Κάτι μαγικό έρχεται στον πύργο στις Φώκιες!

Εικόνες: Ελευθερία Καλπενίδου

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους στο πλαίσιο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του 2020 προβάλλει στις όψεις του Βυζαντινού πύργου στη Νέα Φώκαια Χαλκιδικής ένα τρισδιάστατο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ένας πύργος αφηγείται την ιστορία του».

Η προβολή λειτουργεί ως ένα τρισδιάστατο ντοκιμαντέρ, που αφηγείται την ιστορία του τόπου και του βυζαντινού πύργου στη Νέα Φώκαια μέσα στην πάροδο των αιώνων. Προκειμένου να αναπτυχθεί η εικονική σκηνογραφία της εγκατάστασης έχει μελετηθεί τόσο το επιλεγμένο κτίριο (Πύργος), όσο και ο χώρος που το περιβάλλει. Με την βοήθεια των αποτυπώσεων των όψεων του κτιρίου, έχει σχεδιαστεί στον υπολογιστή τρισδιάστατο μοντέλο του και πάνω σε αυτό, μέσω ειδικών λογισμικών, έχει δημιουργηθεί το οπτικό περιεχόμενο.

Με βάση την επιστημονική έρευνα, την προφορική παράδοση καθώς και αρχειακό υλικό της νεώτερης ιστορίας του τόπου, έχει δημιουργηθεί ένα σενάριο, που περιγράφει οπτικοακουστικά τον τόπο και την ιστορική πορεία του μνημείου μέσα στο χρόνο, όπως τις μεταμορφώσεις του τοπίου, την πρώτη κατοίκηση, την ίδρυση μετοχίου της αθωνικής μονής Αγίου Παύλου, την χρήση του Πύργου ως στρατηγείο του Εμμ. Παππά κατά την Επανάσταση του 1821, την εγκατάσταση προσφύγων και την συντήρηση και αποκατάστασή του.

Η προβολή θα είναι επαναλαμβανόμενη και ορατή ακόμα και από απόσταση 1 χλμ. από το μνημείο. Η εκδήλωση, εκτός από την ανάδειξη του μνημείου, αποτελεί και έκφραση εκτίμησης της Εφορείας μας προς τον Δήμο Κασσάνδρας και την Τοπική Κοινότητα Νέας Φώκαιας για την αμέριστη συμπαράστασή τους.

Δυστυχώς στο δελτίο τύπου της Εφορίας δεν αναφέρεται το όνομα των καλλιτεχνών που επιμελήθηκαν το video mapping και στην προσπάθεια μας, με επικοινωνία με την προϊσταμένη, να μάθουμε λεπτομέρειες δεν στάθηκε δυνατό. Είναι πρωτοφανές στην επικοινωνία μιας εκδήλωσης να μην δημοσιοποιούνται τα ονόματα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν. 

Ένα τρισδιάστατο οπτικοακουστικό ταξίδι στο παρελθόν του μετοχιακού πύργου της αγιορείτικης μονής Αγίου Παύλου στη Νέα Φώκαια Χαλκιδικής.

Στο λόφο του Πύργου, όπου σήμερα υψώνεται επιβλητικά ο Πύργος υπήρχε κατά τους προϊστορικούς χρόνους ένας αξιόλογος οικισμός ο οποίος μάλλον ιδρύθηκε γύρω στα 5.000 π.Χ. Ο προϊστορικός αυτός οικισμός με σημαντικότερες φάσεις στη νεολιθική και στην εποχή του χαλκού έζησε για 3.000 χρόνια περίπου με διαδοχικές καταστροφές και αναγεννήσεις. Δεν είναι γνωστό πότε εγκαταλείφθηκε οριστικά, φαίνεται ότι γύρω στο 1.000 π.Χ δεν υπήρχε πλέον.

Ο Πύργος είναι ο μοναδικός στην Χαλκιδική που διατηρείται μέχρι τις επάλξεις. Έχει διαστάσεις 7Χ7 μέτρα και ύψος 17 μέτρα. Δεν γνωρίζουμε πότε κτίσθηκε αν και επικρατεί η ατεκμηρίωτη άποψη ότι πρόκειται για κτίριο του 1407. Στον Πύργο το 1821 είχε εγκατεστημένο το στρατηγείο του ο αρχηγός της επανάστασης στη Χαλκιδική Εμμανουήλ Παπάς. Επίσης ο παλαιολόγειος πύργος στη Νέα Φώκαια χρησίμευε για τον έλεγχο της καλλιέργειας ελαιοδέντρων, της παραγωγής λαδιού και την μεταφορά του στην Θεσσαλονίκη. Σήμερα ο περήφανος πύργος του Αγίου Παύλου δεσπόζει στον τόπο και με το καινούργιο όνομα του, σαν «πύργος της Νέας Φώκιας», και δηλώνει μια ιστορία εξακοσίων ετών.

Στον παραθαλάσσιο λόφο όπου σήμερα υψώνεται ο πύργος, υπήρχε ένας αξιόλογος οικισμός κατά τους προϊστορικούς χρόνους, κατά τα φαινόμενα ιδρυμένος γύρω στο 5000 π.Χ.. Τότε. ο λόφος ήταν πολύ μεγαλύτερος προς την πλευρά της ακτής και η στάθμη της θάλασσας χαμηλότερη κατά δέκα μέτρα τουλάχιστον, με αποτέλεσμα η ακτογραμμή να βρίσκεται πολύ πιο μέσα από την σημερινή.

Ο προϊστορικός οικισμός, με σημαντικότερες φάσεις του την νεολιθική και την της εποχής του χαλκού, έζησε για τρεις χιλιάδες χρόνια περίπου, με διαδοχικές καταστροφές και αναγεννήσεις. Δεν γνωρίζουμε πότε εγκαταλείφτηκε οριστικά, αλλά φαίνεται ότι γύρω στο 1000 π.Χ. δεν υπήρχε πλέον.

Το 1996 διερευνήθηκε ανασκαφικά το εσωτερικό του πύργου, με βασικό στόχο την ανεύρεση στοιχείων που να βοηθούν στην χρονολόγησή του. Το μόνο πού βρέθηκε ήταν ένα στρώμα πυρκαγιάς στο υπόγειο, πού το αποδίδουμε στην καταστροφή του 1821. Κάτω από αυτό, το υπόγειο ήταν καθαρό, με κάποιες χρονολογικές ενδείξεις που θα μπορούσαν να ανάγονται στον 17ον αιώνα. Να θεωρήσουμε ότι τότε κτίσθηκε ο πύργος ή να αποδώσουμε τον μη εντοπισμό τεκμηρίων στον περιοδικό καθαρισμό του υπογείου από τους χρήστες του; Η συνέχιση της έρευνας στο αρχείο της Μονής πιθανώς να μας δώσει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει η έρευνα τού κτηρίου (Πηγή: kassandra-halkidiki.gr)

*Βυζαντινός πύργος στη Νέα Φώκαια Χαλκιδικής

Ημέρες προβολής: 8-9 και 15-16 Αυγούστου 2020

Ώρες προβολής: 21:00 – 24:00 (η προβολή θα επαναλαμβάνεται κάθε 30 λεπτά)

Είσοδος ελεύθερη.