Mπήκαμε στις πρόβες του Μάκβεθ

Στον έβδομο όροφο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών κάνουν πυρετωδώς πρόβες οι συντελεστές της πολυαναμενόμενης παράστασης του ΚΘΒΕ, «Μακμπέθ». Εμείς τρυπώσαμε στις πρόβες, νιώσαμε τον παλμό της καλλιτεχνικής δημιουργίας και ταξιδέψαμε σε κόσμους αλλόκοτους, ομιχλώδεις, ακατανόητους και τόσο δραματικά όμοιους με αυτούς που ζούμε σήμερα.

«Ξεκινήσαμε από τις 10 Νοεμβρίου να κάνουμε πρόβες, τόσος λίγος χρόνος για ένα Μακμπέθ» με καλωσορίζει με μια απίστευτη γλυκύτητα η σκηνοθέτης, Αναστασία Ρεβή.

Γιατί τώρα, «Μακμπέθ», σε ένα ΚΘΒΕ που ακροβατεί ανάμεσα στα προβλήματα και τη δημιουργία, θέλησα να μάθω.

«Ο «Μακμπέθ», θεωρώ γι΄ αυτή την εποχή ότι κουβαλάει μια απίστευτη καταλληλόλητα. Πρόκειται για ένα έργο το οποίο είναι βασισμένο σε δυο πολύ βασικούς άξονες. Το μεταφυσικό και το πολιτικό κομμάτι. Είναι μια εποχή που οι πολιτικές συνθήκες διέπουν τις ζωές μας και την καθημερινότητά μας, τόσο στα μικρά όσο και στα μεγάλα. Είναι ένα έργο συγκλονιστικό γιατί έχει να κάνει με τη γοητεία της εξουσίας, της ανθρώπινης φιλοδοξίας, του έρωτα, του παιχνιδιού των μαγισσών και της μεταφυσικής. Η φράση του Σαίξπηρ στο έργο, «το όμορφο είναι λάθος και το λάθος είναι όμορφο» αποτελεί ύμνο της ανθρώπινης φύση», μας εξηγεί η σκηνοθέτης της παράστασης.

Λένε, ότι η μετάφραση είναι η πρώτη σκηνοθεσία του κειμένου, στην περίπτωση της παράστασης, « Μακμπέθ», η μετάφραση ανήκει στο Δημήτρη Δημητριάδη.

«Είναι δύσκολο για έναν σκηνοθέτη να απαντήσει σε κάτι τέτοιο. Υπάρχουν εκπληκτικοί μεταφραστές, οι οποίοι μέσα από τη γλώσσα ανεβάζουν σε τέτοιο επίπεδο την ήδη υπάρχουσα Σαιξπηρική γλώσσα που γοητεύουν το μυαλό και τις επιλογές ενός σκηνοθέτη, που παραμένουν επιλογές ενός σκηνοθέτη πάνω σε έναν εκπληκτικό μεταφραστή», είναι η άποψη της κ. Ρεβή.

Τι ζητάει ένας σκηνοθέτης από τους ηθοποιούς του, συνεχίζω και εκείνη στρέφει το βλέμμα στους ηθοποιούς.

–«Να πουν οι ηθοποιοί!»

Γέλια στην αίθουσα….

-«Συγκέντρωση!»

-«Πάθος, πειθαρχία, ακρίβεια, αλήθεια και όλα στο κόκκινο!»

-«Να ακούμε τη σκηνοθέτη μας! Να είμαστε 100% παρόντες, να ακολουθούμε την αλήθεια του χαρακτήρα και το πιο σημαντικό να πούμε την ιστορία και να υπηρετήσουμε αυτό το μεγάλο έργο του Σαίξπηρ!»

-«Οφείλουμε να διαθέσουμε τη διαθεσιμότητά μας και την εμπιστοσύνη στο μεταξύ μας. Ίσως το βασικότερο συστατικό σ’ αυτό που επιδιώκουμε. Το αποτέλεσμα θα μας κρίνει και θα κριθούμε όλοι.»

-«Ομαδικότητα. Ως δια μαγείας αυτό λειτούργησε από την πρώτη στιγμή.»

