DIY Urbanism Workshop (5 & 12/12)

Το «DIY Urbanism Workshop//Μια Αναρχική Προσέγγιση στον Πολεοδομικό Σχεδιασμό», θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του ελεύθερου κοινωνικού χώρου «Σχολείο» τις Παρασκευές 5&12/12, από τις 12.00 το μεσημέρι.

Τις δύο αυτές μέρες, οι συμμετέχοντες θα γίνουν μέρος ενός πειράματος προσομοίωσης μιας σχεδιαστικής κολεκτίβας. Μέσα από σχεδιαστικές διαδικασίες, όπως αυτή του ψυχογεωγραφικού περιπάτου και  του world café, θα γνωρίσουμε και θα προχωρήσουμε στην ανάλυση της περιοχής μελέτης θα εντοπίσουμε τάσεις, θα καταθέσουμε νέες ιδέες, θα αμφισβητήσουμε και θα εξελίξουμε υπάρχουσες, θα εξετάσουμε τα όρια και τις δυνατότητες του σχεδιασμού και του οικιστικού μας περιβάλλοντος, και αυτά πάντα μέσα από οριζόντιες διαδικασίες.

Πρόγραμμα

Παρασκευή 5/12/2014 | 12:00-17:00 Έναρξη εργαστηρίου | Παρουσίαση του θεωρητικού υποβάθρου | Ψυχογεωγραφικός περίπατος (γνωριμία με την περιοχή μελέτης) | Πρώτη συζήτηση της σχεδιαστικής ομάδας  (διαδικασία World café)

Παρασκευή 12/12/2014 | 12:00-17:00 Συνέχεια των διαδικασιών του Word café | Συγκέντρωση των αποτελεσμάτων της διαδικασίας | Συζήτηση επί των αποτελεσμάτων | Κατάθεση τελικών προτάσεων του εργαστηρίου

//Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος Σχολείο, Βασ.Γεωργίου (προέκταση Βασ.Ολγας) & Μπιζανίου γωνία

Αν ως πολίτες συμφωνούσαμε ότι: -Δε χρειαζόμαστε πολεοδόμους – χωροτάκτες – αρχιτέκτονες – σχεδιαστές. -Δεν έχουμε ανάγκη ειδικούς για να ορίζουν το χώρο για εμάς. -Μπορούμε να το κάνουμε μόνοι.

Θα ήταν δυνατό να υπάρξει αρχικά, και κατά δεύτερο να είναι βιώσιμο ένα τέτοιο πλάνο για την πόλη, και γενικότερα το ανθρώπινο περιβάλλον, σήμερα; Μπορεί να εξασφαλιστεί η ευημερία μιας κοινωνίας, μέσω ενός μοντέλου το οποίο δεν ακολουθεί τους κανόνες του “από τα πάνω προς τα κάτω” (top-down) σχεδιασμού. Αναφερόμαστε, δηλαδή, σε μια “από τα κάτω προς τα πάνω” (bottom-up) διαδικασία σχεδιασμού(;) Και αν απαλείψουμε τον όρο “up”, από τη συγκεκριμένη ακολουθία ενεργειών;

Διαδικασία // Το εργαστήριο «Μια Αναρχική Προσέγγιση στον Πολεοδομικό Σχεδιασμό», θα επιχειρήσει να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, λειτουργώντας ως ένα πείραμα προσομοίωσης μιας σχεδιαστικής κολεκτίβας. Έτσι μέσω μιας σχεδιαστικής διαδικασίας world café, θα εντοπιστούν τάσεις, θα κατατεθούν νέες ιδέες, θα αμφισβητηθούν και θα εξελιχθούν υπάρχουσες, θα δοκιμαστούν τα όρια και οι δυνατότητες σχεδιασμού του οικιστικού μας περιβάλλοντος, μέσα από οριζόντιες διαδικασίες.

