Τα βιβλία που θα διαβάσουμε αυτό το Φθινόπωρο

Οι νέες κυκλοφορίες που ξεχωρίσαμε και σας προτείνουμε

Parallaxi
τα-βιβλία-που-θα-διαβάσουμε-αυτό-το-φθι-883852
Parallaxi

Αποχαιρετώντας τις διακοπές του καλοκαιριού, τουλάχιστον οι περισσότεροι, επιστρέφουμε σε μία κανονικότητα που απαιτεί δυστυχώς άλλους ρυθμούς, πιο γρήγορους.

Μπορεί να τρέχουμε σε μια κανονικότητα που μας “τρώει” πολλές από τις ώρες μας, δεν είμαστε όμως λίγοι εκείνοι που πάντα βρίσκουμε χρόνο και τρόπο για να διαβάσουμε ένα, δύο ή και παραπάνω καλά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν.

Άλλωστε ξέρουμε καλά πως τα βιβλία δεν έχουν εποχή. Δεν είναι μόνο για τις παραλίες, δεν είναι μόνο για τις μέρες που δεν έχουμε πώς να γεμίσουμε.

Κάπως έτσι, επιστρέφουμε στις προτάσεις μας από όλες εκείνες τις εκδόσεις των τελευταίων ημερών που ξεχωρίσαμε και σας προτείνουμε.

Καλή ανάγνωση!

“Γεωπολιτική των τροφίμων και της γαστρονομίας” | Pierre Raffard

Από την εμφάνιση των σχέσεων ανταλλαγής έως την παγκοσμιοποίηση της εποχής μας, η τροφή είναι συγχρόνως αντικείμενο αλλά και δείκτης των τάσεων και του συσχετισμού δυνάμεων που συνδιαμόρφωσαν την ιστορία της ανθρωπότητας. Στις μέρες μας, η υγειονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία της Covid-19 από το 2019, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022, γέννησαν σοβαρές ανησυχίες για τη σταθερότητα του κυρίαρχου αγροδιατροφικού μοντέλου και την επάρκεια σε βασικά τρόφιμα διεθνώς. Συνειδητοποιούμε πλέον ότι η σχεδόν απεριόριστη πρόσβαση στα τρόφιμα δεν αποτελεί κάποια απαραβίαστη πραγματικότητα, πως τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διεθνή σκηνή, καθώς και στη σταθερότητα των κρατών. Όσο η τροφή απογυμνώνεται από το ψυχαγωγικό της ένδυμα στις κοινωνίες της αφθονίας, όλο και πιο ξεκάθαρα αποκαλύπτεται η γεωπολιτική της ουσία.

Το βιβλίο του Pierre Raffard αναδεικνύει τις πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προκλήσεις που παρουσιάζονται στα χωράφια ή στους αμπελώνες, σε όλο το μήκος των αλυσίδων μεταποίησης και διανομής, στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά επίσης μέσα στο πιάτο μας και γύρω από αυτό. Η τροφή ως μέσο επιβίωσης αλλά και ως εργαλείο ήπιας ή σκληρής ισχύος, οι προκλήσεις τις οποίες θέτει στην παραγωγή τροφίμων η κλιματική αλλαγή, η παγκόσμια ηγεμονία συγκεκριμένων εταιρειών ειδών διατροφής, ο ρόλος της τεχνολογίας τροφίμων, το διαδίκτυο και οι στρατηγικές μάρκετινγκ που επιδιώκουν να προβλέψουν και να ελέγξουν τις πιο προσωπικές επιλογές μας, τα κινήματα για μια πιο βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση της τροφής, είναι όψεις μιας πολυσύνθετης πραγματικότητας και δείχνουν ότι το πιάτο μας αποτελεί έναν προνομιακό χώρο για να κατανοήσουμε τον κόσμο και να αναλογιστούμε την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών στο μέλλον.

