Δυο Θεσσαλονικείς θεατρικοί συγγραφείς “περνούν” στην Ευρώπη

Το ελληνικό θέατρο ανοίγει μια πύλη για το πέρασμά του στην Ευρώπη και τον κόσμο. Οι εκδόσεις Σοκόλη, σε συνεργασία με τον βρετανικό εκδοτικό οίκο Oberon Books, προχώρησαν στην έκδοση και την κυκλοφορία από τον Oberon μιας συλλογής με έργα σύγχρονων ελλήνων θεατρικών συγγραφέων στα αγγλικά. Ο τόμος τιτλοφορείται «The Oberon Anthology of Contemporary Greek » και θα κυκλοφορήσει το 2018. Περιλαμβάνει τα έργα «Πείνα» του Χαράλαμπου Γιάννου, «…και Ιουλιέτα» του ‘Ακη Δήμου, «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α.» της Λένας Κιτσοπούλου, “Wolfgang” του Γιάννη Μαυριτσάκη και «Angelstate» της Νίνας Ράπη. Η επιλογή έγινε από τον βρετανικό οίκο, που δραστηριοποιείται στον χώρο των παραστατικών τεχνών (θέατρο, κινηματογράφο, χορό), προσμετρώντας στο ενεργητικό του συγγραφείς όπως οι Χάουαρντ Μπάρκερ, Τζον Όσμπορντ, Μπάρνι Νόρις κ.ά και συνεργασίες με μεγάλες θεατρικές σκηνές του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης.

Πώς ακριβώς ξεκίνησε το σημαντικό αυτό εγχείρημα; «Μετά τους τραπεζικούς περιορισμούς προσπαθούσα να σκεφτώ έναν τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να δοθεί ένα θετικό πρόσημο στην κρίση» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Αθηνά Σοκόλη. «Έχοντας εκδώσει την πλειονότητα των ελλήνων θεατρικών συγγραφέων, πρότεινα μια συλλογή έργων στην Αγγλία. Η ανταπόκριση ήταν θετική και τα κριτήρια με βάση τα οποία έκαναν την επιλογή οι Βρετανοί ήταν να εκπροσωπούνται ισότιμα τα δύο φύλα και να καλύπτονται όλα τα θεατρικά είδη. Ασφαλώς από τον τόμο που κυκλοφορεί λείπουν πολλοί. Η φιλοδοξία, όμως, είναι να υπάρξει κι ένας δεύτερος τόμος, που θα φιλοξενήσει και άλλους συγγραφείς της νέας γενιάς. Η ελληνική πλευρά διάλεξε τους συνεργάτες των εισαγωγικών κειμένων: είναι όλοι εξοπλισμένοι με θεατρικές σπουδές και καθ’ ύλην αρμόδιοι για το αντικείμενό τους».

Τι πρέπει να περιμένουμε από αυτή την προσπάθεια διεθνοποίησης του ελληνικού θεάτρου; «Είναι μια προσπάθεια που φιλοδοξεί να απαλείψει ένα τεράστιο κενό» παρατηρεί η Αθ. Σοκόλη: «Μια ευκαιρία να μεταφραστούν τα ελληνικά έργα, που εκτός από μια σχετική πρωτοβουλία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, από τον επίσης βρετανικό εκδοτικό οίκο Arcadia, παρέμεναν μέχρι τώρα στα αζήτητα. Παρά τη μεγάλη απαξίωση της Ελλάδας, που συναντά κανείς παντού στο εξωτερικό, μπορούμε τώρα να βγούμε προς τα έξω με ένα απαιτητικό όραμα (ένα όραμα που συνεχίζει την παράδοση των εκδόσεων Σοκόλη στις ανθολογίες ελληνικής ποίησης και πεζογραφίας). Ας μην ξεχνάμε πως με την έκδοση του Oberon το σύγχρονο ελληνικό θέατρο θα μπει στις διεθνείς θεατρικές σπουδές και θα ενταχθεί στη βιβλιογραφία τους. Να σημειώσω ότι τον προσεχή Οκτώβριο διοργανώνουμε στο Λονδίνο και την Οξφόρδη, υπό την αιγίδα του Εθνικού Θεάτρου, ομιλίες και αναλόγια, όπου Έλληνες και Άγγλοι ηθοποιοί θα διαβάσουν αποσπάσματα από τα έργα της συλλογής του Oberon».

