Ένα συμπόσιο για την διασπορά

Η αναζήτηση μίας καλύτερης ζωής, ενίοτε εμπεριέχοντας και την συνθήκη της πολιτικής ελευθερίας δε συνιστά αποκλειστικά γνώρισμα των καιρών μας. Τελευταία, ωστόσο, γινόμαστε δέκτες εικόνων που έρχονται να μας θυμίσουν όχι μόνο ότι το προσφυγικό είναι κάτι που αφορά όλους, αλλά κύρια να επισημάνουν τη σημασία της μετακίνησης πληθυσμών στη διαμόρφωση του σύγχρονου πολιτισμού. Από την αρχαιότητα έως και τα πλέον όψιμα χρόνια, ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί θέατρο πολλών και διαφορετικών ρευμάτων μετανάστευσης.

Όπως έχει καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία, η ελληνική διασπορά, καρπός πολλών και διαδοχικών μετακινήσεων, συνιστά μία μοναδική περίπτωση πολυμορφίας που ωστόσο, μέχρι και σήμερα, δεν χαίρει της ανάλυσης που να δίνει βαρύτητα στον ίδιο άνθρωπο, τον μετανάστη, τον φορέα της αλλαγής, τα συναισθήματα και την ταυτότητά του.

Τα μουσεία ως φορείς πολιτισμού και ο λόγος που αρθρώνουν δεν είναι ανεξάρτητος της πραγματικότητας στην οποία αναπτύσσονται. Τελευταία, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο, παρατηρούμε την ίδρυση και βράβευση μουσείων αφιερωμένων στο ζήτημα της μετανάστευσης και της ευρύτερης μετακίνησης πληθυσμιακών συνόλων, κάτι που σημαίνει ότι το ζήτημα αφορά ευρύτερα κοινά.

Το ΔΠΜΣ ‘Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού’, μετέχοντας σε αυτόν τον προβληματισμό, οργανώνει στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, συμπόσιο που έρχεται να θέσει ζητήματα μετανάστευσης και ταυτοτήτων και να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για την ανάπτυξη ενός Κέντρου Ερευνών και Αναφοράς για την διασπορά, την μετανάστευση και τον προσφυγισμό, τόσο ιστορικά όσο και σήμερα. Στόχο έχει να καταδείξει αυτές τις ιστορίες, μέσα από τις δυνατότητες που παρέχει η θεωρία του υλικού πολιτισμού, καθώς και κοινωνιολογικές, πολιτικές και οικονομικές θεωρίες.

Δια της διευθύντριάς του, Ματούλας Σκαλτσά, ΔΠΜΣ ‘Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού’ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας υπέβαλε, από κοινού με τον καθηγητή του Α.Π.Θ. Γιώργο Καλογερά, ερευνητική πρόταση για μια σειρά ενεργειών στο ‘Greek Diaspora Fellowship Program’, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και οργανώνεται από το Institute of International Education, USA και το ίδρυμα FULBRIGHT στην Ελλάδα δια της διευθύνοντος συμβούλου, μουσειολόγου ‘Αρτεμης Ζενέτου. Αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές, η πρόταση εγκρίθηκε και ήδη έχει δρομολογηθεί η μετακίνηση και παραμονή στην Θεσσαλονίκη δύο μελετητών της διασποράς που μετέχουν στο συμπόσιο. Καθηγητές πολιτιστικών σπουδών, ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας αντίστοιχα, σε πανεπιστήμια της Αμερικής, οι κ. Γ. Αναγνώστου και Ν. Πουλόπουλος θα συνδράμουν την πρωτοβουλία του ΔΠΜΣ.

Στο συμπόσιο θα ανακοινωθεί η σύσταση ερευνητικού σώματος που γεννήθηκε από την πρωτοβουλία του ΔΠΜΣ με τίτλο ‘Greek Diaspora-DRIMMI [Diaspora Research and I(m)migration Initiative]’, οργανισμού που θα στοχεύει στη δημιουργία ενός Ερευνητικού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη για την συγκέντρωση, μέσω συνεργασιών, υλικού που αφορά την ελληνική διασπορά, μετανάστευση και τον προσφυγισμό, τότε και τώρα. Στόχος είναι η ανοιχτότητα των πληροφοριών και της βάσης δεδομένων σε όλους τους ερευνητές και ενδιαφερόμενους για τη δημιουργία ενός αρχικά εικονικού μουσείου υλικών τεκμηρίων και ντοκουμέντων, καθώς και προφορικών μαρτυριών, όπως και η σύγχρονη καταγραφή της ελληνικής διασποράς και των ζητημάτων που κυρίως οι νέοι σήμερα διασπορικοί ‘Ελληνες αντιμετωπίζουν σε σχέση με την ‘πατρίδα’.

*19 Μαΐου – 20 Μαΐου, ΜΜΣΤ, είσοδος ελεύθερη