Τα βιβλία που θα διαβάσουμε αυτό το φθινόπωρο

Αποχαιρετώντας τις διακοπές του καλοκαιριού, τουλάχιστον οι περισσότεροι, επιστρέφουμε σε μία κανονικότητα που απαιτεί δυστυχώς άλλους ρυθμούς, πιο γρήγορους.

Μπορεί μετά τις διακοπές να τρέχουμε πλέον σε μια καθημερινότητα που μας “τρώει” πολλές από τις ώρες μας, δεν είμαστε όμως λίγοι εκείνοι που πάντα βρίσκουμε χρόνο και τρόπο για να διαβάσουμε ένα, δύο ή και παραπάνω καλά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν.

Μερικά από αυτά που κυκλοφόρησαν αυτές τις μέρες, σας προτείνει η Parallaxi και είναι παρακάτω:

“Η δραματουργία του Γιάννη Καμπύση” – Ζαφείρης Νικήτας

Η παρούσα ιστοριογραφική μελέτη ακτινογραφεί τα θεα­τρικά έργα του Γιάννη Καμπύση. Ανατέμνει ενδελεχώς τα αστικά και τα ποιητικά δράματα του δημιουργού, ξετυλίγοντας με λεπτομέρεια τις επιμέρους πτυχές των έργων, εγκιβωτισμένες στις θεατρικές και ιστορικές συνδηλώσεις της εποχής τους. Παράλληλα, μέσα από την παρουσίαση της αισθητικής, ιδεολογικής και πολιτισμικής πορείας του συγγραφέα πραγματοποιείται μια περιήγηση στο θέατρο της Ελλάδας και της Ευρώπης στα τέλη του 19^ου αιώνα και τις αρχές του 20^ού.

Ο Καμπύσης μετά την ακατάπαυστη ανάγνωση των πιο καινοτόμων δραματουργών της Ευρώπης και τη σύνδεση με τη σκηνή, έγραψε τα δικά του έργα. Παρέδωσε καίριες θεατρικές συνθέσεις με πρωτόγνωρες αισθητικές και θεματικές κατευθύνσεις με στόχο τη δραματουργική, ιδεολογική και πολιτισμική ανανέωση της χώρας. Συνδιαλέγεται με το ρεαλισμό και το νεορομαντισμό στα έργα και τη θεωρία του, και ταυτόχρονα εμπλουτίζει το περιεχόμενο των δραμάτων του με καινοφανείς θεματικές, που προωθούν μια νεοτερική αντίληψη για την κοινωνία και τον άνθρωπο.

Τα δράματά του αποτελούν ορόσημο στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου. Εισάγει δύο νέα είδη, το αστικό και το ποιητικό δράμα, σε άμεση συνομιλία με τα σχετικά πρότυπα της Ευρώπης. Τα αστικά του δράματα επισκοπούν τον αστικό ιστό και παρουσιάζουν την ελληνική κοινωνία, περνώντας από τα πολυτελή σαλόνια στις λαϊκές αυλές της Αθήνας. Από την άλλη μεριά, τα ποιητικά του δράματα αποτυπώνουν την περιπέτεια του νεοτερικού εαυτού, τη νέα ταυτότητα του μοντέρνου ανθρώπου της Ευρώπης. Η πολιτική ζωή της Ελλάδας και η εθνική ταυτότητα, αλλά και οι φιλοσοφικές ανησυχίες του Καμπύση ηχούν διαρκώς μέσα στη ρέουσα καθημερινότητα των χαρακτήρων του. Στα έντεκα έργα του, έξι αστικά και πέντε ποιητικά, αξιοποιεί συστηματικά κορυφαίους θεατρικούς συγγραφείς όπως ο Ίψεν, ο Χάουπτμαν, ο Στρίντμπεργκ, ο Χόφμανσταλ και ο Μαίτερλινκ.

