Δυο podcast που «ταξιδεύουν» με μεγαλύτερη ασφάλεια από αυτή που έχουμε συνηθίσει

Με το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης να βρίσκεται σε εξέλιξη, δεκατέσσερα ελληνόφωνα και ένα αγγλόφωνο πόντκαστ συμμετέχουν στο Διαγωνιστικό Τμήμα Podcast του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, διεκδικώντας το Βραβείο του Καλύτερου, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 2.000 ευρώ!

Όλα τα πόντκαστ του Διαγωνιστικού Τμήματος θα είναι διαθέσιμα για ακρόαση στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Podcast Room (Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης), για όλη τη διάρκεια του 26ου ΦΝΘ (7-17 Μαρτίου), με καθημερινό ωράριο λειτουργίας 10:00-20:00.

Η parallaxi μίλησε με τον Κωνσταντίνο Βρεττό και την Ιωάννα Τσουκαλά, δημιουργούς των “Δεύτερη Ευκαιρία” και “IC62” αντίστοιχα, θέλοντας να κατανοήσει λίγο καλύτερα τους λόγους που τους ώθησαν να παράγουν ηχητικά ντοκιμαντέρ σχετικά με, μεταξύ άλλων, το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών.

Δεύτερη Ευκαιρία – Κωνσταντίνος Βρεττός

“Το μακρύ ταξίδι της ζωής κάποιες φορές ανατρέπεται. Η κλωστή κόβεται. Όταν η μοίρα αποφάσισε να κόψει το νήμα της ζωής των ανθρώπων σε Καρδίτσα, Κύθηρα και Τέμπη, το μόνο που μπορούσε να τη σταματήσει είναι η ανθρωπιά. Η ανθρωπιά εκείνων που άλλαξαν το πεπρωμένο και έδωσαν μια δεύτερη ευκαιρία”. Έτσι μας συστήνεται το podcast του Κωνσταντίνου Βρεττού που πραγματικά παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.

“Ουσιαστικά, αυτό το ηχητικό ντοκιμαντέρ έχει να κάνει με τη δεύτερη ευκαιρία που προκύπτει μέσα από ανθρώπινο χέρι, την ανθρωπιά όπως αναφέρεται και μέσα στο podcast. Γενικότερα, το ντοκιμαντέρ αυτό ταξιδεύει σε 3 μέρη: στα Κύθηρα, στο προσφυγικό ναυάγιο των Κυθήρων το 2022, στα Τέμπη και στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και φυσικά ταξιδεύει και στην Καρδίτσα τον Σεπτέμβρη τον περασμένο με την κακοκαιρία Ντάνιελ”, λέει στην parallaxi ο Κ. Βρεττός.

“Έχει ένα κοινό, λοιπόν, και στα 3. Ουσιαστικά υπάρχουν 3 αφηγήσεις ανθρώπων οι οποίες, στις στιγμές αυτές κρίσεις, μπόρεσαν να φανούν χρήσιμοι στο βαθμό που τους επέτρεπαν οι συνθήκες. Γιατί, είναι διαφορετική συνθήκη για παράδειγμα ο Ανδρέας, το νεαρό παιδί από τα Τέμπη που έσπασε ένα παράθυρο και βοήθησε κάποιους επιβάτες, με την έννοια ότι δεν τους απέτρεψε άμεσα από κάποιο θάνατο κι είναι διαφορετικό το κομμάτι του Δημήτρη από τα Κύθηρα που με μια ιδέα που είχε με τον γερανό μπόρεσαν όντως κάποιοι άνθρωποι να έχουν μια δεύτερη ευκαιρία. Κι ο κύριος Κώστας από την Καρδίτσα που στα 80 του χρόνια και με βηματοδότη κατάφερε κι έκανε κουπί για δυόμισι μέρες σερί και μπόρεσε με αυτόν τον τρόπο να βοηθήσει 17 συντοπίτες του που ήταν αποκλεισμένοι στο σπίτι τους και τα έβλεπε να πλημμυρίζουν.

