#TiDF26: Ο απόλυτος οδηγός για τη μεγάλη γιορτή του ντοκιμαντέρ

Αυλαία για το #TiDF26, την μεγάλη ανοιξιάτικη γιορτή της Θεσσαλονίκης και του ντοκιμαντέρ!

Με το βλέμμα στραμμένο στην τρέχουσα κοινωνική επικαιρότητα που έφερε ο ανοιχτός δημόσιος διάλογος για τα δικαιώματα γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και με αφορμή την σημαντική διοργάνωση του Europride που θα γίνει στην πόλη τον Ιούνιο του 2024 το Φεστιβάλ φέτος στρέφει την προσοχή του στις πολλές και διαφορετικές ιστορίες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης, ένας από τους χαρακτηριστικούς εκπροσώπους του queer cinema στη χώρα μας, τιμάται με ένα μεγάλο αφιέρωμα, ενώ δύο ακόμη σπουδαίοι, και πολυδιάστατοι καλλιτέχνες, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και ο Φερνάντο Τρουέμπα θα επισκεφθούν την πόλη με αφορμή το Φεστιβάλ και θα δώσουν έναν ξεχωριστό τόνο στη φετινή διοργάνωση.

Το φετινό φεστιβάλ τιμάει επίσης τρείς ξεχωριστές επετείους: για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της ελληνικής δημοκρατίας αλλά και τα 80 χρόνια από το ναζιστικό ολοκαύτωμα στον Χορτιάτη. Παράλληλα ξαναθυμίζει στους σινεφίλ με ένα ξεχωριστό αφιέρωμα ιστορικές στιγμές που αποτέλεσαν ένα μανιφέστο για την τέχνη του ντοκιμαντέρ και όρισαν το είδος, ενώ πολλές και σπουδαίες ταινίες τεκμηρίωσης από την πρόσφατη παραγωγή κάνουν την πρεμιέρα τους στη Θεσσαλονίκη ή φιλοξενούνται εδώ με αφορμή το μεγάλο ταξίδι που κάνουν στα φεστιβάλ του κόσμου.

Φυσικά το #TiDF26 συνεχίζει και φέτος την παράδοση των ψηφιακών προβολών για το σινεφίλ κοινό όλης της χώρας και φυσικά, όπως πάντα, η διοργάνωση προσπαθεί να προωθήσει δυναμικά τις ελληνικές παραγωγές. Παράλληλα η αγορά του Φεστιβάλ θα τρέξει ένα μεγάλο πρόγραμμα δράσεων και παρεμβάσεων υποστήριξης νέων δημιουργών από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο ενώ αξίζει να προσέξετε τις αρκετές παράλληλες εκδηλώσεις με εικαστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα, τις ανοιχτές συζητήσεις και τις βιβλιοπαρουσιάσεις αλλά και τα δύο ειδικά τμήματα του Φεστιβάλ για τα podcasts και το διαδραστικό immersive cinema!

Spotlight στον Δημήτρη Παπαϊωάννου

Το #TiDF26 υποδέχεται τον διεθνώς αναγνωρισμένο σκηνοθέτη, χορογράφο, εικαστικό και περφόρμερ Δημήτρη Παπαϊωάννου φωτίζοντας τις πολύπλευρες πτυχές ενός καλλιτέχνη που διατρέχει διαφορετικές μορφές τέχνης και έκφρασης, επαναπροσδιορίζοντας τα όρια της αναπαράστασης, της αλληγορικής δύναμης των εικόνων και της επικοινωνίας του καλλιτεχνικού έργου με τον θεατή. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου θα παραβρεθεί στο Φεστιβάλ για να παρουσιάσει μια βίντεο – εγκατάσταση με τίτλο Inside στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών ενώ έχει παραχωρήσει στην φετινή διοργάνωση την αφίσα της, ένα ασπρόμαυρο σχέδιο ενός φιλιού.

Με αφορμή αυτό το ειδικό μικρό αφιέρωμα στο πλαίσιο της διοργάνωσης η σκηνοθέτις Εύα Στεφανή θα επιμεληθεί το περιεχόμενου του περιοδικού Πρώτο Πλάνο, το οποίο θα είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στο έργο του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ενώ θα προβάλλει το νέο ντοκιμαντέρ της σε παραγωγή Onassis Culture, σε μια ειδική προβολή ως work in progress.

Στην ταινία η δημιουργός ακολουθεί την περιοδεία της παράστασης Εγκάρσιος Προσανατολισμός στις ευρωπαϊκές σκηνές, ένα έργο του Δημήτρη Παπαϊωάννου, που έκανε την ελληνική πρεμιέρα του τον Δεκέμβριο του 2021 και ταξίδεψε σε 20 χώρες και το είδαν περισσότεροι από 80.000 θεατές. Επιπλέον η φετινή διοργάνωση εξερευνά το κινηματογραφικό έργο του σπουδαίου δημιουργού, προβάλλοντας τις μικρού μήκους ταινίες του, Nowhere και Primal Matter, όπου ξαναχορογραφεί το θεατρικό του έργο μέσα από τις ιδιότητες του κινηματογραφιστή και του μοντέρ, επαναδιατυπώνοντάς το με κινηματογραφικούς όρους.

Citizen Queer

Ντοκιμαντέρ που υμνούν την ομορφιά της απελευθερωτικής πράξης του αυτοπροσδιορισμού και σφράγισαν το παγκόσμιο queer cinema πρωταγωνιστούν στο μεγάλο αφιέρωμα της φετινής διοργάνωσης. Iστορίες της διπλανής πόρτας αλλά και πολύτιμες ιστορικές καταγραφές για τις απαρχές και την εξέλιξη του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, ιστορίες προσωπικές και οικουμενικές, με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους γύρω μας, τα αγαπημένα μας πρόσωπα, εμάς τους ίδιους, εξερευνούν ό,τι μάς ορίζει και μας περιβάλλει, και μας υπενθυμίζουν ότι ολοκληρωμένοι είμαστε μόνο αν είμαστε όλοι μαζί.

Ειδικοί σύμβουλοι στο μεγάλο αφιέρωμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ είναι η Maria Cyber (Ελλάδα), μια από τις πρώτες λεσβίες ακτιβίστριες στην ελληνική ΛΟΑΤΚΙ+ σκηνή, ιδρύτρια και για χρόνια διευθύντρια του εμβληματικού φεστιβάλ Outview Festival, ο Ρίκο Τζόνσον-Σινκλέρ (Hνωμένο Βασίλειο), ιδρυτής του διάσημου queer φεστιβάλ CineQ και ειδικός συμπερίληψης σε φεστιβάλ όπως του Βερολίνου και των Καννών, και το Σιμόν(ε) φαν Σάαρλοος (Ολλανδία), συγγραφέα, curator και εικαστικό. Επιπλέον, ο αγαπημένος Α-Κατάλογος του Φεστιβάλ θα συμπληρώσει το αφιέρωμα, φιλοξενώντας κείμενα που  εξερευνούν τις θεματικές, συνιστώσες και καταβολές του queer ντοκιμαντέρ.