*Ο Ζαφείρης Νικήτας είναι διδάκτορας του τμήματος Θεάτρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

University Studio Press, σελ. 264

“Από πού πάνε στο σύμπαν;” | Michael Dine

Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει για μακρινά άστρα και γαλαξίες. Έχουμε ακούσει ότι το σύμπαν προέκυψε από μια μεγάλη έκρηξη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Αλλά τι μέγεθος και τι ηλικία έχει; Από πού προήλθε; Ποια η τελική μοίρα του; Βέβαια, έχουμε επίγνωση της ύπαρξης των ατόμων, ίσως και πραγμάτων πολύ μικρότερων από αυτά. Αλλά πώς είναι δυνατόν να γνωρίζουμε για τους ατομικούς πυρήνες; Πώς γίνεται αυτές οι μικροσκοπικές οντότητες να ελέγχουν τη λειτουργία του σύμπαντος, αλλά και την παρασκευή ενός σάντουιτς, τη χρήση μιας πιστωτικής κάρτας ή τη μετακίνησή μας; Από τις μεγαλύτερες έως τις μικρότερες κλίμακες, το σύμπαν μάς φαίνεται απίστευτα μυστηριώδες. Μπορούμε άραγε να κάνουμε κάτι πέρα από εικασίες για την αρχιτεκτονική και τα δομικά του υλικά; Μπορούμε να σκεφτούμε πειράματα που θα απαντήσουν στην απορία μας για το τι ισχύει σε τόσο εξωπραγματικές κλίμακες;

Φαίνεται πως ζούμε σε μια εξαιρετική στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας. Από τη μία, αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις: κλιματική αλλαγή, πανδημίες, απειλή πυρηνικού πολέμου. Από την άλλη, διαθέτουμε γνώσεις για τον κόσμο γύρω μας ―και για το σύμπαν― πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσε να διανοηθεί κανείς ακόμα και πριν από έναν αιώνα. Ωστόσο, η καθημερινή μας εμπειρία καταλαμβάνει μόνο μια μικρή γωνιά του. Η ζωή μας διαδραματίζεται σε κλίμακες εκατοστών, μέτρων, χιλιομέτρων, ίσως και χιλιάδων χιλιομέτρων. Όμως γνωρίζουμε τη φύση και σε μικρότερες κλίμακες ― πολύ μικρότερες από το μέγεθος ενός ατομικού πυρήνα. Έχουμε επίσης γνώσεις για το σύμπαν σε αφάνταστα μεγάλες αποστάσεις. Ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι γνωρίζουμε ―αληθινά γνωρίζουμε― γεγονότα που συνέβησαν δισεκατομμύρια χρόνια πριν και ότι μπορούμε να δηλώσουμε με αρκετή σιγουριά τι θα συμβεί στο σύμπαν μέσα στα επόμενα δεκάδες δισεκατομμύρια έτη. Τούτο το βιβλίο επιχειρεί να αφουγκραστεί τον παλμό αυτής της εξαιρετικής στιγμής.

*Ο Μάικλ Ντάιν είναι αμερικανός θεωρητικός φυσικός, τακτικός καθηγητής στο Ινστιτούτο Σωματιδιακής Φυσικής της Σάντα Κρουζ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Ειδικός στα πεδία της υπερσυμμετρίας και της θεωρίας χορδών, έχει εκτεταμένο ερευνητικό έργο πάνω σε εφαρμογές της θεωρίας των υπερχορδών στην κοσμολογία. Είναι εκλεγμένο μέλος της αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών από το 2019. Έχει γράψει το σύγγραμμα Supersymmetry and String Theory: Beyond the Standard Model (Cambridge University Press 2007, 2015). Το Από πού πάνε στο σύμπαν; είναι το πρώτο του βιβλίο επιστημονικής εκλαΐκευσης.

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 360

“Τριλογία: Στις γωνίες των λέξεων. Σε ποιον ανήκει η ποίηση; Σπουδή στις “Αόρατες πόλεις” του Ίταλο Καλβίνο” – Γιώργος Καλιεντζίδης

Οι ενέδρες των επιθυμιών

Οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες παραμένουν εσαεί, στήνουν ενέδρες στα περάσματα. Οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες καραδοκούν, αναμένουν το μοιραίο λάθος, στήνουν εξεγέρσεις, οπλίζουν, σβήνουν τα δακρυγόνα. Οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες καίγονται στα οδοφράγματα που στήνουν τα παιδιά μας. Μαζί τους φλεγόμαστε.

