Η διαχρονική γοητεία της τέχνης του πορτραίτου

Δυο εξαιρετικές περιοδικές εκθέσεις προσελκύουν εκατοντάδες επισκέπτες στο National Portrait Gallery του Λονδίνου.

Η μια έχει τον τίτλο The Face Magazine και η δεύτερη συγκεντρώνει μερικά από τα πιο εμβληματικά πορτραίτα του γνωστού σε όλους από την «Κραυγή», Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch.

Στο Λονδίνο όσο περίεργο και αν ακούγεται η Πινακοθήκη χωρίζεται σε δυο κομψά, διατηρητέα κτήρια δεκάδων τετραγωνικών.

Το ένα υπό τον τίτλο «Εθνική Πινακοθήκη» φιλοξενεί μια μεγάλη συλλογή Βρετανών εικαστικών από τον 13-14 αιώνα μέχρι σήμερα.

Στο δεύτερο που φέρει την ονομασία «Εθνική Πινακοθήκη πορτραίτων» φιλοξενείται ένας πραγματικός θησαυρός από πίνακες – πορτραίτα κάθε εποχής που φτάνει μέχρι την σύγχρονη παραγωγή.

Μάλιστα, φιλοξενεί τους επόμενους μήνες, δυο περιοδικές εκθέσεις που συγκεντρώνουν πλήθος τουριστών αλλά και το ενδιαφέρον των κατοίκων της πόλης. Η πρώτη με τίτλο Face Magazine: Culture Shift ταξιδεύει τους επισκέπτες στην δεκαετία του 1980- 90 τότε που τα περιοδικά μπορούσαν να καθορίσουν και να αλλάξουν την ιστορία της μόδας και της μουσικής και εξιστορεί την πορεία ενός από τα πιο επιδραστικά περιοδικά που έχουν υπάρξει, του Face Magazine. Δημιουργός του ο Nick Logan και η πρώτη κυκλοφορία του το 1980 στο Λονδίνο.

Ο τίτλος εμπνευσμένος από την έκφραση Face που στην Λονδρέζικη αργκό σήμαινε κάτι σαν το ελληνικό «Μουράτος», αυτός που πουλάει μούρη, που έχει εν ολίγης στυλ και είναι μοναδικόw.

Το The Face έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στη δημιουργία της σύγχρονης κουλτούρας της μόδας και της μουσικής, επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες, ανέδειξε ανερχόμενους σταρ, αποκάλυψε ταλαντούχους φωτογράφους και έβαλε τις βάσεις για αντίστοιχες εκδόσεις σε όλο το κόσμο.

Οι μουσικοί που παρουσιάστηκαν σε αυτό κατέληξαν πετυχημένοι σούπερ στάρ, αρκετοί ήδη φτασμένοι ηθοποιοί και τραγουδιστές επεδίωκαν να γίνουν εξώφυλλο (Madonna, Kylie Minogue, David Bowie, Grace Jones, David Beckham, Björk), ενώ αρκετά μοντέλα πρωτοεμφανίστηκαν στις σελίδες του και στην συνέχεια έγιναν τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της εποχής τους.

Αρκετό χώρο άλλωστε καταλαμβάνει η ιστορία και οι φωτογραφίες ενός νεαρού κοριτσιού που στην συνέχεια θα γνωρίσει όλος ο πλανήτης και δεν είναι άλλη από την Kate Moss.

Η έκθεση συγκεντρώνει τη δουλειά περισσότερων από 80 φωτογράφων, συμπεριλαμβανομένων των Sheila Rock, Stéphane Sednaoui, Corinne Day, David Sims, Elaine Constantine και Sølve Sundsbø, και περιλαμβάνει πάνω από 200 φωτογραφίες.

Για περισσότερα από 25 χρόνια, το περιοδικό The Face βρισκόταν στο επίκεντρό της πρωτοπορίας και της σύγχρονης τάσης στην βιομηχανία του θεάματος. Σταμάτησε την κυκλοφορία του στις αρχές της νέας χιλιετίας αλλά από το 2019 επανακυκλοφορεί ως 3μηνιαία έκδοση πιστή στο πνεύμα του πρωτότυπου.