*Ο Pierre Raffard είναι λέκτορας Γεωπολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Ελεύθερο Ινστιτούτο Μελέτης των Διεθνών Σχέσεων στο Παρίσι (ILERI-Paris) και στην 3A Business School, συνιδρυτής του ερευνητικού εργαστηρίου Food 2.0 Lab. Διδάκτωρ γεωγραφίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (2013), το 2015–2017 διετέλεσε αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Το ερευνητικό του ενδιαφέρον εστιάζεται στην πολιτική διάσταση της τροφής, στη σημασία της στο πεδίο των διεθνών σχέσεων και στον ρόλο της τεχνολογίας τροφίμων. Έχει δημοσιεύσει επίσης, μαζί με τον Gilles Fumey, το βιβλίο Atlas de l’alimentation (CNRS Éditions, 2018).

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 216

“Εισαγωγή στην ανάπτυξη της γλώσσας” | Ελένη Μότσιου

Πρόκειται για ένα εισαγωγικό εγχειρίδιο που εξετάζει όψεις και πτυχές της γλωσσικής εξέλιξης του ανθρώπου, ως μέρους της γενικότερης ανάπτυξής του. Κεντρικό στόχο έχει την περιγραφή και την ερμηνεία των βασικών οροσήμων και χαρακτηριστικών που εμφανίζονται στη γλώσσα του παιδιού καθώς αυτό αναπτύσσεται.

Η περιγραφή της γλωσσικής εξέλιξης οργανώνεται για μεθοδολογικούς λόγους σε περιόδους: εξετάζεται η γλώσσα κατά τα πρώιμα στάδια (1-3 έτη), την προσχολική ηλικία (3-6 έτη) και τα σχολικά χρόνια (6-12 έτη). Σε κάθε περίοδο αναδεικνύονται οι βασικοί σταθμοί και τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά από κάθε γλωσσικό επίπεδο (φωνολογικό, μορφοσυντακτικό, σημασιολογικό-λεξιλογικό και πραγματολογικό). Επιπλέον, περιγράφεται με συντομία η παιδική δι/πολυγλωσσική ανάπτυξη και εκτίθεται ο διάλογος μεταξύ των βασικών θεωριών επιχειρώντας με αυτόν τον τρόπο να ερμηνευτούν οι ιδιαιτερότητές της. Το βιβλίο κλείνει με μία προσπάθεια εμβάπτισης του αναγνώστη στα είδη των δυσκολιών του προφορικού λόγου και της επικοινωνίας στην προσχολική ηλικία σε μια απόπειρα σύνδεσης της τυπικής με τη μη τυπική ανάπτυξη.

Στη νέα έκδοση οι αλλαγές είναι εκτεταμένες και δεν αφορούν μόνο στο περιεχόμενο. Προκύπτουν από την ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα ως συνέπεια της ανατροφοδότησης και της αξιολόγησης και ως αποτέλεσμα γόνιμων σχολίων και υποδείξεων. Τα υπάρχοντα κεφάλαια εμπλουτίστηκαν με νέα υποκεφάλαια, πραγματοποιήθηκε αναδιάρθρωση και αναδιατύπωση, και επικαιροποιήθηκε η βιβλιογραφική τεκμηρίωση.

Ελένη Μότσιου είναι επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Προσχο­λικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

University Studio Press, σελ. 164

Μέτρον πάντων άνθρωπος | Σωτηρία Σταυρακοπούλου

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις IANOS ο τιμητικός τόμος για τον Περικλή Σφυρίδη, με τίτλο «Μέτρον πάντων άνθρωπος». Τον τόμο επιμελήθηκε η Σωτηρία Σταυρακοπούλου.

