Το αγόρι με τη βαλίτσα: μία παράσταση γεμάτη ιστορίες από την Ιστορία

Τα παιδικά θεατρικά έργα, πολλές φορές, πάσχουν από μία αδυναμία: είναι γραμμένα από μεγάλους που δεν έχουν ιδέα από παιδική ψυχολογία και, τις περισσότερες φορές, είναι εντελώς ακατάλληλα και για τους δύο. Οι μεγάλοι τα βαριούνται όχι γιατί είναι −τάχα μου− για παιδιά αλλά γιατί είναι πολύ άτεχνα και τα παιδιά −από την πλευρά τους− τα απαξιώνουν για τον διδακτικό τους τόνο. Κοντολογής, τα παιδικά θεατρικά έργα, πολλές φορές, δεν έχουν λογοτεχνικές αξιώσεις. Ο Μάικ Κένι όμως είναι ένας πολύ καλός συγγραφέας για παιδιά και εφήβους. Κι αν είναι καλός γι’ αυτά, εμένα που περισσεύει και είναι καλός και για μας τους μεγάλους.

Η παράσταση του ΚΘΒΕ που είδαμε στο Βασιλικό Θέατρο με τον μικρανιψιό μου Στέφανο και τη μαμά του, την Ευγενία, την αγαπημένη μου ανεψιά, είναι μία πολύ καλή παιδική παράσταση. Το θέμα της είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Το ανέβασμά της λιτό, ευρηματικό και ενδιαφέρον. Οι ηθοποιοί δεν ουρλιάζουν όπως κάνουν συνήθως οι Έλληνες ηθοποιοί στις παιδικές παραστάσεις. Παρά το βάρος και τη σοβαρότητα του θέματος που είναι τα ασυνόδευτα παιδιά, το έργο όντας πιστό στην πραγματικότητα δεν είναι μελό. Μάλιστα, φορές-φορές είναι και αστείο, όπως και η ίδια η ζωή ακόμη και στις πιο τραγικές της στιγμές.

Δύο παιδιά, ένα αγόρι ο Νάζ κι ένα κορίτσι η Κρίσια αναγκάζονται να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Το αγόρι για να σμίξει με τον δήθεν πετυχημένο του αδελφό και το κορίτσι να ζήσει με τον πλούσιο θείο του. Δύο ασυνόδευτοι ενήλικες. Το αγόρι το αναγκάζουν οι γονείς του να φύγει χωρίς αυτούς γιατί δεν έχουν λεφτά να δώσουν για όλους στον διακινητή. Τα παιδιά ξεκινούν από «κάπου» (που μπορεί να είναι η Συρία) προς τη γη της επαγγελίας, το Λονδίνο. Και ταξειδεύοντας αντιμετωπίζουν εμπόδια και κακουχίες. Και το αγόρι αφηγείται στο κορίτσι ιστορίες που είναι του Σεβάχ του θαλασσινού. Οι ιστορίες οι δικές τους με τον μύθο, κλασσική φυγή από την πραγματικότητα, όμως και άντληση δύναμης. Η ζοφερή τους πραγματικότητα μπλέκεται με το παραμύθι και κάνει τον πόνο τους μικρότερο και πιο υποφερτό.

Τα σκηνικά ευρηματικά μέσα στη λιτότητά τους και η βαλίτσα πολλαπλώς χρήσιμη σε ρεαλιστικό αλλά και σε συμβολικό επίπεδο: στην αρχή του ταξιδιού είναι γεμάτη με πράγματα που το αγόρι θέλει να πάρει μαζί του (η λάμπα του παππού, μια ζωγραφιά με τους γονείς, τον εαυτό του και το σπίτι τους, την κάρτα από τον αδελφό του). Σταδιακά, στη διάρκεια του ταξιδιού τα πράγματα σπάνε, οι εικόνες σβύνουν και η βαλίτσα φτάνει στον προορισμό της άδεια. Μήπως αυτό είναι το νόημα της εξελικτικής πορείας του ταξιδιού του Ναζ και της Κρίσια;