Μπορούμε τελικά να σχεδιάσουμε οι ίδιοι το χώρο που ζούμε, κινούμαστε κι αλληλεπιδρούμε; Κι αν «ναι», πως θα το διαμορφώναμε;

Εισαγωγή // Προσεγγίζοντας τον πολεοδομικό σχεδιασμό μέσω των προταγμάτων της αναρχικής θεώρησης και μελετώντας τα παραδείγματα εφαρμογής τους, μπορούμε να πούμε με αρκετή σιγουριά ότι οδηγούμαστε στη λύση προβλημάτων, όπως ο χωρικός – λειτουργικός κατακερματισμός, η κοινωνική αποξένωση, οι αποκλεισμοί, οι συγκρούσεις, η περιβαλλοντική υποβάθμιση κλπ., τα οποία κάνουν την εμφάνιση τους στο σύγχρονο αστικό κέντρο. Προβλήματα που δημιουργούνται και συντηρούνται, από το ίδιο πολιτικο-οικονομικό σύστημα, το οποίο καλεί τον πολεοδόμο να τα αμβλύνει. Κάτι, που όπως προκύπτει από τις ενδείξεις της εργασίας, δεν μπορεί να ευοδωθεί, αν πρώτα ο ίδιος (και η κοινωνία γενικότερα) δεν αναπτύξει σχέσεις απαραίτητες για την απεμπλοκή από το σύστημα ιεραρχίας-ιδιοκτησίας-εκμετάλλευσης – τον καπιταλισμό.

Στοιχεία αυτής της εναλλακτικής οπτικής, όπως οι αυτόνομες ομάδες, η αυθόρμητη τάξη, η συλλογικότητα, η αρχή της ομοσπονδιοποίησης, αθροίζονται σε μία συνεκτική θεωρία της κοινωνικής οργάνωσης, εναλλακτική στην εξουσιαστική, ιεραρχική και θεσμική κοινωνική φιλοσοφία της σύγχρονης κοινωνίας. Ο άνθρωπος θα υποχρεωθεί, υποστήριζε, σύμφωνα με το Ward (1990) , ο Κροπότκιν, «να βρει νέες μορφές οργάνωσης για τις κοινωνικές λειτουργίες που το κράτος ικανοποιεί μέσω της γραφειοκρατίας», και επιμένοντας ότι «όσο καιρό αυτό δεν γίνεται τίποτα δεν πρόκειται να γίνει».

Η βιβλιογραφία και τα αντίστοιχα παραδείγματα θέτουν τις βάσεις και δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα νέο σχεδιαστικό πρότυπο για την πόλη, σίγουρα όμως δε μας δίνουν απαντήσεις για τη μορφή που θα έχει αυτή (ή ακόμη και αν θα υπάρχει ως χωρική οντότητα) σε μια μελλοντική αναρχική κοινωνία. Αυτό δεν είναι χρέος (ή ακόμη και στις δυνατότητες) του πολεοδόμου να απαντηθεί, αλλά επαφίεται στα ελεύθερα άτομα. Είναι η οργάνωσή τους και η ενεργή συμμετοχή τους, μέσω των δομών βάσης, που θα δώσουν στο οικιστικό περιβάλλον τη μορφή που θα αντικατοπτρίζει τις ανάγκες και τα «θέλω» τους.

Μέσω της αναρχικής προσέγγισης συστήνεται στην κοινωνία ένας εναλλακτικός πολεοδομικός σχεδιασμός, πραγματικά «ανοικτός» (με το βάρος που αποδίδουν στον όρο οι μεταμοντερνιστές) και ρεαλιστικός, ο οποίος θα αποδώσει στον πολεοδόμο τον ρόλο εκείνο που θα του επιτρέψει, τόσο να συμβουλέψει τις σχεδιαστικές δομές όσο και να πειραματιστεί με νέες προσεγγίσεις χωρίς να του θέτονται εξωγενείς περιορισμοί. Όπως, οι πρωτεργάτες σε εγχειρήματα όπως αυτά των κοινοτήτων Kibbutz και της Freetown Christiania οφείλουμε, ως πολεοδόμοι και κυρίως ως ελεύθερα άτομα, να ανακαλύψουμε πως θα είναι αυτές οι νέες μορφές της οργάνωσης, μετατρέποντας τις ευκαιρίες σε πράξη.