Ο Δον Κιχώτης της Σιθώνιας

Όσοι ζουν στη Σιθωνία, αλλά και όλοι όσοι παραθερίζουν, σε μόνιμες εξοχικές κατοικίες, και όσοι φιλοξενούνται στα καταλύματα της, γνωρίζουν καλά πως η λέξη πολιτισμός είναι περιττή για την περιοχή.

Ίσως για αυτό περιττό κρίνεται να υπάρχει αντιδήμαρχος Πολιτισμού και για αυτό δεν υπάρχει. Τι να τον κάνεις τον πολιτισμό όταν προέχουν άλλα;

Έτσι λοιπόν όλο το δεύτερο πόδι έχει αφεθεί στην τύχη του εδώ και δεκαετίες. Σε αντίθεση με το πρώτο, που φεστιβάλ υπάρχουν στη Σάνη, στη Σίβηρη και στα κοντινά Μουδανιά.

Στη Σιθωνία πολιτισμός είναι περιστασιακές αρπαχτές λαϊκοπόπ ειδώλων που τραγουδάνε στα κάμπινγκ και μπιτσόμπαρα, γεμίζοντας μπάνερ τις κολώνες και μερικά περιστασιακά συναυλιακά δρώμενα που οργανώνονται στον Όρμο Παναγιάς και ευτυχώς το Parthenon Film Festival. 

Κεντρική δημοτική μέριμνα, του ενός και μόνο δήμου, Σιθωνίας, που καλύπτει όλο το πόδι και έχει έδρα τη Νικήτη, δεν υπάρχει. Απόλυτη αδιαφορία για τη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής. Ούτε σκέψη για επιστροφή μέρους των χρημάτων που βγάζει από παντού ο δήμος στους δημότες με τη μορφή του αντίδωρου.

Μοναδική φωτεινή εξαίρεση σε όλο αυτό το πολιτιστικό σκοτάδι ο τεχνοχώρος Αποθήκη στη Νικήτη. Μια παλιά αποθήκη που μεταμορφώθηκε σε χώρο πολιτισμού και συνεχίζει να υπάρχει και να λάμπει χάρη στις προσπάθειες ενός ανθρώπου. Του Μιχάλη Μουστάκα. Ενός πραγματικού Δον Κιχώτη της Σιθωνίας που αφιέρωσε τις μέρες και τις νύχτες του για να κρατά ζωντανό το όνειρο μιας διαφορετικής Σιθωνίας. Στον Τεχνοχώρο Αποθήκη και στο Λαογραφικό Μουσείο Νικητής.

Γνωρίζοντας τι πραγματικά τραβάει αυτός ο άνθρωπος, σε τι συνθήκες δουλεύει και τι ακριβώς προσφέρει στο αιωνίως άνυδρο πολιτιστικό καλοκαίρι της Σιθωνίας, με την επιμονή, το κουράγιο και την όρεξη του, νοιώθω πραγματικό σεβασμό στο μεγαλείο της ψυχής του.

Το να παλεύεις ενάντια στην ημιμάθεια, την απαξίωση, την έλλειψη πόρων, για να κρατάς ζωντανή μια τέτοια ιστορία που κάθε χρόνο προσελκύει και περισσότερους επισκέπτες, που αποτελεί σημείο αναφοράς σε όλη τη Χαλκιδική, που πείθει σπουδαίους δημιουργούς να τον εμπιστεύονται, είναι άθλος.

Από το στήσιμο των εκθέσεων μέχρι την εύρεση των πόρων και των ελάχιστων χορηγιών, που χάρη στην γενναιοδωρία μερικών κυρίως ξενοδοχείων της περιοχής που ευτυχώς βοηθούν, βρίσκει, από τις μουσικές που παίζουν στο χώρο, μέχρι το γραφείο τύπου και από το κρασάκι που κερνά στον καθένα επισκέπτη μέχρι τη φύλαξη του χώρου, σε ένα μοναδικό one man show, ο άνθρωπος αυτός αποτελεί την απόλυτη απόδειξη του τι σημαίνει πιστεύω σε κάτι και το κάνω πραγματικότητα. Όσο αντέχει ακόμα.

