Ένας ψηφιακός ξεναγός ζωντανεύει την ιστορία των αποικιών της Χαλκιδικής

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους υλοποίησε το έργο «Μετακινήσεις πληθυσμών και υλικός πολιτισμός: ψηφιακή αποτύπωση της Χαλκιδικής από την Προϊστορία έως τους Ιστορικούς Χρόνους», ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία 2014-2020”.

To ευρύ και πολυεπίπεδο αυτό έργο αξιοποιεί το σύνολο σχεδόν των σύγχρονων ψηφιακών μέσων για την ανάδειξη και προβολή με καινοτόμο τρόπο σημαντικού μέρους από το πλούσιο πολιτιστικό κεφάλαιο της Χαλκιδικής.

Έτσι, ψηφιακές τεχνολογίες επαυξημένης πραγματικότητας, ψηφιακά μοντέλα τρισδιάστατης απεικόνισης, διαδραστικές εφαρμογές ψηφιακής ξενάγησης, διαδραστικοί χάρτες, οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις με πρωτότυπο περιεχόμενο σε συνδυασμό με την αρχαιολογική και ιστορική έρευνα, συνιστούν υπηρεσίες διευρυμένης ψηφιακής πρόσβασης στην ιστορική και πολιτισμική πληροφορία, ενισχύοντας την εμβύθιση στο ιστορικό παρελθόν.

Κάνοντας ένα ακόμα βήμα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους ανακοίνωσε την έναρξη της λειτουργίας των ψηφιακών εφαρμογών και την απόδοση στο κοινό του εκσυγχρονισμένου χώρου πληροφόρησης της αρχαίας Ολύνθου.

Μέσα από τις ψηφιακές διαδραστικές εφαρμογές την ιστορία της Ολύνθου, από την ίδρυση και την εξέλιξη της σε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Χαλκιδικής ως και την ολική της καταστροφή.

Η εφαρμογή της διαδραστικής κάτοψης αποκαλύπτει την ζωή στην αρχαία πόλη μέσα από τα κτίρια και τα αντικείμενα των κατοίκων της, τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και τα αρχαιολογικά ευρήματα που παρουσιάζονται μέσω τριασδιάστατων αναπαραστασέων και φωτογραφιών!

Η εφαρμογή του διαδραστικού χρονολογίου αποκαλύπτει την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης. Η ίδρυση, οι πολιορκίες, οι συμμαχίες και η καταστροφή της πόλης παρουσιάζονται σε μια χρονογραμμή με τα σημαντικότερα γεγονότα!

Η αρχαία Όλυνθος, η σπουδαιότερη πόλη της Χαλκιδικής του 5ου αιώνα π.Χ., το σημαντικότερο οικονομικό-στρατιωτικό κέντρο της περιοχής που καταστράφηκε το 348 π.Χ. από τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β΄, αποτελεί παράδειγμα οργανωμένης πόλης και ανεκτίμητη πηγή γνώσεων για την καθημερινή ζωή των ύστερων κλασικών χρόνων.

Με τον εκσυγχρονισμό της υπάρχουσας αίθουσας πληροφόρησης μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και την μετατροπή της σε ένα σύγχρονο Ψηφιακό Κέντρο Πληροφόρησης με την ονομασία AnODIC (Ancient Olynthos Digital Infomation Center) δημιουργήθηκε ένα ελκυστικό, διαδραστικό περιβάλλον που προσφέρει στον επισκέπτη με εύληπτο και ψυχαγωγικό τρόπο την πορεία της σημαντικής αυτής πόλης μέσα στον χώρο και στον χρόνο με κείμενα στα ελληνικά και αγγλικά, φωτογραφίες, σχέδια, αναπαραστάσεις.

Ο νέος χώρος προσφέρει στον επισκέπτη οθόνες αφής και επιφάνειες προβολής που παρουσιάζουν:

Ψηφιακό χρονολόγιο

Όλα τα γεγονότα σταθμοί της ιστορίας της αρχαίας Ολύνθου μέσα από ένα διαδραστικό χρονολόγιο προσκαλούν τους επισκέπτες σε ένα ψυχαγωγικό και επιμορφωτικό ταξίδι στον παρελθόν.