Οι προκατασκευασμένες ιδέες πάνω στο Σαίξπηρ από τους συντελεστές προφανώς και υπάρχουν, μεταφέρονται όμως στην παράσταση ή προβάλλεται μια νέα οπτική, ήταν ο προβληματισμός που έθεσα.

«Δουλεύω πάνω στο κείμενο πολύ καιρό. Έχω έρθει προετοιμασμένη και με άπειρες ώρες δουλειάς πάνω στο κείμενο και πάνω στο σχεδιασμό του πώς θέλω να γίνει αυτή η παράσταση. Αυτό το ξέρω από day 1, που αποφάσισα τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθώ στην παράσταση», αποσαφηνίζει η Αναστασία Ρεβή.

Πώς έφτασαν στο τώρα, στις πρόβες, στις επιλογές των ηθοποιών.

«Έκανα μια μεγάλη οντισιόν, είδα όλους τους ηθοποιούς του ΚΘΒΕ σε μια δημιουργική και αποκαλυπτική οντισιόν», μας αναφέρει η σκηνοθέτης της παράστασης.

Σε μια ανάγκη αποκρυπτογράφησης της πρόβας, της προσπάθειας απόδοσης κειμένου και της παράστασης, η σκηνοθέτης οδηγεί το ταξίδι.

«Αυτό που θέλω να δώσω είναι ένα ταξίδι σ’ ένα προορισμό που γνωρίζω ότι πρέπει να φτάσουμε. Εκείνοι δεν ξέρουν απαραίτητα και αυτό μου αρέσει γιατί κρύβει μια τεράστια μαγεία. Το ταξίδι είναι πιο γοητευτικό από τον προορισμό, τον προορισμό τον ξέρω. Εκείνοι τώρα αρχίζουν και αντιλαμβάνονται ποιος θα είναι. Πρόκειται για ένα συνδυασμό, μια καθαρής ματιάς που διαθέτω για το έργο και ενός οράματος που συνδυάζεται με την επικοινωνία με τους ηθοποιούς, τις δικές τους δυνατότητες, τη δική τους φαντασία στο να υλοποιήσουν τη δική μου υπερτροφική φαντασία.»

Μια σκηνοθέτης από το Λονδίνο με κράμα ελληνικών και ξένων σπουδών. «Τελείωσα Αγγλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και ταυτόχρονα ήμουν και στο ΚΘΒΕ. Όταν τελείωσα και τις δύο σχολές έφυγα στο Λονδίνο….»

Η συζήτηση διακόπτεται με άκρως διακριτικό τρόπο καθώς εισέρχεται στο χώρο των προβών ο μεταφραστής της παράστασης Δημήτρης Δημητριάδης. Οι ηθοποιοί σηκώνονται από τις καρέκλες τους που είχαν συνταχθεί σε κύκλο και τον καλωσορίζουν. Η σκηνοθέτης τον καλωσορίζει με το εγκάρδιο χαμόγελό της και του εξηγεί ότι συζητάμε για την παράσταση. Εκείνος κάθεται και μιλάει ψιθυριστά στους ηθοποιούς που βρίσκονται κοντά του. Σε λίγο θα μπει στη συζήτηση και θα την απογειώσει. Μας δίνει την άδεια να συνεχίσουμε.

«Συνάντησα τον Αντρέα Βουτσινά που αποτέλεσε για μένα έναν τεράστιο κόσμο. Έφερε μαζί του όλο τον αέρα του Παρισιού και της Αμερικής που με γοήτευσε αφάνταστα. Όταν είσαι μικρός θέλεις να ζήσεις όλη την περιπέτεια και δεν ξέρεις τι σε περιμένει. Έκτοτε πέρασαν 20 χρόνια και δεν θέλω να επιστρέψω στην Ελλάδα. Το Λονδίνο είναι το σπίτι μου. Είναι μια πόλη που προσφέρει απίστευτες ευκαιρίες στους νέους με το δικαίωμα να κάνουν λάθη κι αυτό σε ενδυναμώνει. Συνέχισα τις σπουδές μου, δούλεψα σαν ηθοποιός, ταξίδεψα και συνάντησα μεγάλους δασκάλους. Έρχομαι στην Ελλάδα επιλεκτικά, μόνο όταν μου αρέσει η συνθήκη και το έργο. Τώρα που βρίσκομαι στο ΚΘΒΕ, η χαρά μου είναι αυθεντική και πολύ μεγάλη.»