Η συνταγή είναι δοκιμασμένη: η αλήθεια ειπωμένη χωρίς υπερβολές και αχρείαστες στεναχώριες με χιούμορ χωρίς διδακτισμό. Ο συγγραφέας καταφέρνει ένα μικρό επίτευγμα: να παρουσιάσει στα παιδιά τη σημερινή πραγματικότητα των προσφύγων που είναι στενόχωρη και ζοφερή μέσα από τα μάτια δύο παιδιών που καθώς πλησιάζουν τη γη της επαγγελίας χάνουν την αθωότητα και την πίστη τους στους ανθρώπους: η αλήθεια δεν είναι αυτή που πίστευαν, οι δουλειές δεν είναι καλές, οι άνθρωποι κάποτε είναι εκμεταλλευτές.

Στο πρόγραμμα το ΚΘΒΕ έχει κάνει μία πολύ σοβαρή δουλειά που μπορεί να χρησιμεύσει ως παράδειγμα στους δασκάλους που θα πάνε με τους μαθητές τους να δουν την παράσταση: έχει ζωγραφιές και κείμενα παιδιών της Γ΄ τάξης του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Καλαμαριάς, τα οποία αφού άκουσαν από τη δασκάλα τους Μάρθα Χατουρίδου την ιστορία του έργου, να βάλουν τον εαυτό τους στη θέση του Ναζ, να γράψουν κάτι και να ζωγραφίσουν μία σκηνή της. Πολύτιμο εργαλείο για την προετοιμασία παρακολούθησης της παράστασης και τον αναστοχασμό δασκάλων και μαθητών μετά, ιδέες για αξιοποίηση και επεξεργασία του θέματος του έργου.

Νομίζω ότι αυτήν την παράσταση πρέπει να τη δουν όλα τα σχολεία. Και οι γονείς των παιδιών με τους συγγενείς τους. Για να κατανοήσουμε αυτό που λέει ο συγγραφέας: «δεν υπάρχουν αυτοί. Υπάρχουμε μόνο εμείς, όλοι οι άνθρωποι, κι όλες οι ιστορίες μας».

*Η παράσταση θα παίχτει στο Βασιλικό Θέατρο μία ακόμη φορά την Τετάρτη 20/04/2016, Ώρες: 18.00 & 21.00, Είσοδος: 10 ευρώ

Το αγόρι με τη βαλίτσα – Κένι Μάικ

Μια παράσταση για παιδιά, ΚΘΒΕ, μετάφραση: Ξένια Καλογεροπούλου, σκηνοθεσία-φωτισμοί: Μιχάλης Σιώνας, σκηνικά-κοστούμια: Κατερίνα Παπαγεωργίου, μουσική: Δημήτρης Τοσούδης, ηθοποιοί: Λίλα Βλαχοπούλου, Άγγελος Νεράντζης, Μαρία Καραμήτρη, Δημήτρης Καρτόκης, Τίμος Παπαδόπουλος.

Μία παράσταση χειροποίητη, χωρίς εντυπωσιακά σκηνικά και κοστούμια, στηριγμένη στα βασικά υλικά του θεάτρου: το παιχνίδι, τη μεταμόρφωση, τα αληθινά αισθήματα, τον αυτοσχεδιασμό, τη φαντασία, την επικοινωνία των ηθοποιών με το κοινό.

Ο πολυβραβευμένος βρετανός θεατρικός συγγραφέας Μάικ Κένι αγγίζει ένα εξαιρετικά επίκαιρο θέμα. Η παράσταση που σκηνοθετεί ο Μιχάλης Σιώνας έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τους μικρούς θεατές σχετικά με το μεγάλο πρόβλημα της προσφυγιάς και της αναγκαστικής και βίαιης μετανάστευσης και πρόκειται να παρουσιαστεί σε πόλεις και χωριά της Βόρειας Ελλάδας.

Για πρώτη φορά εντάσσεται στο Κλιμάκιο Μακεδονίας-Θράκης μια παράσταση για παιδιά.