Ψηφιακή διαδραστική κάτοψη

Μια εικονική περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο που αποκαλύπτει την εξέλιξη της πόλης μέσα από τα κτίρια και τα αντικείμενα των κατοίκων της, τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Ψηφιακή Προθήκη

Ο υλικός πολιτισμός της αρχαίας Ολύνθου ζωντανεύει μέσα από τρισδιάστατα μοντέλα που μπορεί ο επισκέπτης να «αγγίξει» και να μελετήσει από όλες τις πλευρές, με οδηγό τα εύληπτα κείμενα που τα συνοδεύουν.

Ιστορίες των ανθρώπων της έρευνας

Από την πρώτη επίσκεψη των πρώτων ερευνητών στην Όλυνθο μέχρι τη σύγχρονη έρευνα, οι επισκέπτες ανακαλύπτουν μέσα από φωτογραφικό υλικό και μαρτυρίες πώς μία σπουδαία πόλη έρχεται στο φως.

Video Installation

Μικρές αφηγήσεις από μεγάλες στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή της πόλης συνθέτουν μία πρωτότυπη οπτικοακουστική εγκατάσταση που προβάλλεται σε πέντε διαφορετικές επιφάνειες αξιοποιώντας κυρίως την τεχνική του animation με πρωτότυπη εικαστική προσέγγιση.

Μετά την ανάβαση στον λόφο, μέσα από την εφαρμογή ψηφιακού ξεναγού για κινητά τηλέφωνα Android και iOS με τίτλο «Αποικίες της Χαλκιδικής στον χώρο και στον χρόνο», ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ανακαλύψει τι κρύβεται κάτω από την πόλη, να ακούσει μια πρωτότυπη βιωματική αφήγηση σε μορφή μυθοπλασίας από ένα κορίτσι του 4ου αιώνα π.Χ., και με την έκδοση AR, να δει το παρελθόν να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια του! Οι εφαρμογές είναι προσβάσιμες μέσω της ιστοσελίδας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους στον σύνδεσμο https://www.efachagor.gr/apps/ ή μέσω της σάρωσης κωδικών QR στην είσοδο και σε σημεία του αρχαιολογικού χώρου.

Επίσης, η εφαρμογή του ψηφιακού ξεναγού προσφέρει τη δυνατότητα εκτεταμένης περιήγησης σε επιλεγμένα σημεία επιπλέον πέντε πόλεων – αποικιών της Χαλκιδικής και συγκεκριμένα στον αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Σταγείρων, στη Νέα Καλλικράτεια (αρχαία Δίκαια), στην Ποτίδαια, στην Άφυτο (αρχαία Άφυτις) και στην Ιερισσό (αρχαία Άκανθος), καθώς και συμπυκνωμένη πληροφορία για ακόμη δεκαεπτά (17) θέσεις αποικιών στην περιοχή.

Οι δύο λόφοι, ο δημόσιος τομέας και η περιοχή με τις Επαύλεις

Η ψηφιακή περιήγηση μας δίνει τη δυνατότητα για να μάθουμε πώς εξελίχτηκε η αρχαία πόλη της Ολύνθου.

Το πολεοδομικό σχέδιο της Ολύνθου βασίζονταν στο «ιπποδάμειο» σύστημα. Ο Ιππόδαμος ήταν από τους πιο γνωστούς πολεοδόμους της εποχής με καταγωγή από τη Μίλητο.

Το σύστημα αυτό ανταποκρινόταν πλήρως στις πολιτικές ιδέες του Αριστοτέλη για μια ιδανική πόλη με τους κατοίκους χωρισμένους σε τεχνίτες, γεωργούς, στρατιωτικούς, τη γη διαιρεμένη για θρησκευτική, δημόσια και ιδιωτική χρήση.

Στο νότιο λόφο εντοπίζονται τόσο δημόσια κτήρια, όσο και ιδιωτικές κατοικίες και καταστήματα, αλλά και δύο λεωφόροι που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με εγκάρσιους δρόμους. Γνωρίζουμε το νεολιθικό οικισμό, το πρυτανείο, αλλά και το κέντρο της πόλης.

Στο Βόρειο Λόφο ερχόμαστε σε «επαφή» με τις οικίες που υπήρχαν εκεί, ενώ στο νότιο άκρο του μαθαίνουμε την ιστορία του Βουλευτηρίου, και της δημόσιας κρήνης.

