Υπερασπίζοντας τα ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα και Ελευθερίες σε καιρούς συντηρητικής αναδίπλωσης

Λέξεις: Δήμητρα Κογκίδου

Για το βιβλίο του Βασίλη Σωτηρόπουλου ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες

Βρισκόμαστε σε μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία η έννοια της προόδου, όπως αυτή αποτυπώθηκε μέσα από πολύχρονες διεκδικήσεις για την κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επαναπροσδιορίζεται με τρόπο απειλητικό. Η διατήρηση, ενίσχυση και διεύρυνση θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν αποτελούν πλέον αυτονόητα και καθολικά αποδεκτά κεκτημένα. Αντιθέτως, η αναβίωση αυταρχικών, συντηρητικών και ενίοτε ανοιχτά ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων επιφέρει ένα νέο κύμα κανονιστικής και ιδεολογικής αναδίπλωσης, επαναφέροντας στο δημόσιο διάλογο θέματα που είχαν θεωρητικά επιλυθεί, με σαφείς κινδύνους οπισθοδρόμησης.

Ζητήματα όπως το δικαίωμα στην άμβλωση, τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα επανέρχονται στο προσκήνιο όχι ως πεδία κατοχυρωμένων ελευθεριών, αλλά ως επίδικα αντικείμενα στο πλαίσιο ενός αναδυόμενου πολέμου αξιών. Δεν περιορίζεται πλέον στη ρητορική μίσους, δεν πρόκειται απλώς για μεμονωμένες ενέργειες από περιθωριακούς φορείς, ή για ρητορικές εξάρσεις της ακροδεξιάς. Αντιθέτως, η στοχοποίηση των τρανς προσώπων ειδικά και γενικότερα οι απειλές προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα ενσωματώνονται πλέον σε θεσμικές παρεμβάσεις, νομοθετικές ρυθμίσεις και κανονιστικά πλαίσια που επανανοηματοδοτούν την έννοια της “κανονικότητας” υπό ένα στενό, πατριαρχικό και ετεροκανονικό, πρίσμα, απειλούν την αυτοδιάθεση, την ισότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και καθιστούν νομιμοποιημένες τις διακρίσεις.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού του φαινομένου αποτελούν: • Η απόπειρα υπονόμευσης του πλαισίου της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου εισάγονται περιορισμοί που αναιρούν τον αυτοπροσδιορισμό και επαναφέρουν το βιολογικό φύλο κατά τη γέννηση ως μοναδικό κριτήριο. • Οι πολιτικές κατά της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την περίοδο διακυβέρνησης Τραμπ, με στοχευμένες επιθέσεις ιδιαίτερα προς τα τρανς άτομα, μέσω ακύρωσης προστατευτικών διατάξεων σε τομείς όπως η εργασία, η εκπαίδευση και η υγεία.

• Στην Ελλάδα, πρόσφατες ενέργειες καταδεικνύουν παρόμοια μοτίβα. Η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στο νόμο περί ισότητας στον γάμο επιχειρεί να αναιρέσει ένα σημαντικό βήμα – ευτυχώς με αίσια κατάληξη. Σχετικά με τις προσφυγές για την ακύρωση της υπουργικής απόφασης του 2022 που αφορούσε στον αποκλεισμό διακρίσεων στο πλαίσιο της αιμοδοσίας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, το ΣΕ σε απόφασή του τον Απρίλιο του 2025 επισήμανε έλλειψη στην αιτιολογία της υπουργικής απόφασης και ζητά από το Υπουργείο Υγείας μια διορθωμένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη επανέκδοση της υπουργικής πράξης. Το αποτέλεσμα ήταν η προσωρινή επαναφορά του παρωχημένου, αναχρονιστικού και στιγματιστικού εντύπου ‘’Ιστορικό Αιμοδότη’’.

Προστίθεται σε αυτά, η απενεργοποίηση στο Facebook της σελίδας του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) και της Άννα Απέργη, ακτιβίστριας, πρώην Προεδρίνας του ΣΥΔ, μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Οι πράξεις αυτές εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την ελευθερία της έκφρασης και τον σεβασμό της πολιτικής συμμετοχής των ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστών /τριών και συλλογικοτήτων.

