Η Ν. Σιντέγεβα και η Β. Κριτσέφσκαγια σχολιάζουν το πανό της Οβσιάνικοβα

Η Νατάσα Σιντέγεβα, ιδιοκτήτρια του Dozhd TV του ανεξάρτητου τηλεοπτικού καναλιού στη Ρωσία που σίγησε πριν από λίγες μέρες και αποτελεί το κεντρικό θέμα του ντοκιμαντέρ «Γ@μώ τη δουλειά μου», έχει ανάμεικτα συναισθήματα για την κίνηση της δημοσιογράφου της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης Μαρίνα Οβσιάνικοβα να σηκώσει ένα πανό την ώρα τηλεοπτικού δελτίου, με το μήνυμα «Όχι πόλεμος». Εκτιμά ότι από τη μία πλευρά ήταν ηρωικό και χρειάστηκε κουράγιο για να το κάνει, από την άλλη «η ίδια και οι συνάδελφοί της για δέκα χρόνια έκαναν επίτηδες προπαγάνδα και πλύση εγκεφάλου στο τηλεοπτικό κοινό», τονίζει, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Δεν είναι μόνο η συγκεκριμένη. Όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι έχουν στη διάθεσή τους τους όλες τις πηγές πληροφόρησης από όλο τον κόσμο και έλεγαν επίτηδες ψέματα για πολλά χρόνια»», προσθέτει η σκηνοθέτρια του ντοκιμαντέρ Βέρα Κριτσέφσκαγια. «Αυτοί οι άνθρωποι μας έφεραν σε αυτό το σημείο. Για πολλά χρόνια άλλαζαν τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων στη Ρωσία. Γι’ αυτό και πολλοί στη χώρα υποστηρίζουν αυτόν τον πόλεμο. Έμαθαν από τους δημοσιογράφους να τον υποστηρίζουν», σημειώνει η Σιντέγεβα.

«Είναι βολικό να δουλεύεις για την κρατική τηλεόραση. Πολλοί από τους εργαζόμενους θεωρούν ότι αυτό που κάνουν είναι καλό για τη χώρα τους. Ότι είναι η αποστολή τους να υποστηρίξουν το κράτος. Δεν μπορούμε καν να τους ονομάζουμε “δημοσιογράφους”. Εγώ τους λέω “στρατιώτες του κράτους”», υπογραμμίζει η σκηνοθέτρια.

Και οι δύο γυναίκες υποστηρίζουν ότι αν ο Πούτιν δεν είχε «τέτοια υποστήριξη, ίσως να μην είχε ξεκινήσει τον πόλεμο. Έχτισε αυτήν την υποστήριξη», τονίζουν.

Σχολιάζοντας την κίνηση της Οβσιάνικοβα, η Σιντέγεβα θεωρεί ότι είναι μια καλή κίνηση, αλλά και ότι είναι πολύ αργά για να μετανιώσουν όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι για ό,τι έχει γίνει. Μαζί της συμφωνεί και η σκηνοθέτρια: «έχουμε ξεπεράσει όλες τις κόκκινες γραμμές», τονίζει.

Το «αισιόδοξο κανάλι» και η βροχή που …ξεπλένει

Το δεύτερο όνομα του Dozhd TV, όταν ξεκίνησε το 2010 ήταν: «αισιόδοξο κανάλι». Κάποια χρόνια πριν, το 1995, η Νατάσα είχε δημιουργήσει με συνεργάτες ένα μουσικό σταθμό με το όνομα «Ασημένια βροχή». Όταν αποφάσισε να κάνει το κανάλι, θέλησε να κρατήσει ένα μέρος τίτλου εκείνου και κράτησε το δεύτερο όνομα, γιατί όπως λέει η βροχή «καθαρίζει».

