επενδύσουν σε ένα άγνωστο όνομα. Η συμβουλή που μόνο μπορώ να δώσω είναι οι επίδοξοι συγγραφείς να στέλνουν τα χειρόγραφά τους σε εκδοτικούς οίκους που βγάζουν ανάλογα βιβλία, π.χ. δεν στέλνεις ένα βιβλίο με διηγήματα σε έναν εκδοτικό οίκο που δεν εκδίδει διηγήματα και να μην χάνει την πίστη στο όνειρό του. Να επιμένει εάν είναι σίγουρος γι’αυτό που έχει γράψει. Ας μην ξεχνάμε πως σήμερα έχει εκδημοκρατιστεί αρκετά η κατάσταση ως προς την έκδοση. Υπάρχει πλέον και η λύση της αυτοέκδοσης καθώς και το διαδίκτυο.

Τι σημαίνει για σας επιτυχημένος συγγραφέας;

Ο συγγραφέας που θεωρείται κλασικός. Με άλλα λόγια ο συγγραφέας που τα έργα του έχουν αντέξει στο χρόνο.