Στις 5 Οκτωβρίου του 2023 συμπληρώνονται τα ενενηντάχρονα του γιατρού και συγγραφέα Περικλή Σφυρίδη, ημέρα που ορίστηκε ως η opening day του τμήματος της Βιβλιοθήκης Bissell, του Κολεγίου ANATOLIA, που θα φιλοξενεί το Αρχείο και τις Συλλογές των βιβλίων του. Με την αφορμή αυτή, ανέλαβα την πρωτοβουλία της δημιουργίας του παρόντος τιμητικού τόμου και της επίδοσής του στα επικείμενα εγκαίνια. Επειδή ο κύκλος των φίλων και αναγνωστών του ήταν μεγάλος, απευθύνθηκα, κατά την κρίση μου, σε ανθρώπους των γραμμάτων, που είτε τον γνώριζαν προσωπικά, είτε είχαν μελετήσει το έργο του. Οι 42 εργασίες που συγκεντρώθηκαν, μελέτες, κριτικά άρθρα, μαρτυρίες κ.ά., δείχνουν την πρόθυμη ανταπόκρισή τους στην πρόσκλησή μου, αναγνωρίζοντας έτσι την μεγάλη προσφορά του τιμώμενου στα γράμματά μας.

*Η Σωτηρία Σταυρακοπούλου γεννήθηκε στον Βόλο το 1957, αλλά από το 1975 ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ. Έχει δημοσιεύσει βιβλία και μελέτες για την δημώδη και την καθαυτό νεοελληνική λογοτεχνία, με έμφαση στη μεταπολεμική πεζογραφία της Θεσσαλονίκης, καθώς και μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων. Από τις εκδόσεις «IANOS» κυκλοφορούν τα βιβλία της: Επ’ αφορμή (2011), Τα Ερωτικά διηγήματα του Περικλή Σφυρίδη (2013), Τα Εσώψυχα του Ντίνου Χριστιανόπουλου (2019).

*Ο Περικλής Σφυρίδης, γεννημένος το 1933 στη Θεσσαλονίκη, απόφοιτος του Αμερικανικού Κολεγίου ANATOLIA της τάξης του 1952, σπούδασε Ιατρική στο ΑΠΘ, υπηρέτησε ως στρατιωτικός γιατρός και διετέλεσε Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου της γενέτειράς του (1975-1981), ενώ από το 1974 συνεργάστηκε με τον κύκλο του λογοτεχνικού περιοδικού Διαγώνιος, τόσο στον λογοτεχνικό τομέα, όσο και στον εικαστικό. Εξέδωσε το περιοδικό Παραφυάδα (1985-1990), δημοσιεύοντας μόνον ανέκδοτα κείμενα πεζογράφων της Θεσσαλονίκης ή της ευρύτερης περιοχής της, χρημάτισε σύμβουλος έκδοσης, υπεύθυνος ύλης, του περιοδικού Το Τραμ (1987-1991/1996) και διοργάνωσε τέσσερα σημαντικά επιστημονικά συνέδρια για τη Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης στον 20ό αιώνα («Παραμυθία Θεσσαλονίκης», το 1996· «Η Ποίηση στη Θεσσαλονίκη», το 2001· «Φυτώρια λογοτεχνίας. Τα λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης», το 2005· «Η Κριτική και οι κριτικοί της Θεσσαλονίκης», το 2008). Παράλληλα δημοσίευσε δύο ποιητικές συλλογές, δεκαέξι συλλογές διηγημάτων, τέσσερα μυθιστορήματα, δύο αυτοσχόλια πνευματικής πορείας, ενώ έγραψε πολλές μελέτες για συγγραφείς ή ζωγράφους και συνέταξε τρεις ανθολογίες με πεζογράφους της Θεσσαλονίκης. Ασχολήθηκε και με το σενάριο, μεταφέροντας στην οθόνη διηγήματα δικά του, αλλά και γράφοντας κείμενα για τα ντοκιμαντέρ της σειράς «Λογοτεχνία και κοινωνική πραγματικότητα στη Θεσσαλονίκη» και «Λογοτεχνικοί Περίπατοι στη Βόρεια Ελλάδα». Τέλος, στο διάστημα 2009-2010, ως μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, δημιούργησε τη λογοτεχνική σειρά των εκδόσεων του Βαφοπούλειου.