Το κείμενο αυτό έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει όλους εμάς, την επόμενη φορά που θα βρεθούμε εκεί να αφήσουμε τον οβολό μας στο ειδικό δοχείο ή να αγοράσουμε ένα έργο για να στηρίξουμε την προσπάθεια, στους αδιάφορους, πλην λίγων εξαιρέσεων επιχειρηματίες της περιοχής, στον απερίγραπτο ληστρικό δήμο Σιθωνίας, στην Περιφέρεια που σφυρίζει αδιάφορα για αυτή τη μοναδική προσπάθεια και τους επίδοξους μεγάλους χορηγούς που χορηγούν κάθε ηλιθιότητα τηλεοπτικών προσώπων που βγαίνουν τα καλοκαίρια περιοδεία στην Ελλάδα.

ΤΕΧΝΟΧΩΡΟΣ ΑΠΟΘΗΚΗ ΝΙΚΗΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Μια πρωτοφανής συλλογική προσπάθεια συλλόγων, εθελοντών, μουσείων, Πανεπιστημίων, επιχειρηματιών και καταξιωμένων καλλιτεχνών υπό την αιγίδα του Δήμου Σιθωνίας, με στόχο τη δημιουργία ενός χώρου τέχνης εγχώριας και διεθνούς εμβέλειας.

Το καλοκαίρι του 2016 μια παλιά αποθήκη στην παραλία της Νικήτης μεταμορφώθηκε σε σύγχρονο εκθεσιακό χώρο.

Industrial νότες, άρωμα πρωτοπορίας και αιωνόβια ελαιόδεντρα στο προαύλιο για τη λίπανση της μνήμης. Στα θυρανοίξια, στις 13 Αυγούστου 2016, φιλοξενήθηκε η περιοδική έκθεση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης “Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο” και μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου, πάνω από 7000 επισκέπτες “ταξίδεψαν” στις προαιώνιες εστίες του ελληνισμού της Ανατολής.

Το 2017 η μνήμη επέστρεψε, με Αθωνικό μανδύα. Η έκθεση φωτογραφίας “ΑΘΩΣ/ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ” του Στράτου Καλαφάτη μετά τη θριαμβευτική της πορεία σε 14 ευρωπαϊκές πόλεις φιλοξενήθηκε στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ και συγκέντρωσε πάνω από 25000 επισκέπτες.

Το 2018 συνεχίζοντας τη συνεργασία με κορυφαίους Έλληνες δημιουργούς, φιλοξένησε την έκθεση ζωγραφικής ‘ΦΩΤΙΣΜΕΝΑ’ του κορυφαίου Έλληνα εικαστικού Χρήστου Μποκόρου, που μετά τις εκθέσεις του σε Μόσχα, Μουσείο Μπενάκη, Παρίσι, Πεκίνο και Ακαδημία Αθηνών, παρουσίασε μία μοναδική επιλογή έργων του, πολλά εκ των οποίων παραχωρήθηκαν από ιδιώτες συλλέκτες του εξωτερικού, συγκεντρώνοντας πάνω από 15000 επισκέπτες.

Φέτος αν βρεθείτε στην πολύβουη Νικήτη κατεβαίνοντας τον κεντρικό δρόμο σταματήστε στη γαλήνια Αποθήκη. Εκεί θα βρείτε το μαγικό Αρχιπέλαγος του Στράτου Καλαφάτη.

Ένα μοναδικό εικαστικό ταξίδι στις υδάτινες πολιτείες του Αιγαίου.

Η έκθεση είναι συμπαραγωγή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και φιλοξενείται στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ μετά την παρουσίασή της στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μετά την εργασία «ΆΘΩΣ/ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ», αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας του δημιουργού, σε ένα work in progress που θα ολοκληρωθεί με την εργασία «ΦΙΛΙΠΠΟΙ».

Η έκθεση θα παραμείνει από την 29η Ιουνίου μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ στην παραλία της Νικήτης και κατόπιν θα ξεκινήσει την εγχώρια και ευρωπαϊκή της περιοδεία.