Περισσότερες από 25 ταινίες θα προβληθούν στο πλαίσιο του Citizen Queer με δυνατές εικόνες και υλικό που αντανακλά τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της. Το Φεστιβάλ μέσα από αυτό το αφιέρωμα υποστηρίζει το EuroPride 2024, το οποίο θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη στις 21 – 29 Ιουνίου 2024. Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν ξεχωρίζουν το The Homosexual Century των Λιονέλ Σουκάζ και Γκι Οκενγκέμ, μία από τις πιο ριζοσπαστικές και ευρηματικές απεικονίσεις της queer ταυτότητας.

Στο The Celluloid Closet των Ρομπ Επστάιν και Τζέφρι Φρίντμαν, θα βρούμε μία από τις πιο λεπτομερείς, αναλυτικές και διασκεδαστικές καταγραφές της απεικόνισης των gay και transgender χαρακτήρων στο Χόλιγουντ, που δείχνει πώς γνωστοί σεναριογράφοι και σκηνοθέτες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας έκρυβαν τα μηνύματά τους ακόμα και μέσα σε διάσημες, mainstream ταινίες. Το πρωτοποριακό Gendernauts της Μόνικα Τρόιτ, αποτελεί μία από τις πρώτες ταινίες που διερεύνησαν το θέμα της φυλομετάβασης με συγκλονιστικές μαρτυρίες τρανς και μας προσκαλεί σε ένα αντισυμβατικό ταξίδι αναθεώρησης της έννοιας της σεξουαλικής ταυτότητας, όπου η αυτο-υπονόμευση λειτουργεί ως το πιο αποτελεσματικό γιατρικό απέναντι στην ηθικολογία, την πολιτική ορθότητα και τη δογματική στράτευση. To Queer Japan του Γκρέιαμ Κόλμπεϊν αποτελεί ένα πολύχρωμο και συναρπαστικό κολάζ από περισσότερες από εκατό συνεντεύξεις μέσα από τις οποίες μας συστήνει καλλιτέχνες, ακαδημαϊκούς και ακτιβιστές της ιαπωνικής ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, οι οποίοι περιγρά φουν τη μετάβαση της ιαπωνικής κοινωνίας από τη σιωπή στην ορατότητα.

Στο υποψήφιο για τρία Όσκαρ Flee του Γιόνας Ράσμουσεν ο θεατής γίνεται κοινωνός ενός ντοκιμαντέρ που μετατρέπεται σε μια κατ’ ιδίαν εξομολόγηση, που δεν θα μπορούσε να αποδοθεί διαφορετικά παρά μόνο μέσα από τη τέχνη του animation, με δεδομένο ότι εκτός από το αρχειακό live action υλικό που μπλέκει στην αφήγηση συνθέτει και μια μυθοπλαστική αναπαράσταση.

Στο αφιέρωμα περιλαμβάνονται και ελληνικές ταινίες. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν το βραβευμένο ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ-Η ιστορία μιας Επανάστασης του Ιωσήφ Βαρδάκη, το οποίο καταγράφει την ιστορία του πρώτου ελληνικού ΛΟΑΤΚΙ κινήματος στα χρόνια της Μεταπολίτευσης.

Η εμβληματική Μπέττυ του Δημήτρη Σταύρακα, μια από τις πρώτες ελληνικές ταινίες που εστιάζουν στο θέμα της διεμφυλικότητας, εστιάζοντας στην ζωή της γνωστής τρανς Μπέττυς Βακαλίδου.

Τέλος, μετά από κάθε προβολή του αφιερώματος, θα υπάρχει ανοιχτή συζήτηση με special guests (ανάμεσα τους ο παρουσιαστής Φώτης Σεργουλόπουλος, ο ηθοποιός και σεναριογράφος Γιώργος Καπουτζίδης, η ποιήτρια Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, ο σκηνοθέτης και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γιάννης Μόσχος, η digital creator Zoe Pre, κ.α.) που θα μιλάνε με το κοινό πάνω στα θέματα των ταινιών.

Αφιέρωμα στον Παναγιώτη Ευαγγελίδη

Το #TiDF26 πραγματοποιεί αφιέρωμα στο θαρραλέο και πρωτοποριακό σινεμά του Παναγιώτη Ευαγγελίδη, που θέτει την ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας σε πρώτο πλάνο, συνδυάζοντας το προσωπικό στοιχείο με την κοινωνική πραγματικότητα και την αναγκαιότητα της αλλαγής.

Οι ταινίες του, επίκαιρες και διαχρονικές, ξετρυπώνουν τα πιο σύνθετα νοήματα και την τρυφερότητα μέσα από βαθιά ανθρώπινες ιστορίες που ξεφεύγουν από τις συμβάσεις και τα στερεότυπα.

Το Φεστιβάλ, εκτός από το αφιέρωμα στις ταινίες του, θα απονείμει και τον Χρυσό Αλέξανδρο στον αγαπημένο σκηνοθέτη, σεναριογράφο, συγγραφέα και μεταφραστή για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο και στον πολιτισμό.

Ο Παν. Ευαγγελίδης έχει γράψει σενάρια για τον ελληνικό κινηματογράφο, έχοντας συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Πάνο Κούτρα στα σενάρια των ταινιών Αληθινή Ζωή, Στρέλλα και Ξενία. Γυρίζει κατά κύριο λόγο ντοκιμαντέρ παρατήρησης, ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα.

Πορτρέτα ανθρώπων, ταινίες που συνήθως διαδραματίζονται σε δωμάτια πίσω από κλειστές πόρτες, με ανθρώπους όμως που ανοίγουν την ψυχή τους.

Στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα προβληθούν επτά ντοκιμαντέρ του Παν. Ευαγγελίδη.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το εξαιρετικά επίκαιρο Οι γάμοι της Τήλου, που επικεντρώνεται στους πρώτους γκέι και λεσβιακούς γάμους που τελέστηκαν στην Ελλάδα, το 2008. Να σημειώσουμε πως η ταινία αποτελεί επίσης κομμάτι των καθολικά προσβάσιμων προβολών του φετινού Φεστιβάλ.

Στο αφιέρωμα θα προβληθούν επίσης οι δύο νέες του ταινίες: Σίλβια Ρόμπυν και Πορτρέτο του συλλέκτη σε ώριμη ηλικία. Στη Σίλβια Ρόμπυν, αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει αρχή, αλλά όχι μέση και τέλος στις διαρκείς μεταμορφώσεις, ανακαλύψεις, αυτοπροσδιορισμούς και επανεφευρέσεις του εαυτού στην πορεία της ανάδυσης και της κατασκευής του τι είμαστε, ποιο είναι το φύλο μας, πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με το έξω και τους άλλους. Τέλος, στο Πορτραίτο του συλλέκτη σε ώριμη ηλικία, ο δημιουργός μάς συστήνει τον συλλέκτη Δημήτρη Πυρομάλλη, έναν άνθρωπο στοιχειωμένο από τις δύο γυναίκες της ζωής του, την πρόωρα χαμένη μητέρα του και την Μαρία Κάλλας, μια διαρκή αναφορά και δόξα του, με την οποία ο συλλέκτης μεγάλωσε και ολοκληρώθηκε κι αυτός μαζί με την συλλογή του.