Στις περιοχή με τις Επαύλεις μπορεί ο «περιηγητής» να δει πώς ήταν οι οικίες σε ένα προνομιακό σημείο της περιοχής με θέα προς το βουνό, αλλά και τη θάλασσα και προστασία από τους βόρειους ανέμους. Όπως μαρτυρά και το όνομα, επρόκειτο για κατοικίες εύπορων οικογενειών της εποχής. Ξεχωρίζουν από τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά που διαθέτουν.

Η Χαλκιδική μιας άλλης εποχής

Η Χαλκιδική αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα της απικοιακής δραστηριότητας με δεκάδες θέσεις αποικιών, κάποιες από τις οποίες μάλιστα εξελίχθηκαν σε πολύ σημαντικές πόλεις του αρχαίου κόσμου.

Μέσα από τον διαδραστικό χάρτη ενημερωνόμαστε για την ιστορία γνωστών και άγνωστων σημείων της Χαλκιδικής.

Όπως για παράδειγμα η Γίγωνος για την οποία γνωρίζουμε μόνο το όνομα. Η θέση της ήταν πιθανώς στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου. Ο Ηρόδοτος την αναφέρει (7.123) ανάμεσα στις πόλεις, από τις οποίες παρέλαβε στρατό και «γειτονεύουν με τον Θερμαϊκό κόλπο».

Αλλά και για τη Δίκαια που ιδρύθηκε στον Θερμαϊκό κόλπο από Ευβοείς αποίκους της Ερέτριας κατά τον Β΄ ελληνικό αποικισμό, πιθανότατα στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. Oι αρχαίες πηγές αναφέρουν ότι βρισκόταν στην ακτή της Κρουσίδος, επομένως, η θέση της πόλης ταυτίζεται πιθανότατα με τον σύγχρονο οικισμό της Νέας Καλλικράτειας.

Μερικά από τα σημεία που μπορεί κανείς να περιηγηθεί και να ανακαλύψει την ιστορία τους:

Ποτιδαία – Κασσανδρεία

Ιδρύθηκε το 600 π.Χ. από Κορίνθιους αποίκους στη στρατηγική θέση του ισθμού της Παλλήνης.

Οικιστής της ήταν ο Ευαγόρας, νόθος γιος του τυράννου της Κορίνθου Περιάνδρου.

Η Ποτίδαια πήρε το όνομά της από τον θεό Ποσειδώνα που λατρευόταν και στη μητρόπολη. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ναός του θεού υπήρχε στην είσοδο της πόλης και στα ασημένια νομίσματά της παριστάνεται ο Ποσειδώνας Ίππιος.

Άφυτις μητρόπολη: Ερέτρια | ίδρυση: 10ος αι. π.Χ. ή 9ος αι. π.Χ.

Με βάση τις γραπτές πηγές και τα αρχαιολογικά δεδομένα, η Άφυτις ιδρύθηκε τον 10ο ή 9ο αιώνα π.Χ. από τους Ερετριείς, στη θέση προϋπάρχοντος προϊστορικού οικισμού στον λόφο Κουτσόμυλο.

Στα αρχαϊκά και πρώιμα κλασικά χρόνια είχε ιδιαίτερα πυκνές εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με τα μεγάλα κέντρα παραγωγής κεραμικής, κοροπλαστικής και μεταλλοτεχνίας της Ιωνίας, της Αθήνας και της Κορίνθου. Μάλιστα, τον 5ο αιώνα π.Χ. τα αθηναϊκά αγγεία κατέκλυζαν την αγορά της πόλης. Η πλούσια εμπορική, οικονομική και βιοτεχνική δραστηριότητα συνεχίζεται μέχρι το τέλος της ζωής της πόλης.

Η Άφυτις διαθέτει, επίσης, δικό της νομισματοκοπείο και ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. κόβει τα δικά της νομίσματα. Η λειτουργία του νομισματοκοπείου συνεχίζεται και μετά την ενσωμάτωση της πόλης στο βασίλειο των Μακεδόνων.

Σκιώνη μητρόπολη: πόλη της Εύβοιας

Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η πόλη ιδρύθηκε από τους Πελληνείς της Αχαΐας, μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου, όταν, κατά την επιστροφή τους από την Τροία, αναγκάστηκαν να προσαράξουν στην περιοχή λόγω καιρού. Ο μύθος διηγείται, πως οι Τρωαδίτισσες αιχμάλωτες που είχαν μαζί τους οι Αχαιοί, έκαψαν τα πλοία τους, σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την άφιξή τους στην Πελοπόννησο και μαζί τις χειρότερες ταπεινώσεις που τις περίμεναν. Έτσι, οι Αχαιοί αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στη χερσόνησο και να ιδρύσουν την πόλη.