Εκδόσεις IANOS, σελ. 344

“Το νόημα της Κρίσης” | Θωμάς Σιώμος

«Εντός του όλου της «κρί­σης», ο Σι­ώ­μος ανα­λύει προ­σφυ­ώς τα δι­α­κρι­τά είδη του ειδη­σε­ο­γρα­φι­κού, του καλ­λι­τε­χνι­κού, του επι­τε­λε­στι­κού/κι­νη­μα­τι­κού, του αυτα­να­φο­ρι­κού μι­ντι­α­κού και ακα­δη­μα­ϊ­κού λό­γου. Με πραγ­μα­τι­κά επι­δέ­ξιο τρό­πο συν­δυ­ά­ζει σε θε­ω­ρη­τι­κό επί­πε­δο τη Σχο­λή του Essex (Laclau, Σταυ­ρα­κά­κης κ.ά.), τη βι­ο­πο­λι­τι­κή (Φου­κώ, Agamben), τη λα­κα­νι­κή κοι­νω­νι­κή θε­ω­ρία (Zizek), τη θε­ω­ρία του Μέ­σου, την κοι­νω­νι­ο­λο­γία των συ­ναι­σθη­μά­των, την Κυ­βερ­νη­τι­κή και βέ­βαια τη θε­ω­ρία της με­τα­δη­μο­κρα­τί­ας.

Το βι­βλίο κα­τα­πι­ά­νε­ται με έναν ικα­νό όγκο πραγ­μα­το­λο­γι­κού υλι­κού το οποίο ανα­λύει με τη χρή­ση δι­α­φο­ρε­τι­κών με­θό­δων (λε­ξι­κο­με­τρία, πο­λυ­τρο­πι­κή ανά­λυ­ση, επι­κοι­νω­νι­α­κή πλαι­σί­ω­ση) έτσι, ώστε να επι­τύ­χει την απα­ραί­τη­τη με­θο­δο­λο­γι­κή τρι­γω­νο­ποί­η­ση και άρα να κα­το­χυ­ρώ­σει την εγκυ­ρό­τη­τα των συ­μπε­ρα­σμά­των του.

Αξι­ο­ση­μεί­ω­τη αρε­τή του συγ­γρα­φέα είναι ότι κι­νεί­ται με την ίδια άνε­ση στο μα­κρο-, με­σο- και μι­κρο-επί­πε­δο ανά­λυ­σης προ­σφέ­ρο­ντας πρω­τό­τυ­πες και πρω­το­πο­ρι­α­κές ερ­μη­νεί­ες σε οντι­κή, οντο­λο­γι­κή και επι­στη­μο­λο­γι­κή κλί­μα­κα.

Κι αυτό δι­ό­τι αφε­νός δι­α­θέ­τει σο­βα­ρό θε­ω­ρη­τι­κό υπό­βα­θρο που τον προ­φυ­λάσ­σει από την πα­γί­δα του «πα­ρο­ντι­σμού» ανα­φο­ρι­κά με το εύρος των ανα­λύ­σε­ών του και, αφε­τέ­ρου, δι­ό­τι είναι δει­νός χρή­στης των ποι­ο­τι­κών με­θό­δων τις οποί­ες με­τήλ­θε. Βά­σει αυτών, μπο­ρεί και τολ­μά να σκε­φτεί «έξω από το κου­τί» και να ανε­βά­σει έτσι ση­μα­ντι­κά τον πή­χη για τους με­λε­τη­τές του πο­λι­τι­κού λό­γου.»

