Δέκα πράγματα για το βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ

Λίγες μέρες πριν τη φετινή απονομή στη Ροτόντα όσα πρέπει να ξέρετεε για το μεγάλο βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ.Τι είναι το βραβείο και πότε ξεκίνησε

1.Τι είναι το βραβείο και ποια η έδρα του 

Έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και θεσμοθετήθηκε το 2020 ένα νέο πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας βραβείο, το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», που έρχεται να προστεθεί στο ιστορικό βραβείο «Καρλομάγνου», το οποίο απονέμεται από το 1950 στο Άαχεν της Γερμανίας.

Η ιδέα γεννήθηκε από κορυφαίες προσωπικότητες της Ευρώπης, που στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην ενδυνάμωση της κοινής ευρωπαϊκής ιδέας και ταυτότητας. Με στόχο να αναδείξει τις κοινές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, τις ιστορικές καταβολές και γεωγραφικές ρίζες, το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» φιλοδοξεί να είναι μια γέφυρα αλληλοκατανόησης των διαφορετικών λαών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν τη σημερινή Ευρώπη.

2.Ποιος το απονέμει 

Θα απονέμεται κάθε χρόνο από το ομώνυμο Ίδρυμα Θεοφανώ-Theophano Foundation μέσα από διαδικασία αξιολόγησης από τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος, η σύνθεση των οποίων βασίζεται στη συμμετοχή κορυφαίων ευρωπαϊκών προσωπικοτήτων και εκπροσώπων της Θεσσαλονίκης από τον χώρο της πολιτικής, της διπλωματίας, του πολιτισμού, των τεχνών, των γραμμάτων, της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.

3. Γιατί στη Θεσσαλονίκη 

Η επιλογή της Θεσσαλονίκης ως έδρας για την απονομή του βραβείου αποτελεί μια εξαιρετική τιμή για την πόλη αλλά και τη χώρα. Ο συμβολισμός αυτής της επιλογής, αλλά και της Ροτόντας, ενός κορυφαίου μνημείου που μαρτυρεί τη ρωμαϊκή, βυζαντινή, ορθόδοξη, οθωμανική και ελληνική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης, ανοίγουν νέες προοπτικές για τη θέση και τον κομβικό ρόλο της Θεσσαλονίκης στον ευρωπαϊκό χάρτη.

4. Ποιοι θα βραβεύονται 

Θα βραβεύει προσωπικότητες ή οργανισμούς για τη συμβολή τους στην κατανόηση και ανάδειξη των αρχών, των αξιών και των δεσμών, που διαμορφώνουν τη σύγχρονη Ευρωπαϊκή ιδέα.

Θα προωθεί τη συνειδητοποίηση των κοινών αφετηριών της Ανατολικής και της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, των ιστορικών αλληλεξαρτήσεων των λαών και εθνών της Ευρώπης, και της σημασίας τους για τη σημερινή Ευρωπαϊκή συνεργασία, όπως και για τις σχέσεις της Ευρώπης με τους γειτονικούς της πολιτισμούς.

Επισημαίνει και δημοσιοποιεί τη συνεισφορά των βραβευόμενων, διευρύνοντας την αντίληψή μας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή συνεργασία και τις ρίζες τους στην ιστορία.

5. Οι άνθρωποι πίσω από το βραβείο

Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής θα είναι ο επίτιμος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Herman Count Van Rompuy.

Η Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος, που έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και αποτελείται κατά πλειοψηφία από Έλληνες, δέχεται τις υποψηφιότητες από τη Συμβουλευτική Επιτροπή και επιλέγει μεταξύ αυτών τον τελικά βραβευόμενο.

Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής θα είναι ο κ. Σταύρος Ανδρεάδης, Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος.

6. Η πρώτη νικήτρια

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ursula von der Leyen, ήταν το πρώτο πρόσωπο που τιμήθηκε πέρσι τον Οκτώβριο του 2020 με το βραβείο. Αποδέχτηκε το πρώτο βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» εκ μέρους ενός ευρωπαϊκού θεσμού που ενισχύει την κινητικότητα, τη συνεργασία και την αμοιβαία κατανόηση για τους νέους πολίτες Ευρώπης: το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών ERASMUS.

7. Οι νικητές του 2021

Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» τιμά φέτος τη συνεισφορά της Επιστήμης στην Ανθρωπότητα.

Ο δρ. Uğur Şahin και η δρ. Özlem Türeci, το ζευγάρι επιστημόνων που ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο ενάντια στον κορονοϊό, είναι οι αποδέκτες του φετινού βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» για τα εκατομμύρια ζωές που έσωσαν και την ελπίδα που χάρισαν σε όλον τον κόσμο.

Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» για το έτος 2021 εστιάζει στην καίρια θέση της επιστήμης στην κοινωνία και τη συνεισφορά της στο Κοινό Καλό. Η Διοικούσα και η Συμβουλευτική Επιτροπή του Ιδρύματος Θεοφανώ επέλεξαν να εφιστήσουν την προσοχή τους στους ποικίλους τρόπους με τους οποίους η επιστήμη βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του ζευγαριού που ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο κατά του νέου κορονοϊού, δρ. Uğur Şahin και δρ. Özlem Türeci – δυο επιστήμονες-παράδειγμα προς μίμηση που αποτελούν έμπνευση για νέους από όλον τον κόσμο για τη σκληρή, αδιάλειπτη προσπάθεια τους να επιλύσουν μια πρωτοφανή υγειονομική κρίση, όπως και την αφοσίωση στο Κοινό Καλό και την υψηλή ποιότητα έρευνας και ειδημοσύνης που οδήγησαν σε μια ανακάλυψη που χάρισε ελπίδα όχι μόνο στην Ευρώπη μα σε όλη την Ανθρωπότητα.

8. Πότε θα δοθεί

Η Τελετή Απονομής του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» 2021 θα λάβει χώρα την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2021 στη Θεσσαλονίκη, στο ιδιαίτερο περιβάλλον της εμβληματικής Ροτόντας, ενός κορυφαίου μνημείου που μαρτυρά τη ρωμαϊκή, βυζαντινή, ορθόδοξη, οθωμανική και ελληνική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης.

Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία της και θα απευθύνει χαιρετισμό η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ενώ η φετινή βράβευση θα φέρει για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη το σύνολο σχεδόν των μελών της Συμβουλευτικής και Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος από όλη την Ευρώπη. Ανάμεσα σε αυτούς που θα επισκεφθούν την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη για να τιμήσουν με την παρουσία τους την Τελετή Απονομής είναι η Mary McAleese, π. Πρόεδρος της Ιρλανδίας, η Tarja Halonen, π. Πρόεδρος της Φινλανδίας, η Rita Süssmuth, π. Πρόεδρος της Γερμανικής Βουλής, ο Karl Prince zu Schwarzenberg, π. Υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας, και ο Sir Ivan Rogers, π. Πρεσβευτής της Αγγλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την παρουσίαση της Τελετής Απονομής του βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θα κάνει ο δημοσιογράφος και Διευθυντής της εφημερίδας Καθημερινή, Αλέξης Παπαχελάς

9. Λίγα λόγια για την Αυτοκράτειρα

Η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, που δίνει έμπνευση σε αυτό το εγχείρημα, είναι μια ιστορική προσωπικότητα της Ευρώπης, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή της κατά τον 10ο αιώνα μ.Χ.

Υπήρξε ανιψιά του αυτοκράτορα Ιωάννη Α’ Τσιμισκή και νυμφεύθηκε τον Όθωνα Β’ και στέφθηκε από κοινού με αυτόν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατό του διατήρησε η ίδια τον τίτλο της αυτοκράτειρας. Η ιστορική της παρουσία στη Δυτική Ευρώπη, η οποία στόχευε στην βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης, συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου, τόσο μεταλαμπαδεύοντας στη Δύση τον σημαντικό ρόλο των γυναικών στη Βυζαντινή κοινωνία, όσο και μεταφέροντας επιρροές της ακμάζουσας Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε ό,τι αφορά στην παιδεία, τις τέχνες, το εμπόριο, την υγεία, και αναβαθμίζοντας το κύρος της πολιτικής διακυβέρνησης έναντι της στρατιωτικής.

Βρίσκεται θαμμένη στον Καθεδρικό Ναό του St. Pantaleon στην Κολωνία (Γερμανία).

10. Λίγα λόγια για το μνημείο της Ροτόντας

To εμβληματικό μνημείο της Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκε στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα, στο μεταίχμιο δηλαδή του ειδωλολατρικού με τον χριστιανικό κόσμο, πιθανότατα ως ναός της αρχαίας λατρείας ή ως μαυσωλείο του Μ. Κωνσταντίνου (306-337). Το κυκλικό και στεγασμένο με θόλο επιβλητικό κτήριο έχει ύψος 29,80μ, διάμετρο 24,50μ, πλάτος τοίχων 6.30μ. και μπορεί αρχιτεκτονικά να συγκριθεί μόνο με το Πάνθεον στη Ρώμη. Λίγο μετά την ανέγερση της και μέσα στα πρώτα χρόνια της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (330-1453), η Ροτόντα μετατράπηκε σε ναό της χριστιανικής λατρείας με την προσθήκη Ιερού Βήματος στα ανατολικά. Το εσωτερικό κοσμείται με μοναδικής τέχνης και ομορφιάς εντοίχια ψηφιδωτά (4ος-6ος αι.). Υπήρξε μητρόπολη της Θεσσαλονίκης από το 1524 έως το 1591, έτος μετατροπής του από τους Οθωμανούς κατακτητές σε τζαμί, χρήση που διατήρησε μέχρι την απελευθέρωση της πόλης το 1912. Η αφιέρωσή του έκτοτε στον Άγιο Γεώργιο οφείλεται στη γειτονική, μικρή, ομώνυμη εκκλησία. Ο ψηφιδωτός διάκοσμος της Ροτόντας συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της τέχνης της Ύστερης Αρχαιότητας.