Η Χαλκιδική δεν θα πουλήσει το μέλλον της
Ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ για την εξόρυξη χρυσού και το βίωμα των παιδιών της Χαλκιδικής.
Η Νίκη Βελισσαροπούλου, μια δημιουργός από τη Θεσσαλονίκη που ζει και δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στο Παρίσι, επέλεξε πριν καιρό να ασχοληθεί με το ζήτημα της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική, μέσα από ένα ντοκιμαντέρ που επικεντρώνεται στο πώς βιώνουν τα παιδιά αυτή την ιδιαίτερη κατάσταση.
Διαβάστε σχετικά: Ένα ντοκιμαντέρ για τη Χαλκιδική
Από το 2012 μέχρι φέτος, που το ντοκιμαντέρ υπό τον τίτλο «Δεν θα πουλήσουμε το μέλλον μας» κατακτά το κοινό σε Γαλλία και Ελλάδα, η Νίκη Βελισσαροπούλου έχει δουλέψει άπειρες ώρες πάνω στο υλικό της, προκειμένου να χτίσει ένα άρτια δομημένο αποτέλεσμα.
Με παρισινό αέρα, εκεί όπου το ντοκιμαντέρ βραβεύτηκε και προβλήθηκε στην τηλεόραση της γαλλικής πρωτεύουσας, η δημιουργός βρίσκεται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, σε ένα mini tour προβολών, λίγους μήνες πριν η ταινία μεταδοθεί μέσα από την τηλεοπτική συχνότητα της ΕΡΤ.
Συγκεκριμένα, μετά την προβολή της Αθήνας, ακολουθεί η πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ στον τόπο των γυρισμάτων, στην Ιερισσό. Η προβολή θα γίνει την Τρίτη 31 Ιουλίου, στις 21.00, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ιερισσού.
Η Νίκη Βελισσαροπούλου μίλησε στην Parallaxi για την ταινία της:
ΤΙ: Η Γαρυφαλλιά και η Δήμητρα, δύο κορίτσια στην εφηβεία, ζουν στην πανέμορφη Χαλκιδική που απειλείται με περιβαλλοντική καταστροφή χωρίς προηγούμενο από την κατασκευή ενός μεταλλείου ανοιχτής εξόρυξης χρυσού. Βιώνοντας έντονα τη διαμάχη για το μεταλλείο και την οικονομική κρίση τα δύο κορίτσια, με αθωότητα και δυναμισμό, αποφασίζουν να αγωνιστούν για το μέλλον τους.
Πώς επηρεάζει, και διαμορφώνει τις προσωπικές διαδρομές των εφήβων αυτό το δύσκολο και βίαιο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνουν σ’ αυτή την ιδιαίτερη ιστορική περίοδος; Πώς μεγαλώνουν τα έφηβα παιδιά και πώς ενηλικιώνονται τη στιγμή που αγωνίζονται από τη νεαρή ηλικία ενάντια στη βία των πολιτικών της λιτότητας;
Το «Δε θα πουλήσουμε το μέλλον μας» είναι ένα ντοκιμαντέρ, μία συλλογική δουλειά, που λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα χρονικό πλαίσιο πέντε χρόνων κατά τη διάρκεια της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Ολοκληρώθηκε χάρη στους: Μανώλη Μακριδάκη στον ήχο, Στέλλα Δέλλιου στην κάμερα, Κική Μουστακίδου στην έρευνα (οι τρεις με συνοδεύoυν σε αυτή την όμορφη και δύσκολη διαδρομή από το 2012), τη Δήμητρα και τη Γαρυφαλλιά και τις οικογενειές τους, που πρωταγωνιστούν, τη Fanny Chrétien από το τέλος του 2016 στην παραγωγή, την Αυγή Moureu στο μοντάζ και όλους τους συντελεστές του ντοκιμαντέρ, αλλά και χάρη σε όλους τους κατοίκους της Χαλκιδικής, της Ελλάδας και του εξωτερικού που στήριξαν αυτή την προσπάθεια, ώστε αυτό που ξεκίνησε ως ιδέα να γίνει τελικά ντοκιμαντέρ.
Ξεκινήσαμε τα γυρίσματα το Δεκέμβρη του 2012 στο βουνό του Κακάβου, όταν η Καναδική εταιρεία Eldorado gold άρχισε την αποψίλωση του βουνού. Με τα κορίτσια και τις οικογένειές τους γνωριστήκαμε το καλοκαίρι του 2013, όταν ακόμη η Γαρυφαλλιά και η Δήμητρα ήταν 14 ετών.