«Η εργασία του Αρχιπελάγους ξεκίνησε από μία ανάθεση των επιμελητών της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η Κατερίνα Κοτζιά, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο Λόης Παπαδόπουλος και η Κορίνα Φιλοξενίδου, στηριγμένοι στην αιρετική πεποίθηση του ιστορικού Ruggiero Romano ότι το Αρχιπέλαγος είναι μια πόλη, έθεσαν την ιδέα αυτή ως άξονα της ελληνικής συμμετοχής. Αυτήν τη θεματική της υδάτινης πόλης προσπαθήσαμε να οπτικοποιήσουμε, μαζί με τον φίλο και εκλεκτό φωτογράφο Σπύρο Στάβερη. Ανέλαβα να φωτογραφίσω τα πλοία και τις διαδρομές τους, ενώ ο Σπύρος θα κατέγραφε το ανθρώπινο στοιχείο, που κατακλύζει τα νησιά του Αιγαίου τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι εικόνες που προέκυψαν, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2006,στο ελληνικό περίπτερο, στα Giardini της Βενετίας. Σήμερα δέκα χρόνια μετά, με την ευκαιρία αυτής της έκδοσης, επέστρεψα στο Αιγαίο για να φωτογραφήσω ξανά. Ένα νέο ταξίδι ,απαράλλαχτο κι όμως τόσο διαφορετικό, ολοκλήρωσε την ιστορία του. Η καμένη λέμβος και η μοναχική σημαία, αποτελούν τις τελευταίες χειρονομίες μιας επικαιρότητας, που θα χαθεί κι αυτή στα βάθη του χρόνου». Στράτος Καλαφάτης Από το βιβλίο Αρχιπέλαγος, εκδόσεις Άγρα 2017

Ο Μιχάλης Μουστάκας γράφει για την έκθεση:

ΑΙΓΑΙΟΝ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ

Η θάλασσα των Ελλήνων

Βαθιά στα σπλάχνα του Ωκεανού, στον ηβικό μυχό της Μεσογείου, το Αιγαίον Πέλαγος καταυγάζει  ως ιχώρ του κόσμου και αρδεύει τα νησιωτικά συμπλέγματα, παγιδευμένα εντός τριών ξηρών και της Κρητικής παύλας.

Αιγαίον Αρχιπέλαγος, ο αφρισμένος κάμπος. Νήσος, η ξηρά που ταξιδεύει, που ενώνει, που χωρίζει. Και φως, φως παντού να συγκολλά τα πάντα με τη μυρωδιά της ηλιοκαμένης σάρκας, την αλμύρα να φλογίζει τις ηδονές και τον αέρα να δροσίζει τα υπέρογκα πάθη.

Από τα τρικάταρτα των μινωιτών και τους βυζαντινούς δρόμωνες μέχρι το πλοίο της γραμμής και τα φουσκωτά των προσφύγων, το φυσικό, το πολιτικό και το κοινωνικό στοιχείο εμπλέκονται  σε μια δίνη υπεροχής που σημάδεψε για πάντα την ιστορία του πελάγους. Πλημμυρίδες και άμπωτες ξέβρασαν στην κοίτη του χρόνου πολιτισμούς, αυτοκρατορίες, αλαζονείες, δόγματα και θεούς, στερεοποιώντας ένα ίζημα ασύνειδης μνήμης.

Η εργασία του Στράτου Καλαφάτη δεν είναι μια συρραφή αποφασιστικών στιγμών. Είναι η αναπαράσταση του ακίνητου χρόνου της ουτοπίας και των πρωτεϊκών  στοιχείων. Τα κορεσμένα χρώματα, οι τεχνο-φυσικές συνθέσεις, η υπαινικτική ανθρώπινη παρουσία και η έμφαση στις λεπτομέρειες, συγκροτούν ένα νέο οργανικό Όλον, ανέγγιχτο από τον εύκολο συναισθηματισμό, τη γραφική αγαλλίαση και τα καλλωπιστικά ψιμύθια. Όλα ισορροπούν ανάμεσα στο καθολικό και το καθ’ έκαστον, στο παρόν και το άχρονο, στην τάξη και το χάος.

