Ποτέ ξανά: Αυτή την Κυριακή θα περπατήσουμε στα βήματα τους

Εικόνες: Ελένη Βράκα, Ορχάν Τσολάκ

Για τέταρτη συνεχή χρονιά, η Θεσσαλονίκη θυμάται, και πραγματοποιεί σιωπηρή πορεία μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της πόλης με τίτλο «Ποτέ ξανά», με αφορμή την επέτειο των 73 χρόνων από την αναχώρηση του πρώτου συρμού Εβραίων από τη Θεσσαλονίκη για τα στρατόπεδα θανάτου Άουσβιτς – Μπίρκεναου.

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρωτοδιοργάνωσε την πορεία μνήμης το 2013 για τα 70 χρόνια από το γεγονός, εις μνήμην των δικών της ανθρώπων που δολοφονήθηκαν στην προσπάθεια επικράτησης του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας. Έκτοτε την έχει καθιερώσει, με την φετινή να πραγματοποιείται αυτή την Κυριακή 20 Μαρτίου 2016.

Η πρώτη αμαξοστοιχία για το Άουσβιτς είχε ξεκινήσει στις 15 Μαρτίου 1943 από τη συνοικία Μπαρόν Χιρς, διπλά στον Παλιό Σταθμό. Τις επόμενες εβδομάδες, μέχρι τον Ιούλιο, από τη συνοικία Μπαρόν Χιρς πέρασαν όλοι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και, μετά από μια σύντομη διαμονή, στριμώχτηκαν με τη βία στα τρένα.

Είχαν προηγήθει τρεις φάσεις προετοιμασίας για τα γεγονότα που γνωρίζουμε. Η πρώτη ξεκίνησε αμέσως μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς, όταν η ηγεσία της Ισραηλιτικής Κοινότητας καιθερέθηκε και αντικαταστάθηκε από υποχείρια. Τα αρχεία και οι πολιτιστικοί της θησαυροί λεηλατήθηκαν και ξεκίνησε η εξτρατία δυσφήμισης των Εβραίων. Η δεύτερη φάση ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1942 με την υποχρεωτική εργασία των Εβραίων και αποσκοπούσε στην απογύμνωση του εβραϊκού πληθυσμού, στην αφαίρεση όλων των οικονομικών πόρων του. Η τρίτη φάση ξεκίνησε με τα ανθεβραϊκά μέτρα στις αρχές Φεβρουαρίου 1943, όπως το γκέτο, το κίτρινο αστέρι, η απαγόρευση μετακινήσεων και τηλεφωνημάτων, η διαγραφή από επιμελητήρια και απολύσεις από οργανισμούς. Αυτά αποσκοπούσαν στη δημιουργία σύγχυσης και στην οργάνωση της τελικής φάσης, αυτής που ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου 1943. Από τους 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης μόνο 2.000 έμειναν ζωντανοί.

Την Κυριακή 20 Μαρτίου 2016, στις 11.15, λοιπόν θυμόμαστε με μια συμβολική πορεία που θα γίνει ανάμεσα στα δύο σημεία μαρτυρίου των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, με αφετηρία την Πλατεία Ελευθερίας και τελικό προορισμό τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, από τον οποίο το 1943 ξεκίνησε το μοιραίο «ταξίδι» με την αναχώρηση του πρώτου συρμού. Οι συμμετέχοντες θα σκορπίσουν στις ράγες των τρένων λουλούδια, προκειμένου να τιμήσουν τους πρώτους Εβραίους συμπολίτες μας που επιβιβάστηκαν με τη βία στα τρένα και αναχώρησαν για τα στρατόπεδα του Άουσβιτς.

Από τις 12.40 ως τις 13.30 θα πραγματοποιηθεί τελετή στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό με ομιλίες από τον Δήμαρχο Τελ Αβίβ, κ. Ron Huldai, τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, κ. Γιάννη Μπουτάρη καθώς και τον Πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, κ. Δαυίδ Σαλτιέλ. Ακόμη, φέτος στο πλαίσιο των εκδηλώσεων τοποθετείται εκεί ένας δείκτης μνήμης για τη συνοικία Βαρόνου Χιρς και τα χιλιάδες θύματα, τα αποκαλυπτήρια του οποίου θα γίνουν κατά τη διάρκεια της τελετής.

Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με ένα δρώμενο που θα παρουσιάσει το τμήμα Γ2 του 2ου Πειραματικού Γυμνασίου Θεσσαλονίκης καθώς και με συναυλία της χορωδίας της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, στις 10.00 το πρωί της 20ης Μαρτίου και πριν από την πορεία, η 1η Δημοτική Κοινότητα διοργανώνει τον εβραϊκό περίπατο μνήμης. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να στείλουν ηλεκτρονικό μήνυμα στη διεύθυνση [email protected].

Η πορεία διοργανώνεται σε συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης και το ∆ιεθνές Πανεπιστήμιο.

*Κυριακή 20 Μαρτίου, Αφετηρία: Πλατεία Ελευθερίας, Ώρα: 11.15