Σε ποιον ανήκει η ποίηση;

Στην ποίηση τοποθετείς τις ελπίδες σου, δηλαδή τις σιωπές σου ή τα διφορούμενα συναισθήματά σου και τα δυσεξήγητα, που μήτε κι εσύ που τα συλλάβισες μπορείς να ερμηνεύσεις. Κι αυτά τα δυσεξήγητα και διφορούμενα μπορεί να ’ρθει καιρός που κάποιος θα συλλαβίσει αβίαστα. (σελ. 26)

Ο ποιητής εκτείνεται και σε δημιουργίες με φόντο την ιστορία ή τη συλλογική μνήμη. Στα ποιήματα της ενότητας η παρουσία της ιστορικής μνήμης είναι έντονη, όπως και των αγαπημένων νεκρών, οι ζωές των οποίων ανακαλούν την ιστορική εξέλιξη του τόπου. Στο συνειρμικό φλας μπακ επικρατεί συγκίνηση και δραματικός λυρισμός. Υμνούνται οι αγώνες, οι καθημερινοί ήρωες, διεκτραγωδείται η ζωή των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας. Οι αναφορές στους απόντες συνδέονται πρόδηλα με το υπαρξιακό, τη θλίψη της ανθρώπινης ύπαρξης για τη νομοτέλεια του θανάτου.

Περιεχόμενα

– Στις γωνίες των λέξεων Η πυθαγόρεια αισιοδοξία Η ποίηση των ορίων Αποτύπωση ενός ποιήματος σε ορθοκανονικό σύστημα αξόνων Ο μαθηματικός ορισμός της ποίησης Ομοιοθεσία Δυσκολίες υπολογισμού αθροίσματος Το όριο του ολοκληρώματος της ζωής Σταθερή συνάρτηση Το θεώρημα του Euler Η ευθεία – Σε ποιον ανήκει η ποίηση; Ένα ξεσκισμένο χαρτί στο σκηνικό Σε ποιον ανήκει η ποίηση; Πνευματικά δικαιώματα Του Μάρκου Σανούδου Οι ενέδρες των επιθυμιών Πού είστεν κι αραεύω σας τ’ ομμάτ(ι)α μ’ εθολώθαν Μη λησμονήσεις Η προσευχή Τα ύστερα του κόσμου Γανωτής στα Βαλκάνια Εκείνες που συνάντησα Τα ίχνη του έρωτα

Την έκδοση επιμελήθηκαν η Τζέλα Ασπρογέρακα-Γρίβα και ο Κώστας Κρεμμύδας

*O Γιώργος Καλιεντζίδης γεννήθηκε το 1960 στο χωριό Κορυφή του Κιλκίς. Εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974, όπου και τέλειωσε το Η΄ Λύκειο. Είναι πτυχιούχος μαθηματικός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και παρακολούθησε μαθήματα δημοσιογραφίας και διοίκησης επιχειρήσεων μέσων ενημέρωσης. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στον 9.58 fm της ΕΡΤ3 από το 1994. Έχει συνεργαστεί με εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά. Μετά από πρότασή του δημιουργήθηκε η Λέσχη Ανάγνωσης της ΕΡΤ3, τον Σεπτέμβριο του 2011, την οποία και συντονίζει.

Εκδόσεις Μανδραγόρας, σελ. 64

“Φιλοσοφία του ψηφιακού” – Επιστημονική επιμέλεια: Γκόλφω Μαγγίνη

Η όψιμη νεωτερική εποχή που διανύουμε είναι ίσως η πρώτη όπου στο επίκεντρο έρχεται η αντίληψη ότι δεν οφείλουμε απλώς να στοχαστούμε την τεχνολογία, αλλά ότι η ίδια η τεχνολογία «σκέφτεται» με έναν τρόπο που η παραδοσιακή φιλοσοφία, δομημένη σε στατικούς δυϊσμούς και διχαστικά σχήματα (νου και σώματος, υποκειμένου και αντικειμένου, λεκτικής εκφοράς και επιτέλεσης), δεν μπορεί να συλλάβει.