Γνώρισα τη Γιώτα (τη μητέρα της Δήμητρας) την άνοιξη του 2013 στα μπλόκα της Ιερισσού. Οι κάτοικοι είχαν τοποθετήσει οδοφράγματα στις δύο εισόδους του χωριού για την προστασία τους από την αστυνομία που λίγο καιρό πριν είχε επιτεθεί βίαια στο χωριό. Οι κάτοικοι παρέμειναν εκεί αρκετούς μήνες μέχρι και την απελευθέρωση τεσσάρων μελών του κινήματος που είχαν προφυλακιστεί.
Αρχίσαμε να συζητάμε με τη Γιώτα και αναπτύχθηκε μεταξύ μας μια συμπάθεια. Μου μίλησε για τον εαυτό της και την οικογένειά της, μου είπε ότι είναι νηπιαγωγός, μητέρα τριών παιδιών, δύο αγοριών και ενός κοριτσιού και μέλος του κινήματος «S.O.S. Χαλκιδική». Της εξήγησα την πρόθεσή μου να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ μέσα σε αυτό το πλαίσιο με θέμα την πολιτικοποίηση των εφήβων και της εξέθεσα την επιθυμία μου να ακολουθήσω με την κάμερα τη ζωή αυτών των νέων και την ανάπτυξη της σκέψης τους. Μου παρουσίασε τη δεκατετράχρονη κόρη της, Δήμητρα. Τη φανταζόμουν να μεγαλώνει μέσα σε αυτό το οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο και αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί. Το καλοκαίρι γνώρισα και τη συνομήλική της, Γαρυφαλλιά, και την οκταμελή οικογένειά της. Οι γονείς της Γαρυφαλλιάς αντιλαμβανόμενοι τους κινδύνους της μεταλλευτικής δραστηριότητας για τον τόπο τους και την υγεία των παιδιών τους, έγιναν ενεργά μέλη του κινήματος «S.O.S. Χαλκιδική». Η Δήμητρα και η Γαρυφαλλιά, παρά τις διαφορές τους, ήρθαν κοντά μέσα από τον αγώνα. Χρειαζόμουν να δείξω την Ελλάδα που αγωνίζεται είτε προέρχεται από μία αριστερή βάση (οικογένεια της Δήμητρας) είτε από μία βάση πιο παραδοσιακή (οικογένεια της Γαρυφαλλιάς). Καθώς προχωρούσαν τα γυρίσματα με τις δύο οικογένειες, άρχισε να σκιαγραφείται ένα πορτραίτο της Ελλάδας του σήμερα. Η Χαλκιδική γίνεται μια μικρογραφία της Ελλάδας. Η διαμάχη γύρω από το μεταλλείο είναι αντιπροσωπευτική της σύγχρονης πολιτικής της Ιστορίας.
ΓΙΑΤΙ: Δημιουργώ αυτό το ντοκιμαντέρ, για να κατανοήσω, να τροφοδοτήσω και να τονίσω την ιδέα ότι η νέα γενιά – την οποία συμβολίζουν η Δήμητρα και η Γαρυφαλλιά, δύο κορίτσια που προέρχονται από διαφορετικό οικογενειακό περιβάλλον – μπορεί να δημιουργήσει ένα καλύτερο μέλλον για την Ελλάδα.
Αναγκασμένες να πολιτικοποιηθούν από πολύ μικρές εν μέσω οικονομικής κρίσης και μέτρων λιτότητας, παρακολουθούν την επερχόμενη καταστροφή του τόπου τους, όμως δε χάνουν τις δυνάμεις και τις ελπίδες τους.
Αυτή η γενιά, που δεν έχει ακόμα φθαρεί από τον αγώνα για επιβίωση και από το χρόνο, είναι η ευκαιρία για τη δημιουργία ενός πιο αισιόδοξου μέλλοντος για τη χώρα.
ΠΩΣ: Το ντοκιμαντέρ ήταν αυτοχρηματοδοτούμενο από το 2012 ως το 2016. Στο τέλος του 2016 μας στήριξαν για να συνεχίσουμε άνθρωποι και συλλογικότητες από Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία, Καναδά, Αυστραλία μέσω διαδικτυακής μικροχρηματοδότησης (Kickstarter.com). Τους ευχαριστώ όλους πολύ, διότι χωρίς αυτούς δε θα μπορούσαμε να τελειώσουμε το ντοκιμαντέρ. Πριν την ολοκλήρωσή του το «Δε θα πουλήσουμε το μέλλον μας» επιλέχθηκε από το EDN και παρουσιάστηκε το Μαρτίου του 2017 κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης στο docs in Thessaloniki 2017. Εκεί ήρθαμε σε επαφή με τη Ντέπυ Βρεττού που μας οδήγησε σε συνεργασία με την ΕΡΤ.
ΒΡΑΒΕΙΟ: Την ίδια χρονιά το «Δε θα πουλήσουμε το μέλλον μας» κέρδισε το βραβείο Prix Coup de Pouce στο φεστιβάλ FIGRA, γεγονός που άνοιξε και το δρόμο για τη συμπαραγωγή με τη δημόσια τηλεόραση της Γαλλίας, France 3 και η France 3 Corse.