Στο μεταίχμιο της ζεύξης φυσικού και τεχνητού στοιχείου, δημιουργείται μια πτυχή στο χώρο και το χρόνο, από την οποία εξωθείται ένα αλλόκοτο σπάραγμα ημι-αντικειμενικότητας, φορτισμένο με ένα ωκεάνιο αίσθημα αιρετικής πληρότητας.

Η εγκαταλελειμμένη λέμβος γίνεται σύμβολο μιας δραματικής αφαίρεσης που σκιαγραφεί εν κενώ  όλες τις ορδές των ηττημένων του κόσμου. Ένα πλοίο ισορροπεί στη γραμμή του ορίζοντα σαν προϊστορικό έντομο παγιδευμένο στη ρητίνη του χρόνου. Παράθυρα και φινιστρίνια γίνονται η αρένα μιας δραματικής διελκυστίνδας μεταξύ του ορίζοντα και του εσωτερικού χώρου με αμφίβολη έκβαση.

Σκληρά μεταλλικά στοιχεία, δυσοίωνοι καπνοί και  μεσίστια φώτα, συρράπτουν μανδύες κυανού ερέβους με παράδοξες γεώδεις αποχρώσεις. Όλα κινούνται στη μέλαινα ράχη ενός εσχατολογικού όντος που άλλοτε ηρεμεί και άλλοτε ριγεί πτυχώσεις και μαρμαρυγές. Οι μηχανικές μορφές τέμνουν, ενώνουν και διαχωρίζουν  ένα φυσικό σύστημα σημείων, γραμμών και επιφανειών, υπογραμμίζοντας τη λυσσαλέα αντίσταση του τοπίου στους μηχανισμούς οριστικής αναπαράστασης. Όταν σκάει άξαφνα μπουρίνι, μια ανησυχητική ηδονή μπολιάζει ακαριαία τη μυστηριώδη ανάφλεξη του φόβου με μια αίσθηση του Υψηλού, την ώρα που ηλεκτρικές εκκενώσεις νυχτερινού φωτισμού γίνονται μύχιοι απινιδωτές μιας αλλόκοσμης έκστασης.

Αιγαίο. Η Άσπρη θάλασσα των Ελλήνων. Η άνιση μάχη του νερού και του βράχου, της μνήμης και της λήθης, των μορφών με το άρρητο. Μια υδάτινη πολιτεία που αντιστέκεται, εσαεί εν κινήσει, ένα Ηρακλείτειο ρέον που επιστρέφει ξανά και ξανά. Τελευταίος φρυκτωρός αυτής της αιώνιας επιστροφής  γίνεται το κάτοπτρο του Στράτου Καλαφάτη που μας κοινωνεί, επιτυχώς, την ιαματική επίκληση:

Εις το όνομα του Φωτός και του Νερού και του Ηλίου Στέμματος, και εις τους αιώνας των αιώνων Αήρ.

Ο Δήμος Σιθωνίας, με ιδιαίτερη χαρά και τιμή παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ» του Στράτου Καλαφάτη, ένα μοναδικό εικαστικό ταξίδι στις υδάτινες πολιτείες του Αιγαίου.

Η έκθεση είναι συμπαραγωγή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και φιλοξενείται στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ μετά την παρουσίασή της στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μετά την εργασία «ΆΘΩΣ/ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ», αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας του δημιουργού, σε ένα workinprogress που θα ολοκληρωθεί με την εργασία «ΦΙΛΙΠΠΟΙ».

Η έκθεση θα παραμείνει από την 29η Ιουνίου μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ στην παραλία της Νικήτης και κατόπιν θα ξεκινήσει την εγχώρια και ευρωπαϊκή της περιοδεία.