Spotlight στον Φερνάντο Τρουέμπα

Έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ευρωπαϊκού σινεμά υποδέχεται το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Έχει διακριθεί σε σημαντικά Φεστιβάλ του εξωτερικού – όπως αυτά της Βενετίας και του Σαν Σεμπαστιάν – ενώ έχει τιμηθεί στο παρελθόν με σημαντικά βραβεία όπως Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας (για την ταινία του Μπελ Επόκ) αλλά και τα ισπανικά Γκόγια (για ταινίες όπως το Όνειρο του Τρελού Πιθήκου, Μπελ Επόκ, Το Κορίτσι των Ονείρων σου, Τσίκο και Ρίτα, κ.α.).

Ο λόγος για τον Ισπανό δημιουργό Φερνάντο Τρουέμπα που θα έρθει στην Θεσσαλονίκη και θα παραλάβει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο για το σύνολο της προσφοράς του στην τέχνη του κινηματογράφου.

Ο Ισπανός δημιουργός θα παρουσιάσει επίσης στο Φεστιβάλ τη νέα ταινία του, το υπέροχο animation μουσικό ντοκιμαντέρ Πυροβόλησαν τον πιανίστα, το οποίο θα προβληθεί ως ταινία έναρξης της διοργάνωσης στο Ολύμπιον. Η ταινία – που εκτυλίσσεται τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, σε μία εποχή λίγο πριν η Λατινική Αμερική βρεθεί στη δίνη ολοκληρωτικών καθεστώτων – αποτελεί την τελευταία συνεργασία του Φερνάντο Τρουέμπα με τον Ισπανό εικαστικό καλλιτέχνη Χαβιέρ Μαρισκάλ και αναδεικνύει τη μουσική της μπόσα νόβα μέσα από ένα νεονουάρ animated docudrama. Ο ηθοποιός Τζεφ Γκόλντμπλαμ δανείζει τη φωνή του στον κεντρικό ήρωα, έναν δημοσιογράφο που αναζητά πληροφορίες για τον Βραζιλιάνο πιανίστα Φρανσίσκο Τενόριο Ζούνιορ, καθώς ερευνά τη μυστηριώδη εξαφάνισή του στη διάρκεια μιας περιοδείας στο Μπουένος Άιρες.

Επιπλέον το #TiDF26 σε ένα ειδικό spotlight, που προγραμματίζει προς τιμήν του Φερνάντο Τρουέμπα, θα προβάλει άλλες δύο εμβληματικές δημιουργίες του οι οποίες μέσα από το animation είναι αφιερωμένες στον μαγικό κόσμο της τζαζ και λατιν μουσικής και κινούνται πάνω σε έναν άξονα ισορροπίας ανάμεσα στη μυθοπλασία και την τεκμηρίωση: η πρώτη είναι το Calle 54, στην οποία ο Ισπανός δημιουργός αποτυπώνει τη λατρεία του για τη λάτιν τζαζ, σε ένα ντοκιμαντέρ που περιλαμβάνει μια σειρά από ζωντανές εμφανίσεις των μεγαλύτερων ονομάτων του χώρου, μεταξύ των οποίων οι Πακίτο Ντ’ Ριβέρα, Ελιάνε Ελίας, Τσάνο Ντομίνγκες, Μισέλ Καμίλο, Γκάτο Μπαρμπιέρι, Τίτο Πουέντε, Τσούτσο Βαλντές, Κατσάο Λόπες, Πουντίγια Ρίος, Πατάτο Βαλντές και Μπέμπο Βαλντές, στα θρυλικά στούντιο της Sony Music.

Η δεύτερη ταινία είναι το μαγευτικό animation Τσίκο & Ρίτα, η πρώτη ισπανική ταινία που βρέθηκε υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων και αποτελεί μια συγκινητική ιστορία αγάπης, απώλειας και ελπίδας, εμπνευσμένη από έναν από τους σπουδαιότερους Κουβανούς μουσικούς, τον θρυλικό Μπέμπο Βαλντές, αποτυπώνοντας την ιστορία εμβληματικών μουσικών, πολλοί από τους οποίους εμφανίζονται και στην ταινία: Γκιγιέρμο Μπαρέτο, Νατ Κινγκ Κόουλ, Τσάρλι Πάρκερ, Τελόνιους Μονκ, Ντίζι Γκιλέσπι, Τίτο Πουέντε, Μιγκελίτο Βαλντές, Τσάνο Πόσο κ.ά.

Ανοιχτοί Ορίζοντες

Όπως πάντα οι φανατικοί φεστιβαλιστές γνωρίζουν πως εδώ θα βρουν ένα συνδυασμό σπουδαίων ταινιών με πλήθος θεματικών αναφορών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, τη μουσική, τον κινηματογράφο και όχι μόνο.

Από το σύνολο του προγράμματος ξεχωρίζουμε: το Occupied City του Στηβ ΜακΚούιν ταινία που εστιάζει στην σύγκρουση του παρελθόντος με το παρόν με αφορμή μια αποκαλυπτική ιστορία για την περίοδο της ναζιστικής κατοχής του Άμστερνταμ. Στο Nomad Solitude του Σεμπαστιέν Βίλεμαν η ιστορία του οσκαρικού Nomadland ξαναζεί μέσα από την ζωή τριών γυναικών που επιλέγουν λόγω οικονομικών χρεών να ζήσουν η καθεμιά σε ένα τροχόσπιτο απολαμβάνοντας μια μοναδική ελευθερία στην σύγχρονη Αμερική του Μπαϊντεν και του Τραμπ.

Στο Intercepted της Οξάνα Κάρποβιτς ακολουθούμε ένα σκληρό οδοιπορικό στην εμπόλεμη Ουκρανία λίγο μετά την ρωσική εισβολή στη χώρα. Ένα διαφορετικό ταξίδι – που περιγράφει μια σκληρή κοινωνική πραγματικότητα – πραγματοποιεί το Pickers της Έλκε Σάσε στις γόνιμες περιοχές της μεσογειακής Ευρώπης. Όπου κι αν πάμε, μετανάστες συλλέγουν τους καρπούς μας. Οι περισσότεροι ανασφάλιστοι, με τον βασικό μισθό, ορισμένοι παράνομοι με μεγάλα χρέη. Στο Finding the Money της Μάρεν Πόιτρας γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας οικονομικής θεωρίας από μια αουτσάιντερ ομάδα οικονομολόγων που επιδιώκουν να προκαλέσουν μια παραδειγματική αλλαγή, φέρνοντας τα πάνω κάτω στην αντίληψη που έχουμε για το εθνικό χρέος και τη φύση των χρημάτων.

