Βουτιά στην ιστορία στο πιο ατμοσφαιρικό υπόγειο της πόλης!

Τρία Αρχεία ανοίγουν για το κοινό και μιλούν για Σχολεία της πόλης μέσα από τεκμήρια και χάρτες, γιορτάζοντας επίσημα την Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων, όπως αυτή καθιερώθηκε το 2007, ως 9η Ιουνίου, από το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων. Η Θεσσαλονίκη αποκτά μία ιδανική ευκαιρία για να έρθει σε πραγματική επαφή με τον ιστορικό πλούτο μίας από τις βασικότερες εκφάνσεις της ιστορίας της, αυτή των Γραμμάτων της. 

Δεν ξέρω πόσοι από σας βρεθήκατε πρωινές ώρες στην υπέροχη Βίλα Καπαντζή για να βρείτε ανοικτή την πόρτα που οδηγεί στα υπόγεια του κτιρίου. Μυρωδιά από χαρτί, μια ελαφριά νοτισμένη ατμόσφαιρα, σαν να μπαίνεις σε παλιά αρχοντική βιβλιοθήκη. Το αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α. βρίσκει ένα γοητευτικό χώρο που δένει με τη λειτουργία του. Στη συλλογή αρχείων φυλάσσονται αρχεία ιστορικού, λογοτεχνικού, οικονομικού και εμπορικού ενδιαφέροντος, που προέρχονται είτε από δωρεές προς το Ε.Λ.Ι.Α. της Θεσσαλονίκης ή από μεταφορά αρχείων που αφορούν τη Β. Ελλάδα από την Αθήνα. Από τον Φεβρουάριο του 2011 συστεγάζεται με το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μ.Ι.Ε.Τ., στη Βίλα Καπαντζή, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 108. Διαθέτει τμήμα αρχείων, βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο και εκθεσιακό χώρο. Στο Ε.Λ.Ι.Α. διατηρείται ένας μικρός μουσειακός χώρος με την οικοσκευή του λογοτέχνη της πόλης, Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου, το αρχείο του οποίου υπήρξε μια από τις πρώτες δωρεές στο Ε.Λ.Ι.Α. της Θεσσαλονίκης.

Το 2007 το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων καθιέρωσε την 9η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων. Ο εορτασμός της ημέρας αυτής έχει ως βασική στόχευση να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία και τον ρόλο των αρχείων, να προβάλει το έργο των αρχειακών φορέων καθώς και τον πλούτο των συλλογών τους και να καλλιεργήσει την αρχειακή συνείδηση.

Στην πόλη ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων, έρχεται σχεδόν με μεγαλοπρέπεια από την συνεργασία τριών υπηρεσιών, οι οποίες έχοντας συγκεντρωμένο, έκαστη από την πλευρά της, μέρος του συγκλονιστικού πλούτου που εμπεριέχεται σε κάθε αρχειακό υλιακό, διοργανώνουν μία ιδιαίτερη συνάντηση με αυτό τον πλούτο για το κοινό της πόλης, μέσω μιας πρώτης γνωριμίας με τον κόσμο των αρχείων και των χαρτών.

Μία μεγάλη συζήτηση για τη σημασία των αρχείων, το παρόν και το μέλλον τους, την αξία τους, ενημέρωση για τις συλλογές των υπηρεσιών και για το πώς μπορεί το κοινό να τις χρησιμοποιεί αλλά και για τους λόγους που δεν πρέπει να πετάξετε εκείνα τα παλιά χαρτιά του παππού.

Πιο συγκεκριμένα, το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (ΙΑΜ), το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧΑΚ) και το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ), για τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων αναζήτησαν τα ίχνη της παρουσίας τεσσάρων ιστορικών σχολείων της Θεσσαλονίκης στις συλλογές τους: Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης, Διδασκαλείο Θηλέων, Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κολλέγιο Ανατόλια. Μια μικρή περιήγηση στην ιστορία τους αποκαλύπτει γιατί τα αρχεία και οι χάρτες είναι απαραίτητα για την ανασύσταση του παρελθόντος και την ιστορική έρευνα.

