Η ελληνική ποίηση έχασε την μεγάλη Κυρία της

Η σπουδαιότερη Ελληνίδα ποιήτρια του καιρού μας η Κική Δημουλά δεν είναι πια μαζί μας. Έφυγε αφού υπέστη ανακοπή καρδιάς μετά από πνευμονική λοίμωξη και νοσηλεύτηκε για λίγες μέρες. Ήταν 89 ετών.

«Δε με ενδιαφέρει τι θα γίνουν τα ποιήματά μου όταν πεθάνω. Δε με ενδιαφέρει τι θα συμβεί όταν δεν θα ζω. Ο θάνατος είναι απόλυτος. Άμα τελειώνουμε, να τελειώνουμε. Τελεία και παύλα. Όχι αποσιωπητικά. Τα αποσιωπητικά φτάνουν όσο ζούμε. Αν αυτό λέγεται εγωπάθεια, το δέχομαι προθύμως.»

H Κική Δημουλά γεννήθηκε το 1931 στην Αθήνα με αληθινό της όνομα το Βασιλική Ρόδου. Παντρεύτηκε τον μαθηματικό και ποιητή Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος μέχρι το 1973.

«Το μυαλό είναι ένας Θεός που δημιουργεί τον κόσμο από την αρχή. Έναν άλλο κόσμο. Αναπληρώνει, αντικαθιστά, είναι φοβερό το πως διορθώνει σαν τον μεγαλύτερο αισθητικό της ασχήμιας όσα δεν μας αρέσουν. Η λογική λέει πως δεν υπάρχει ελπίδα κι όμως το μυαλό σε κάνει να ελπίζεις. Είναι τρελό.»

Στη δεκαετία του εξήντα ασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία και τη συνέντευξη όπως αυτή με το Σταύρο Ξαρχάκο.

Θεωρείται και δίκαια η σπουδαιότερη ποιήτρια της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.

Έχει εκδώσει 14 συλλογές. Τιμήθηκε το 1972 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το 1989 με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών. Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα των γραμμάτων, που είχε μείνει κενή μετά τον θάνατο του Νικηφόρου Βρεττάκου. Είναι η τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας, που κατέχει τον τίτλο.Προηγήθηκαν οι Γαλάτεια Σαράντη καινή Αγγελική Λαΐου.

Είχε πει για την Ακαδημία στην Όλγα Μπακομάρου (“Ελευθεροτυπία”, 16.3.2002): “Έβαλα (υποψηφιότητα), πρώτον βέβαια, για λόγους που δεν ομολογούνται. Και μετά: ίσως για να ικανοποιήσω μια καθυστερημένη φιλομάθεια. Ίσως για να βρω μια ειρηνικότερη και επομένως ασφαλέστερη στέγη για το μετέωρο και ευάλωτο είδος του λόγου που υπηρετώ. Ίσως ακόμα με την ελπίδα ότι αυτό το είδος αποδειχτεί ευρύτερα και σταθερότερα χρήσιμο από όσο ασταθώς χρησιμεύει σε μένα. Ενδεχομένως να νοστάλγησα και την πειθαρχία. Να νοστάλγησα την περικοπή του ελεύθερου χρόνου, που σε μένα τουλάχιστον προσφέρει αρκετήν αταξία. […]”

Τιμήθηκε τον Μάρτιο του 2010 με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας από την Association Capitale Européenne des Littératures. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα βουλγαρικά, τα γερμανικά και τα σουηδικά.

Το έργο της βρίθει χιούμορ, αυτοσαρκασμού, ενός παράξενου φλερτ με την καθαρεύουσα, μιας παρούσας θλίψης, και πολλών γλωσσοπλαστικών ευρήματων. Αγαπημένα θέματα που πραγματεύτηκε υπήρξαν η απουσία, η φθορά, η απώλεια, ο χρόνος, η μοναξιά.

«Δεν μου ήταν ποτέ εύκολο να συνεννοηθώ με άνθρωπο. Ούτε μπορούσα να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι ήταν τόσο διαφορετικοί από εμένα. Αυτό βέβαια ήταν πολύ αφελές από τη μεριά μου, αλλά και πολύ χρήσιμο. Γιατί με είχε σε μια μόνιμη ταραχή, σε μια διαρκή διαμαρτυρία και σ’ ένα πολύ γόνιμο παράπονο… Από την άλλη, είχα μια ευγένεια η οποία με κατέστρεψε απολύτως! Εμπόδισε δηλαδή τη ζωή μου να πάρει το δρόμο της. Υπέμεινα πράγματα τα οποία δεν έπρεπε να υπομείνω, με το αιτιολογικό μιας ευγένειας ότι θα πίκραινα, ότι θα πείραζα, ότι θ’ αναστάτωνα των άλλων τη ζωή. Αυτό ήταν μία ήττα. Καθαρή ήττα…»