Στο Let the canary Sing της Άλισον Έλγουντ η πλούσια καλλιτεχνική και ακτιβιστική διαδρομή της πληθωρικής Σίντι Λόπερ καταγράφεται με μοναδικό τρόπο ενώ με το Happy Clothes – The Life of Patricia Field έχουμε την ευκαιρία να δούμε την ζωή και το έργο μιας εμβληματικής και πολυβραβευμένης σχεδιάστριας ρούχων – ενδυματολόγου με ξεχωριστό έργο στον κινηματογράφο και την τηλεόραση σε πρότζεκτ όπως την δημοφιλή τηλεοπτική σειρά Sex and the City ή την ταινία Ο Διάβολος Φορούσε Πράντα. Στην αποκωδικοποίηση του μύθου μιας αινιγματικής γυναίκας προχωράει το Catching Fire: The Story of Anita Pallenberg. Η Πάλενμπεργκ περιγράφεται αντιφατικά ως «θεά του ροκ εν ρολ», «ιέρεια βουντού» ακόμη και ως «σαγηνεύτρια του Κακού» ενώ κατηγορήθηκε επίσης ότι προσπάθησε να διαλύσει τους Rolling Stones. Στο Taboo – Amos Guttman του Σόουλι Μελαμέντ παρακολουθούμε την ζωή του Άμος Γκούτμαν, που τόλμησε και έκανε τις πρώτες queer ταινίες στο συντηρητικό Ισραήλ.

Στο Λενάκι, δυο φωτιές και δυο κατάρες του Δημήτρη Ινδαρέ ο σκηνοθέτης προχωράει σε μια δημιουργική αναψηλάφηση ενός ιστορικού πολιτισμικού παρελθόντος που μοιάζει με παραμύθι στην ύπαιθρο των Καλαβρύτων. Στο Vavel the Band του Μιχάλη Αγραφιώτη καταγράφεται η ιδιαίτερη και παράδοξη ιστορία μιας θεσσαλονικιώτικης heavy metal μπάντας της δεκαετίας του ’80, που είχε το όνειρο να κάνει την υπέρβαση μέσα από μια διεθνή καριέρα φτάνοντας μέχρι το σταθμό τρένων του Ντίσελντορφ. Στο Υπηρετώντας την αλήθεια του δημοσιογράφου και σκηνοθέτη Νίκου Ασλανίδη μεταφερόμαστε στην Μακεδονία της Κατοχής, όταν 22 δημοσιογράφοι υπογράφουν ένα μυστικό «Πρωτόκολλο Τιμής» και δεσμεύονται να μην προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα έντυπα που εξέδιδαν οι κατακτητές, και να εργαστούν μόνο στις εφημερίδες που εξέφραζαν την Αντίσταση.

Στο Dmitriev Affair ένας Ρώσος ερευνητής έρχεται αντιμέτωπος με τα τεκμήρια της σκληρής ιστορικής αλήθειας της Μεγάλης Εκκαθάρισης του Στάλιν που συντελέστηκε στα 1937, που το επίσημο ρωσικό κράτος προσπαθεί να διαγράψει από την δημόσια μνήμη.

Στο The Andersson Brothers παρακολουθούμε την ρεαλιστική απεικόνιση τεσσάρων διαφορετικών πεπρωμένων μέσα σε μια οικογενειακή ιστορία που εκτυλίσσεται στις εργατικές συνοικίες του Γκέτεμποργκ (ανάμεσα τους και ο διάσημος Σουηδός σκηνοθέτης Ροϊ Άντερσον). Τέλος, καθώς τα μουσεία ανά τον κόσμο δέχονται ολοένα και περισσότερες πιέσεις για να επιστρέψουν τα πολιτισμικά αγαθά που αποτελούν μέρος των συλλογών τους, οι σκηνοθέτες Σούβι Βεστ και Άνσι Κέμι με το Homecoming μάς ξεναγούν σε ένα μουσείο στο Ελσίνκι όπου εκτίθενται τεχνουργήματα της φυλής των Σάμι, λίγο πριν από την πολυαναμενόμενη επιστροφή τους στον πατρογονικό τόπο τους στη βόρεια Σκανδιναβία.

Ειδικές προβολές – Top Docs

Σημαντικές ταινίες ξεχωριστών δημιουργών που μπορεί να αποτελέσουν το κεντρικό θέμα συζήτησης του Φεστιβάλ φιλοξενεί το #TiDF26 στις ειδικές προβολές του αλλά και στα Top Docs. Στο ντοκιμαντέρ Γιάννης Σπανός – Πίσω από την Μαρκίζα του Άρη Δόριζα, που αποτελεί την ειδική προβολή που θα πραγματοποιηθεί στην τελετή λήξης του Φεστιβάλ, παρακολουθούμε ένα μοναδικό πορτραίτο στην τεράστια πορεία του σπουδαίου συνθέτη Γιάννη Σπανού από το παιδικό σπίτι του στο Κιάτο ως τις μεγάλες συνεργασίες στο Παρίσι και την επιτυχία στην Ελλάδα, με σπάνια ντοκουμέντα και συνεντεύξεις.

Στον απόηχο του αιφνίδιου και γεμάτου ερωτηματικά θανάτου του πολιτικού κρατούμενου Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος διώχθηκε επανειλημμένα από το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν πριν αφήσει την τελευταία του πνοή σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στην Αρκτική, το Φεστιβάλ προβάλλει επίσης το συνταρακτικό ντοκιμαντέρ Ναβάλνι του Ντάνιελ Ρόερ. Η ταινία, η οποία απέσπασε πέρυσι το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, μοιάζει να προοικονομεί με τον πιο σκληρό τρόπο τη μοίρα του Ρώσου ακτιβιστή και ταυτόχρονα αποτελεί μία παρακαταθήκη της πολιτικής του κληρονομιάς.

Στο Dalton’s Dream η σπουδαία ντοκιμαντερίστρια Κιμ Λοντζινότο εστιάζει την προσοχή της στο νικητή του βρετανικού μουσικού ριάλιτι X Factor και στον αγώνα που δίνει για την αποδοχή και την αναγνώριση όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και προσωπικά εξαιτίας των σεξουαλικών του προτιμήσεων. To Sorry/Not Sorry των Καρολαϊν Σου και Κάρα Μόανς εξερευνά μία από τις πιο γνωστές ιστορίες του κινήματος #MeToo στο Χόλιγουντ. Το 2017, οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο με καταγγελίες πέντε γυναικών για σεξουαλική παρενόχληση κατά του διάσημου κωμικού Λούις Σι Κέι. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την αγωνία των θαρραλέων αυτών γυναικών να μοιραστούν με το κοινό το τραυματικό βίωμά τους, την ίδια ώρα που ο Λούις Σι Κέι συνέχιζε την καριέρα του, μη διστάζοντας, μάλιστα, να χρησιμοποιήσει τις καταγγελίες ως μέρος του σόου του.