Όπως το έχουμε σκεφτεί και μαζί με τον συνεργάτη μου ο οποίος είναι στον ήχο και στο μιξάζ και βοηθάει και στα κείμενα, τον Αντώνη τον Παπαβομβολάκη, η ιδεά ήταν ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα, αλλάζοντας τον στίχο από τις Τρύπες είναι ένα ταξίδι από πληγή σε πληγή και θέλαμε να φωτίσουμε με προσεκτικό τρόπο αυτές τις πληγές με τους ανθρώπους που με κάποιο τρόπο προσπάθησαν να τις επουλώσουν όσο αυτό είναι δυνατό. Ουσιαστικά, ο σκοπός μας είναι, κι ελπίζουμε αυτό να μπορεί να το καταλάβει ο ακροατής ή ακροάτρια, ότι πρόκειται για τρεις ανθρώπους απλούς. Δηλαδή, δεν ήταν ειδικά εκπαιδευμένοι, δεν ήταν διασώστες , δεν ήταν καταρτισμένοι άνθρωποι σε στιγμές κρίσεις. Ήταν απλώς άνθρωποι που εκείνη τη στιγμή δεν επέλεξαν απλώς το κομμάτι της ασφάλειας τους αλλά κοίταξαν δεξιά κι αριστερά για να δουν τι μπορεί να γίνει. Εμπιστεύθηκαν το ένστικτό τους και αυτό ουσιαστικά θέλουμε να δείξουμε.

Σε μια χώρα στην οποία δε μπορείς να νιώθεις ασφαλής σχεδόν για τίποτα, το μόνο που εν τέλει μπορεί να δώσει μια Δεύτερη Ευκαιρία, είναι η ανθρωπιά και το βλέμμα δεξιά κι αριστερά. Γιατί, δυστυχώς, κανείς δεν ξέρει όπως το λέει κι ο Ανδρέας στο podcast, κανείς δεν ξέρει τι σου επιφυλλάσει η ζωή, ακόμα και σε μια απλή διαδρομή με το τρένο, ακόμα και σε μια φυσική καταστροφή δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη. Δυστυχώς, είμαστε πολύ ασυπεράσπιστοι και μόνο μέσα απ’ τους ανθρώπους μπορούμε να νιώθουμε μια έξτρα προστασία”

Όσον αφορά το τελευταίο, εξηγεί πως “δε θέλω να το πάω στο κομμάτι η αλληλεγγύη το όπλο τον λαών, έχουμε ο ένας τον άλλον κι αυτά τα τσιτάτα, απλώς το πράγμα είναι απλό. Υπάρχει ένας άνθρωπος που είναι σε κίνδυνο και, ακόμα και μια ελάχιστη πράξη να μπορέσεις να τον αποφορτίσεις με κάποιες κουβέντες για να φύγει το άγχος όπως έκανε ο Ανδρέας, ακόμα κι αν έχεις μια ιδέα με έναν γερανό να μπορέσεις με κάτι που καταπιάνεσαι- ήταν χειριστής γερανού ο Δημήτρης- να μπορέσει να σηκώσει άτομα που θα τα έπαιρνε το κύμα και ο κύριος Κώστας με τη βάρκα του, που ο άνθρωπος ψαράς ήτανε… Δηλαδή, δεν κάναν κάτι παραπάνω από τη δουλειά τους, είναι πώς μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη δουλειά σου ως όπλο για να μπορέσεις να σώσεις ζωές” ενώ αναφερόμενος στο Φεστιβάλ σχολιάζει ότι “είμαι πολύ χαρούμενος γιατί υπάρχουν πολύ καλά podcast στο Φεστιβάλ κι ελπίζω ο κόσμος να μπει στη διαδικασία να ακούσει τα podcast του διαγωνιστικού αλλά και του τμήματος Nexus. Χαιρόμαστε πάρα πολύ με αυτά που ακούσαμε κι είμαστε πολύ χαρούμενοι που συμμετέχουμε κι εμείς στο Φεστιβάλ“.

