Ένα μικρό πολιτιστικό θαύμα στη Νικήτη

Λέξεις – Εικόνες: Ιωάννης Κιουρτσόγλου

Στην Νικήτη της Σιθωνίας, επιτελείται κάτι πολύ ιδιαίτερο, όμορφο και συγκινητικό στην θεμελιώδη αρχή της αυθόρμητης έμπνευσης: ένα μικρό πολιτιστικό θαύμα. Ένας οικισμός με μακραίωνη ιστορία, χωρισμένος λόγω των παλιών πειρατικών απειλών, σε παραθαλάσσιο και ορεινό.

Ο πρώτος, διαθέτει τις γνωστές παραλίες της Χαλκιδικής (με πολλές πινακίδες για την σπουδαιότητα της ακτογραμμής για το περιβάλλον) με τα διάφανα νερά αλλά και τους μπαξέδες με τα φρέσκα λαχανικά· ταυτόχρονα, γνωρίζει μία ασταμάτητη ανοικοδόμηση, η οποία αν συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς, δεν θα επιφέρει μόνο μια αλλοίωση αλλά και θα δοκιμάσει τις μετρημένες αντοχές, αυτού του παλιού ναυτικού οικισμού – υπάρχει ακόμη ο χρόνος να μην γίνουν τα λάθη, όπως σε άλλους οικισμούς της Χαλκιδικής.

Ανάμεσα στους κήπους, τα κάμπινγκ και τα λοιπά καταλύματα, κάποιος μπορεί να επισκεφτεί και ένα από τα σημαντικότερα πρωτοχριστιανικά μνημεία της Χαλκιδικής: την τρίκλιτη βασιλική του επισκόπου Σοφρωνιου (4ος – 5ος μΧ αι), η οποία είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες καθημερινά (βοηθάει πάντα ένα τηλ πριν την επίσκεψη στην Εφορεία αρχαιοτήτων Χαλκιδικής). Ο χώρος, παρακείμενα του ιστορικού ναού του Αγίου Γεωργίου, εντυπωσιάζει με την κατάσταση διατήρησης των μαρμάρινων αρχιτεκτονικών, λειτουργικών και διακοσμητικών μελών καθώς επίσης και με τα υπέροχα επιδαπέδια ψηφιδωτά, χαρακτηριστικά για την εποχή τους και τον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου – γεωμετρικοί συνδυασμοί, ζωόμορφες συνθέσεις αλλά και σπαράγματα τοιχογραφιών, καθιστούν τον χώρο ως τέτοιον που κρατάει το ενδιαφέρον σε μικρούς και μεγάλους.

Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά από την βασιλική του Σοφρωνιου, βρίσκεται ο πιο σημαντικός πυρήνας πολιτισμού της παραθαλάσσιας Νικήτης – την ΑΠΟΘΗΚΗ. Το μεράκι αλλά και η αγάπη για τις τέχνες και τον Πολιτισμό, στην αποκεντρωμένη μορφή τους, του Μιχάλη Μουστάκα, κατάφεραν να μετατρέψουν την παλιά αποθήκη λιπασμάτων σε έναν αξιοζήλευτο τεχνοχώρο. Τόσο το αυθεντικό, αναλλοίωτο εσωτερικό ενός κτηρίου, από τα πολλά παρόμοια που σε άλλα μέρη στέκουν άχαρα φαντάσματα που στέκουν αναξιοποίητα, όσο και ο περιβάλλοντας χώρος με τα χαρακτηριστικά για την χερσόνησο ελαιόδεντρα, καθιστούν την ΑΠΟΘΗΚΗ χώρο κοινωνικό, φιλόξενο για όλους και όλες μέσα από την διοργάνωση εικαστικών εκθέσεων. Αυτόν τον καιρό, μάλιστα, τα σπουδαία έργα του Ηπειρώτη γλύπτη, Θοδωρή Παπαγιάννη δίνουν μία άλλη διάσταση και νόημα στις διακοπές των τουριστών της Νικήτης.

Η ορεινή Νικήτη, είναι καλά χωμένη μέσα στο πράσινο αλλά και περιβάλλεται από την πλούσια βλάστηση. Την μακραίωνη ιστορία, που κάποιος την διαβάζει στην αρχιτεκτονική των παλιών κτηρίων, σπιτιών και βιοτεχνικών χώρων, μπορεί να την διακρίνει και από το ύψωμα της ιστορικής εκκλησίας του Αγίου Νικήτα – το κόκκινο από τις κεραμοσκεπείς στέγες, με τις καπνοδόχους, που ειδικά στο σούρουπο φαντάζουν σαν ραδινά λυχνάρια και η θέα μακριά του κόλπου, βοηθούν ώστε να φανταστεί ο επισκέπτης την παλιά εποχή. Αυτήν την γνωρίζει καλύτερα και με ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, μέσα από την άρτια μουσειολογικά έκθεση, του Λαογραφικού μουσείου Νικήτης. Ιστορική αναδρομή μέσα από αυθεντικά αντικείμενα, φωτογραφίες αλλά και επεξηγηματικά κείμενα, που φτιάχνουν έναν συνδετικό κρίκο μεταξύ μιας συλλογικής μνήμης ζωντανής λόγω βιωμάτων ακόμη και της δικής μας γενιάς και των επόμενων, για τις οποίες απλά αποτελούν αφήγημα μίας χαμένης καθημερινότητας.

Στο ίδιο κτήριο, του παλιού σχολείου, υπάρχει και αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, στην οποία εγκαινιάστηκε πριν λίγες μέρες η ΕΚΘΕΣΗ ζωγραφικής “ΝΑΪΦ” του ιδρύματος Παναγιώτη και Έφης Μιχελή. Μέσα από μία έντονη πολυχρωμία, έργων ζωγράφων από την Ελλάδα, καταφέρνει να προκαλέσει το αβίαστο ενδιαφέρον όσων την επισκέπτονται, δεν αφήνει περιθώρια να νιώσουν οι θεατές, ακόμη και οι απαίδευτοι, αποξενωμενοι από την τέχνη και απευθύνεται σε όλα τα ηλικιακά φάσματα. Στην εποχή του κόσμου των αμέτρητων αλλά και άψυχων pixel, η έκθεση ΝΑΪΦ πετυχαίνει μία αμεσότητα που χάσαμε και έχουμε την ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε.

Βρείτε μία καθημερινή και επισκεφτείτε την Νικήτη. Είμαι σίγουρος, ότι αυτά και πολλά περισσότερα θα μπορέσετε να τα ανακαλύψετε μέσα από το προσωπικό σας πρίσμα κι εσείς. Και σίγουρα θα έχετε κάνει ένα μεγάλο κι ανεκτίμητο δώρο στον εαυτό σας.