*Ο Θω­μάς Σι­ώ­μος για τρεις δε­κα­ε­τί­ες ερ­γά­στη­κε σε πλή­θος μέ­σων ενη­μέ­ρω­σης ως δη­μο­σι­ο­γρά­φος (Ελευ­θε­ρο­τυ­πία, ΕΡΤ κ.α.) γρά­φο­ντας άρ­θρα και πα­ρου­σι­ά­ζο­ντας ρα­δι­ο­τη­λε­ο­πτι­κές εκ­πο­μπές και ντο­κι­μα­ντέρ. Επί­σης, ερ­γά­στη­κε σε ιδι­ω­τι­κούς, δη­μό­σι­ους και πο­λι­τι­κούς ορ­γα­νι­σμούς ως υπεύ­θυ­νος τύ­που και στρα­τη­γι­κής επι­κοι­νω­νί­ας. Κα­τέ­χει πα­νε­πι­στη­μι­α­κό τίτ­λο στις Ευρω­πα­ϊ­κές Σπου­δές και πα­ρα­κο­λού­θη­σε το με­τα­πτυ­χι­α­κό πρό­γραμ­μα σπου­δών στην Πο­λι­τι­κή Ανά­λυ­ση στο Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Επι­στη­μών του ΑΠΘ στο οποίο υπο­στή­ρι­ξε και τη δι­δα­κτο­ρι­κή του δι­α­τρι­βή δι­ε­ρευ­νώ­ντας την έν­νοια της μα­ταί­ω­σης και το τρί­πτυ­χο «κρί­ση-μέ­σα-λα­ϊ­κι­σμός». Δί­δα­ξε στο Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Επι­στη­μών του ΑΠΘ μα­θή­μα­τα σχε­τι­κά με τις ποι­ο­τι­κές με­θό­δους έρευ­νας στην ψη­φι­α­κή επο­χή, την πο­λι­τι­κή επι­κοι­νω­νία, τον λα­ϊ­κι­σμό και τον εθνι­κι­σμό. Ερ­γά­στη­κε ως δι­δα­κτο­ρι­κός ερευ­νη­τής στο πλαί­σιο του προ­γράμ­μα­τος «POPULISMUS: Λα­ϊ­κι­στι­κός λό­γος και Δη­μο­κρα­τία» και συμ­με­τεί­χε ως με­τα­δι­δα­κτο­ρι­κός ερευ­νη­τής στο έρ­γο DataPopEU «Και­νο­τό­μες μέ­θο­δοι και δε­δο­μέ­να υψη­λής ποι­ό­τη­τας για την έρευ­να του λα­ϊ­κι­σμού και του ευρω­σκε­πτι­κι­σμού» και στο πρό­γραμ­μα «Απολ­λω­νίς: Εθνι­κή Υπο­δο­μή για τις Ψη­φι­α­κές Αν­θρω­πι­στι­κές Επι­στή­μες και Τέ­χνες και για τη Γλωσ­σι­κή Έρευ­να και Και­νο­το­μία. Σή­με­ρα εκ­πο­νεί με­τα­δι­δα­κτο­ρι­κή έρευ­να ως ανα­πλη­ρω­τής επι­στη­μο­νι­κά υπεύ­θυ­νος στο πρό­γραμ­μα DePresPop «Η δη­μό­σια αντι­πα­ρά­θε­ση για τη Συμ­φω­νία των Πρε­σπών: λό­γος, πό­λω­ση και λα­ϊ­κι­σμός».