Την ρωτώ αν πρέπει να προσαρμόζεται σε τελείως διαφορετικές συνθήκες όταν επισκέπτεται την Ελλάδα. «Πάντα πρέπει να προσαρμοστώ σε άλλα δεδομένα. Τα δεδομένα που συνάντησα που στο ΚΘΒΕ με όλες τις φοβερές δυσκολίες, είναι υψηλών προδιαγραφών. Θέλω να πω ένα μπράβο στο ΚΘΒΕ γιατί όλα δουλεύουν ρολόι χωρίς να υπάρχει οικονομική αναπνοή και άνεση.»

Όπου πάτε όμως κουβαλάτε και τον πρωταγωνιστή, (γέλια), Κωνσταντίνο Καβακιώτη, καθώς τον έχουμε ξαναδεί στη Σαλώμη όπου είχατε συνεργαστεί. Θέλω να πω δηλαδή ότι φαίνεται να κερδίζουν το στοίχημα οι γνώριμες συνεργασίες. «Πάντα. Γνώριμες, όμως, μπορεί να είναι και δυο ψυχές που έχουν μόλις συναντηθεί. Έχω και τα μεταφυσικά μου. Όπως συμβαίνει και με τα παιδιά εδώ, που τα γνώρισα πρώτη φορά με εξαίρεση τον κ. Καπέλιο με τον οποίο είμαστε μαζί από τα φοιτητικά μας χρόνια. Είμαστε παιδιά του ΚΘΒΕ, γνωριζόμαστε από 18 χρονών και είναι συγκινητικό να συναντιόμαστε δυο κολλητοί, δυο πρώην συμφοιτητές, ο ένας ως σκηνοθέτης και ο άλλος ως πρωταγωνιστής. Και με την Εύη Σαρμή έχουμε ξανασυνεργαστεί σε άλλη παραγωγή του ΚΘΒΕ. Ωστόσο και με τα άλλα παιδιά υπάρχει μια σχέση παράξενα γνώριμη. Είναι και τα μεταφυσικά του Μακμπέθ που μας μεταφέρονται.»

Θέλετε να αποδώσετε ένα γοτθικό παραμύθι. «Γοτθική ιστορία. Η Σκοτία από μόνη της είναι ένα σκηνικό γοτθικό. Είναι γεμάτη βουνά, λίμνες, τέρατα που βγαίνουν από τις λίμνες, κάστρα, ένας ουρανός γκρίζος που χαμηλώνει και νομίζεις ότι σ’ ακουμπά. Βροχές, γκάιντες, κακοτράχαλος τόπος και ξωτικά στα δάση. Ιστορίες, μύθοι και ο Σαίξπηρ τα έχει συνδυάσει καταπληκτικά μ’ αυτή τη μαύρη σκοτεινή ιστορία στην αναρρίχηση της εξουσίας. Στα μάτια μου, πρόκειται για μια σαφώς γοτθική ιστορία και αυτό θα αποδοθεί σε σχέση με το εικαστικό κομμάτι.»

Μας μιλούν οι ηθοποιοί για την εμπειρία τους αυτή.

-«Είναι η τέταρτη συνεργία μου με την κ. Ρεβή που είναι κάτι παραπάνω από σκηνοθέτης για μένα. Εκτός από τη σημαντικότητα του ρόλου και το όνειρο ζωής να παίξω αυτόν τον ρόλο είμαι ευτυχής που έχω μια τέτοια σκηνοθέτη. Αισθάνομαι περήφανος που έχω έρθει στη χώρα μου να παίξω και ιδίως στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ένα παιδικό μου όνειρο να ανεβώ στην σκηνή του ΚΘΒΕ. Έχω εισπράξει μεγάλη γενναιοδωρία από τους συναδέλφους μου που θα το θυμάμαι για μια ζωή. Συναντιόμαστε ψυχές για να πούμε ένα παραμύθι στον κόσμο γιατί είμαστε παραμυθάδες. Το πιο σημαντικό κομμάτι είναι ότι διακατεχόμαστε από αυτήν τη διαθεσιμότητα και την ανοιχτωσιά. Με το καλό, στις 12/1, θα βγούμε στην σκηνή, όλοι μαζί, μια γροθιά.», Κωνσταντίνος Καβακιώτης.