Και ενώ αυτά συμβαίνουν στο ισόγειο του κτηρίου, στον δεύτερο όροφο το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην έκθεση πορτραίτων του γνωστού Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch που θα ολοκληρωθεί στις 15 Ιουνίου 2025.

Το πιο γνωστό έργο του, «Η Κραυγή», αποτελεί έναν από τους πιο εμβληματικούς και πιο αναγνωρίσιμους πίνακες στην ιστορία της παγκόσμιας τέχνης και έχει αναπαραχθεί σε αφίσες, μπλουζάκια, παζλ, κούπες και ότι άλλο προϊόν μπορεί να τυπωθεί, έχει εμπνεύσει δεκάδες καλλιτέχνες μεταξύ άλλων τον Γουές Κρέιβεν που μας χάρισε την πολύ πετυχημένη σειρά ταινιών Scream. Από τα πρώτα χρόνια ο Μουνκ πειραματίστηκε με τον νατουραλισμό και τον ιμπρεσιονισμό μέχρι να βρει τον δικό του προσωπικό τρόπο ζωγραφικής και να στραφεί στον συμβολισμό και τον μεταιμπρεσιονισμό.

Θεωρείται ένας από τους πιο σπουδαίους δημιουργός πορτραίτων έτσι καθόλου τυχαία έχει αφήσει μια μεγάλη παραγωγή από πίνακες στους οποίους ποζάρουν : ο ίδιος, η οικογένεια, φίλοι, γυναίκες που αγάπησε, άλλοι καλλιτέχνες, συγγραφείς, άνθρωποι τις καθημερινότητας, υποστηρικτές και χορηγοί, συλλέκτες, πολιτικοί.

Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται έργα εστιασμένα μόνο στη θεματική «πορτραίτο» και αναδεικνύουν το ταλέντο του Μουνκ σ αυτό.

\ \

Πάνω από 40 πίνακες προσώπων στα οποία προσπάθησε να εμβαθύνει ο καλλιτέχνης, έχει κανείς την ευκαιρία να δει στην έκθεση μεταξύ αυτών αριστουργήματα όπως το Τετ α Τετ στο οποίο ένας άντρας και μια γυναίκα συνομιλούν, πίνοντας σε ένα μπαρ που το καλύπτει το σκοτάδι, το Evening, πορτραίτο της αδελφής του Laura στην εξοχή η οποία αγναντεύει το ηλιοβασίλεμα με μια μελαγχολία στο πρόσωπό της η οποία μας κάνει να αισθανόμαστε την αποξένωση, την αγωνία και την ανησυχία αποτέλεσμα των προβλημάτων ψυχικής υγείας που αντιμετώπιζε.

Ο Μουνκ δημιούργησε πολλά πορτρέτα ανθρώπων με τους οποίους είτε δούλευε, είτε δούλευαν γ αυτόν. Ένας από αυτούς ο σοφέρ του Αμπντούλ Καρέμ, ο οποίος βρέθηκε στο Όσλο ως μέλος ενός περιοδεύουν τσίρκου. Ο Μούνκ τον αποτυπώνει σε κάποια πορτραίτα με την στερεοτυπική εικόνα της εποχής εκείνης για τους Αφρικανούς. Ωστόσο στο έργο «Model with a Green Scar» σπάει κάθε στερεότυπο και τον παρουσιάζει σε μια απλή καθημερινή του στιγμή εστιάζοντας μάλιστα στα ρούχα και το κασκόλ του.

Τέλος, στο έργο «Καρφίτσα» παρουσιάζεται το ασπρόμαυρο πορτραίτο της Eva Mudocci με πυκνά μαύρα μαλλιά, να φοράει μια μεγάλη καρφίτσα, έργο που παραπέμπει στην Madonna που είχε ζωγραφίζει μερικά χρόνια νωρίτερα.