Το είχε ξεκινήσει σχεδόν σαν παιχνίδι και όπως φαίνεται από το ντοκιμαντέρ «Γ@μώ τη δουλειά μου», που καταγράφει τη δωδεκάχρονη πορεία του σταθμού, το μετέτρεψε σε μία φωνή πολιτικής ελευθερίας, το οποίο είναι επίσημα καταγεγραμμένο στη λίστα των «ξένων πρακτόρων».

«Πάλι τα ίδια θα έκανα»

Στις 4 Μαρτίου, η Νατάσα Σιντέγεβα ξύπνησε το πρωί, γνωρίζοντας ότι ο νέος νόμος για τα «fake news» στη Ρωσία θα ισχύει από την επόμενη. «Ήμουν εντελώς χαμένη, γνωρίζοντας ότι ήταν η τελευταία μέρα. Έκλαιγα, αλλά ήξερα ότι έπρεπε να βρω την ενέργεια να πάω στη δουλειά και να μιλήσω στην ομάδα μου. Όλα τα προηγούμενα χρόνια τους ενθάρρυνα και τους ενέπνεα. Εκείνη την ημέρα δεν ήξερα τι να τους πω. Δεν είχα λέξεις», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Πήγε στο γραφείο, κάποιοι από τους εργαζόμενους είχαν ήδη φύγει από τη χώρα. Σε όσους είχαν μείνει, τους εξήγησε ότι για πρώτη φορά δεν είχε κάτι να τους πει. «Κλαίγαμε όλοι μαζί και μαζί αποφασίσαμε να κάνουμε μια δήλωση για τους τηλεθεατές μας», θυμάται. Ανακαλεί με συγκίνηση αυτό που είπε ένα συνεργάτης της, ο Βολόντια Ρόμενσκι: «Πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω τώρα, για να κερδίσουμε μετά».

Προσπαθεί ακόμη να καταλάβει τι συνέβη, αλλά πήρε απόφαση να μην κοιτάζει πίσω. «Η απόφασή μου είναι κοιτάζω από δω και πέρα μόνο μπροστά», τονίζει.

Στόχος της είναι να κάνει επανεκκίνηση τόσο η ίδια όσο και η εταιρεία. «Να στηρίξω τους δημοσιογράφους του καναλιού, να παραμείνουμε μαζί και μαζί με τους τηλεθεατές μας, κάποιοι από τους οποίους βρίσκονται στη Ρωσία και κάποιοι αναγκάστηκαν να φύγουν. Θέλω να κάνω κάτι να μας ενώσει όλους. Μόνο αυτό σκέφτομαι».

Η Σιντέγεβα υποστηρίζει πως παρόλα όσα έχουν γίνει, η ίδια δεν έχει αλλάξει αυτά τα χρόνια. «Οι αξίες μου και η νοοτροπία μου απέναντι στην αδικία ήταν πάντοτε η ίδια», εξηγεί. Η διαφορά μετά το κανάλι και τα όσα ακολούθησαν είναι ότι όταν το ξεκίνησε δεν έδινε σημασία στην πολιτική. «Δεν έβλεπα την σύνδεση της καθημερινότητας του κόσμου με το Κρεμλίνο. Το Dozhd TV, έβγαλε στην επιφάνεια στοιχεία του εαυτού μου που δεν ήξερα, όπως το κουράγιο», αναφέρει.

Οι περιπέτειες του Dozhd TV, οδήγησαν τη Νατάσα σε προσωπικές περιπέτειες και προβλήματα υγείας. Ωστόσο, αν γυρνούσε τον χρόνο πίσω, πάλι τα ίδια θα έκανε. «Δεν μετανιώνω», τονίζει.