Δεύτερη ευκαιρία | Δημιουργός: Κωνσταντίνος Βρεττός. Σενάριο: Κωνσταντίνος Βρεττός, Αντώνης Παπαβομβολάκης. Παραγωγή: Music Row Studio, Κωνσταντίνος Βρεττός. Ηχοληψία-Μοντάζ: Αντώνης Παπαβομβολάκης. Αφήγηση: Κωνσταντίνος Βρεττός. Γλώσσα: Ελληνικά. Ελλάδα, 2024, 21’

IC62 – Ιωάννα Τσουκαλά

Το IC62 είναι ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ που μας ταξιδεύει λίγο πριν και λίγο μετά το δυστύχημα των τρένων. Ένας φανταστικός επιβάτης μπαινοβγαίνει στα βαγόνια του τρένου καθώς οι συνομιλίες στους ασύρματους οδηγούν τα τρένα στη σύγκρουση. Λίγες μέρες μετά η είδηση ξεχνιέται μέσα στα ραδιοκύματα.

“Νομίζω είναι σαφές το θέμα του ντοκιμαντέρ, το ατύχημα που έγινε στα τρένα πέρσι, περίπου τέτοιο καιρό, στο πρώτο μέρος, κι αργότερα πόσο γρήγορα αυτή η είδηση περνά και ξεχνιέται μες στον χρόνο” λέει η Ι. Τσουκαλά. “Η προσέγγιση είναι να καλέσουμε έναν θεατή, χωρίς να έχουμε έναν δημοσιογράφο να μιλάει μονίμως πάνω από αυτό που συνέβαινε, όπως γίνεται στις ειδήσεις, τον καλούμε να ανέβει λίγο στο τρένο μαζί, με εμάς, να νιώσει λίγο περισσότερο την ατμόσφαιρα που συνέβαινε τότε και σε δεύτερο χρόνο, αφού έχει γίνει όλο αυτό, να νιώθουμε λίγο και το παράλογο που συμβαίνει στον τόπο μας, το πώς προσπαθούμε να καλύψουμε και να ξεμπερδεύουμε από ένα γεγονός δυσάρεστο που δε θέλουμε να ασχοληθούμε, και να περάσουμε σε μια άλλη είδηση η οποία γίνεται ξανά viral και την επόμενη μέρα κάτι άλλο, και την επόμενη κάτι άλλο“…

“Εμένα αυτό που ώθησε ήταν ότι, πέρσι ολοκλήρωσα την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μου και θα βρισκόμουν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης γιατί έπαιρνα μέρος εκεί στο διαγωνιστικό Newcomers. Το εισιτήριο που είχα βγάλει για το τρένο και είχα πείσει κι όλη την παρέα μου να βγάλει, ήταν με μια μέρα διαφορά από το βαγόνι που καταστράφηκε τελείως. Δηλαδή την επόμενη μέρα εμείς ταξιδεύαμε για Θεσσαλονίκη στο ίδιο βαγόνι το οποίο καταστράφηκε. Οπότε, για να είμαι ειλικρινής, ο λόγος που με διακίνησε, γιατί είμαι κινηματογραφίστρια και πολύ λίγο είχα ασχοληθεί ως τώρα με τον ήχο, κυρίως ως ένα κομμάτι του ντοκιμαντέρ μου. Αλλά αποφάσισα, κάπως σαν να ένιωθα τυχερή γιατί δεν βρέθηκα εκεί, αλλά την ίδια στιγμή ήταν σαν να ήμουν με αυτούς τους επιβάτες Δηλαδή ήταν θέμα ωρών ότι δεν ήμουν. Οπότε, αυτό ήταν που με διακίνησε” παραδέχεται με αφοπλιστική ειλικρίνεια η δημιουργός κι εμείς την ακούμε αποσβολωμένοι…

