Ένας καλλιτέχνης σου μιλά στ’ αυτί για την προσφυγιά μέσα από έργα

Πρόσωπα γεμάτα απόγνωση, φουρτουνιασμένες θάλασσες, βάρκες υπερφορτωμένες με ψυχές. Το ταξίδι των προσφύγων προς την Ευρώπη αποτυπώνει στα σχέδιά του ο ζωγράφος Μοχάμεντ Νακάμ.

Συναντήσαμε τον Μοχάμεντ Νακάμ στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη, που διοργάνωσαν τα υπουργεία Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ψηφιακής Πολιτικής. Τα έργα του κοσμούσαν τους τοίχους της αίθουσας: μεγάλα ασπρόμαυρα σχέδια και πολύχρωμες καρτ ποστάλ.

Από τότε που έφτασε και ο ίδιος ως πρόσφυγας στην Ελλάδα ζωγραφίζει μόνο για την προσφυγιά, για τους ανθρώπους που επιχείρησαν να διασχίσουν τη θάλασσα. Περισσότερα από 60 σχέδια μεγάλων διαστάσεων αποτελούν μέρος ενός πρότζεκτ, που φέρει τον τίτλο «Μία βάρκα μέσα στο νερό είναι ωραία. Αλλά το νερό μέσα στη βάρκα είναι τρομερό». «Θα συνεχίσω αυτό το πρότζεκτ δεν ξέρω μέχρι πότε…. Ίσως μέχρι να τελειώσει αυτή η κατάσταση», εξομολογείται ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στα μικρά έργα του, που θυμίζουν καρτ ποστάλ, ζωγραφίζει τοπία και τα υπογράφει με έναν αριθμό. «Θα συνεχίσω μέχρι να φτάσω τις 3.333 κάρτες και τις στέλνω παντού, σε φίλους στην Ισπανία, την Αγγλία, τη Γερμανία», εξηγεί. Όπως προσθέτει, «κάνω τέχνη για να μεταφράσω τη βρωμιά σε ομορφιά, τον πόνο σε χαρά».

Ο Μοχάμεντ Αμπντουλάχ Νακάμ είναι Κουρδικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1985 σε ένα χωριό του Ιρακινού Κουρδιστάν. Σε ηλικία μόλις 16 ετών αποφάσισε να ασχοληθεί αρχικά με τη συγγραφή ποιημάτων και μετά ιστοριών. Στη συνέχεια καταπιάστηκε και με τη ζωγραφική. «Ήταν ο μόνος τρόπος για να εκφράσω τον εαυτό μου, να επικοινωνήσω με την κοινωνία», λέει.

Όταν τελείωσε το σχολείο, ξεκίνησε να σπουδάζει γλυπτική στο Κολέγιο Καλών Τεχνών της Σουλεϊμανίγια, αλλά άφησε τις σπουδές του ένα χρόνο πριν αποφοιτήσει. Όπως εξηγεί, «στην πατρίδα μου είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση για όσους ασχολούνται με τον πολιτισμό. Δεν είσαι ελεύθερος να κάνεις αυτό που θέλεις. Η κοινωνία σε κοιτάζει με καχυποψία. Σε παρενοχλούν, δεν σε αποδέχονται». Αυτός ήταν ο λόγος που αποφάσισε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και στη συνέχεια να αφήσει τη χώρα του.

Έφτασε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2017, αφού διέσχισε τον Έβρο. «Το ταξίδι ήταν δύσκολο. Περπατούσα για ώρες στο κρύο και το χιόνι», θυμάται. Έφτασε πρώτα στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην Αθήνα. Έμεινε τα πρώτα βράδια σε ξενοδοχείο, αλλά καθώς δεν του έφταναν τα χρήματα, αναγκάστηκε να κοιμάται για δύο μήνες στους δρόμους του Πειραιά.

«Η πρώτη βραδιά ήταν δύσκολη. Ρωτούσα στα κέντρα φιλοξενίας αλλά δεν είχαν θέση. Τον Μάρτιο του 2017 βρέθηκε χώρος στο καμπ της Ελευσίνας, όπου έμεινα επτά μήνες. Εκεί άρχισα και πάλι να ζωγραφίζω». Στην Ελευσίνα ο Μοχάμεντ Νακάμ έκανε εθελοντικά μαθήματα ζωγραφικής στα μικρά προσφυγόπουλα κάθε εβδομάδα.

Όταν έκλεισε το καμπ της Ελευσίνας, ο Μοχάμεντ δεν θέλησε να μεταφερθεί σε άλλο κέντρο φιλοξενίας μακριά από το κέντρο της Αθήνας. «Ήθελα να είμαι κοντά στο κέντρο για να μπορώ να σπουδάσω, να συμμετέχω σε εκθέσεις». Αναγκάστηκε να μείνει για άλλες πέντε εβδομάδες στους δρόμους, μέχρι που οι Έλληνες φίλοι του τον βοήθησαν να νοικιάσει ένα μικρό διαμέρισμα. «Τώρα πλέον τα καταφέρνω μόνος μου. Έχω πια ένα χώρο για να ζωγραφίζω τα έργα μου και να γράφω τις ιστορίες μου».

Σήμερα ο Μοχάμεντ παρακολουθεί ως επισκέπτης τα μαθήματα στο εργαστήριο του πρύτανη της ΑΣΚΤ, Παναγιώτη Χαραλάμπους.

Έχοντας συμμετάσχει σε περισσότερες από δέκα εκθέσεις στην Ελλάδα και έχοντας ανακαλύψει την αγάπη του για τη ρεμπέτικη μουσική, ο Μοχάμεντ δηλώνει ότι θέλει να μείνει μόνιμα εδώ. «Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα για τα πάντα, εδώ μπορείς να δεις πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. Έχω και πολλούς καλούς φίλους». Εδώ θέλει να συνεχίσει να ονειρεύεται: «Μια απλή ζωή, με ειρήνη».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