Το Φιλοσοφία του ψηφιακού: Μια εισαγωγή επιχειρεί να καλύψει ένα μέρος τουλάχιστον του ευρέος πεδίου της φιλοσοφικής διερώτησης για τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους οι ψηφιακές τεχνολογίες μετασχηματίζουν την ανθρώπινη πραγματικότητα σε όλες τις όψεις και τις εκφάνσεις της. Ως προς τον τρόπο κριτικής επεξεργασίας της ψηφιακότητας η σύγχρονη φιλοσοφία της τεχνολογίας οφείλει να μπει σε διάλογο με κλάδους των κοινωνικών επιστημών, αφομοιώνοντας επιμέρους στοιχεία τους, ενώ ταυτόχρονα ο πυρήνας της διερώτησης παραμένει φιλοσοφικός.

Είναι γνωστό ότι ο θεωρητικός προβληματισμός για την ψηφιακότητα εκκινεί συνήθως, αφενός, από τις ψηφιακές ανθρωπιστικές σπουδές και, αφετέρου, από πεδία με διεπιστημονική επιστημολογική ταυτότητα, όπως οι Σπουδές Επιστήμης και Τεχνολογίας.

Αυτός ο τόμος φιλοδοξεί να ανταποκριθεί σε μια διττή ανάγκη· την ανάγκη, αφενός, να στοιχειοθετηθεί μια αυτοτελής φιλοσοφική διερώτηση για την ψηφιακή τεχνολογική συνθήκη και την ανάγκη, αφετέρου, να υπερβούμε τη συχνά μονομερή εστίαση στις νομικές, ηθικές και εν γένει κανονιστικές παραμέτρους των ζητημάτων που θέτουν οι νέες τεχνολογίες, ανακατευθύνοντας τη θεωρητική ματιά στα πεδία της οντολογίας και της γνωσιοθεωρίας, της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας καθώς και της σύγχρονης πρακτικής φιλοσοφίας με έμφαση στην πολιτική συνιστώσα της.

Γράφουν οι: Aleksi Aaltonen, Albert Borgmann, Rafael Capurro, Mark Coeckelbergh, Hubert L. Dreyfus, Andrew Feenberg, Luciano Floridi, Iain Grant, Sara M. Grimes, Katherine N. Hayles, Michael Heim, Don Ihde, Jannis Kallinikos, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Pierre Lévy, Attila Marton, Μανώλης Πατηνιώτης, Sadie Plant, Stéphane Vial, Langdon Winner

*H Γκόλφω Μαγγίνη είναι απόφοιτος της Ecole Franco-Hellénique “Jeanne d’Arc” και αριστούχος πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ. Εκπόνησε μεταπτυχιακές σπουδές στην ιστορία της φιλοσοφίας στη Γαλλία (D.E.A. d’ Ηistoire de la Philosophie, Πανεπιστήμιο Paris ΙV-Sorbonne – Département de Philosophie· D.E.A. de la Tradition de la Pensée Classique, Πανεπιστήμιο Paris ΧΙΙ-Val de Marne, U.F.R. de Philosophie). Η διδακτορική της έρευνα εστίασε στη σύγχρονη φιλοσοφία (Doctorat IIIe cycle en «Histoire de la Philosophie, Université Paris XII-Val de Marne, U.F.R. de Philosophie, θέμα διδακτορικής διατριβής: La justice de la pensée – La critique de la métaphysique de la subjectivité dans le différend heideggérien avec Nietzsche)

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 560

“Η ιστορία της νύχτας” – Ελευθερία Ρίζου

Στο μεταίχμιο ανάμεσα στον ύπνο και την εγρήγορση, ζωντανεύει ένας άλλος κόσμος. Οι δέκα ιστορίες της ανά χείρας έκδοσης ανήκουν σε αυτόν, γράφτηκαν σχεδόν αυτόματα και υπόκεινται στους νόμους μίας διάστασης αρχέγονα νυχτερινής…