Η ανάγκη για το ντοκιμαντέρ

Η Κριτσέφσκαγια, έφυγε από τη Ρωσία το 2014 και παίρνοντας απόσταση από τη χώρα της, είδε με διαφορετικό τρόπο την κατάσταση. Θυμάται τον Ιούνιο του 2019 να προσπαθεί να δει αποστασιοποιημένα την ιστορία του Dozhd TV -είχε βοηθήσει στο στήσιμο του σταθμού- και σκέφτηκε ότι θα γινόταν μια ωραία ταινία. Η κατάσταση του σταθμού τότε ήταν πολύ δύσκολη με οικονομικά προβλήματα και η ατμόσφαιρα δεν ήταν αισιόδοξη, καθώς στη «Ρωσία δεν υπάρχει ζήτηση για ανεξάρτητη ενημέρωση», όπως τονίζει.

«Τα ανεξάρτητα κανάλια “πάγωσαν” κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Πούτιν. Στο τέλος του 2004 δεν υπήρχαν κανένα. Το Dozhd TV ήταν το μόνο, χωρίς κανένα ανταγωνισμό», σημειώνει.

Η Σιντέγεβα δεν θέλει να μιλήσει γενικά για την άποψη και τη στάση των συμπατριωτών της απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις. «Υπάρχουν άνθρωποι που διαφωνούν με τον πόλεμο, αλλά είναι η μειοψηφία», σημειώνει.

«Είναι σημαντικό να διαφοροποιούμε τους Ρώσους», τονίζει η σκηνοθέτρια και προσθέτει ότι «πολλοί από αυτούς που βλέπουν το ντοκιμαντέρ έρχονται και μου λένε ότι δεν ήξεραν ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στη Ρωσία. Πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν υποστηρίζουν όλοι τον πόλεμο».

Το μήνυμα που θέλει να περάσει με το ντοκιμαντέρ είναι η σαφής και αυτονόητη ανάγκη για ανεξάρτητη ενημέρωση. «Χωρίς ανεξάρτητη ενημέρωση θα έχουμε πολέμους», σημειώνει.

Επιθυμία και των δύο γυναικών είναι να βρουν υποστήριξη από μεγάλους ανεξάρτητους οργανισμούς για βοήθεια στο προσωπικό του σταθμού.

Στην ερώτηση αν θεωρεί ότι υπάρχουν ανεξάρτητα μέσα, η Κριτσέφσκαγια επισημαίνει ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν τηλεοπτικοί σταθμοί που υποστηρίζουν διαφορετικά κόμματα, οπότε ο κόσμος έχει επιλογές. «Μπορεί κάποιος να δει όποιο θέλει ή να τα δει όλα και να συγκρίνει. Στη Ρωσία δεν έχει επιλογή», υπογραμμίζει.

Επιτυχία σε Αγγλία και Γερμανία

Η ταινία ήταν να προβληθεί τον Δεκέμβριο στη Μ. Βρετανία, στη Ρωσία και σε άλλες χώρες. «Κάθε φορά που μιλούσαμε με τη Νατάσα, αναρωτιόμουν αν μπορούσε να φανταστεί την ταινία σε μεγάλη οθόνη στη Ρωσία και εκείνη μου απαντούσε: “ας προσπαθήσουμε”. Εγώ δεν μπορούσα να το φανταστώ, αλλά έπρεπε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να βγει η ταινία στο κοινό», λέει η σκηνοθέτρια.

Οι πρώτες προβολές του ντοκιμαντέρ στην Αγγλία και τη Γερμανία «είχαν τεράστια επιτυχία», αναφέρει η Βέρα Κριτσέφσκαγια. Στη Γερμανία προβλήθηκε πριν από δέκα ημέρες και επαναλήφθηκε προχθές (Πέμπτη) το βράδυ. Το BBC το έδειξε πριν από μια βδομάδα και το επανέλαβε την Παρασκευή, ενώ έχει προβληθεί και σε σκανδιναβικές χώρες. Στη Μόσχα η πρεμιέρα ακυρώθηκε…

Στην Ελλάδα, η ταινία «Γ@μώ τη δουλειά μου» θα προβληθεί σήμερα (Σάββατο) στις 8 μ.μ. στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ/ Δήμητρα Κεχαγιά

*Πηγή φωτογραφιών: ΦΚΘ