Οι Ρουγκατσάρηδες της Χαλάστρας φτάνουν στη Θεσσαλονίκη με χορούς, ζουρνάδες και σπαθιά!

Για μία ακόμη χρονιά οι Ρουγκατσάρηδες της Χαλάστρας και το Χορευτικό Τμήμα του Κοινωνικού Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Δέλτα (ΚΠΟΔΔ) θα ξεσηκώσουν τη Θεσσαλονίκη με τους χορούς, τα σπαθιά και το ζουρνά, καθώς το πρωί του Σαββάτου 30 Δεκεμβρίου 2017 οι «φουστανελάδες» θα περιπλανηθούν με συνοδεία μουσικής στο κέντρο της πόλης. Η διαδρομή θα ξεκινήσει στις 11.00 από το Λευκό Πύργο με κατεύθυνση προς Πλατεία Αριστοτέλους διά μέσου της οδού Τσιμισκή, ενώ εν συνεχεία θα φτάσει ως τα Λουλουδάδικα και τα Λαδάδικα.

Νωρίτερα, στις 26 Δεκεμβρίου 2017, δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, αφού πάρουν την ευχή στην εκκλησία της Παναγίας, τα μπουλούκια θα γεμίσουν τις γειτονιές της Χαλάστρας, με τους χορούς και τον θόρυβο των σπαθιών τους και πάντα με τη συνοδεία του ζουρνά. Η πορεία θα καταλήξει στο Κέντρο Νεότητας όπου θα ακολουθήσει παραδοσιακό γλέντι.

Πρόκειται για ένα από τα λίγα παλαιά ομαδικά έθιμα που συνεχίζουν να τελούνται έως και σήμερα σε χωριά του κάμπου της Θεσσαλονίκης. «Ένα μεγάλο μπράβο αξίζει στους ανθρώπους των πολιτιστικών συλλόγων που κρατούν ζωντανές παλιές ιστορίες, ήθη και έθιμα. Αυτή η εκδήλωση επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο ότι ο Δήμος Δέλτα, ο τόπος μας, είναι η συνείδηση της ιστορικής Θεσσαλονίκης. Εδώ ήταν πάντα ο κάμπος, εδώ αναπτυσσόταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, εδώ η αλιεία. Εδώ έβρισκε τη συνέχειά της η λαϊκή παράδοση της Μακεδονίας μας και του Ελληνισμού, τόσο κοντά στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, μόλις 15-20 λεπτά. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε καθιερώσει πια αυτή την εκδήλωση και οι Ρουγκατσάρηδες ‘‘κατεβαίνουν’’ στην πόλη παραμονές Πρωτοχρονιάς για να θυμίσουν την ιστορική συνέχεια του λαού μας. Με αυτόν τον τρόπο στέλνουμε και τις ευχές μας, τις ευχές του Δήμου Δέλτα, τις ευχές του ζωογόνου κάμπου της κεντρικής Μακεδονίας για μια εύφορη από κάθε άποψη χρονιά» δήλωσε σχετικά ο Δήμαρχος Ευθύμιος Φωτόπουλος.

Τα Ρουγκάτσια είναι ένα από τα ωραιότερα Ρουµλουκιώτικα έθιμα (Ρουμλούκι=ονομασία της ευρύτερης περιοχής επί τουρκοκρατίας) που τελούνται έως και σήμερα µε κάποιες παραλλαγές σε σχέση µε το παλιό τυπικό. Πρόκειται για µία ομάδα φουστανελοφόρων που φέρουν σπαθιά και κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς περιφέρονται στα χωριά του κάμπου χορεύοντας µε τους ήχους των ζουρνάδων και του νταουλιού.

Επί τουρκοκρατίας αδυνατώντας οι τουρκικές αρχές να αστυνομεύσουν τις περιοχές από επιθέσεις ληστών ανέθεταν σε ομάδες Ελλήνων να προφυλάξουν τους κατοίκους. Αυτοί ήταν νέοι από χωριά της περιοχής οι οποίοι γύριζαν τις μέρες του 12ημέρου τα χωριά τα οποία και προστάτευαν και ως αντίτιμο των υπηρεσιών τους εισέπρατταν δώρα. Οι χωρικοί σε ένδειξη ευχαριστίας πλήρωναν τα ρουγκάτσια με ό,τι είχε ένα σπίτι τότε (κρέας, καλαμπόκι, σιτάρι, κρασί κ.α.).

Κύριος σκοπός της τέλεσης του εθίμου ήταν η συγκέντρωση χρημάτων, παλαιότερα γεννημάτων, που τα προσφέρει ο νοικοκύρης του κάθε σπιτιού που επισκέπτονται, σαν ενίσχυση για την οικοδόμηση νέου ναού ή την συντήρηση παλαιού, πολλές φορές δε και σχολικού κτιρίου στο χωριό από το οποίο κατάγονται οι χορευτές της ομάδας.

Το να είσαι “ρουγκατσάρης” θεωρούνταν μεγάλη τιμή, είχες την ευλογία της εκκλησίας. Σε περίπτωση που δύο διαφορετικές ομάδες αντάμωναν έπρεπε η μια να δηλώσει υποταγή στην άλλη περνώντας κάτω από τις πάλες (σπαθιά) τις άλλης. Επειδή καμία δεν δέχονταν να το κάνει μονομαχούσαν μέχρι θανάτου. Τα Ρουγκάτσια είναι από τα λίγα παλαιά ομαδικά έθιμα που συνεχίζουν να τελούνται έως και σήμερα σε χωριά του κάμπου της Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Διοργανώνονται το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων από αρκετούς χορευτικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και παρά τις όποιες καινοτομίες που έχουν εισαχθεί, δεν παύουν να µας συνδέουν µε το παρελθόν και την μακραίωνη παράδοση και να αποτελούν µία ακόμη επιβεβαίωση της συνέχειας του Ελληνισμού.

Με πληροφορίες από το βιβλίο του Δημήτρη Πανταζόπουλου «Τ’ ΑΝΤΕΤΙΑ ΜΑΣ» – Αλεξάνδρεια το 2001

*Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017, Αφετηρία: 11.00 από το Λευκό Πύργο με κατεύθυνση προς Πλατεία Αριστοτέλους διά μέσου της οδού Τσιμισκή