Η φωνή στο μυαλό της όμως επανήλθε: Πώς απεκδύεσαι τη Ζιζέλ; Βγάζοντας απλά το κοστούμι σου και φορώντας το τζιν σου; Πηγαίνοντας στο σπίτι σου με το μετρό; Μιλάει η Ζιζέλ; Και αν μιλάει, πώς ηχεί η φωνή της; Κι αν μιλάει, όταν μιλάει, πώς σωπαίνουν τα μάτια της; Και ποια είναι τελικά η Ζιζέλ; Και γιατί να έχει τόση σημασία; Και απαντούσε μόνη στον εαυτό της η φωνή: “Η Ζιζέλ έζησε, ερωτεύτηκε και έσβησε με το φιλί της προδοσίας στα χείλη. Έζησε ένδοξη ζωή, και ας χάθηκε στα δεκαέξι της. Τα ματωμένα πόδια της κατέγραψαν τα σκιρτήματα της καρδιάς και διηγούνται εδώ και αιώνες ξανά και ξανά και ξανά την ιστορία της. Εσύ, εσύ ποια είσαι;”

*Η Ελευθερία Ρίζου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1968. Σπούδασε κλασικό μπαλέτο και χορογραφία στη Ρωσική Ακαδημία Πολιτισμού της Αγίας Πετρούπολης. Δίδαξε μπαλέτο και ρεπερτόριο σε σχολές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το 2007 ίδρυσε το Bodytone, στο οποίο έκτοτε διδάσκει τεχνικές ενσυνείδητης κίνησης. Είναι επίσης performer και video dance artist. Η Ιστορία της νύχτας είναι το πρώτο της βιβλίο.

“Η καμπύλη της Μεταπολίτευσης”

«Η Κα­μπύ­λη της Με­τα­πο­λί­τευ­σης» ήταν το γε­νι­κό θέ­μα του συ­νε­δρίου που δι­ορ­γά­νω­σε ο Κύ­κλος Ιδε­ών, σε συ­νερ­γα­σία με το Οικο­νο­μι­κό Φό­ρουμ των Δελ­φών, στις 12, 13 και 14 Μα­ΐου 2024, τι­μώ­ντας την επέ­τειο των πε­νή­ντα ετών από τη Με­τα­πο­λί­τευ­ση /της Με­τα­πο­λί­τευ­σης. Το συ­νέ­δριο δι­ε­ξή­χθη στο ξε­νο­δο­χείο «Με­γά­λη Βρε­τα­νία» που γι­ορ­τά­ζει φέ­τος την επέ­τειο των 150 ετών από την έναρ­ξη της λει­τουρ­γί­ας του. Η Με­τα­πο­λί­τευ­ση εξε­τά­στη­κε ως η στιγ­μή της με­τά­βα­σης από τη δι­κτα­το­ρία στην κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δη­μο­κρα­τία αλ­λά και ως κα­τά­στα­ση, ως πε­ρί­ο­δος που αρ­χί­ζει το 1974 και δι­αρ­κεί έως σή­με­ρα πα­ρά τις ση­μα­ντι­κές αλ­λα­γές που έχουν συ­ντε­λε­στεί σε δι­ε­θνές και εθνι­κό επί­πε­δο, στις οποί­ες όμως δεν πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται ια το­μή ιστο­ρι­κά εφά­μιλ­λη του κα­τα­γω­γι­κού γε­γο­νό­τος του 1974. Αυτήν την ιδι­ό­τη­τα δεν τη δι­έ­θε­τε ούτε η οικο­νο­μι­κή κρί­ση η οποία πα­ρά τη ση­μα­ντι­κή επί­δρα­σή της στη δι­α­στρω­μά­τω­ση και τις συ­μπε­ρι­φο­ρές της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας και στο κομ­μα­τι­κό σύ­στη­μα, εντέ­λει επι­βε­βαί­ω­σε τις θε­με­λι­ώ­δεις επι­λο­γές της Με­τα­πο­λί­τευ­σης, τη συμ­με­το­χή στην ΕΕ και την ευρω­ζώ­νη και κα­τά βά­θος το κε­κτη­μέ­νο της φι­λε­λεύ­θε­ρης δη­μο­κρα­τί­ας.