Στη συνέχεια, όπως πιστεύουν πολλοί ιστορικοί, η πόλη αποικίστηκε από Ευβοείς αποίκους, όπως σχεδόν ολόκληρη η χερσόνησος της Παλλήνης.

Αρχικά η οικονομία της Σκιώνης βασιζόταν περισσότερο στη γεωργία, γεγονός που το αποδεικνύει η περιορισμένη κυκλοφορία των νομισμάτων της. Γεωργικό προϊόν αποτελούσε άλλωστε και το περίφημο κρασί της, γνωστό από την αρχαιότητα.

Σερμύλη

Ο Ηρόδοτος (7.122) αναφέρει τη Σερμύλη ως μία από τις πόλεις, από τις οποίες ο Ξέρξης παράλαβε καράβια και στρατό. Η πόλη θα ήταν αποικία των Χαλκιδέων και η θέση της εντοπίζεται πιθανότατα στην «Πλατειά Τούμπα», νότια από την σημερινή Ορμύλια, η οποία και διατήρησε παραφθαρμένο το αρχαίο όνομα.

Σίγγος μητρόπολη: πόλη της Εύβοιας

Μετά την Άσσηρα και την Πίλωρο ο περσικός στόλος πέρασε την Σίγγο (Ηρόδοτος 7.122), από όπου παρέλαβε στρατό ο Ξέρξης. Η πόλη φαίνεται πως ήταν αποικία των Χαλκιδέων και μετά τα Περσικά έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Σάρτη μητρόπολη: πόλη της Εύβοιας

Ο Ηρόδοτος (7.122) αναφέρει έναν οικισμό με το όνομα Σάρτη ως τον νοτιότερο στην ανατολική ακτή της Σιθωνίας. Βρισκόταν κοντά στην ισχυρή Τορώνη και πιθανώς υπό την επιρροή της. Περισσότερα στοιχεία για τον χρόνο ίδρυσής της και την προέλευση των κατοίκων της δεν γνωρίζουμε.

Άσσα – Άσσηρα μητρόπολη: Χαλκίδα

Η Άσσα αποτελούσε αποικία των Χαλκιδέων, η οποία κατά τον Ηρόδοτο (7. 122) βρισκόταν στη βόρεια ακτή του Σιγγιτικού κόλπου, σε ένα ύψωμα, γνωστό με το όνομα Κούλια. Εικάζεται ότι πρόκειται για μία θέση στην ακτή του Γοματίου, όπου κατά διαστήματα αποκαλύπτονται αρχαιότητες.

Άκανθος μητρόπολη: Άνδρος | ίδρυση: 7ος αι. π.Χ.

Η πόλη της Ακάνθου ιδρύθηκε γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. και αποτελεί τη σημαντικότερη αποικία της Άνδρου. Βρίσκεται πολύ κοντά στον σημερινό οικισμό της Ιερισσού και, καθώς συνδυάζει ασφαλές λιμάνι, εύφορη γη, πλούσιο έδαφος και υπέδαφος, αποτέλεσε ιδεώδη πόλο έλξης των Ελλήνων του Νότου κατά την αποικιστική τους δραστηριότητα.

Η Άκανθος γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, χάρη στις ιδιαίτερες εμπορικές σχέσεις της με κέντρα της Ιωνίας, της ανατολικής Μεσογείου και του νότιου Αιγαίου, αργότερα την Κόρινθο και στη συνέχεια στην Αττική, που διατηρήθηκαν σε όλη τη διάρκεια των κλασικών χρόνων.

Η οικονομία της βασιζόταν στα αγροτικά προϊόντα, στην οινοποιία, τον γνωστό «Ακάνθιο οίνο», στην εκμετάλλευση της ξυλείας και στην αξιοποίηση των μεταλλείων της ενδοχώρας. Ήδη το 530 π.Χ. άρχισε να κόβει αργυρά νομίσματα με έμβλημα το λιοντάρι που καταβάλλει ταύρο. Τα νομίσματά της είχαν ευρεία κυκλοφορία, από τη Σικελία έως την Περσία.