Οι παραπάνω εξελίξεις συνιστούν σαφή υποχώρηση από τις αρχές του κράτους δικαίου και της ισονομίας, καταδεικνύουν την ανάγκη για επαγρύπνηση και συλλογική δράση για την υπεράσπιση των κεκτημένων στον τομέα των ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιωμάτων και αναστοχασμό αναφορικά με το μέλλον των κοινωνιών μας.

Η υπεράσπιση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων δεν αφορά αποκλειστικά μια “κοινότητα”, αλλά συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση για τη δημοκρατική λειτουργία και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας και της αξιοπρέπειας όλων των πολιτών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η έκδοση του βιβλίου ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες του Βασίλη Σωτηρόπουλου αποκτά κρίσιμη σημασία γιατί δεν περιορίζεται στη νομική τεκμηρίωση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων αλλά παρέχει ένα ισχυρό εργαλείο κατανόησης, διεκδίκησης και ενδυνάμωσης. Σε μια περίοδο που τα δικαιώματα δεν είναι δεδομένα, αλλά διαρκώς υπό διαπραγμάτευση, η συμβολή τέτοιων έργων δεν είναι απλά σημαντική. Είναι αναγκαία.

ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες στην ελληνική έννομη τάξη: Νομική χαρτογράφηση μιας δεκαετίας και κριτική αποτίμηση

Το βιβλίο του Βασίλη Σωτηρόπουλου αποτελεί ένα πρωτοποριακό, θεμελιακό, έργο για την μελέτη των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων στην ελληνική έννομη τάξη. Αποτελεί την πρώτη, ιδιαίτερα εκτενή (1146 σελίδες) και συστηματικά τεκμηριωμένη νομική μονογραφία στην Ελλάδα.

Η δεκαετής νομική διαδρομή που χαρτογραφεί ο συγγραφέας καλύπτει όλο το φάσμα των σχετικών νομοθετικών και νομολογιακών εξελίξεων σε εθνικό επίπεδο. Η αποτύπωση δεν περιορίζεται στις δημοσιευμένες αποφάσεις αλλά περιλαμβάνει και ιδιαίτερα σημαντικές αδημοσίευτες σε υποθέσεις που χειρίστηκε ο ίδιος και άλλοι ενώπιον των ελληνικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων και συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ΛΟΑΤΚΙ+ δικαίου. Το έργο αποκτά, επομένως, ιδιαίτερη αξία και για τη νομική πρακτική, καθώς οργανώνεται με βάση κριτήρια επιστημονικής και επαγγελματικής χρηστικότητας, εξαιρετικά πολύτιμα για τη δικηγορική και δικαστηριακή πράξη.

Ο κ. Σωτηρόπουλος, με μακρά εμπειρία ως νομικός υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν περιορίζεται στην παράθεση των θεσμικών ρυθμίσεων. Προχωρά σε ερμηνευτικές και κριτικές αναλύσεις, ασκεί κριτική σε σημεία ασυμβατότητας του εθνικού δικαίου με το ευρωπαϊκό και διεθνές κανονιστικό πλαίσιο. Αναδεικνύει τα θεσμικά κενά, τις αντιφάσεις, τις πρακτικές και νομικές δυσχέρειες που θέτουν περιορισμούς στην πρόσβαση των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων σε θεμελιώδη δικαιώματα.

Η θεματολογία του έργου επιβεβαιώνει τη συστηματικότητα και τη νομική του πληρότητα. Μετά την εισαγωγή στην έννοια των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων και τη την παρουσίαση της σχετικής ορολογίας, ο συγγραφέας αναπτύσσει θεματικές ενότητες που καλύπτουν:

• την αρχή της ίσης μεταχείρισης και την απαγόρευση διακρίσεων· • την προστασία προσωπικών δεδομένων και την ελευθερία της έκφρασης· • τα εγκλήματα μίσους • τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου· • τον γάμο και το σύμφωνο συμβίωσης • τη γονεϊκότητα • την πρόσβαση στο άσυλο και στη διεθνή προστασία· • την υγεία και τις ιατρικές πράξεις

Η τεκμηρίωση αυτών των θεματικών συνιστά όχι μόνο θεωρητική συμβολή, αλλά και αναγκαία υποδομή για την έγκυρη υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ υποκειμένων σε όλα τα επίπεδα: νομικό, διοικητικό και πολιτικό. Το βιβλίο του κ. Σωτηρόπουλου δεν προσφέρει απλώς γνώση αλλά αποτελεί εργαλείο θεσμικής ενδυνάμωσης και στρατηγικής υπεράσπισης, και, γι’ αυτό, αποτελεί σταθμό τόσο για τη νομική επιστήμη όσο και για τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες ισότητας.

Πέρα από τη νομική τεκμηρίωση: Ένα εργαλείο κοινωνικής συνείδησης και θεσμικής ευθύνης

Η συμβολή του βιβλίου δεν εξαντλείται στη λεπτομερή και επιστημονικά άρτια νομική χαρτογράφηση ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιωμάτων & Ελευθεριών» στην Ελλάδα. Υπερβαίνοντας τη στενή ερμηνεία του Δικαίου ως ρυθμιστικού πλαισίου, το έργο αναδεικνύει την πολιτική και αξιακή του διάσταση: το Δίκαιο ως εγγυητής θεμελιωδών ελευθεριών, ως ηθικό και πολιτικό εργαλείο κοινωνικής δικαιοσύνης, ως μοχλός θεσμικού μετασχηματισμού και ισότητας.

Σε μια περίοδο κατά την οποία η ορατότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων παραμένει περιορισμένη και τα φαινόμενα ρητορικής μίσους, αποκλεισμού και διακρίσεων εξακολουθούν να συνιστούν σοβαρές απειλές, το βιβλίο αυτό έρχεται να καλύψει ένα κρίσιμο γνωστικό και θεσμικό κενό. Ενσωματώνοντας θεωρητική επεξεργασία, νομολογιακή εμπειρία και πολιτική ενσυναίσθηση, το έργο λειτουργεί ταυτόχρονα ως ερμηνευτικό πλαίσιο, ως παιδαγωγικό εργαλείο και ως πολιτική παρέμβαση. Δεν αναπαράγει μια ουδέτερη αναλυτική στάση, αλλά διεκδικεί ενεργά την αποκατάσταση της ισότητας, την αναγνώριση της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και την εμπέδωση του σεβασμού στον αυτοπροσδιορισμό.

Η αξία του έργου είναι λοιπόν πολυεπίπεδη:

• Σε επιστημονικό επίπεδο, ενισχύει την ακαδημαϊκή συζήτηση για το ΛΟΑΤΚΙ+ δίκαιο, τη διαθεματικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα • Σε κοινωνικό επίπεδο, συνεισφέρει στην καλλιέργεια δεοντολογικού ήθους και ενεργούς πολιτειότητας • Σε θεσμικό επίπεδο, καθίσταται πολύτιμο εργαλείο ευαισθητοποίησης και επιμόρφωσης δικαστικών, νομικών, εκπαιδευτικών, λειτουργών της δημόσιας διοίκησης και άλλων επαγγελματιών που διαμορφώνουν θεσμικές πρακτικές με άμεσες συνέπειες στη ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων.

Αναδεικνύοντας τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα όχι ως ειδικά ή περιθωριακά αιτήματα, αλλά ως θεμελιώδη συστατικά της δημοκρατικής νομιμότητας, του κράτους δικαίου, και της συνταγματικά κατοχυρωμένης ανθρώπινης αξιοπρέπειας, το βιβλίο υπενθυμίζει ότι η κατοχύρωση αυτών των δικαιωμάτων δεν αποτελεί παραχώρηση αλλά συνταγματική και θεσμική υποχρέωση. Μέσα από την τεκμηριωμένη ανάλυση του ελληνικού και διεθνούς νομικού πλαισίου, ενθαρρύνει την ανάπτυξη μιας θεσμικά υπεύθυνης στάσης απέναντι στην ισότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ως αναγνώστρια που δεν προέρχεται από τον χώρο της νομικής επιστήμης, αναγνωρίζω και εκτιμώ ιδιαίτερα τις επιπρόσθετες διαστάσεις του έργου. Η συμβολή του εκτείνεται και σε πεδία όπως:

• η ενίσχυση της κοινωνικής ενσυναίσθησης και της συμπεριληπτικής κουλτούρας, • η προώθηση μιας κουλτούρας θεσμικής λογοδοσίας και ηθικής συνέπειας, • η διαμόρφωση δεξιοτήτων αποδοχής, διαπολιτισμικής κατανόησης και αντιρατσιστικής /αντισεξιστικής δράσης, • η καλλιέργεια δεοντολογικού ήθους σε θέματα έμφυλων ταυτοτήτων και σεξουαλικού προσανατολισμού, • η ενδυνάμωση της ενεργούς πολιτειότητας • η επιμόρφωση ατόμων σε προγράμματα νομικής, κοινωνικών επιστημών, σπουδών φύλου, αλλά και επαγγελματιών που ασκούν εξουσία σε ευαίσθητους τομείς της κοινωνικής ζωής.

Συνολικά, το έργο του Βασίλη Σωτηρόπουλου αποτελεί μια πράξη επιστημονικής, κοινωνικής και ηθικής ευθύνης, μια εμβληματική συμβολή στην ενίσχυση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της έμφυλης ισότητας.

Από τη νομοθετική κατοχύρωση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στην πράξη: Μια διαδρομή προόδου με αστερίσκους στην Ελλάδα

Παρά τη θεσμική πρόοδο που έχει σημειωθεί την τελευταία δεκαετία στον τομέα των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων, η απόσταση ανάμεσα στη νομοθετική κατοχύρωση και την πραγματική εφαρμογή των δικαιωμάτων στην καθημερινότητα παραμένει σημαντική. Η θετική εξέλιξη της Ελλάδας στην κατάταξη του Χάρτη του Ουράνιου Τόξου (Rainbow Map) της ILGA-Europe για το 2025, όπου καταλαμβάνει την 7η θέση ανάμεσα σε 49 ευρωπαϊκές χώρες με συνολική βαθμολογία 69,85%, αποτυπώνει μεν τη σημαντική πρόοδο σε επίπεδο νομοθεσίας, αλλά δεν αποκαλύπτει τις υστερήσεις στην πράξη.

Η εμπειρία των τρανς προσώπων καταδεικνύει την απόσταση ανάμεσα στον νόμο και την πράξη. Παρά την ψήφιση του Νόμου 4491/2017 για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου η οποία αποτέλεσε ορόσημο, παραμένουν σοβαρά προβλήματα κατά την υλοποίησή του.

Στον χώρο των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, έχουν καταγραφεί περιστατικά misgendering, καθυστερήσεις ή αντιστάσεις στην τροποποίηση στοιχείων φύλου και ονοματολογίας. Η χρήση συμπεριληπτική ως προς το φύλο γλώσσας είναι εξαιρετικά περιορισμένη.

Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος, στο βιβλίο του ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες, δεν περιορίζεται σε μια νομική αποτύπωση των θεσμικών ρυθμίσεων. Αντιθέτως, ανοίγει έναν γόνιμο διάλογο μεταξύ νόμου και κοινωνικής πραγματικότητας, εντοπίζοντας τις ασυνέχειες, τις παραλείψεις και τις αντιστάσεις που εμποδίζουν την πλήρη εφαρμογή των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων. Φέρνει στο προσκήνιο ρυθμίσεις και πρακτικές που εξακολουθούν να ισχύουν, παρά τη θεσμική ανανέωση, και οι οποίες αναπαράγουν έμμεσα ή άμεσα διακρίσεις και αποκλεισμούς εις βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ υποκειμένων.

Με σημείο εκκίνησης την προσωπική του εμπειρία ως δικηγόρου σε υποθέσεις-σταθμούς — που διαμόρφωσαν νομολογιακά προηγούμενα και άνοιξαν τον δρόμο για νέες διεκδικήσεις — ο συγγραφέας αναδεικνύει τις θεσμικές προϋποθέσεις για την πραγματική εφαρμογή του δικαίου: την πολιτική βούληση, την επαγγελματική ευθύνη των λειτουργών του κράτους και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεργασία του Σωτηρόπουλου με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), με το οποίο έχει αναπτύξει σταθερούς δεσμούς δράσης και συνηγορίας. Η ενασχόλησή του με υποθέσεις που αφορούσαν θεμελιώδη δικαιώματα, καταδεικνύει την εμπειρία του όχι μόνο ως νομικού, αλλά και ως ενεργού υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με βαθιά κατανόηση της διακινδύνευσης που βιώνουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ υποκείμενα. Αυτή η διπλή του ιδιότητα — του έμπειρου νομικού και του πολιτικά ευαίσθητου υποκειμένου που εργάζεται με σεβασμό προς τους ανθρώπους των οποίων τα δικαιώματα υπερασπίζεται — καθιστά το έργο του εξαιρετικά αξιόπιστο, ουσιαστικό και επιδραστικό. Αποτελεί όχι μόνο επιστημονικό τεκμήριο, αλλά και παρέμβαση πολιτικής και θεσμικής ενσυναίσθησης, με στόχο τη μετάβαση από την τυπική στη ουσιαστική ισότητα.

Η κατοχύρωση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων: Θεσμική και συνταγματική υποχρέωση

Η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων είναι θεσμική και συνταγματική υποχρέωση. Δεν αποτελούν επιμέρους ή επικουρικά αιτήματα αλλά συνιστούν θεμελιώδεις εκφάνσεις της δημοκρατικής νομιμότητας και της συνταγματικής ισότητας. Η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η ισότητα ενώπιον του νόμου, η ορατότητα, ελευθερία αυτοπροσδιορισμού, η καθολική συμμετοχή στον δημόσιο βίο χωρίς διακρίσεις αποτελούν προϋποθέσεις για μια δημοκρατική κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες του Βασίλη Σωτηρόπουλου δεν είναι ένα εξειδικευμένο νομικό σύγγραμμα αλλά και ένα πολιτικό, ηθικό και παιδαγωγικό εργαλείο ενδυνάμωσης και μετασχηματισμού, που ενθαρρύνει τη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς.

Το βιβλίο συμβάλλει ουσιαστικά στην καλλιέργεια πολιτειακής και θεσμικής συνείδησης, καθώς εστιάζει στην ανάγκη εφαρμογής πολιτικών ένταξης, καταπολέμησης των διακρίσεων και διασφάλισης της ορατότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ υποκειμένων, σε όλους τους θεσμικούς τομείς: από τη δημόσια διοίκηση και το σύστημα υγείας, μέχρι την εκπαίδευση και τον ιδιωτικό τομέα. Με αυτή την έννοια, το έργο του λειτουργεί ως ηθική και θεσμική υπενθύμιση του χρέους που έχουμε να διασφαλίσουμε ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα ή έκφραση φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου δεν θα αποτελούν παράγοντες θυματοποίησης, αποκλεισμού ή διακρίσεων.

Ένα βιβλίο–εργαλείο κατανόησης και διεκδίκησης των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων: για πολλά πεδία και χρήσεις

Το βιβλίο μπορεί να αξιοποιηθεί σε πολλαπλά επιστημονικά, εκπαιδευτικά και επαγγελματικά συμφραζόμενα, συνδυάζοντας θεωρητική τεκμηρίωση και πρακτική χρηστικότητα.

Από την πλευρά της επιστημονικής γνώσης, το έργο είναι εξαιρετικά πολύτιμο σε πολλά πεδία σπουδών και ερευνητικής ενασχόλησης, όπως:

• το Συνταγματικό Δίκαιο και το Δίκαιο Κατά των Διακρίσεων, • οι Σπουδές Φύλου και Σεξουαλικότητας / Queer Studies, • το Δίκαιο Ασύλου και το Δίκαιο Προστασίας Προσφύγων, • η Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, • η κοινωνιολογία, η ψυχολογία, η παιδαγωγική, • καθώς και οι πολιτικές επιστήμες και οι σπουδές δημόσιας πολιτικής.