Εκδόσεις Επίκεντρο, σελ. 456

“Ανεπιθύμητοι και Αναλώσιμοι” | Ιωάννης Δ. Στεφανίδης

Οκτώ, σχε­δόν, δε­κα­ε­τί­ες με­τά τα γε­γο­νό­τα, η συ­ζή­τη­ση για τα γε­νε­σι­ουρ­γά αίτια του Ελ­λη­νι­κού Εμ­φυ­λίου Πο­λέ­μου οφεί­λει να απο­συν­δε­θεί από ιδε­ο­λο­γι­κές αγκυ­λώ­σεις και πο­λι­τι­κές σκο­πι­μό­τη­τες. Το βι­βλίο αυτό βα­σί­στη­κε σε πλη­θώ­ρα αρ­χει­α­κών τεκ­μη­ρί­ων που φω­τί­ζουν τη δύ­σβα­τη δι­α­δρο­μή και το τρα­γι­κό τέ­λος μι­ας ανε­ξάρ­τη­της ορ­γά­νω­σης Αντί­στα­σης και του ηγέ­τη της, συ­νταγ­μα­τάρ­χη Ψαρ­ρού. Η έρευ­να κα­τέ­δει­ξε ότι μία του­λά­χι­στον πλευ­ρά απο­δε­χό­ταν τον εμ­φύ­λιο πό­λε­μο ως θε­μι­τό μέ­σο σε έναν αγώ­να με προ­φα­νές δι­α­κύ­βευ­μα την εξου­σία στη με­τα­πο­λε­μι­κή Ελ­λά­δα. Συν­δυ­α­ζό­με­νη με άλ­λα συμ­βά­ντα της πε­ρι­ό­δου 1943-44, η αντι­με­τώ­πι­ση της ΕΚ­ΚΑ-5/42 από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ φω­τί­ζει απο­φα­σι­στι­κά το ξε­στρά­τι­σμα του Αντάρ­τι­κου από την Αντί­στα­ση προς τον απρο­κά­λυ­πτο Εμ­φύ­λιο.

* Ο Ιωάννης Δ. Στεφανίδης, είναι ξκα­θη­γη­τής Δι­πλω­μα­τι­κής Ιστο­ρί­ας. Έλα­βε το πτυ­χίο του από το Τμή­μα Νο­μι­κής του Αρι­στο­τε­λείου Πα­νε­πι­στη­μίου Θεσ­σα­λο­νί­κης (1984), πραγ­μα­το­ποί­η­σε με­τα­πτυ­χι­α­κές σπου­δές (MSc in European Studies, 1986) και εκ­πό­νη­σε δι­δα­κτο­ρι­κή δι­α­τρι­βή (PhD in International History, 1989) στη London School of Economics and Political Science του Πα­νε­πι­στη­μίου του Λον­δί­νου. Δι­ε­τέ­λε­σε συ­νερ­γά­της του ελ­λη­νι­κού τμή­μα­τος του BBC (1988-89) και του Ιδρύ­μα­τος Με­λε­τών Χερ­σο­νή­σου του Αίμου (1990-93). Από το 1994 δι­δά­σκει Δι­πλω­μα­τι­κή Ιστο­ρία στο Τμή­μα Νο­μι­κής του Αρι­στο­τε­λείου Πα­νε­πι­στη­μίου. Έχει δι­δά­ξει ως επι­σκέ­πτης κα­θη­γη­τής στο Πα­νε­πι­στή­μιο Μα­κε­δο­νί­ας, στο Πα­νε­πι­στή­μιο Κύ­πρου και στο Hebrew University της Ιε­ρου­σα­λήμ, και ως ερευ­νη­τής-υπό­τρο­φος στο London School of Economics και το Πα­νε­πι­στή­μιο Princeton. Από τις εκ­δό­σεις Επί­κε­ντρο κυ­κλο­φο­ρούν οι με­λέ­τες του: Εν ονό­μα­τι του έθνους: Πο­λι­τι­κή κουλ­τού­ρα, αλυ­τρω­τι­σμός και αντι­α­με­ρι­κα­νι­σμός στη με­τα­πο­λε­μι­κή Ελ­λά­δα, 1945-1967 (2010), Υπο­κα­τά­στα­το ισχύ­ος: Η βρε­τα­νι­κή προ­πα­γάν­δα στα Βαλ­κά­νια, 1939-44 (2018), Ανε­πι­θύ­μη­τοι και Ανα­λώ­σι­μοι: Οι αντάρ­τες του συ­νταγ­μα­τάρ­χη Ψαρ­ρού και ο κα­το­χι­κός Εμ­φύ­λι­ος, 1943-44 (2022).