–«Όπως λέει και ένας μεγάλος φιλόσοφος, τον κόσμο δεν θα τον κερδίσει αυτός που έχει τους περισσότερους στρατιώτες αλλά αυτός που θα αφηγηθεί την πιο ωραία ιστορία» ,παίρνει το λόγο η βοηθός σκηνοθέτη, Εύα Κωνσταντινίδου.

Γέλια, χειροκροτήματα.

-«Υπάρχει ένα ταμπού που αναφέρεται στο ότι αυτά τα έργα δεν παίζονται, αυτοί οι ρόλοι δεν ερμηνεύονται. Το είχα κι γω αυτό το ταμπού, ξεκίνησα υπερευτυχισμένη αλλά τρομοκρατημένη. Αυτό άρχισε να λύνεται ώσπου λύθηκε τελείως γιατί αυτό που μας ζητά η σκηνοθέτης είναι να γεννήσουμε ξανά αυτό το έργο όλοι μαζί σαν ομάδα και αυτό είναι τόσο ζωντανό που καταρρίπτει το μύθο, απογειώνοντάς το. Είναι πανέμορφο που όλοι εμείς εδώ έχουμε τον ίδιο πυρήνα, όπως ο κύκλος που βλέπετε τώρα εδώ και είστε μέσα κι εσείς. Δεν είναι τυχαίο. Η κ. Ρεβή, μας οδηγεί προς τον ίδιο στόχο, είναι η δύναμή μας γι’ αυτό και πάμε δυνατά να δώσουμε αυτή την μάχη.», Πολυξένη Σπυροπούλου

-«Εγώ έχω ένα διπλό άγχος. Πρώτον γιατί γνωρίζομαι με τη σκηνοθέτη χρόνια και δεύτερον γιατί θέλω να φανώ αντάξιος των προσδοκιών της. Αισθάνομαι πολύ τυχερός γιατί έχω ξαναγεννηθεί και είμαι ευτυχισμένος που έχω συναντήσει ανθρώπους που μιλάμε την ίδια γλώσσα.» Νίκος Καπέλιος

-«Ήταν ευτύχημα η συνεργασία μας με τη σκηνοθέτη. Ακούς ότι θα ανέβει Μακμπέθ στο ΚΘΒΕ και δεν ξέρεις τι θα συναντήσεις. Μπαίνεις στη διαδικασία ακρόασης και βλέπεις ένα άνθρωπο τον οποίο μπορείς να αναζητήσεις. Τόσο ένα μ’ αυτό που ήθελες να συναντήσεις. Η πρώτη γοητεία και το πρώτο όφελος ξεκίνησε από εκείνη τη σπουδαία μέρα. Θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου που η κ. Ρεβή είπε ότι με θέλει στη διανομή. Μπαίνουμε, λοιπόν, εδώ μέσα, εξαιρετικό το έργο, το παραμύθι, το σκηνικό, το εικαστικό κομμάτι. Θα σας πω, αυτό που είχε γίνει σε μια πρόβα που δουλεύαμε διακαώς. Γύρισα προς το μέρος της και της είπα ότι νιώθω ότι είμαστε μόνοι κι ας είναι τόσοι άνθρωποι εδώ. Δεν ένιωθα μάτια πάνω μου, δεν το συναντάς αυτό σε θιάσους. Αυτή είναι ομάδα μας. Θα το δείτε στις 15 Γενάρη!», Βασίλης Ισσόπουλος.

Τα νέα παιδιά έχουν θέση και λόγο στην παράσταση. «Λατρεύω τα νέα παιδιά που μόλις τελείωσαν τη Δραματική Σχολή και ειδικά αυτά της δικής μας παράστασης που είναι αστέρια.» Αναστασία Ρεβή

-«Νιώθουμε πάρα πολύ τυχεροί και ευχαριστούμε την Αναστασία που μας έδωσε αυτή τη μεγάλη ευκαιρία γιατί είναι η πρώτη μας δουλειά. Περνάμε όμορφα και δημιουργικά και παίρνουμε πολλά πράγματα. Είναι η καλύτερη αρχή.»