Η παρουσίαση του υλικού αυτού με προβολή, σχολιασμό και χρόνο για συζήτηση, συνολικής διάρκειας μίας ώρας, είναι προγραμματισμένη ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων, 9 Ιουνίου, στις 11:30, 14:30 και 17:30, στον χώρο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, Βασιλίσσης Όλγας 108, Βίλα Καπαντζή, με ελεύθερη είσοδο για όλους.

Ποιες είναι οι συγκεκριμένες υπηρεσίες, τι πραγματεύονται και πώς μπορεί το κοινό να βρει τις πληροφορίες που επιθυμεί καθημερινά;

Το ΙΑΜ είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους με σκοπό την εποπτεία, διάσωση και φύλαξη του αρχειακού υλικού του νομού Θεσσαλονίκης, με στόχο τη διάθεση και τη με ποικίλους τρόπους αξιοποίηση του αρχειακού πλούτου από το κοινό και τους ερευνητές. Τα αρχεία που φυλάσσονται στο ΙΑΜ ξεπερνούν τα 2.000 γραμμικά μέτρα ραφιών. Ωστόσο, ο κώδικας 1 του Ιεροδικείου Θεσσαλονίκης (1694) από τον τόμο Δημοσίευσης διαθηκών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (1913), οι φάκελοι εξαγωγής ζύθου σε βαρέλια του ΦΙΞ (1961) από τις αναφορές του αξιωματικού υπηρεσίας του Α.Τ. Ασσήρου (2010), απέχουν ένα «κλικ» στην ηλεκτρονική εφαρμογή που φιλοξενεί τους καταλόγους και τα ευρετήρια στο Αναγνωστήριο της υπηρεσίας ή στην ιστοσελίδα.

Το ΑΧΑΚ, Τμήμα του ΙΑΜ, έχει σκοπό την καλλιέργεια και διάδοση της χαρτογραφίας και των χαρτών στον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την καθημερινή ζωή και τη διοίκηση, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και προαγωγή της πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, κοινωνικής, καλλιτεχνικής, επιστημονικής και τεχνολογικής διάστασης της Χαρτογραφίας και των χαρτών. Χρησιμοποιεί γι’ αυτό τις νέες τεχνολογίες και τις σύγχρονες ψηφιακές προσεγγίσεις στην εθνική και παγκόσμια Χαρτογραφική Κληρονομιά, ενώ συγχρόνως υποστηρίζει, ενισχύει και αναδεικνύει το αρχειακό χαρτογραφικό υλικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους σε πανελλήνιο επίπεδο.

Το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, ένα από τα ελάχιστα ιδιωτικά Αρχεία της πόλης, στεγάζεται εδώ και πέντε χρόνια στη Βίλα Καπαντζή, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 108. Διαθέτει Τμήμα αρχείων, Βιβλιοθήκη και Αναγνωστήριο. Στις συλλογές του φυλάσσονται λογοτεχνικά, ιστορικά, οικονομικά και φωτογραφικά αρχεία, καθώς και αρχείο προφορικών μαρτυριών, τα περισσότερα με σημείο αναφοράς τον βορειοελλαδικό χώρο. Το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη διαθέτει ακόμη μία πλούσια ερευνητική βιβλιοθήκη και μία μεγάλη συλλογή ψηφιοποιημένου Τύπου.

*Την Πέμπτη 9 Ιουνίου 2015 στον χώρο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Βασιλίσσης Όλγας 108 Βίλα Καπαντζή) από τις 11:00 έως τις 19:00, προβολές στις 11:30, 14:30, 17:30, με είσοδο ελεύθερη

Λεωφορεία ΟΑΣΘ: στάση Πέτρου Συνδίκα, γραμμές (από κέντρο) 5, 6, 8, 33 – στάση Ανάληψη, γραμμές (προς κέντρο) 3, 5, 6, 8 | Υπάρχει χώρος στάθμευσης για το κοινό Πληροφορίες: τηλ. 2310295176.