Βιβλία που μιλούν για την Θεσσαλονίκη συντροφιά για το καλοκαίρι

Γιατί τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα βιβλία μιλούν για την Θεσσαλονίκη; Τι εiναι αυτό που συναρπάζει τους συγγραφείς αλλά πάνω απο όλα τους αναγνώστες που τα κάνουν best seller;

Το καλοκαίρι ενδείκνυται ως η ιδανική εποχή για διάβασμα. Ακόμα και όσοι δεν θα ανοίξουν βιβλίο κατά τη διάρκεια της χρονιάς θα φροντίσουν να προμηθευτούν 1-2 βιβλία που θα τους συντροφεύσουν στις καλοκαιρινές διακοπές, στην παραλία, επάνω στο πλοίο, στις αναμονές των αεροδρομίων και στα λεωφορεία. Τα βιβλία του καλοκαιριού είθισται να είναι, αν και όχι απαραίτητα, μυθιστορήματα που διαβάζονται εύκολα σε συνθήκες καλοκαιρινών διακοπών, όπως πχ σε μια ξαπλώστρα παραλίας. Τέτοια είναι τα μυθιστορήματα που ακολουθούν την κλασική οδό που συνδυάζει έρωτα, μυστήριο, μυστικά, μίση, πάθη, θανάτους, ελπίδα, αγάπη.

Τα τελευταία χρόνια μια σειρά από τέτοια βιβλία έχει κατακλύσει τα βιβλιοπωλεία. Πρόκειται για ιστορίες που λίγο ως πολύ μοιάζουν μεταξύ τους και έχουν ως φόντο την Θεσσαλονίκη. Ιστορίες κάτω από την σκέπη της μεγάλης πυρκαγιάς, της ανταλλαγής προσφύγων, του Α’ και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε μια πόλη που πρωταγωνίστησε των γεγονότων.

Αναγνώσματα που σε άλλη περίπτωση θα μπορούσαν να θεωρηθούν απλά ρομάντζα, φιγουράρουν μέχρι και στα ράφια με θέμα την ιστορία της πόλης ως ιστορικά μυθιστορήματα. Άλλα περισσότερο ενδιαφέροντα, αλλά λιγότερο, είναι βιβλία που μπλέκουν την ιστορική πραγματικότητά της πόλης στην πλοκή τους. Όχι πως δεν υπήρξαν δείγματα τέτοιας γραφής στο παρελθόν βιβλίων, μάλιστα πολύ σημαντικών για την ελληνική λογοτεχνία, όπως πρώτα το «Τρίτο Στεφάνι» του Ταχτσή ή ακόμα και το «Ουζερί Τσιτσάνης» του Σκαμπαρδώνη που πρόσφατα μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο. Είναι όμως αυτό το νέο είδος βιβλίων με αισθητικά παρόμοια εξώφυλλα και ερωτικές ιστορίες που ανθούν με φόντο τον πόλεμο και τις μεγάλες καταστροφές της πόλης. Αν λοιπόν θέλετε για το υπόλοιπο του καλοκαιριού να χαθείτε μέσα σε ιστορίες της πόλης, αυτή είναι μια λίστα με μερικά από τα βιβλία αυτά.

«Ψίθυροι του Βαρδάρη» της Σοφίας Βόικου, Εκδόσεις Ψυχογιός

Το βιβλίο της Σοφίας Βόικου ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 150.000 αντίτυπα και μας μεταφέρει στην εποχή της μεγάλης πυρκαγιάς τον Αύγουστο του 1917. Ο Μεχμέτ εφέντης σώζει τη ζωή μιας χριστιανής, της Σοφίας. Την ερωτεύεται παράφορα, παντρεύεται όμως μια άλλη γυναίκα. Η Ζοζεφίν και το πολυτελές πορνείο της γίνονται μάρτυρες μιας μάζωξης λαών από όλα τα μέρη του κόσμου που θα κληθούν να χύσουν το αίμα τους σε έναν καταστροφικό πόλεμο. Η Εσρά, μια τσιγγάνα που η γέννησή της χάνεται στον χρόνο, κινείται αθόρυβα και υπογείως στην πόλη και παρεμβαίνει στις ανθρώπινες ζωές. Μια επιστολή, πολλά χρόνια αργότερα, φέρνει στο φως επτασφράγιστα μυστικά που σημάδεψαν τη μοίρα όλων αυτών που κάποτε σεργιάνισαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Ο βαρδάρης, ο αέναος τοπικός άνεμος, μας παρασέρνει στη δίνη της ιστορίας μιας πόλης σαγηνευτικής και φέρνει μαζί του ψιθύρους ξεχασμένους.

«Γιούντιν, μια γυναίκα από την Θεσσαλονίκη» του Γιώργου Ρωμανού, Εκδόσεις Άγκυρα

Έχοντας κάνει 3 εκδόσεις, το βιβλίο του Γιώργου Ρωμανού μιλάει για την Αντζέλ, μια Εβραία από τη Θεσσαλονίκη, η οποία αφηγείται την ιστορία της οικογένειάς της, που αρχίζει πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και φτάνει στη δεκαετία του 1990.

«Η πόλη των αθώων» της Κατερίνας Καριζώνης, Εκδόσεις Καστανιώτη

O Κώστας Καζαντζόγλου, πρόσφυγας από την Ανατολική Θράκη, εγκαθίσταται στα χρόνια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη, σε μια πόλη στοιχειωμένη από την πείνα, τα τάγματα ασφαλείας, τις διώξεις των αριστερών και των Εβραίων. Εκεί ανοίγει υποδηματοποιείο και το μετατρέπει σύντομα σε γιάφκα της Αντίστασης. Συναντιέται με τον φοιτητή Άρη Αναγνωστάκο και οργανώνουν μαζί τον πολιτικό αγώνα τους. Ο Άρης ερωτεύεται την Τασούλα, τη μεγάλη κόρη του Καζαντζόγλου – έρωτας που θα περάσει μέσα από τις φλόγες του πολέμου και θα δοκιμαστεί.

Η Πόλη των αθώων βασίζεται σε ιστορίες αληθινές, σε μαρτυρίες που προέρχονται από τους τελευταίους ζώντες αντιστασιακούς της Θεσσαλονίκης. Ταξιδεύοντας στη σκοτεινή ήπειρο της μνήμης, αναδεικνύει τον αγώνα των αφανών ανθρώπων που έγραψαν τη νεότερη ιστορία. Ταυτόχρονα φωτίζει από διαφορετικές γωνίες το σκληρό πρόσωπο της δεκαετίας του ’40, αγγίζοντας και θέματα που παραμένουν έως σήμερα ταμπού.

«Λίγες και μια νύχτες» του Ισίδωρου Ζούργου, Εκδόσεις Πατάκη

Ένα από τα πιο πρόσφατα βιβλία που εκδόθηκε μέσα στο 2017 το «Λίγες και μια νύχτες» ξεκινάει την αφήγηση του από την άνοιξη του 1909, όπου ο σουλτάνος Αβδούλ Χαµίτ ο Β΄ εξορίζεται στη Θεσσαλονίκη και μένει έγκλειστος σε µια εντυπωσιακή έπαυλη. Εκεί, σύμφωνα µε το µμυθιστόρημα, θα διηγείται για λίγες νύχτες σ’ ένα µικρό κορίτσι τη ζωή του. Ένα εντεκάχρονο όµως αγόρι κρυφακούει… Εβδοµήντα χρόνια μετά, θα υπάρχει ακόµη µια νύχτα, µάλλον µια ζωή ολόκληρη σε µία µόνο νύχτα. Άλλωστε στον 20ό αιώνα αργούσε συχνά να ξηµερώσει. Το Λίγες και µία νύχτες, µε άξονα την ερωτική ιστορία που φωλιάζει στην καρδιά της αφήγησης, εξιστορεί µια περιπέτεια για το κυνήγι του πλούτου και την αναζήτηση της ευτυχίας. Το βιβλίο αναπλάθει µια µμαγευτική συνοικία έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης, αυτή των Εξοχών, που έσβησε για πάντα.

«Οι κατάσκοποι των Βαλκανίων» του Άλαν Φερστ, Εκδόσεις Πατάκη

Ένα από τα πιο γνωστά και δικό μου αγαπημένο είναι το αμερικάνικο πεζογράφημα του Άλαν Φέρστ. Η υπόθεση μας μεταφέρει στο 1940. Ο Κωνσταντίνος Ζαννής, υψηλόβαθµο στέλεχος της αστυνομίας, επικεφαλής µιας υπηρεσίας που χειρίζεται πολιτικές υποθέσεις “ειδικού” ενδιαφέροντος είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας. Η εισβολή των Ναζί ανοίγει τον χορό των κατασκόπων – τουρκικό προξενείο, γερμανικές µυστικές υπηρεσίες, Βρετανοί…Την ίδια στιγμή, τα ερωτικά πάθη φουντώνουν στην πόλη. Ο Ζαννής δεν αποτελεί εξαίρεση· ζει τον έρωτα στην αγκαλιά µιας εκπατρισµένης Αγγλίδας, ιδιοκτήτριας σχολής µπαλέτου, µιας Ελληνίδας µε κάπως ιδιαίτερα γούστα και της συζύγου ενός ντόπιου βαθύπλουτου εφοπλιστή…

«Στον ίσκιο του Λευκού πύργου» της Ρούλας Παπαδημητρίου, Εκδόσεις Εξάντας

Η ίδια η συγγραφέας λέει για το βιβλίο της: «…Για την εποχή του Μακεδονικού Αγώνα στην πόλη έγραψα στο μυθιστόρημα «Αγώνας για τη λευτεριά», που βράβευσε και εξέδωσε η Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών. Το μυθιστόρημα «Στον ίσκιο του Λευκού Πύργου», είναι η ιστορία της Θεσσαλονίκης από την απελευθέρωση του 1912 ως τον εορτασμό της 50ετηρίδας της, το 1962.Τα γεγονότα όλα είναι ιστορικά. Τα περισσότερα πρόσωπα αναφέρονται με τα πραγματικά τους ονόματα. Μόνο το όνομα του κύριου ήρωα, του Κίμωνα Αντωνίου, είναι φανταστικό, αν και το μυθιστόρημα είναι η βιογραφία του».

«Σφαγείο Σαλονίκης» του Θάνου Δραγούμη, Εκδόσεις Ψυχογιός

Από τις πρώτες σελίδες αυτού του βιβλίου έχεις την αίσθηση ότι διαβάζεις την «Τριλογία του Βερολίνου» του Φίλιπ Κέρ η πως ο γνωστός συγγραφέας έγραψε ένα ακόμα μυθιστόρημα για τον Β παγκόσμιο πόλεμο αλλά με την υπόθεση να εξελίσσεται στην Θεσσαλονίκη. Αν είστε λάτρεις των βιβλίων του Κέρ όπως εγώ αυτό το βιβλίο θα είναι η καλύτερη συντροφιά σας. Με την έκδοση να έχει ξεπεράσει την 7^η χιλιάδα ο Δραγούμης μας μπάζει σε μια αστυνομική πλοκή με φόντο τα δύσκολα χρόνια της κατοχής. Γύρω απ’ το λιμάνι, στο κέντρο και στις συνοικίες της Σαλονίκης, επικρατεί μια κόλαση. Μουλωχτοί φόνοι και βόμβες που σκάνε οπουδήποτε χωρίς προειδοποίηση. Σφαίρες σε σβέρκους στα καλά καθούμενα μες στη μέση του δρόμου κι εκτελέσεις εν ψυχρώ με μια απόφαση κομματικής ολομέλειας. Ο αστυνόμος Ασλάνογλου καλείται να λύσει την υπόθεση μιας πολύ περίεργης δολοφονίας.

«Ο χορός των αιθέρων» της Βάσω Παπάκου, Εκδόσεις Διόπτρα

Η Θεσσαλονίκη του ’40 είναι μια πόλη με πολύ φως, αλλά και πολύ σκοτάδι. Παρά τις δυσκολίες της φτώχειας, η Ευανθία θέλει να διεκδικήσει μια καλύτερη και αξιοπρεπή ζωή. Γνωρίζεται με μια παρέα νεαρών αεροπόρων που συχνάζουν στην πλατεία Αριστοτέλους και δέχεται να παντρευτεί τον Ευάγγελο, αν και η καρδιά της χτυπάει από την πρώτη στιγμή για το φίλο του, τον Περικλή. Στην πορεία θα πληρώσει ακριβά την επιλογή της, καθώς η αγάπη γνωρίζει μόνο τη γλώσσα της καρδιάς, και η προσπάθειά της να την κατευθύνει θα πέσει στο κενό. Η ίδια θα μείνει χαμένη και μπερδεμένη μπροστά στα παιχνίδια της μοίρας. Μέσα από την περιπετειώδη ζωή των αεροπόρων ξετυλίγονται στο βιβλίο αυτό σημαντικές ιστορικές στιγμές της ελληνικής αεροπορίας.