Νί­κος Αλι­βι­ζά­τος, Μπά­μπης Αν­θό­που­λος, Ινώ Αφε­ντού­λη, Βα­σί­λης Βαμ­βα­κάς, Γι­ώρ­γος Βέλ­τσος, Ευάγ­γε­λος Βε­νι­ζέ­λος, Γι­ώρ­γος Βερ­νί­κος, Νί­κος Βέτ­τας, Γι­άν­νης Βούλ­γα­ρης, Θα­νά­σης Βού­τσας, Έφη Γα­ζή, Ρού­λα Γε­ωρ­γα­κο­πού­λου, Σα­βί­να Γι­αν­νά­του, Κρυ­στάλ­λη Γλυ­νι­α­δά­κη, Μά­ρι­ος Δαφ­νο­μή­λης, Χρή­στος Δερ­βέ­νης, Πε­ρι­κλής Δη­μη­τρο­λό­που­λος, Δη­μή­τρης Δουλ­γε­ρί­δης, Βί­βι­αν Ευθυ­μι­ο­πού­λου, Πέ­τρος Ευθυ­μίου, Σταύ­ρος Ζου­μπου­λά­κης, Christopher Humphrys, Σά­κης Ιω­αν­νί­δης, Κώ­στας Καλ­λί­τσης, Ηλί­ας Κα­νέλ­λης, Φω­κί­ων Κα­ρα­βί­ας, Ειρή­νη Κα­ρα­μού­ζη, Αντώ­νης Κα­ρα­μπα­τζός, Ιω­άν­νης Κα­σου­λί­δης, Μά­γδα Καυ­κού­λα, Κω­στής Κορ­νέ­της, Σία Κο­σι­ώ­νη, Δή­μη­τρα Κρου­στάλ­λη, Γι­ώρ­γος Κου­βα­ράς, Χρι­στί­να Κου­λού­ρη, Αν­δρέ­ας Κούρ­κου­λας, Λευ­τέ­ρης Κου­σού­λης, Νί­κος Κυ­πουρ­γός, Μυρ­τώ Λι­α­λι­ού­τη, Γι­ώρ­γος Λι­ά­νης, Μυρ­τώ Λο­βέρ­δου, Φαίη Μα­κα­ντά­ση, Κά­τια Μα­κρή, Νε­φέ­λη Μεγκ, Κα­ρο­λί­να Μέ­ρη­γκα, Χρή­στος Μι­χα­η­λί­δης, Μα­νώ­λης Μη­τσι­άς, Τζί­να Μο­σχο­λιού, Ντό­ρα Μπα­κο­γι­άν­νη, Γι­άν­νης Μπα­λα­μπα­νί­δης, Τά­σος Μπουλ­μέ­της, Ευάγ­γε­λος Μυ­τι­λη­ναί­ος, Εύα Νά­θε­να, Sergiu Nastasa, Κα­τε­ρί­να Οικο­νο­ά­κου, Θο­δω­ρής Οικο­νόου, Βα­σί­λης Πα­πα­βα­σι­λείου, Πα­να­γής Πα­να­γι­ω­τό­που­λος, Αντώ­νης Πα­πα­γι­αν­νί­δης, Άγ­γε­λος Πα­πα­δη­μη­τρίου, Θύ­μι­ος Πα­πα­δό­που­λος, Λί­να Πα­πα­δο­πού­λου, Πέ­τρος Πα­πα­σα­ρα­ντό­που­λος, Αλέ­ξης Πα­πα­χε­λάς, Τά­κης Παπ­πάς, Μα­νου­έλ­λα Παυ­λί­δου, Στέ­λι­ος Περ­ρά­κης, Σή­φης Πο­λυ­μί­λης, Σω­τή­ρης Ρι­ζάς, Γι­ώρ­γος Ρόρ­ρης, Δι­ο­νύ­σης Σαβ­βό­που­λος, Τά­σος Σα­κελ­λα­ρό­που­λος, Τέ­λης Σα­α­ντάς, Γι­άν­νης Σερ­γό­που­λος, Γι­ώρ­γος Σκα­παρ­δώ­νης, Κα­τε­ρί­να Σχι­νά, Παύ­λος Τσί­μας, Συ­με­ών Τσο­μώ­κος, Κων­στα­ντί­νος Τσου­κα­λάς, Στρά­τος Φα­να­ράς, Στα­μά­της Φα­σου­λής, Ιω­άν­νης Χάλ­κος, Γκί­κας Χαρ­δού­βε­λης, Ευάν­θης Χα­τζη­βα­σι­λείου, Σο­φία Χη­νι­ά­δου-Κα­μπά­νη, Βα­σι­λι­κή Χρή­στου, Ειρή­νη Χρυ­σο­λω­ρά, Τά­σος Χω­με­νί­δης, Χρή­στος Χω­με­νί­δης