Βραβεία – Διακρίσεις: -1972, Β΄ κρατικό Βραβείο Ποίησης, για τη συλλογή: «Το λίγο του κόσμου». -1989, Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για τη συλλογή «Χαίρε ποτέ» -1995, Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών), για τη συλλογή: «Η εφηβεία της λήθης». -2001, Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της. -2002, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Το έργο της:

2016) Άνω τελεία, Ίκαρος (2016) Συλλεκτικό ημερολόγιο 2017, Φαίνετ’ απ’ τη ζωή μου ζωή πέρασε κάποτε, Άγκυρα (2014) Human and More than Human: The Problematics of Lyric Poetry, Ancient and Modern, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2014) Δημόσιος καιρός, Ίκαρος (2013) Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, Ίκαρος (2012) Έρανος σκέψεων για την ανέγερση τίτλου υπέρ της αστέγου αυτής ομιλίας, Ίκαρος (2012) Ο φιλοπαίγμων μύθος, Ίκαρος (2012) Πέρασα, Ίκαρος (2011) Εκτός σχεδίου, Ίκαρος (2011) Τα εύρετρα, Ίκαρος (2010) Πέρασα, Ίκαρος (2010) Τα εύρετρα, Ίκαρος (2009) Έρανος σκέψεων για την ανέγερση τίτλου υπέρ της αστέγου αυτής ομιλίας, Ίκαρος (2007) Συνάντηση, Ίκαρος (2005) Εκτός σχεδίου, Ίκαρος (2005) Ήχος απομακρύνσεων, Ίκαρος (2005) Ποιήματα, Ίκαρος (2005) Χλόη θερμοκηπίου, Ίκαρος (2003) Ο φιλοπαίγμων μύθος, Ίκαρος (1998) Ενός λεπτού μαζί, Ίκαρος (1998) Το τελευταίο σώμα μου, Στιγμή (1998) Χαίρε ποτέ, Στιγμή (1997) Το λίγο του κόσμου, Στιγμή (1996) Έρεβος, Στιγμή (1996) Ερήμην, Στιγμή (1994) Επί τα ίχνη, Στιγμή (1994) Η εφηβεία της λήθης, Στιγμή

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2017) Ο ταχυδρόμος φέρνει γράμματα: Ποιήματα, Ελληνικά Ταχυδρομεία (2017) Τα ποιήματα του 2016, Κοινωνία των (δε)κάτων (2017) Το σώμα. Ο έρωτας, Εκδόσεις Τέχνης “Οίστρος” (2016) Αναγόρευση της Κικής Δημουλά σε επίτιμη διδάκτορα της Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Ίκαρος (2016) Καλήν εσπέραν, άρχοντες, Ιωλκός (2016) Τα ποιήματα του 2014, Κοινωνία των (δε)κάτων (2015) 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, Κοινωνία των (δε)κάτων (2014) Η παρακμή της πόλης και η κυριαρχία της αγοράς, manifesto (2013) 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, Κύκλος Ποιητών (2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη (2011) Κωστής Παλαμάς, Ακαδημία Αθηνών [εισήγηση] (2011) Σωτήρης Σόρογκας, 50 χρόνια ζωγραφική, Μουσείο Μπενάκη (2011) Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων (2010) Η νεοελληνική ερωτική ποίηση, Ελευθεροτυπία (2009) Ο Παρθενώνας στην ποίηση, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2008) 3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση, Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2007) Σύγχρονη ερωτική ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη (2007) Σωτήρης Σόρογκας, Εκδόσεις Καστανιώτη (2007) Σωτήρης Σόρογκας, Ελληνικά Γράμματα (2005) Νάνι, τ’ άνθι των ανθώ, Ίνδικτος (2001) Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο (1999) Workshop for Balkan Authors and Translators, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

https://www.youtube.com/watch?v=CmOsCd2KMWo

Από το αφιέρωμα στο Εντευκτήριο το 2010.

«Ο έρωτας,

όνομα ουσιαστικόν,

πολύ ουσιαστικόν,

ενικού αριθμού,

γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,

γένους ανυπεράσπιστου.

Πληθυντικός αριθμός οι ανυπεράσπιστοι έρωτες…

Ο φόβος,

όνομα ουσιαστικόν,

στην αρχή ενικός αριθμός

και μετά πληθυντικός:

οι φόβοι.

Οι φόβοι για όλα από δω και πέρα…

Η μνήμη,

κύριο ονομάτων θλίψεων,

ενικού αριθμού,

μόνον ενικού αριθμού

και άκλιτη.

Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη…

Η νύχτα,

όνομα ουσιαστικόν,

γένους θηλυκού, ενικός αριθμός.

Πληθυντικός αριθμός οι νύχτες. Οι νύχτες από δω και πέρα…»