Για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο που φιλοξενείται στη βρετανική έκδοση, ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Πεφάνης, ο οποίος έχει γράψει την γενική εισαγωγή στον τόμο εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η σύγχρονη ελληνική δραματουργία διαφοροποιείται από τη μια πλευρά από την ιστορία της ενώ από την άλλη μας μιλάει συνεχώς για το παρελθόν της. Τα όρια μεταξύ των δύο είναι πορώδη. Από τους συγγραφείς που έχει επιλέξει ο Oberon, ο Χαράλαμπος Γιάννου, κυπριακής καταγωγής, είναι ο νεότερος και πολυβραβευμένος. Κινούμενος από το παράδοξο μέχρι το γκροτέσκο και τον εφιάλτη, συνομιλεί με τον Αλμπέρ Καμύ.

Ο ‘Ακης Δήμου, πάλι, συναιρεί το θεατρικό παρόν με το λογοτεχνικό παρελθόν, δουλεύοντας πάνω στην “Πρώτη αγάπη” του Ιωάννη Κονδυλάκη, και εκφράζοντας την τάση του νεότερου θεάτρου να οδεύει προς τη λογοτεχνία.

Η Λένα Κιτσοπούλου, που είναι ηθοποιός, σκηνοθέτρια και συγγραφέας, διακρίνεται από τη μεριά της για το ατίθασο, επιθετικό και αιχμηρό της πνεύμα: ένας μύδρος κατά της ασημαντότητας. Ηθοποιός υπήρξε και ο Γιάννης Μαυριτσάκης, που φιλτράρει τη γραφή του με τις εμπειρίες, τις οποίες έχει αποκτήσει επί σκηνής. Τέλος, η Νίνα Ράπη, που μεγάλωσε στο Λονδίνο και γράφει στα αγγλικά, όντας επηρεασμένη από τη βρετανική κουλτούρα, γράφει για τις σκοτεινές διαστάσεις της εξουσίας».

Πώς αποτιμάται το βάρος της βρετανικής έκδοσης; «Πρόκειται για μια θεμελιώδη πρωτοβουλία» λέει ο Γ. Πεφάνης: «Μια πρωτοβουλία που μπορεί να αναδείξει το βάθος της ελληνικής δραματουργίας, υπενθυμίζοντας τα μεγάλα ονόματα από τα οποία προέρχονται οι σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς: τον Δημήτρη Δημητριάδη, τον Μάριο Ποντίκα, τον Δημήτρη Κεχαϊδη, τη Λούλα Αναγνωστάκη, τον Παύλο Μάτεσι και τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, που αν είχαν μεταφραστεί εγκαίρως θα είχαν καταλάβει μια θέση δίπλα στους σπουδαίους ξένους δραματουργούς».

Τις επιμέρους εισαγωγές της έκδοσης έχουν γράψει οι Κωνσταντίνα Ζηροπούλου (διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου), Μαρία Καρανάνου (θεατρολόγος και υπεύθυνη Γραφείου Εκδόσεων Εθνικού Θεάτρου), Δήμητρα Κονδυλάκη (σύμβουλος καλλιτεχνικής διεύθυνσης στο Φεστιβάλ Αθηνών για το σύγχρονο θέατρο), Ειρήνη Μουντράκη (θεατρολόγος και κριτικός θεάτρου) και Γιώργος Σαμπατακάκης (επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών).

Και για να διαπιστώσουμε τα αποτελέσματα της καλής σποράς, ένας άλλος μεγάλος αγγλικός εκδοτικός οίκος, ο Routledge, στην έκδοση τόμου δοκιμίων και συνεντεύξεων «Contemporary European Playwrights», που ετοιμάζουν οι Maria Delgado, Bryce Lease και Dan Rebellato, θα περιλάβει τους Γ. Μαυριτσάκη και Λ. Κιτσοπούλου.