Εκδόσεις Επίκεντρο, σελ. 428

“Η τέχνη στην Ελλάδα (Το θεσμικό πλαίσιο μετά το 1945)” | Επιμέλεια: Αρετή Αδαμοπούλου

Με μια ιστορική και κριτική ματιά, ο παρών συλλογικός τόμος εξετάζει το μεταπολεμικό θεσμικό πλαίσιο για την τέχνη στην Ελλάδα από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι σήμερα. Οι συγγραφείς του, δώδεκα Έλληνες ιστορικοί της τέχνης φωτίζουν βασικά θέματα και συζητήσεις, και αποκαλύπτουν το πώς, από ποιους και πότε συγκροτήθηκαν οι κοινές παραδοχές για το τι είναι ενδιαφέρον, τι αξίζει να εκτεθεί ή ποιο εκτιμάται ως αξιόλογο έργο τέχνης, ό,τι γενικά αποτελεί πλέον βεβαιότητα. Στα κείμενα τους διαφαίνονται οι επιδιώξεις και οι αγωνίες των πρωταγωνιστών της ιστορίας αλλά και του παρόντος, οι αντικρουόμενες απόψεις και οι ενδιάμεσοι χώροι, τα θεωρητικά σχήματα που χρησιμοποιήθηκαν και κάποτε παρερμηνεύθηκαν, καθώς και οι διαδρομές μέχρι το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζει σήμερα αυτονόητο.

Η πρώτη θεματική ενότητα του βιβλίου είναι περισσότερο χρονικά προσδιορισμένη και αφορά στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι εκθέσεις προπαγάνδας που επιχειρούσαν να διαμορφώσουν μια θετική εικόνα για τον νέο πολιτικό προσανατολισμό της χώρας στο ψυχροπολεμικό πλαίσιο (Εύη Παπαδοπούλου), οι προσπάθειες της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών για ενσωμάτωση των εφαρμοσμένων τεχνών στο πρόγραμμα σπουδών της (Χριστίνα Δημακο­πούλου), οι εκθέσεις Ελλήνων καλλιτεχνών στο κρουαζιερόπλοιο Ολυμπία (Άννυ Μάλαμα), καθώς και η οικοδόμηση μιας γραμμικής αφήγησης για την ιστορία της τέχνης του νεότερου ελληνικού κράτους (Λευτέρης Σπύρου). Οι συλλογικές ή κρατικές πολιτικές, σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για την τέχνη στην Ελλάδα που άλλαξαν σημαντικά την καταστατική λειτουργία τους ή ιδρύθηκαν στη μεταπολεμική περίοδο είναι το αντικείμενο της δεύτερης ενότητας κειμένων. Σ’ αυτήν παρου­σιάζονται η περίπτωση της ανασυγκρότησης και εκσυγχρονισμού του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου (Σπύρος Μοσχονάς), τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (Τίνα Πανδή), οι προσπάθειες για τη θεσμική αναγνώριση και την ίδρυση ενός μουσείου φωτογραφίας στην Ελλάδα (Ηρώ Κατσαρίδου), καθώς και η θεσμική δράση του Υπουργείου Πολιτισμού για τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία (Άνη Κοντογιώργη). Στην τρίτη και τελευταία ενότητα του βιβλίου τα κείμενα επικεντρώνονται αποκλειστικά σε σύγχρονες εικαστικές πρακτικές, καθώς και ευρύτερα στο θεσμικό πλαίσιο για τη σύγχρονη τέχνη. Έτσι, εξετάζονται η εμπλοκή ιδιωτών καιΝομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου στην παραγωγή και διάχυση της σύγχρονης τέχνης (Ειρήνη Γερογιάννη, Λουίζα Αυγήτα), και οι ιδεολογικές κατευθύνσεις και πρακτικές σχετικά με τις εικαστικές εγκαταστάσεις και την κινούμενη εικόνα (Αρετή Αδαμοπούλου, Μάρω Ψύρρα).

*Η Αρετή Αδαμοπούλου είναι καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

University Studio Press, σελ. 424