Εκδόσεις Επίκεντρο, σελ. 312

“Κοινωνική διγλωσσία και γλωσσική ιδεολογία” | Χρήστος Καρβούνης

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει αφενός να φωτίσει ορισμένα βασικά σημεία της διαδικασίας (προ)τυποποίησης και γλωσσικού προγραμματισμού της νέας ελληνικής στα συμφραζόμενα της κοινωνικής διγλωσ­σίας (diglossia), ενός φαινομένου (παρά την κρατούσα άποψη) εντέλει αποκλειστικά συνυφασμένου με την ίδρυση και τις κοινωνικο-ιδεολογικές συνιστώσες του ελληνικού κράτους, αφετέρου να διερευνήσει τις γραπτές ποικιλίες που ήταν σε χρήση, τη μεταξύ τους σχέση και τις (γλωσσικές) προϋποθέσεις για την επικράτηση / εδραίωση της δημώδους / δημοτικής — προϋποθέσεις που φαίνεται πως υπήρχαν ήδη από την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Επίσης, είναι απαραίτητο να δούμε αυτή τη διαδικασία χειραφέτησης και (προ)τυποποίησης της δημώδους / δημοτικής όχι μόνο συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, αλλά πρωτίστως έχοντας ως αφετηρία τις υπάρχουσες πηγές και τα γλωσσικά τεκμήρια καθαυτά, όχι την πρόσληψή τους ή τα όποια αφηγήματα των πρωταγωνιστών και των ερευνητών.

Το εξαιρετικά σύνθετο αντικείμενο μελέτης απαιτεί και έναν σημαντικό βαθμό διεπιστημονικότητας, την αξιοποίηση μεθοδολογικών εργαλείων και δεδομένων κυρίως από την ιστορική (κοινωνιο)γλωσσολογία, τη νεοελληνική φιλολογία και την ιστορία. Η αναφορά μεταξύ άλλων σε απόψεις εντελώς αβάσιμες από γλωσσικο-ιστορική σκοπιά, όπως λ.χ. ότι η καθαρεύουσα είναι δημιούργημα του Α. Κοραή, ότι η διγλωσσία ή / και το γλωσσικό ζήτημα ανάγονται στην Αρχαιότητα, ότι η δημοτική εμφανίζεται και (προ)τυποποιείται από τη γενιά του Μ. Τριανταφυλλίδη ή ότι η κοινή νεοελληνική διαμορφώθηκε κυρίως μεταπολεμικά, επιβεβαιώνει την πολυπλοκότητα της νεοελληνικής γλωσσικής ιστορίας και την ανάγκη να ερευνηθεί συστηματικά, σε αντιδιαστολή με μια ροπή προς γλωσσικούς μύθους ή έστω με ένα πλήθος στερεότυπων αντιλήψεων που εξακολουθούν να την περιστοιχίζουν.

*Ο Χρήστος Καρβούνης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε κλασική φιλολογία, αρχαία ιστορία και βυζαντινολογία / νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ludwig-Maximilians του Μονάχου. Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο πεδίο της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας / ιστορίας (για τις δημηγορίες του Δημοσθένη, 2001) και την υφηγεσία του στο πεδίο της ιστορικής κοινωνιογ λωσσολογίας και της νεοελληνικής φιλολογίας (με θέμα την κοινωνική διγλωσσία, 2014). Δίδαξε αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα και γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και από το 2008 (από το 2014 μόνιμα ως υφηγητής) διδάσκει στο Τμήμα Μεταφρασεολογίας, Γλωσσολογίας και Πολιτισμικών Σπουδών (Τομέας Νέων Ελληνικών) του Πανεπιστημίου Johannes Gutenberg του Μάιντς. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν μεταξύ άλλων την ιστορική κοινωνιογλωσσολογία, θέματα γλωσσικής ιδεολογίας, το γλωσσικό ζήτημα, την ενδογλωσσική μετάφραση, τη μετάφραση της Βίβλου και το μεταφραστικό ζευγάρι αρχαία–νέα ελληνικά. To 2022 κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης η μελέτη του Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο από τον Αλ. Πάλλη. Ζητήματα μετάφρασης της Αγίας Γραφής.

Σχετικά Αρθρα
Σχετικά Αρθρα