«Η εργασία του Αρχιπελάγους ξεκίνησε από μία ανάθεση των επιμελητών της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η Κατερίνα Κοτζιά, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος,ο Λόης Παπαδόπουλος και η Κορίνα Φιλοξενίδου, στηριγμένοι στην αιρετική πεποίθηση του ιστορικού RuggieroRomano ότι το Αρχιπέλαγος είναι μια πόλη, έθεσαν την ιδέα αυτή ως άξονα της ελληνικής συμμετοχής.

Αυτήν τη θεματική της υδάτινης πόλης προσπαθήσαμε να οπτικοποιήσουμε, μαζί με τον φίλο και εκλεκτό φωτογράφο Σπύρο Στάβερη. Ανέλαβα να φωτογραφίσω τα πλοία και τις διαδρομές τους, ενώ ο Σπύρος θα κατέγραφε το ανθρώπινο στοιχείο, που κατακλύζει τα νησιά του Αιγαίου τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι εικόνες που προέκυψαν, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2006,στο ελληνικό περίπτερο, στα Giardiniτης Βενετίας. Σήμερα δέκα χρόνια μετά, με την ευκαιρία αυτής της έκδοσης, επέστρεψα στο Αιγαίο για να φωτογραφήσω ξανά. Ένα νέο ταξίδι ,απαράλλαχτο κι όμως τόσο διαφορετικό, ολοκλήρωσε την ιστορία του. Η καμένη λέμβος και η μοναχική σημαία, αποτελούν τις τελευταίες χειρονομίες μιας επικαιρότητας, που θα χαθεί κι αυτή στα βάθη του χρόνου».

Στράτος Καλαφάτης / Από το βιβλίο Αρχιπέλαγος, εκδόσεις Άγρα 2017

Λίγα λόγια για τον Τεχνοχώρο Αποθήκη

Μια πρωτοφανή συλλογική προσπάθεια συλλόγων, εθελοντών, μουσείων, Πανεπιστημίων, επιχειρηματιών και καταξιωμένων καλλιτεχνών υπό την αιγίδα του Δήμου Σιθωνίας, με στόχο τη δημιουργία ενός χώρου τέχνης εγχώριας και διεθνούς εμβέλειας.

Το καλοκαίρι του 2016 μια παλιά αποθήκη στην παραλία της Νικήτης μεταμορφώθηκε σε σύγχρονο εκθεσιακό χώρο. Industrial νότες, άρωμα πρωτοπορίας και αιωνόβια ελαιόδεντρα στο προαύλιο για τη λίπανση της μνήμης.

Στα θυρανοίξια, στις 13 Αυγούστου 2016, φιλοξενήθηκε η περιοδική έκθεση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης”Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο” και μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου, πάνω από 7000 επισκέπτες “ταξίδεψαν” στις προαιώνιες εστίες του ελληνισμού της Ανατολής.

Το 2017 η μνήμη επέστρεψε, με Αθωνικό μανδύα. Η έκθεση φωτογραφίας “ΑΘΩΣ/ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ”του Στράτου Καλαφάτη μετά τη θριαμβευτική της πορεία σε 14 ευρωπαϊκές πόλεις φιλοξενήθηκε στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ και συγκέντρωσε πάνω από 25000 επισκέπτες.

Το 2018 συνεχίζοντας τη συνεργασία με κορυφαίους Έλληνες δημιουργούς, φιλοξένησε την έκθεση ζωγραφικής ‘ΦΩΤΙΣΜΕΝΑ’ του κορυφαίου Έλληνα εικαστικού Χρήστου Μποκόρου, που μετά τις εκθέσεις του σε Μόσχα, Μουσείο Μπενάκη, Παρίσι, Πεκίνο και Ακαδημία Αθηνών, παρουσίασε μία μοναδική επιλογή έργων του, πολλά εκ των οποίων παραχωρήθηκαν από ιδιώτες συλλέκτες του εξωτερικού, συγκεντρώνοντας πάνω από 15000 επισκέπτες.

Το 2019, σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας παρουσιάζεται το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Στράτου Καλαφάτη ‘ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ’, μια έκθεση φωτογραφίας που ξεκινά την ευρωπαϊκή της περιοδεία με αφετηρία τον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ.