«Ακούς τη φωνή σου!»: Το πρώτο εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο στην Ευρώπη γίνεται ντοκιμαντέρ

της Λίνας Μυλωνάκη δημοσιογράφου, ιστορικού κινηματογράφου Δρ. Κινηματογραφικών Σπουδών ΑΠΘ

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πειράματα στα ερτζιανά, το πρώτο εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο στην Ευρώπη, παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ «Ακούς τη φωνή σου!» σε σενάριο της Διονυσίας Αρβανίτου και σκηνοθεσία του Στάθη Βασιλειάδη, που κάνει πρεμιέρα στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (1-10 Μαρτίου 2019).

Πρόκειται για το «Ραδιόφωνο των Εθελοντών» στη συχνότητα 100,6 FM, μια πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης, μέσω της Δημοτικής Εταιρείας Πληροφόρησης, Θεάματος και Επικοινωνίας, η οποία είναι και συμπαραγωγός της ταινίας. Το «πείραμα» ενός διαφορετικού τοπικού ραδιοφώνου, που στηρίχθηκε αποκλειστικά σε εθελοντές παραγωγούς, ξεκίνησε πειραματικά το 2011, οπότε άνοιξε τα μικρόφωνά του στους πολίτες της Θεσσαλονίκης. Μαθητές, φοιτητές, καλλιτεχνικές ομάδες, μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιμελητήρια, ξενόγλωσσα ινστιτούτα, ενώσεις και φορείς της Θεσσαλονίκης αποτέλεσαν το μοναδικό μωσαϊκό των παραγωγών ενός νέου, φρέσκου ραδιοφώνου.

Με τίτλο εμπνευσμένο από το κυρίαρχο μήνυμα του εθελοντικού ραδιοφώνου 100.6 FM – «Ακούς τη φωνή σου!», η ταινία παρακολουθεί την καθημερινότητα των παραγωγών στον πρωτότυπο αυτό ραδιοφωνικό σταθμό, που εξακολουθεί να λειτουργεί αποκλειστικά σε εθελοντική βάση, προκειμένου να προβάλλει πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και αθλητικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης.

Το ντοκιμαντέρ «Ακούς της φωνή σου!» αναδεικνύει το δημόσιο χαρακτήρα του σταθμού και την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικές αφετηρίες, που όμως μοιράζονται την αγάπη για την πόλη και το πάθος για δημιουργία. Παράλληλα, σχολιάζει το γεγονός ότι, ενώ το εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μέσα στην κρίση, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να αποτελέσει μια εναλλακτική φωνή της πόλης, μέσα από το έργο και τις δράσεις των δημιουργικών ομάδων και των φορέων της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας.

Μιλήσαμε με τους δυο νέους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ, τη σεναριογράφο και παραγωγό του «Ακούς της φωνή σου!» Διονυσία Αρβανίτου και τον σκηνοθέτη Στάθη Βασιλειάδη.

Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας; Γιατί θελήσατε να ασχοληθείτε με τη συγκεκριμένη ιστορία;

Διονυσία Αρβανίτου: Η ιστορία ξεκίνησε το 2014, όταν άρχισαν τα γυρίσματα για το «Ακούς της φωνή σου!». Μεσολάβησαν πολλές δυσκολίες, αλλαγές συνεργατών και η παραγωγή διακόπηκε προσωρινά. Ωστόσο, πριν από ένα χρόνο καταφέραμε να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε την ταινία, με τη στήριξη της Δημοτικής Εταιρείας Πληροφόρησης, Θεάματος και Επικοινωνίας. Όταν προσέγγισα τον Στάθη Βασιλειάδη για να του προτείνω να σκηνοθετήσει το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, ένιωσα πως είχαμε ήδη μια ολοκληρωμένη ταινία. Ο Στάθης ήταν ένας άνθρωπος με τον οποίο είχα συνεργαστεί σε προηγούμενες δουλειές και ταιριάζαμε στην άποψη περί αισθητικής. Επιπλέον, ήταν ένας συνεργάτης που μου ξανάδωσε τη διάθεση και το ζήλο για αυτό το πρότζεκτ.