Αρκετά γνωστός και αγαπητός από τη συνεργασία του με την Ανιές Βαρντά, ο Γάλλος φωτογράφος, εικαστικός και γκραφιτάς JR παρουσιάζει στη νέα του ταινία ένα μακρόπνοο καλλιτεχνικό πρότζεκτ που έλαβε χώρα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Τεχατσάπι, στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, δίνοντας φωνή στους αποκλεισμένους και περιθωριοποιημένους τρόφιμους της φυλακής. Μια επώδυνη καταγραφή της απώλειας επιχειρεί ο Γουάντ Αλ-Κατέαμπ μέσα στα χαλάσματα των καταστροφικών σεισμών που δοκίμασαν πρόσφατα τη νοτιοανατολική Τουρκία στο Death Without Mercy.

Και μιας που αναφέραμε την Βαρντά, σίγουρα αξίζει προσοχής και το Viva Varda του Πιερ Ανρί Ζιμπέρ, μια ταινία για την σπουδαία και μοναδική γυναίκα κινηματογραφίστρια της Νουβέλ Βαγκ που καταγράφει μέσα από ανέκδοτο αρχειακό υλικό την πλούσια πορεία της.

Ανάλογο χαρακτήρα έχει και το Ryuichi Sakamoto – Opus στο οποίο ο Νίο Σόρα, γιος του σπουδαίου Γιαπωνέζου συνθέτη, αποκρυπτογραφεί την δημιουργική αγωνία του καλλιτέχνη για να προλάβει να παρουσιάσει το τελευταίο έργο του λίγο πριν φύγει από την ζωή.

Στο You Can Call me Bill ο γνωστός σινεφίλ κινηματογραφιστής Αλεξάντερ Όου Φιλίπ ανασυνθέτει και διερευνά το σύμπαν του Γουίλιαμ Σάτνερ, γνωστού ηθοποιού (από την συμμετοχή του στο θρυλικό Σταρ Τρεκ), σκηνοθέτη και συγγραφέα. Σινεφιλικό περιεχόμενο θα βρείτε επίσης στο Dario Argento Panic, που όπως φανερώνει και ο τίτλος του καταγράφει την μοναχική καθημερινότητα και την προετοιμασία της επόμενης ταινίας του μάστορα των ταινιών τρόμου Ντάριο Αρτζέντο ενώ στο Pictures of Ghosts ο Βραζιλιάνος δημιουργός Κλέμπερ Μεντότσα επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Ρεσίφε, αναζητώντας την αλλοτινή δόξα και μαγεία των παλιών κινηματογράφων της πόλης.

Με την μαγεία της τέχνης και την αφοσίωση ενός άντρα στη ζωγραφική ασχολείται και το γαλλικό ντοκιμαντέρ Ricardo and his Painting του Μπάρμπετ Σρέντερ. Η νέα ταινία του 94χρονου Φρέντερικ Γουάιζμαν, ενός από τους μεγαλύτερους ντοκιμαντερίστες στον κόσμο, Menus Plaisirs – Les Troisgros, διάρκειας 240 λεπτών, μας ταξιδεύει στην κεντρική Γαλλία και μας φανερώνει ότι η υψηλή γαστρονομία απαιτεί εφευρετικότητα, φαντασία και σκληρή δουλειά. Τέλος μετά την θριαμβική πρεμιέρα του στην φετινή Μπερλινάλε, θα προβληθεί – σε επτά δίωρες ειδικές προβολές – το 14ώρο ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Αθυρίδη Exergue – On Documenta 14. Η ταινία καταγράφει την οργάνωση και παρουσίαση της πιο σημαντικής έκθεσης τέχνης στον κόσμο, της Documenta, η οποία το 2017 έγινε για πρώτη φορά όχι μόνο στην φυσική της έδρα, στο Κάσελ της Γερμανίας, αλλά και στην Αθήνα.

Τα διαγωνιστικά τμήματα του Φεστιβάλ

Συνολικά, 34 από τις 35 ταινίες που συμμετέχουν στα τρία διαγωνιστικά τμήματα Διεθνές Διαγωνιστικό, Newcomers και >>Film Forward κάνουν στο #TiDF26 την παγκόσμια, διεθνή ή ευρωπαϊκή πρεμιέρα τους και διαγωνίζονται για τα επίσημα βραβεία και τα παράλληλα βραβεία της διοργάνωσης, τα περισσότερα από τα οποία συνοδεύονται από χρηματικά έπαθλα. Ανάμεσα τους βρίσκονται και 8 ελληνικές παραγωγές. Παράλληλα η ταινία που θα κερδίσει τον Χρυσό Αλέξανδρο στο Διεθνές Διαγωνιστικό βρίσκει αυτόματα θέση στη λίστα προεπιλογής για το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.

Σε αυτές τις ταινίες, που αποτελούν όλες χωρίς αμφιβολία ξεχωριστές προτάσεις, οι θεατές του Φεστιβάλ θα βρουν ζητήματα που απασχολούν όλους μας και αφηγούνται ιστορίες γυναικείας χειραφέτησης και ενηλικίωσης, καταγράφουν την αντίσταση σε κάθε είδος διακρίσεων και προκατάληψης, συνθέτουν συναρπαστικά πορτρέτα ξεχωριστών ανθρώπων και ιχνηλατούν τη σχέση μας με το περιβάλλον.

To A New Kind of Wilderness της Σίλγιε Έβενσμο Γιάκομπσεν μάς μεταφέρει στην αγκαλιά των σκιερών δασών της Νορβηγίας, όπου ο ξαφνικός θάνατος της Μαρίας θα ανατρέψει την οικογενειακή γαλήνη και θα φέρει την οικογένειά της αντιμέτωπη με καινούριες προκλήσεις. Στο And So It Begins της Ραμόνα Σ. Ντίας παρακολουθούμε τις απόπειρες ενός λαϊκού κινήματος να υπερασπιστεί τις έννοιες της ελευθερίας και της δημοκρατίας, στη διάρκεια μιας μεγάλης εκλογικής αναμέτρησης στις Φιλιππίνες.

Στο Forest της Λίντια Ντούντα παρακολουθούμε την καθημερινότητα μιας οικογένειας που ζει στην καρδιά του παλαιότερου δάσους της Ευρώπης, στα σύνορα Πολωνίας και Λευκορωσίας, να αλλάζει ριζικά όταν πρόσφυγες, διωγμένοι από τις χώρες τους, βρίσκουν καταφύγιο μια ανάσα από το σπίτι τους. Στο Johatsu – Into Thin Air των Αράτα Μόρι και Αντρέας Χάρτμαν γνωρίζουμε τους μυστηριώδεις «νυχτερινούς μεταφορείς» στην Ιαπωνία, οι οποίοι βοηθούν ανθρώπους με δυσβάσταχτες οικονομικές και κοινωνικές υποχρεώσεις να εξαφανιστούν εν μια νυκτί από προσώπου γης.Το My Stolen Planet της Φαραχνάζ Σαριφί παρουσιάζει τις κεντημένες σε εύθραυστο φιλμ αναμνήσεις της Φαράχ, μιας γυναίκας που συλλέγει θραύσματα από super8 φιλμάκια και αποτυπώνει την ομορφιά της καθημερινότητας στο Ιράν στη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης.

Το Nocturnes των Ανιρμπάν Ντούτα και Ανουπάμα Σρινιβασάν ακολουθεί την οικολόγο Μάνσι σε μια αποστολή σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά σημεία του πλανήτη, στα δάση των Ιμαλαΐων ενώ διερωτάται για την εύθραυστη σχέση μας με τη φύση. Στο Pol Pot Dancing του Ενρίκε Σάντσες Λανς παρακολουθούμε μια κορυφαία χορεύτρια στη βασιλική αυλή της Καμπότζης, η οποία μεγαλώνει με αγάπη τον μικρό αδελφό του συζύγου της ως δικό της γιο. Χρόνια αργότερα ανακαλύπτει ότι ο θετός γιος της δεν είναι άλλος από τον αιμοσταγή δικτάτορα Πολ Ποτ.

Στο Two Strangers Trying Not To Kill Each Other των Τζέικομπ Πέρλματερ και Μανό Ουιμέ παρακολουθούμε τη διαμάχη ενός ηλικιωμένου ζευγαριού καλλιτεχνών, της Μάγκι και του Τζόελ, έπειτα από ένα ατύχημα της Μάγκι που διαταράσσει τις ισορροπίες στη σχέση τους.

Το where we used to sleep του Ματέους Βέρλε μάς μεταφέρει σε ένα μικρό ρουμανικό χωριό στα όρη Απουσένι, οι κάτοικοι του οποίου αναγκάστηκαν να φύγουν λόγω του κοντινού ορυχείου χαλκού.

Στο διαγωνιστικό τμήμα των Newcomers συμμετέχουν νέοι δημιουργοί. Να σημειώσουμε πως το μεγάλο βραβείο του τμήματος φέρει την τιμητική ονομασία του αείμνηστου δημιουργού και επί χρόνια διευθυντή της διοργάνωσης Δημήτρη Εϊπίδη. Το A Shelter of One’s Own της Έβα Τουράν παρουσιάζει ένα φεμινιστικό πορτρέτο ρίχνοντας φως σε ένα απομονωμένο καταφύγιο γυναικών. Στο A Stranger Quest του Αντρέα Γκατόπουλος, γνωρίζουμε τον Ντέιβιντ Ράμσεϊ, ο οποίος αφιέρωσε τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του συλλέγοντας χάρτες. Το πορτρέτο μιας αληθινά ιδιαίτερης προσωπικότητας, ενός άνδρα που κοντεύει τα 80 και έρχεται αντιμέτωπος με τα φαντάσματα του παρελθόντος. Το A Tree Grows In My Dreams Every Night του Βιντ Χάινσεκ εξετάζει τη συνύπαρξη του παρελθόντος και του παρόντος στη συλλογική μνήμη ενός χωριού, σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Σλοβενίας.

Στο Eternal You διά χειρός Μόριτζ Ρίσζβικ και Χανζ Μπλοκ, παρακολουθούμε πώς άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επιχειρούν, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, να συνδεθούν με τους αγαπημένους τους που έχουν φύγει από τη ζωή.

Στο Fighting Demons With Dragons της Καμίλα Μαγκίντ, ακολουθούμε τρία παιδιά που φοιτούν στο οικοτροφείο Έστερσκοβ, όπου το μάθημα γίνεται μέσω παιχνιδιού ρόλων. To Glass, My Unfulfilled Life του Ροχίερ Κάπερς, αποτελεί ένα αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ για την καθημερινότητα ενός πενηντάχρονου που είναι πεπεισμένος πως όλα θα πάνε καλύτερα στη ζωή του αν μόνο κατορθώσει να γίνει βιρτουόζος σε ένα αυτοσχέδιο όργανο μουσικής από ποτήρια νερού.

Το May Your Will Be Done του Άντριαν Σιλβέστρε είναι η γλυκόπικρη ιστορία συμφιλίωσης του σκηνοθέτη με τον πατέρα του, μια εκκεντρική προσωπικότητα που υπήρξε απών από τη ζωή των παιδιών του και τώρα, στη δύση της ζωής του, έρχεται πιο κοντά τους. Το Tell Them About Us της Ραντ Μπεϊρούτι είναι μια ιστορία ενηλικίωσης έξι εφήβων κοριτσιών αραβικής, κουρδικής και ρομά καταγωγής που έρχονται αντιμέτωπες με τον ρατσισμό και τις πιέσεις των οικογενειών τους σε μια επαρχιακή πόλη της Γερμανίας. Τo Touché της Μαρτίνα Μόορ είναι μια ταινία με γενναίες δόσεις δράματος καθώς ξετυλίγει την larger-than-life ιστορία της παγκόσμιας πρωταθλήτριας στην ξιφασκία Νάταλι Μουλάουζεν, η οποία συμμετείχε σε τρεις Ολυμπιάδες με δύο διαφορετικές χώρες.

Στο διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward, που παρουσιάζει ταινίες που αμφισβητούν τις συμβάσεις και αρθρώνουν μια νέα και τολμηρή κινηματογραφική γλώσσα, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δώδεκα πρωτότυπες και πρωτοποριακές ως προς την φόρμα του είδους ή τον τρόπο έρευνας και αφήγησης ταινίες. Εργάτες ντυμένοι σαν αστροναύτες δουλεύουν στις σκιές και ετοιμάζονται να καταστρέψουν αμίαντο στο Chrysotile της Σάρα Ντελ Πίνο. Το Desire Lines του Τζουλς Ρόσκαμ είναι ένα υβριδικό φιλμ που συνδυάζει προσωπικές συνεντεύξεις, αρχειακό υλικό και μυθοπλασία, καθώς αφηγείται μια περίπλοκη ιστορία φυλομετάβασης, επιχειρώντας ένα ταξίδι στον χρόνο.

Στο Diagnonsense η Άνε-Μάρτα Ταμν Άσγκαρντ πιάνει το χαμένο νήμα του εαυτού της, μετουσιώνοντας την 15ετή οδύσσειά της σε ψυχιάτρους και ιδρύματα σε ένα συγκινητικό φιλμ (αυτο)θεραπευτικής δύναμης. Το From Abdul to Leila της Λεϊλά Αλμπαγιάτι είναι η συναρπαστική προσωπική ιστορία της σκηνοθέτριας, η οποία επανασυνδέεται με την οικογένειά της έπειτα από ένα ατύχημα που την έκανε να χάσει τη μνήμη της. Το Holding Back the Tide της Έμιλι Πάκερ είναι ένα ιμπρεσιονιστικό, υβριδικό ντοκιμαντέρ που συνδέει την queer κοινότητα της Νέας Υόρκης με τον κύκλο ζωής των στρειδιών στην αμερικανική μεγαλούπολη.

Το Only Godard των Αρνό Λαμπέρ και Βενσάν Σορέλ επιχειρεί να ανακαλύψει τον πραγματικό Γκοντάρ, ο οποίος, κρυμμένος πίσω από τη μιντιακή του περσόνα, δούλευε ασταμάτητα για να (επανα)δημιουργήσει το σινεμά.Το Reas της Λόλα Αρίας είναι ένα υβριδικό μιούζικαλ, στο οποίο πρώην κρατούμενες επιστρέφουν σε φυλακή του Μπουένος Άιρες για να ξαναζήσουν τις μέρες τους στη φυλακή, αυτή τη φορά ως μυθοπλασία. Το Soundtrack to a Coup d’État του Γιόχαν Γκριμονπρές αποτελεί ένα συγκλονιστικό πολιτικό θρίλερ αλλά κι ένα υπέροχο μουσικό ντοκιμαντέρ την ίδια στιγμή, που ερευνά την υπόθεση δολοφονίας του Πατρίς Λουμούμπα, του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού του Κονγκό. Το The Forest In Me της Ρεμπέκα E. Μάρσαλ είναι ένα εσωτερικό και λυρι-κό γράμμα στο μικρό παιδί της σκηνοθέτιδος, μέσα από το οποίο επιχειρεί να καταγράψει την εύθραυστη παρουσία μας στον πλανήτη.

Ελληνικά ντοκιμαντέρ

Δυναμικά και συναρπαστικά, ξεδιπλώνοντας συγκινητικές ανθρώπινες ιστορίες και φλέγοντα θέματα της επικαιρότητας, τα ελληνικά ντοκιμαντέρ πρωταγωνιστούν στο #TiDF26, με προβολές που θα γίνουν τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και διαδικτυακά.

Συνολικά, 66 μεγάλου και μικρού μήκους ντοκιμαντέρ από την Ελλάδα θα προβληθούν στα τρία διαγνωστικά τμήματα, Διεθνές Διαγωνιστικό, Newcomers και >>Film Forward, στα τμήματα Ανοιχτοί Ορίζοντες, NextGen και Πλατφόρμα+ και σε Ειδικές Προβολές, καθώς και στο πλαίσιο των αφιερωμάτων στον Παναγιώτη Ευαγγελίδη, στον Δημήτρη Παπαϊωάννου και στη Μαρία Κάλλας.

Στο διεθνές διαγωνιστικό συμμετέχουν σε παγκόσμια πρώτη προβολή τα Αδέσποτα Κορμιά της Ελίνας Ψύκου μια ταινία που ακολουθεί τέσσερις γυναίκες, οι οποίες αναζητούν σωματική αυτονομία σε μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς, να καταναλώσεις ελεύθερα αλλά όχι απαραίτητα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς. Οι Αζήτητοι της Μαριάνας Οικονόμου αποκαλύπτουν ύστερα από 80 χρόνια την σκοτεινή ιστορία εκατοντάδων φυματικών που πέθαναν χωρίς να τους αναζητήσει κανείς ενώ το Unclickable του Μπάμπη Μακρίδη μάς εισάγει στον κόσμο της ψηφιακής διαφημιστικής απάτης μέσα από μαρτυρίες, ενώ παράλληλα εξερευνά τον ρόλο των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας.

Στο διαγωνιστικό Newcomers η Λεσβία της Τζέλη Χατζηδημητρίου ταξιδεύει σε ένα χωριό της Λέσβου τη δεκαετία του ’70 και αφηγείται μια ιστορία για την αγάπη και το τι σημαίνει να είναι κανείς αποδεκτός. Το Πανελλήνιον των Κώστα Αντάραχα και Σπύρου Μαντζαβίνου εισχωρεί σε ένα εκτός τόπου και χρόνου σκακιστικό καφενείο στο κέντρο της Αθήνας, ένα καταφύγιο για ανθρώπους που ασφυκτιούν στην καθημερινότητά τους ενώ στο Tack της Βάνια Τέρνερ παρακολουθούμε τον αγώνα δύο γυναικών που έρχονται αντιμέτωπες με το τραύμα τους.

Τέλος στο διαγωνιστικό του Film Forward μπορούμε να παρακολουθήσουμε το Avant-Drag! του Φιλ Ιερόπουλου, που παρακολουθεί τη δράση δέκα drag performers που αποδομούν το φύλο, την εθνικότητα, και τις πολιτικές ταυτότητας, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν την αστυνομική βία, την τρανσφοβία και τον ρατσισμό της ελληνικής κοινωνίας.

Στο Πρωτόγαλα ο Παναγιώτης Παπαφράγκου εστιάζει τον φακό του στην εκτροφή νεογέννητων αμνοεριφίων στους πρόποδες του όρους Πατέρας.

Επισημαίνουμε επίσης από το πρόγραμμα της διοργάνωσης ενδεικτικά κάποιες ακόμα ελληνικές ταινίες: το 01 του Δημήτρη Μουζακίτη που καταγράφει την ζωή και το έργο του ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη αλλά και τη σχέση του με τη ζωγράφο Μαρί Γουίλσον, αλλά και τα 142 χρόνια του Στέλιου Κούλογλου που αναδεικνύει τον δικαστικό αγώνα του ακτιβιστή Ιάσωνα Αποστολόπουλου για την απελευθέρωση τριών προσφύγων που κατηγορούνται εσφαλμένα από την ελληνική δικαιοσύνη ως διακινητές. Στο ντοκιμαντέρ Εκείνη τη μέρα των Στρατή Βογιατζή και Δημήτρη Κούρτη διαπλέκονται η καταστροφική πυρκαγιά στη βόρεια Εύβοια του 2021 με την αναγέννηση, καθώς και η συλλογική μνήμη του τόπου με τη δημιουργία μιας παράστασης μουσικού θεάτρου, όπως προέκυψε από τα καλλιτεχνικά εργαστήρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με κατοίκους της περιοχής. Φυσιολατρικό και όχι μόνο είναι το νέο ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Σιαδήμα με τίτλο Vanessa Vinson Vibes. Η Βανέσσα καλείται να βρει τον εαυτό της απέναντι σε στόχους-βουνά που η ίδια ορθώνει μπροστά της. Προσπαθεί να δώσει νόημα στις αποστολές της προωθώντας τις οικολογικές της ανησυχίες και τη social media ταυτότητά της. Οι ρόλοι της είναι πολλοί και αυτό κάνει τα ερωτήματα πιο σύνθετα και ό,τι διακυβεύεται να ισορροπεί επικίνδυνα.

Ο κόκκινος δάσκαλος του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου καταγράφει την ιστορία και τον δικαστικό αγώνα στην μετεμφυλιακή Ελλάδα του αγωνιστή Νίκου Πλουμπίδη. O Πλουμπίδης, όμως, έφυγε μόνος, συκοφαντημένος, ατιμασμένος. Το προσωπικό δράμα και το συλλογικό πεπρωμένο συνδιαμορφώνουν αυτόν τον προμηθεϊκό ήρωα που μοιάζει να πηγάζει από αρχαία τραγωδία. Η Θεσσαλονικιά δημιουργός Χρύσα Τζελέπη στο Η Κλαίρη, τί κάνει; παρακολουθεί την δύσκολη καθημερινότητα και την σχέση δύο γυναικών σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Τέλος ο Φίλίππος Κουτσάφτης επιστρέφει – μετά την Αγέλαστο Πέτρα – με τους Ελευσίνιους στην βιομηχανική, ιστορική πόλη δημιουργώντας μια δυναμική προσωπογραφία της Ελευσίνας με τη μορφή μωσαϊκού, θησαυρίζοντας και τοποθετώντας στο πλαίσιο μιας μεγάλης αφήγησης τις μικροϊστορίες των κατοίκων για τη ζωή και τη σχέση τους με την πόλη.

Μανιφέστο – Μαρία Κάλλας – Η Σφαγή του Χορτιάτη – Ελληνική Δημοκρατία 1974-2024

Σε μια ειδική ενότητα με την ονομασία Μανιφέστο το #TiDF26 αναδεικνύει και φέτος μερικές από τις εμβληματικές και διαχρονικά κλασικές στιγμές της τέχνης του ντοκιμαντέρ. Ανάμεσα τους θα βρείτε ταινίες όπως το Cinema Verite του αξέχαστου Πίτερ Γουιντόνικ, την Κριτική του Διαχωρισμού του πρωτοποριακού δημιουργού και φιλοσόφου Γκι Ντεμπόρ αλλά και το μυθικό Ο Άνθρωπος με την Κινηματογραφική Μηχανή του Τζίγκα Βέρτοφ. Με αφορμή το αφιέρωμα θα γίνει και η παρουσίαση μιας ειδικής έκδοσης με 24 κείμενα σημαντικών κινηματογραφιστών που αποτέλεσαν το μανιφέστο και ένας πολύτιμος οδηγός για τη εξέλιξη του ντοκιμαντέρ.

Παράλληλα οι θεατές του Φεστιβάλ μπορούν να παρακολουθήσουν στο πλαίσιο του ελληνικού προγράμματος τρία ειδικά επετειακά αφιερώματα. Το πρώτο αφορά το έτος Μαρία Κάλλας και παρουσιάζει διαφορετικές ματιές στον μύθο της Ελληνίδας ντίβας. Στο Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία – Tα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας των Μιχάλη Ασθενίδη και Βασίλη Λούρα φωτίζονται τα νεανικά χρόνια της Μαρίας Κάλλας όταν κάνει τα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα καθώς η προσπάθεια επανασύνδεσης της με την πατρίδα της μετά την παγκόσμια αναγνώριση της.

Το Φεστιβάλ τιμάει επίσης δύο ξεχωριστές ιστορικές επετείους με εθνικό και τοπικό χαρακτήρα. Η πρώτη αφορά τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Ελληνικής Δημοκρατίας το 1974. Με αυτή την αφορμή η διοργάνωση προβάλλει ένα σύνολο από ταινίες που επικεντρώνουν την προσοχή τους στα ζητήματα δημοκρατίας στο σύγχρονο κόσμο αλλά και στον αγώνα που δόθηκε την περίοδο της δικτατορίας για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Στο Killing of a Journalist του Μάτ Σαρνέτσκι παρακολουθούμε τον τρόπο με τον οποίο η δολοφονία ενός νεαρού δημοσιογράφου στη Σλοβακία αποκάλυψε ένα ευρύ σκάνδαλο διαφθοράς και μια σειρά από τις πιο δυναμικές διαμαρτυρίες απλών πολιτών που έγιναν στη χώρα από την πτώση του κομμουνισμού και μετά. Στο ιστορικό ντοκουμέντο Δοκιμή του Ζυλ Ντασσέν, ένα συγκλονιστικό φιλμικό δοκίμιο που ισορροπεί ανάμεσα στην τεκμηρίωση και την αναπαράσταση, καταγράφεται ο αγώνας των φοιτητών το 1973 στο Πολυτεχνείο ενώ oρισμένες από τις σπουδαιότερες μορφές του ελληνικού πολιτισμού εμφανίζονται στην ταινία του Ντασέν, υψώνοντας τη φωνή τους ενάντια στη Χούντα. Επιπλέον, στις ταινίες του αφιερώματος ξεχωρίζει το ντοκιμαντέρ Η κληρονομιά της γλαύκας: Δημοκρατία ή Η πόλη των ονείρων του σπουδαίου Κρις Μαρκέρ, μια ενδελεχής μελέτη της άμεσης δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα και του τρόπου με τον οποίο μετεξελίχθηκε, παίρνοντας τη μορφή των σύγχρονων δημοκρατικών πολιτευμάτων.

Να σημειωθεί πως στο πλαίσιο του αφιερώματος θα πραγματοποιηθεί επίσης μια σημαντική συζήτηση με τίτλο «Ακούγοντας όσους δεν έχουν φωνή: μια συζήτηση για τον Συνήγορο του Πολίτη».

Οι Ανδρέας Ποττάκης, Συνήγορος της Ελλάδας, και Reinier van Zutphen, Συνήγορος της Ολλανδίας, συζητούν, για πρώτη φορά, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ζητήματα που θίγονται στις ταινίες του προγράμματος, θέματα για τα οποία έχουν παρέμβει και οι ίδιοι ως ανεξάρτητες αρχές τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: την προστασία και προώθηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση των διακρίσεων, το φαινόμενο των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, μεταξύ πολλών άλλων.

Τέλος το Φεστιβάλ τιμάει τα 80 χρόνια από το δραματικό Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη την περίοδο της Κατοχής από τους Ναζί προβάλλοντας δύο εξαιρετικές ταινίες, Το Χρονικό μιας Καταστροφής των Χρύσας Τζελέπη και Άκη Κερσανίδη και Το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη του Κώστα Εφραιμίδη.

Agora

Η Αγορά του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι ο τόπος όπου καλλιεργείται το σινεμά του μέλλοντος. Δημιουργοί, παραγωγοί, διανομείς και εκπρόσωποι μεγάλων διεθνών φεστιβάλ και τηλεοπτικών σταθμών συναντιούνται, ανακαλύπτουν νέα κινηματογραφικά σχέδια και τα ενισχύουν ώστε να ολοκληρωθούν και να φτάσουν στο κοινό τους.

Παράλληλα, συνεχίζει τις προσπάθειες να κάνει τις δράσεις της βιώσιμες, μειώνοντας το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα. Στόχος της είναι η υποστήριξη της κινηματογραφικής παραγωγής από την Ελλάδα και την ευρύτερη γεωγραφική μας περιοχή.

Πάνω από 350 καλεσμένοι από 51 διαφορετικές χώρες θα παρακολουθήσουν το Φεστιβάλ και τις δράσεις της Αγοράς. Οι επιτυχίες της αποκαλύπτονται όπως κάθε χρόνο μέσα από σημαντικές δράσεις όπως το Thessaloniki Pitching Forum, η Agora Docs in Progress, Agora Lab, Agora Workshop, Agora Talks, Meet the Future και τα Doc Counseling που υποστηρίζουν την δημιουργία νέων παραγωγών αλλά και την δράση και την καθοδήγηση νέων κινηματογραφιστών ενώ στο πλαίσιο αυτών των δράσεων φέτος θεσμοθετούνται μια σειρά από νέα σημαντικά βραβεία για νέα πρότζεκτ και προωθούνται μια σειρά νέες σημαντικές συνεργασίες για το φεστιβάλ ανάμεσα σε δημιουργούς και αγοραστές.