Η τεκμηρίωση που προσφέρει καθιστά το βιβλίο χρήσιμο εργαλείο σε προγράμματα επιμόρφωσης, σε φοιτητές/ριες και ερευνητές/τριες, αλλά και σε επαγγελματίες που επιθυμούν να ενισχύσουν τη γνώση και την πρακτική τους σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα. Το βιβλίο απευθύνεται σε νομικούς, σε μέλη των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, σε επαγγελματίες πολλών κλάδων, στελέχη που εργάζονται με κοινωνικά ευάλωτες ομάδες ή σε πεδία δημόσιας πολιτικής, σε στελέχη δημόσιας διοίκησης, ανεξάρτητων αρχών, δικαστικούς λειτουργούς, στελέχη της αστυνομίας και του σωφρονιστικού συστήματος, σε ειδικούς ψυχικής υγείας και κοινωνικούς λειτουργούς, σε εκπαιδευτικούς, σε μέλη Επιτροπών Ισότητας των Φύλων, στελέχη ερευνητικών και επιμορφωτικών φορέων, διαμεσολαβητές/τριες και συμβούλους ισότητας.

Παράλληλα, το βιβλίο έχει ιδιαίτερη αξία για την κοινωνία των πολιτών και τις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις, καθώς αποτελεί ένα εργαλείο νομικής τεκμηρίωσης και πολιτικής διεκδίκησης.

Συνολικά, το βιβλίο του Βασίλη Σωτηρόπουλου δεν είναι απλώς ένα έργο τεκμηρίωσης, αλλά ένα πολύτιμο εργαλείο γνώσης, συνείδησης και δράσης σε κάθε πλαίσιο όπου η ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα απαιτούν προάσπιση και ενίσχυση.

Ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς εξαιρέσεις

Η υπεράσπιση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων είναι αναπόσπαστο μέρος της καθολικής υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν αφορά απλώς μία ‘’ομάδα’’, αλλά την ποιότητα, τη νομιμοποίηση και τη συνοχή της ίδιας της δημοκρατίας. Όταν αμφισβητούνται ή περιορίζονται τα δικαιώματα κάποιων, τίθεται υπό διακύβευση ολόκληρο το δημοκρατικό οικοδόμημα. Σε μια εποχή κατά την οποία τα θεμελιώδη δικαιώματα τίθενται εκ νέου υπό αμφισβήτηση, ακόμα και επίθεση — θεσμική, ρητορική ή νομοθετική — η γνώση, η τεκμηρίωση και η δημόσια υπεράσπιση των δικαιωμάτων καθίστανται πράξεις αντίστασης και δημοκρατικής ευθύνης.

Το βιβλίο του Βασίλη Σωτηρόπουλου δεν είναι απλώς ένα νομικό εγχειρίδιο αλλά ένα εργαλείο ενδυνάμωσης, χειραφέτησης και πολιτικής δράσης που μάς υπενθυμίζει ότι η ισότητα δεν είναι προϊόν διαπραγμάτευσης, ούτε παραχώρηση από την εξουσία. Είναι συνταγματική επιταγή και ηθική υποχρέωση κάθε δημοκρατικού θεσμού και κοινωνίας. Το έργο ανήκει σε εκείνα τα βιβλία που δεν περιορίζονται στην ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη αλλά ζουν και δρουν στον δημόσιο χώρο. Αποτελεί μια καίρια συμβολή στο αίτημα να μη μείνει κανένα πρόσωπο αόρατο, να μη μείνει κανένα δικαίωμα χωρίς φωνή. Γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι — ή οφείλουν να είναι — για όλα τα πρόσωπα. Χωρίς εξαιρέσεις.

*Δήμητρα Κογκίδου, Ομότιμη Καθηγήτρια, Παιδαγωγική Σχολή ΑΠΘ, Συντονίστρια του Δικτύου των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα ΑΕΙ