Είχα ζήσει τη γέννηση του Εθελοντικού Δημοτικού Ραδιοφώνου 100.6 FM, του «Ραδιοφώνου των Εθελοντών» ως φοιτήτρια και παρακολούθησα την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο. Ένιωσα την ανάγκη να αποτυπώσω και οπτικοακουστικά αυτό το σπουδαίο, κατά την άποψή μου εγχείρημα. Το θεωρώ πρότυπο εθελοντικού ραδιοφώνου, που ξεπερνά την ελληνική πραγματικότητα και πρωτοπορεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία στηρίχθηκε από τους ερασιτέχνες παραγωγούς, τους φορείς, τις καλλιτεχνικές και δημιουργικές ομάδες της πόλης, τους φοιτητές και τους μαθητές, με σεβασμό στο ραδιόφωνο και στη Θεσσαλονίκη. Όλοι όσοι συμμετείχαν κατάφεραν να αναδείξουν την πόλη και όσα συμβαίνουν σε αυτή. Την ίδια στιγμή, η πόλη το αγκάλιασε και είμαι βέβαιη ότι το μέλλον αυτού του ξεχωριστού ραδιοφώνου θα είναι ακόμα πιο σπουδαίο.

Στάθης Βασιλειάδης: Όταν η Διονυσία Αρβανίτου με προσέγγισε για να αναλάβω τη σκηνοθεσία του πρότζεκτ για το εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο, δεν γνώριζα καν την ύπαρξή του 100.6 FM. Η πρωτοβουλία με ενθουσίασε και δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη να εμπλακώ στην ταινία, γιατί θέλησα να συμβάλω στην ενημέρωση του κοινού για έναν πρωτότυπο ραδιοφωνικό σταθμό. Πιστεύω ότι, βλέποντας την ταινία, ο θεατής θα καταλάβει όχι μόνο πώς λειτουργεί και τι έχει πετύχει ένα εθελοντικό ραδιόφωνο και οι άνθρωποί του, αλλά και πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ένα τέτοιο εθελοντικό ραδιόφωνο σε κάθε πόλη και σε κάθε χώρα.

Ποια είναι η πιο σημαντική στιγμή που έχετε κρατήσει από τα γυρίσματα της ταινίας;

Διονυσία Αρβανίτου: Το πρόγραμμα του εθελοντικού δημοτικού ραδιοφώνου περιλαμβάνει πάνω από 50 διαφορετικές εκπομπές σε εβδομαδιαία βάση. Είχαμε στη διάθεσή μας έναν πολύ μεγάλο όγκο υλικού, που, αν αξιοποιούνταν στο σύνολό του, θα μπορούσε να φτιάξει άλλη μια ταινία!

Ξεχωριστές στιγμές ήταν για μένα τα γυρίσματα με τα σχολεία, τα οποία συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές δράσεις του Εθελοντικού Δημοτικού Ραδιοφώνου, όπου τα παιδιά κάνουν ζωντανές εκπομπές στο στούντιο. Επίσης, μια σημαντική στιγμή ήταν και το γύρισμα με τα παιδιά της «Ιθάκης» από το ΚΕΘΕΑ.

Στάθης Βασιλειάδης: Πολλές είναι οι εμπειρίες από τα γυρίσματα και έντονα τα συναισθήματα. Προσωπικά, ένιωσα μια νοσταλγία από την πρώτη στιγμή που μπήκαμε στο στούντιο για να παρακολουθήσουμε τους εθελοντές να κάνουν τις εκπομπές τους. Η παράξενη ησυχία και η ατμόσφαιρα του στούντιο μου θύμισε τα μαθητικά μου χρόνια, όταν έκανα κι εγώ εκπομπή στο ραδιόφωνο. Και το ίδιο όμως το γύρισμα ήταν για μας μια άλλη ραδιοφωνική εκπομπή, καθώς το καθημερινό μας πρόγραμμα είχε προσαρμοστεί σ’ αυτό του Εθελοντικού Ραδιοφώνου.