-«Η πορεία της εργασίας μας. Από πού ξεκινήσαμε, πού έχουμε καταλήξει και πού μέλλει να πάμε. Από την πρώτη μέρα, όρθιοι, ανάλυση, μ’ ένα πιο λονδρέζικο τρόπο, που εγώ προσωπικά δεν τον έχω συνηθίσει και είναι μια σπουδή για έναν καλλιτέχνη στην Ελλάδα που δεν έχει βγει στο εξωτερικό», συμπληρώνει ο ηθοποιός Γιάννης Καραμφίλης.

–«Ακόμα και η οντισιόν ήταν μαγική», Νίκος Καπέλιος

-«Είχε διάρκεια και ήταν γκρουπ των 10 ανθρώπων. Δεν ήταν μπες μόνος και δώσε εξετάσεις», Αναστασία Ρεβή

Στρέφομαι προς τον κ. Δημητριάδη και τον ρωτώ αν έρχεται συχνά στις πρόβες.

-«Όχι, ήρθα μια ακόμα φορά πριν 3 βδομάδες και κάναμε μια γενική κουβέντα και τους υποσχέθηκα ότι θα ξανάρθω.»

Τους ρώτησα αν αγχώνονται με την παρουσία του. Εκείνος έσπευσε να αναρωτηθεί, «Μα γιατί να αγχώνονται;» Εκείνοι, ηθοποιοί και η σκηνοθέτης της παράστασης συμφώνησαν ότι η γλώσσα του είναι τέτοια ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μην τους υπενθυμίζει ότι είναι εδώ.

Ο κ. Δημητριάδης με το μαγικό λόγο του μας προσφέρει το καλύτερο τέλος της κυκλικής κουβέντας περί «Μακμπέθ».

-«Ακούστηκαν τόσα λόγια αγάπης, αλληλεγγύης και εμπιστοσύνης για ένα έργο που έχει τόσο μίσος και αλληλοεξόντωση», Δημήτρης Δημητριάδης

-«Όντως.»

-«Αυτό είναι το οξύμωρο.»

-«Αυτό συζητούσαμε χθες το βράδυ. Γελάμε πάρα πολύ. Υπάρχει μια καλή ισορροπία του περνάμε καλά και του παράγουμε έργο. Του έχουμε δημοκρατία αλλά έχουμε και σαφείς οδηγίες.»

-«Περνάτε καλά για ένα έργο που κανείς δεν περνάει καλά στο έργο. Χρειάζεται τεράστια ικανότητα προσποίησης – υποκρισίας», συνεχίζει ο κ. Δημητριάδης

-«Νομίζω είναι περισσότερο ανάγκη ισορροπίας», Αναστασία Ρεβή.

-«Δεν υπάρχει κηδεία χωρίς γέλιο. Για να μπορέσεις να ανταπεξέλθεις σ’ αυτό το δύσκολο έργο που είναι γεμάτο αίμα, συνωμοσίες και δολοφονίες, εμείς βρίσκουμε τα λεγόμενα comic relief για να επανέλθουμε.»

-«Αυτή η αναφορά η γοτθική εκτός από είδος είναι και οι βάρβαροι. Το γοτθικό παραπέμπει και στη φυλετική βαρβαρότητα», Δημήτρης Δημητριάδης.

-«Έχει ένα μυστήριο για μένα το γοτθικό, είναι μια αριστουργηματική μαυρίλα, ένα αριστουργηματικό σκοτάδι», Αναστασία Ρεβή.

-«Είναι ένα πολιτιστικό γεγονός», Δημήτρης Δημητριάδης.

Έτσι τελειώνει η κουβέντα μας περί «Μακμπέθ» σε έναν κύκλο με ηθοποιούς, με τη σκηνοθέτη και το μεταφραστή της παράστασης, δημοκρατικά και δημιουργικά. Μου έκαναν τη τιμή να παίξουν ένα κομμάτι της παράστασης, το ήθελα πολύ, «να δω πρόβα, πότε θα δω πρόβα», τους ρωτούσα. Παρατήρησα κάθε φλέβα του κορμιού τους να πάλλεται, ένιωσα ότι τους παρακολουθώ σε μια καλοφωτισμένη σκηνή, ταξίδεψα μαζί τους. Αναμένοντας το «Μακμπέθ» στις 15/1/2016!