«Τα χρόνια των ανέμων» της Αγγελικής Κώστα, Εκδόσεις Καστανιώτη

Στα σοκάκια της Θεσσαλονίκης των δεκαετιών του ’20 και του ’30, δυο γυναίκες μεγαλώνουν μαζί και ξεφλουδίζουν τη ζωή, ανακαλύπτοντας την ουσία της μέσα από τη δύναμη των λέξεων και των κρυμμένων νοημάτων. Στις διχασμένες δεκαετίες, όμως, που θα ακολουθήσουν, στα ταραγμένα χρόνια του Πολέμου και του Εμφυλίου, η μοίρα δε θα σεβαστεί ούτε φιλίες ούτε πίστεις. Μαζί με τον παλαιό τρόπο ζωής θα καταρρεύσουν οι προσωπικές τους αυταπάτες, και η συνεχής αναζήτηση του ανεκπλήρωτου έρωτα θα τις φέρει αντιμέτωπες με επώδυνες αλήθειες, που, όταν φανερώνονται, μοιάζουν με χαστούκια από άλκιμο χέρι.

«Η Μία και η Άλλη» του Γιάννη Βαϊτσαρά, Εκδόσεις Αρμός

Δύο συνονόματες γυναίκες αποφασίζουν να συγκατοικήσουν. Αγοράζουν ένα διαμέρισμα στην παραλία της Θεσσαλονίκης, πλάι στο γραφείο ενός υπερήλικα ψυχαναλυτή, και συνδέονται οι τρεις τους με στενή φιλία. Εκτός από την καλή συντροφιά θα ανακαλύψουν μέσα από τις αναμνήσεις τους πως οι ιστορίες τους συνδέονται. Φαντασιώσεις και οικογενειακά μυστικά θα έρθουν στην επιφάνεια.

«Κάποτε στη Σαλονίκη» της Μεταξίας Κράλλη, Εκδόσεις Ψυχογιός

Η Χριστίνα Παπάζογλου και ο Αλμπέρτο Ματαλών συναντιούνται στη Θεσσαλονίκη το 1927. Είναι γείτονες και πηγαίνουν στο ίδιο σχολείο. Αυτά είναι και τα μοναδικά πράγματα που τους ενώνουν. Εκείνη είναι ανιψιά του μητροπολίτη της πόλης κι εκείνος γιος μιας εύπορης εβραϊκής οικογένειας.Ο έρωτας που θα γεννηθεί μεταξύ τους μοιάζει καταδικασμένος. Στη Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου -ένα μωσαϊκό προσφύγων, φτωχολογιάς, αλλά και μιας πλούσιας, ανθηρής ισραηλιτικής κοινότητας- οι κανόνες της κοινωνίας και της θρησκείας δεν αφήνουν άλλο περιθώριο στο ζευγάρι παρά να ακολουθήσει διαφορετικούς δρόμους.Από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα κι από κει στη μακρινή Βιέννη, ο Αλμπέρτο και η Χριστίνα γίνονται μάρτυρες των ταραγμένων στιγμών πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένα βιβλίο για μια πόλη, δυο κοινότητες και τους ανθρώπους που βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εαυτό τους και την Ιστορία.

«Το νημά» της Victoria Hislop, Εκδόσεις Διόπτρα

Την ώρα που γεννιέται ο Δημήτρης Κομνηνός, μια πυρκαγιά σαρώνει την ακμάζουσα πολυπολιτισμική μητρόπολη, όπου χριστιανοί, εβραίοι και μουσουλμάνοι ζουν πλάι-πλάι. Αυτό είναι το πρώτο από μια σειρά καταστροφικών γεγονότων που θα αλλάξουν για πάντα τη φυσιογνωμία της πόλης, καθώς ο πόλεμος, ο φόβος και οι διωγμοί αρχίζουν να διχάζουν τους κατοίκους της.

Μην ξεχνάτε: Με την επιστροφή σας από τις διακοπές τον Σεπτέμβριο, σας περιμένει ένα πολυθέαμα της Parallaxi και του Θεσσαλονίκη Αλλιώς με τίτλο “Έγινε η σπίθα πυρκαγιά”. Το Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου, από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 10 το βράδυ ένα πολυθέαμα αφιερωμένο στα εκατό χρόνια της Πυρκαγιάς θα εξελιχθεί στην πόλη… Μην το χάσετε!