Ξεχωρίζω τα γυρίσματά μας με τα σχολεία, με πρωταγωνιστές παιδιά όλων των ηλικιών που έρχονταν στο στούντιο με τις δασκάλες τους για να κάνουν εκπομπή ζωντανά, αφού ο FM 100,6 τους δίνει αυτή την ευκαιρία. Η αγωνία και το άγχος των παιδιών πριν βγουν «στον αέρα», αλλά και η σοβαρότητα με την οποία ακολουθούσαν το πρόγραμμα και τις συμβουλές των δασκάλων τους στο στούντιο με συγκίνησαν.

Το μοντάζ όλων αυτών των εκπομπών ήταν μια δύσκολη διαδικασία, με εντάσεις, διαφωνίες, κούραση, γέλιο και νεύρα, που όμως μας έδωσαν το καλύτερο αποτέλεσμα.

Τι σημαίνει για σας η συμμετοχή της ταινίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης;

Διονυσία Αρβανίτου: Η συμμετοχή σε αυτό το φεστιβάλ ήταν εξαρχής ένας από τους στόχους μας. Η προβολή της ταινίας μας σε ένα μεγάλο φεστιβάλ, όπως της Θεσσαλονίκης, είναι ιδιαίτερα τιμητική. Η μαγεία του να μοιράζεσαι την ιστορία σου με τους θεατές μέσα στις αίθουσες ενός φεστιβάλ, όπου έκανες τα πρώτα σου όνειρα ως μελλοντικός κινηματογραφιστής, είναι ανεξάντλητη. Όσες φορές και να συμμετέχω στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, θα νιώθω πάντοτε συγκινημένη. Είναι ένα φεστιβάλ όπου παίρνεις τόση πολλή ενέργεια, ώστε να συνεχίσεις να κάνεις αυτό που αγαπάς επάγγελμα.

Στάθης Βασιλειάδης: Όταν πρωτοήρθα στη Θεσσαλονίκη ως φοιτητής στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, παρακολούθησα για πρώτη φορά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Θυμάμαι την αναμονή στην ουρά για να βγάλω εισιτήριο, τον κόσμο στις αίθουσες… Η ταινία που σκόπευα να δω τότε ήταν sold out, οπότε μη έχοντας τι να κάνω, κάθισα σε ένα παγκάκι στην πλατεία Αριστοτέλους, άνοιξα το πρόγραμμα και ξεκίνησα να ψάχνω για κάποια άλλη προβολή. Παρακολουθώντας τους θεατές να μπαινοβγαίνουν στο Ολύμπιον, συζητώντας για τις ταινίες που είχαν δει ή επρόκειτο να δουν, σκεφτόμουν πόσο όμορφα θα ένιωθα να συμμετάσχω κι εγώ σε αυτό το φεστιβάλ ως δημιουργός στο μέλλον.

Φέτος η χαρά μου είναι τεράστια, τα συναισθήματα ανάμεικτα και η πρώτη ανάμνηση από εκείνο το φεστιβάλ, με τον κόσμο να μπαινοβγαίνει στις αίθουσες, έντονη. Η πρώτη μου συμμετοχή σ’ αυτό το φεστιβάλ είναι σαν ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα.

«Ακούς τη φωνή σου!»: Ποια είναι τελικά η φωνή της πόλης, έτσι όπως την καταγράφει η ταινία σας;

Διονυσία Αρβανίτου: Το ντοκιμαντέρ μας αναδεικνύει το δημόσιο χαρακτήρα του ραδιοφωνικού σταθμού 100.6 FM και την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικές αφετηρίες, οι οποίοι όμως μοιράζονται την αγάπη για την πόλη και το πάθος για δημιουργία.

Η φωνή της πόλης είναι οι ίδιοι οι πολίτες της. Είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που βίωσαν την οικονομική κρίση και παρέμειναν δημιουργικοί, πρωτοπόροι, με όρεξη και μεράκι να προσφέρουν στα κοινά. Και αναφέρω την οικονομική κρίση, γιατί η ιδέα του να στηθεί κατ’ αυτό τον τρόπο το δημοτικό εθελοντικό ραδιόφωνο προέκυψε λόγω της οικονομικής εξυγίανσης που ήθελε να πετύχει η τότε νέα διοίκηση του δήμου στον οργανισμό.

Στάθης Βασιλειάδης: Η φωνή της κάθε πόλης είναι οι άνθρωποί της. Το εθελοντικό ραδιόφωνο γίνεται η φωνή της πόλης, γιατί δίνει το βήμα στους πολίτες της Θεσσαλονίκης να ακουστούν.