Στώλος μητρόπολη: πόλη της Εύβοιας

Η Στώλος ή Σκώλος ιδρύθηκε στην ενδοχώρα βόρεια της Σιθωνίας από Ευβοείς αποίκους τον 8ο ή τον 7ο αιώνα π.Χ. Η θέση της πόλης είναι πολύ πιθανό να ταυτίζεται με την περιοχή “Αμυγδαλιά” στο Κελλί Βραστάμων ή με τη “Σμίξη” Πλανών.

Πού θα βρεις την εφαρμογή

Αποικίες της Χαλκιδικής στον χώρο και στον χρόνο

AppStore

Google Play

Αποικίες της Χαλκιδικής στον χώρο και στον χρόνο | Έκδοση AR

Η έκδοση AR είναι μια εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας που ζωντανεύει την ιστορία των αποικιών της Χαλκιδικής μέσα από την ανάδειξη των ευρημάτων που έχουν θαφτεί με το πέρασμα των χρόνων.

AppStore

Google Play

Περιηγήσου στον ψηφιακό ξεναγό και από την ιστοσελίδα!

Η εφαρμογή «Αποικίες της Χαλκιδικής στον χώρο και στον χρόνο» είναι ένας ψηφιακός ξεναγός που ζωντανεύει την ιστορία των αποικιών της Χαλκιδικής μέσα από την ανάδειξη των ευρημάτων που έχουν θαφτεί με το πέρασμα των χρόνων. Ανακαλύψτε τα κρυμμένα αρχαιολογικά ευρήματα, περιηγηθείτε στους δρόμους σύγχρονων πόλεων και αρχαιολογικών χώρων, ακούγοντας ιστορίες χαρακτήρων από διαφορετικές εποχές.

Συντελεστές

Γενική Εποπτεία | Συντονισμός

Σκιαδαρέσης Γεώργιος, Αρχαιολόγος – Αναπληρωτής Προϊστάμενος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους

Επιστημονική Επιμέλεια

Ακτσελή Δήμητρα, Αρχαιολόγος

Κειμενογραφική Επιμέλεια

Ακτσελή Δήμητρα, Αρχαιολόγος

Αδακτύλου Φωτεινή , Αρχαιολόγος

Μπιτζικόπουλος Δημήτρης, Αρχαιολόγος

Νασιώκα Ολυμπία, Αρχαιολόγος

Παπαστάθης Κώστας, Αρχαιολόγος

Πρωτότυπο σενάριο ηχητικών αφηγήσεων | Σύνταξη και γλωσσική επιμέλεια κειμένων

Τούρτας Αλέξανδρος, Αρχαιολόγος

Ηχητικές αφηγήσεις

Κασιούμη Αλεξάνδρα, Ηθοποιός

Γκόσιος Άλκης, Ηθοποιός

Μιχαηλίδης Αλέξανδρος, Ηθοποιός

Δισδιάστατες σχεδιαστικές αναπαραστάσεις

Μίζα Μαρία †

Τρισδιάστατες αναπαραστάσεις μνημείων

Τσακμάκης Φώτης, Αρχιτέκτων μηχανικός

Τρισδιάστατη σάρωση αρχαιολογικών αντικειμένων | Φωτογραμμετρική αποτύπωση και τρισδιάστατη σάρωση αρχαιολογικών χώρων

Up2Metric

Φωτογράφιση αρχαιολογικών ευρημάτων | Επιμέλεια και επεξεργασία φωτογραφιών

Γιώβης Δημήτρης, Φωτογράφος

Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια εποπτικού υλικού, εμπειρίας χρήστη και περιβάλλοντος διεπαφής εφαρμογών (UX/UI)

Καρυάτη Έλλη, Αρχιτεκτόνισσα μηχανικός | Interactive experience designer

Μαυρίδου Δανάη, Αρχιτεκτόνισσα μηχανικός | Interactive experience designer

Προγραμματισμός και ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών

Τσέτσος Βασίλης, Τεχνικός Συντονιστής

Τσέτσος Γρηγόρης, Προγραμματιστής

Στουραΐτης Παύλος, Έλεγχος Ποιότητας

Μαστοράκος Πάρις, Προγραμματιστής

Λουκόπουλος Κώστας, Προγραμματιστής

Καραγιάννης Αλέξανδρος, Προγραμματιστής

Παπαπάνος Γιώργος, Προγραμματιστής

Μεταφράσεις κειμένων

Μεταφραστικό Γραφείο Τσαλιγόπουλου

Ανάδοχος Έργου

TETRAGON