“Και, όταν φτάσαμε πια” συνεχίζει, “βρέθηκε ένας τρόπος να είμαι στην πρεμιέρα της ταινίας μου, ήταν σαν να μη το ζούσα ακριβώς σε αυτό που αρμόζει σε μια τέτοια στιγμή κι όχι μόνο εγώ, πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι που βρεθήκαμε πέρσι στη Θεσσαλονίκη μαζί με τις πορείες κι όλα αυτά που συνέβαιναν…  Νομίζω ότι το Φεστιβάλ ήταν το πιο πένθιμο φεστιβάλ που θα μπορούσαμε να ζήσουμε όλοι εμείς εκεί. Και, κάπως είναι από αυτό που σου κολλάει στο μυαλό και είναι από αυτά που λες κάπως πρέπει να μιλήσουμε γι’ αυτό ξανά, δεν πρέπει να το αφήσουμε έτσι. Να επιμείνουμε. Γιατί είναι κάτι που εμένα τουλάχιστον, επειδή είμαι κι ένας άνθρωπος που ταξιδεύει πολύ με τρένα κι έχω γυρίσει κι όλον τον κόσμο με τρένα, ήτανε σαν να συνέβαινε στο ίδιο μου το σπίτι αυτό, παρότι δεν ήταν κανένας δικός μου άνθρωπος επάνω. Ούτε εγώ κατά τύχη δε βρέθηκα μέσα. Την ίδια στιγμή ένιωθα ότι γκρεμίζεται όλος ο κόσμος μου με όλο αυτό που συνέβη. Νομίζω είναι κάτι που έχουμε ταυτιστεί όλοι με αυτό, ειδικά αυτό το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη που την περίοδο του Φεστιβάλ, όλοι- εγώ δεν τα αγαπάω τα αεροπλάνα οπότε η διαδικασία του τρένου ήταν πάντα η αγαπημένη μου, ότι θα πάω Θεσσαλονίκη με αυτό το τρένο”. 

Η Ιωάννα Τσουκαλά σχολιάζει και το πρόσφατο απαράδεκτο συμβάν που συνέβη στην πλατεία Αριστοτέλους. “Επειδή διάβασα στα μέσα ότι έγινε και χθες μια πορεία εκεί για όλο αυτό το συμβάν μιας ομάδας νεαρών που επιτέθηκαν σε ένα ΛΟΑΤΚΙ ζευγάρι, και με βάση αυτό που είχα ζήσει κι εγώ πέρσι με τα τρένα, με όλες τις πορείες που ήταν όλοι έξω, είναι σαν να γίνεται λίγο ένα μοντέλο πια όλο αυτό το πράγμα, το Φεστιβάλ να πηγαίνει χέρι-χέρι- εντάξει είναι κι η αρμοδιότητα του βέβαια να είναι ένα καταγγελτικό φεστιβάλ με τα ντοκιμαντέρ κι όλα αυτά- πλέον πάμε χέρι-χέρι με συμβάντα τα οποία είναι απαράδεκτα. Ήταν απίστευτα αυτά που διαβάσαμε προχθές. Δεν γίνεται. Και νομίζω ότι δείχνει πραγματικά ότι είμαστε μόνο στα λόγια και σε ψεύτικους νόμους, στην ουσία δεν αλλάζει τίποτα σε αυτή τη χώρα και αυτό είναι που σε τρελαίνει και τελείως. Κάθε φορά έρχεται κάτι πιο σκληρό. Δηλαδή, αυτό ήταν πολύ σκληρό, πιο σκληρό δε θα μπορούσε να έρθει και ξέρω ότι φέτος υπάρχουν και 20 ταινίες που παρουσιάζονται σε ένα διαφορετικό τμήμα και λέω κοίτα να δεις τι ωραία γιορτή θα είναι ρε αυτό. Και ξαφνικά πάλι αμαυρώνεται, δηλαδή σαν να κάνουμε ένα βήμα μπροστά και μετά κάτι σας να μας σκοτώνει πάλι μέσα εκεί“.

IC62 | Δημιουργός: Ιωάννα Τσουκαλά. Σενάριο-Μοντάζ: Ιωάννα Τσουκαλά. Παραγωγή: BURNT RUSHES FILMS, Ιωάννα Τσουκαλά. Ηχοληψία: Λέανδρος Ντούνης. Πρωτότυπη μουσική: Nikos Ravious / Νίκος Βαβουλιώτης. Γλώσσα: Ελληνικά. Ελλάδα, 2024, 22’