Ο νέος Άγιος Νικόλαος by Calatrava στο “Σημείο μηδέν”

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση των σχεδίων της ανοικοδόμησης του Αγίου Νικολάου στο “σημείο μηδέν” εγκανιάζεται στο Τελλόγλειο.

Ο διάσημος αρχιτέκτονας, Σαντιάγο Καλατράβα, που ανέλαβε την ανοικοδόμηση του Ναού που κατέρρευσε μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, παρευρέθηκε στο αγιασμό του εδάφους όπου θα γίνει η Αναγέννηση του Ναού του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν» που έγινε στις 11/9/2014. Στην εφημερίδα Ημερησία δήλωσε για το έργο που ανέλαβε: “Αυτό το έργο θα γίνει κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια απλή ανακατασκευή της εκκλησίας που καταστράφηκε την 11η Σεπτεμβρίου. Θα αποτελεί ένα εξαιρετικό σύμβολο ενότητας, καθώς και ένα σύμβολο ότι οι ξεπερνάμε τις αντιξοότητες και επανακάμπτουμε μέσα από τις δυσκολίες. Στις προκλήσεις που αντιμετώπισα στο σχεδιασμό της νέας εκκλησίας περιλαμβανόταν ο σεβασμός στις παραδόσεις και τη λειτουργία της ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και την ίδια στιγμή η σκέψη ότι ζούμε στον 21ο αιώνα. Έτσι άντλησα την έμπνευσή μου από τα σύμβολα της Ορθόδοξης Πίστης και κυρίως από την Αγία Σοφία, την οποία θεωρώ πρότυπο αρχιτεκτονικής της Ορθόδοξης Παράδοσης (όπως αντίστοιχα είναι ο Παρθενώνας για την κλασική αρχιτεκτονική). Η νέα εκκλησία στηρίζεται πρωταρχικώς σε έναν κεντρικό τρούλο. Η επιφάνεια του τρούλου είναι χωρισμένη σε 40 επίπεδα ταμπλό προς τιμή των 40 παραθύρων που βρίσκονται στον τρούλο της Αγίας Σοφίας. Οι γωνιακοί στύλοι είναι καλυμμένοι με εναλλασσόμενες μικρές και μεγάλες οριζόντιες λωρίδες από λευκό και γκρίζο μάρμαρο, ως ενθύμηση της Εκκλησίας του Σωτήρος στη Χώρα. Παίρνοντας σαν υπόδειγμα την Εκκλησία της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη και την Αγία Σοφία, το κεντρικό κλίτος της εκκλησίας απλώνεται κάτω από το άνοιγμα που αγκαλιάζει τον κεντρικό τρούλο, στο κέντρο του οποίου βρίσκεται η εικόνα του Χριστού (Παντοκράτορα).”

To Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. παρουσιάζει το νέο αρχιτεκτονικό έργο του Santiago Calatrava, την ανοικοδόμηση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν», και σας προσκαλεί στα εγκαίνια της έκθεσης την Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2015 στις 20:00.

Η ανοικοδόμηση του ναού επιτελεί έναν διπλό ρόλο: αντικαθιστά τον ναό που καταστράφηκε την τραγική μέρα της 11^ης Σεπτεμβρίου και εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιαμόρφωσης της περιοχής του «Σημείου Μηδέν» ως το μοναδικό μη κοσμικό κτήριο.

Το κτήριο αποτελεί τοπόσημο, καθώς πρόκειται για το εθνικό ιερό της ελληνορθόδοξης εκκλησίας της Αμερικής, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάστηκε ως τόπος συγκέντρωσης για όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, ένας δημόσιος χώρος λατρείας, προσευχής, περισυλλογής και διαλογισμού.

Το πλούσιο υλικό της έκθεσης, που αποτελείται από μακέτες, σχέδια, κατόψεις, φωτογραφίες, καθώς και οπτικοακουστικό υλικό, παρουσιάζει τα στάδια σχεδιασμού και  δημιουργίας του ναού. Μετά την επιτυχημένη παρουσίαση του έργου στο Μουσείο Μπενάκη, η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Τελλόγλειο από τις 3 Νοεμβρίου έως τις 20 Δεκεμβρίου 2015.

Ιστορία (πηγή: Βικιπαίδεια)

Ο ναός κτίστηκε περίπου το 1832. Το 1916 Ελληνοαμερικανοί μετανάστες συνέστησαν το ποίμνιο του αγίου Νικολάου και το 1922 ξεκίνησαν να τελούνται ακολουθίες στην τοποθεσία της οδού Liberty. Το κτίριο του ναού είχε μήκος 17,07 μέτρα, πλάτος 6,71 μέτρα και ύψος 10,67 μέτρα (56 × 22 × 35 πόδια) ενώ φαινόταν μικροσκοπικό μπροστά στους 110 ορόφους των Δίδυμων Πύργων, που ολοκληρώθηκαν το 1972 και το 1973. Παρά το μικρό του μέγεθος και την ασυνήθιστη τοποθεσία του, η εκκλησία είχε προ των επιθέσεων ένα αφοσιωμένο ποίμνιο περίπου 70 οικογενειών, καθοδηγούμενο από τον πατέρα Ιωάννη Ρώμα. Τις Τετάρτες ο ναός ήταν ανοικτός στο κοινό και πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και εργαζομένων από τα γραφεία των πύργων και μη ελληνορθοδόξων, έρχονταν στον ήσυχο χώρο λατρείας για συγκέντρωση και προσευχή.

Ο ελληνορθόδοξος ναός του αγίου Νικολάου βρισκόταν στην οδό Liberty απέναντι από τον Νότιο Πύργο του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου. Καταστράφηκε εντελώς στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 όταν ο νότιος πύργος κατέρρευσε. Ήταν το μόνο κτήριο που καταστράφηκε από την επίθεση και δεν ανήκε στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου.Κανένας δεν ήταν μέσα στον ναό τη στιγμή της καταστροφής. Ελάχιστα από τα περιεχόμενά του διασώθηκαν. Τελικά ανάμεσα σε ό,τι βρέθηκε ήταν οι κατεστραμμένες εικόνες του αγίου Διονυσίου Ζακύνθου και της Ζωοδόχου Πηγής καθώς και μερικά άλλα λατρευτικά αντικείμενα.

Ανάμεσα στα πολυτιμότερα αντικείμενα που είχε ο ναός στην κατοχή του ήταν κάποια μέρη από τα λείψανα του αγίου Νικολάου, της αγίας Αικατερίνης και του αγίου Σάββα, τα οποία είχαν δωριστεί στην εκκλησία από τον Νικόλαο τον Β΄, τον τελευταίο τσάρο της Ρωσίας. Αυτά τα λείψανα έβγαιναν από τις οστεοθήκες τους την ήμερα του εορτασμού του αντίστοιχου αγίου ή αγίας για προσκύνηση. Μετά τις επιθέσεις τα λείψανα χάθηκαν και δεν ξαναβρέθηκαν.

Ο ιερέας Ιωάννης Ρώμας και τα μέλη του ποιμνίου έχουν προσωρινά μετακομίσει στον καθεδρικό ναό των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλυν.

* 3 Νοεμβρίου – 20 Δεκεμβρίου 2015, Τελλόγλειο Ίδρυμα