Το ντοκιμαντέρ «Δε θα πουλήσουμε το μέλλον μας» αντιστοιχεί πολύ καλά στην εκδοτική γραμμή France 3 Corse που την απασχολούν όπως είναι λογικό διακυβεύματα στη λεκάνη της Μεσογείου και το πρόβαλε το Ιούνιο του 2018, δύο μόλις μήνες μετά την ολοκλήρωσή του. Το ντοκιμαντέρ μας είχε τη στήριξη του Γαλλικού κέντρου κινηματογράφου CNC και του κρατικού γαλλικού οργανισμού CICLIC. Στα κανάλια της ΕΡΤ θα παιχτεί από τη νέα τηλεοπτική σεζόν.
ΑΤΑΚΑ: «Και πώς θα το καθαρίσουν το νερό; Δεν είναι ότι θα έχει απλά σκουπίδια μέσα….το κυάνιο και το αρσενικό πώς θα το καθαρίσουν; Εύχομαι να μην ήμουν άνθρωπος. Γιατί τα ζώα, εκείνο το σκαθάρι, για παράδειγμα, που βλέπω εκεί τόση ώρα,δεν κάνει τίποτα, είναι άκακο. Και βλέπεις έναν άνθρωπο ο οποίος τη μια μέρα λέει ότι δε θέλει να καταστρέψει τίποτα και την άλλη μέρα μπαίνει το χρήμα στη μέση και έχει καταστρέψει ήδη τα πάντα». / Δήμητρα
ΣΗΜΕΡΑ: Τα κορίτσια σήμερα είναι φοιτήτριες στη Θεσσαλονίκη σε σχολές της επιλογής τους. Συνεχίζουν να συμμετέχουν στον αγώνα ενάντια στα καταστροφικά σχέδια για τον τόπο τους, πολιτικοποιούνται, βοηθούν εθελοντικά όπου μπορούν συνανθρώπους τους που βρίσκονται σε δυσκολία και είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης.
ΑΥΡΙΟ: Στη Χαλκιδική ο αγώνας συνεχίζεται με την εταιρεία να παρανομεί και να επιμένει να παραμένει σε μια κοινωνία που δεν την θέλει. Το κίνημα μετρά πάνω από 450 διωκόμενους, οι οποίοι δικαιώνονται και αθωώνονται, καθώς οι ψευδείς και κατασκευασμένες κατηγορίες εναντίον τους από την εταιρεία και από ένα μέρος της αστυνομίας καταρρέουν με κάθε δίκη. Το Κράτος καθυστερεί την αδειοδότηση της μεταλλουργίας και του φράγματος αποβλήτων, διότι η εταιρεία δεν πληρεί τους περιβαλλοντικούς όρους της σύμβασης. Παρόλα αυτά το Κράτος συνεχίζει να δείχνει ανοχή στην Καναδική Eldorado gold που συνεχίζει το καταστροφικό έργο της στη Χαλκιδική. Η εταιρεία έχει βλέψεις και στη Θράκη και το Κιλκίς, περιοχές που αντιστέκονται και που δεν αφήνουν την εταιρεία να διεισδύσει και να διχάσει την τοπική κοινωνία με δωροδοκίες και υποσχέσεις για ένα καλύτερο μέλλον.
Οι μελέτες της διεπιστημονικής ομάδας του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης δείχνουν πως καμία αμφιβολία δεν υπάρχει ότι η οικολογική καταστροφή που θα προκαλέσει η Καναδική Eldorado Gold στη Χαλκιδική με το κυάνιο (εξαιρετικά δηλητηριώδης ουσία που χρησιμοποιείται για τον διαχωρισμό του χρυσού από τα υπόλοιπα μεταλλεύματα), το αρσενικό (τοξικό χημικό στοιχείο), τον αμίαντο (ορυκτό που η εισπνοή του προκαλεί καρκίνο στους πνεύμονες) που θα απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα και στον υδροφόρο ορίζοντα με τις εκρήξεις και τα τοξικά απόβλητα που θα τοποθετούνται στην περιοχή πάνω σε ενεργό σεισμικό ρήγμα, όλα αυτά θα οδηγήσουν αναπόφευκτα και σε τεράστια οικονομική καταστροφή. Ο αγώνας συνεχίζεται και θα είναι νικηφόρος, γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
*Η Νίκη Βελισσαροπούλου έχει ξεκινήσει την έρευνα για ένα νέο ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα. Για να μαθαίνετε τα νέα της δημιουργού, ακολουθήστε την επίσημη σελίδα της στο facebook ΕΔΩ. Για να μαθαίνετε τα νέα του «Δεν θα πουλήσουμε το μέλλον μας», κάντε like στη σελίδα του ντοκιμαντέρ ΕΔΩ.