Είναι για σας η Θεσσαλονίκη μια κινηματογραφική πόλη;

Διονυσία Αρβανίτου: Η Θεσσαλονίκη έχει χαρακτηριστεί πολλές φορές στο παρελθόν ως «πόλη-στούντιο» και όχι άδικα. Η πόλη είναι ένα απέραντο κινηματογραφικό στούντιο με πολλές εναλλαγές εικόνων και αισθητικής, που μπορούν αποτελέσουν έμπνευση για κάθε κινηματογραφιστή. Άλλωστε, διαθέτει ένα Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και ένα πανεπιστημιακό τμήμα Κινηματογράφου.. Πιστεύω ότι η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να είναι αυτή τη στιγμή η πιο κινηματογραφική πόλη στην Ελλάδα. Πιστεύω πολύ στις δυνατότητες αυτού του τόπου κινηματογραφικά.

Στάθης Βασιλειάδης: Κάθε γωνιά της Θεσσαλονίκης είναι και μια ιστορία. Κάθε σημείο της είναι και ένα κάδρο. Η ενέργεια αυτής της πόλης δημιουργεί έμπνευση σε όλους τους τομείς της τέχνης του σινεμά. Ίσως όσα λέω να ακούγονται «κλισέ», αλλά αυτό είναι για μένα η Θεσσαλονίκη. Τα απογεύματα της έχουν μια θλίψη που κάνει τη σκέψη να ταξιδεύει σε καινούριους κόσμους που θέλει κανείς να δημιουργήσει. Για μένα η Θεσσαλονίκη είναι κινηματογραφική πόλη.

Ντοκιμαντέρ ή μυθοπλασία; Τι προτιμάτε;

Διονυσία Αρβανίτου: Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο από τα δύο είδη, αλλά έχω μια αδυναμία στα ντοκιμαντέρ και συγκεκριμένα στα ανθρωποκεντρικά. Παθιάζομαι ευκολότερα με μια ανθρώπινη ιστορία και δυσκολότερα με ένα σενάριο μυθοπλασίας.

Η ανάγκη μου να καταγράψω μια ανθρωποκεντρική ιστορία και να τη μοιραστώ με τους θεατές, όταν τη συναντήσω, με εμπνέει. Είναι ένα πολύ ξεχωριστό συναίσθημα δημιουργικά.

Νομίζω ότι ίσως γίνομαι λίγο πιο αυστηρή με τα σενάρια μυθοπλασίας, όμως δεν βρίσκω εύκολα σενάρια που θα με συνεπάρουν. Ενώ οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους μου φαίνονται πιο εμπνευσμένα.

Στάθης Βασιλειάδης: Η αλήθεια είναι ότι αγαπώ τη μυθοπλασία λίγο παραπάνω. Το να δίνεις ζωή σε κάτι που μέχρι πρότινος ήταν λέξεις σε ένα χαρτί είναι μαγικό. Τα ντοκιμαντέρ όμως έχουν άλλη χάρη. Το να παρακολουθήσεις ένα θέμα, να το κάνεις δικό σου, να το κινηματογραφήσεις και να το δώσεις στο κοινό, είτε για να ενημερώσεις είτε για να αφηγηθείς μια ιστορία, είναι μια πρόκληση.

Μια ευχή για το ελληνικό σινεμά.

Διονυσία Αρβανίτου: Εύχομαι το ελληνικό σινεμά να βρει την εξωστρέφεια που του αξίζει. Εύχομαι να δημιουργηθούν και να οργανωθούν δομές, οι φορείς με τους κινηματογραφιστές να συνεργαστούν επιτέλους αποτελεσματικά, ώστε να μπορούμε στο μέλλον να μιλάμε για την ύπαρξη μιας ελληνικής κινηματογραφικής βιομηχανίας και όχι για σινεμά των λίγων.

***Το ντοκιμαντέρ «Ακούς τη φωνή σου!» προβάλλεται την Τρίτη 5/3/2019, στις 18.00 (αίθουσα «Σταύρος Τορνές», Αποθήκη 1, Λιμάνι)